Interpretacja indywidualna z dnia 17 lipca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.343.2024.3.KW

Uznanie odpłatnych przelewów Wierzytelności dokonywanych przez Spółkę do Banku w ramach Usługi świadczonej przez Bank na rzecz Spółki za element usługi w rozumieniu art. 8 ustawy o VAT podlegającej zwolnieniu od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, rozpoznanie nabycia Usługi jako importu usług dla celów podatku VAT i uznanie Spółki za podatnika z tego tytułu.

Interpretacja indywidualna  – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest:

-nieprawidłowe w zakresie uznania odpłatnych przelewów Wierzytelności dokonywanych przez Spółkę do Banku w ramach Usługi świadczonej przez Bank na rzecz Spółki za element usługi w rozumieniu art. 8 ustawy o VAT podlegającej zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT oraz

-prawidłowe w zakresie rozpoznania nabycia Usługi jako importu usług dla celów podatku VAT i uznania Spółki za podatnika z tego tytułu.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 maja 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 9 maja 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie uznania odpłatnych przelewów Wierzytelności dokonywanych przez Spółkę do Banku w ramach Usługi świadczonej przez Bank na rzecz Spółki za element usługi w rozumieniu art. 8 ustawy o VAT podlegającej zwolnieniu od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, rozpoznania nabycia Usługi jako importu usług dla celów podatku VAT i uznania Spółki za podatnika z tego tytułu oraz podatku od czynności cywilnoprawnych. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 9 lipca 2024 r. (wpływ 9 lipca 2024 r.) oraz pismem z 3 lipca 2024 r. (wpływ 12 lipca 2024 r.).

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowany będący stroną postępowania:

…

2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

…

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

… z siedzibą w … jest bankiem działającym na podstawie przepisów prawa bankowego obowiązującego w Austrii (dalej jako: Bank). Bank jest austriackim rezydentem podatkowym i podlega w Austrii nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w zakresie podatku dochodowego. Bank posiada oddział w Polsce, jednak zdarzenie przyszłe, którego dotyczy niniejszy wniosek o wydanie interpretacji prawa podatkowego, nie dotyczy działalności oddziału Banku w Polsce. Oddział Banku w Polsce nie będzie w żaden sposób zaangażowany w zdarzenie przyszłe będące przedmiotem niniejszego wniosku. W szczególności, oddział Banku w Polsce nie będzie stroną stosunku prawnego będącego przedmiotem wniosku ani nie będzie w tym stosunku prawnym pełnić jakichkolwiek funkcji. Oddział Banku w Polsce nie będzie ani stroną Umowy, ani w ramach tej Umowy nie będzie pełnić żadnych funkcji. Nie będzie świadczyć Usługi na podstawie Umowy ani nie będzie w jakikolwiek sposób zaangażowany w świadczenie Usługi przez Bank.

Bank jest zarejestrowanym podatnikiem podatku od wartości dodanej w Austrii. Bank nie jest zarejestrowany w Polsce dla celów polskiego podatku od towarów i usług.

… (dalej jako: Spółka) posiada siedzibę oraz miejsce zarządu na terytorium Polski i podlega w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych. Spółka jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem VAT. Spółka jest producentem … takich jak …, które są przedmiotem dostaw Spółki na rzecz jej klientów.

Bank zamierza zawrzeć ze spółkami z Grupy …, mającymi siedzibę w różnych krajach Unii Europejskiej, umowę. Jednym z podmiotów, które przystąpią do umowy z Bankiem będzie Spółka, która jest członkiem Grupy ….

Pomiędzy Spółką oraz Bankiem nie zachodzą jakiekolwiek powiązania w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.

Umowa, która zostanie zawarta pomiędzy Bankiem i Spółką (i jednocześnie ze spółkami z Grupy … mającymi siedzibę w innych krajach niż Polska) (dalej jako: Umowa) będzie mieć charakter umowy ramowej i będzie zawierać następujące, kluczowe uregulowania:

a)Spółka jest uprawniona do składania Bankowi nieodwołalnej oferty sprzedaży pakietu indywidualnie określonych wierzytelności Spółki z tytułu dostaw Spółki na rzecz jej klientów. Wierzytelności będą wynikać z faktur VAT, które Spółka wystawi w związku z dokonanymi dostawami na rzecz jej klientów (dalej jako: Wierzytelności). Oferty te będą składane przez Spółkę Bankowi za pomocą poczty elektronicznej lub w inny sposób wykorzystujący połączenie elektroniczne. Oferty te będą przygotowane w formie przewidzianej postanowieniami umowy;

b)Bank po otrzymaniu oferty od Spółki, ma prawo, ale nie obowiązek, przyjąć ofertę w całości lub w części co oznacza, że Bank może nabyć wszystkie Wierzytelności wchodzące w skład pakietu lub tylko niektóre z tych Wierzytelności;

c)jeśli Bank zdecyduje o zakupie Wierzytelności, Spółka dokona odpłatnego przelewu Wierzytelności na rzecz Banku w zamian za określoną cenę. Przelew będzie wykonany w następstwie sprzedaży Wierzytelności w rozumieniu polskiego prawa cywilnego;

d)Bank nabywa każdą pojedynczą Wierzytelność wchodzącą w skład pakietu zaoferowanego przez Spółkę za cenę, która określona jest jako pozostająca do spłaty kwota nominalna takiej Wierzytelności (jest to kwota wierzytelności wynikająca z faktury, wraz z podatkiem od towarów i usług, która nie została jeszcze uregulowana przez klienta Spółki będącego nabywcą wskazanym na fakturze wystawionej przez Spółkę, z której wynika Wierzytelność) (dalej jako: Nominał Wierzytelności) pomniejszoną o kwotę pomniejszenia skalkulowaną zgodnie z formułą zdefiniowaną w Umowie (dalej jako: Kwota Pomniejszenia), której wysokość odzwierciedla, w szczególności, ryzyko wad prawnych nabytych przez Bank Wierzytelności od Spółki (ale nie ryzyko niewywiązania się Dłużników z płatności zakupionych przez Bank Wierzytelności, gdyż to ryzyko w całości przechodzi na Bank);

e)Wierzytelności, które Spółka będzie zbywać do Banku będą wyłącznie własnymi wierzytelnościami Spółki w stosunku do jej klientów (dalej jako: Dłużnicy) wynikającymi z faktur wystawianych przez Spółkę z tytułu dostaw na rzecz Dłużników. Z wyjątkiem pierwszego zakupu, do którego kwalifikować się będą także wierzytelności przeterminowane do 30 dni, Wierzytelności, które Spółka będzie sprzedawać Bankowi, nie będą należnościami przeterminowanymi (czyli takimi, których termin uregulowania już minął) ani wierzytelnościami spornymi. Nie będą istniały przesłanki do uznania tych Wierzytelności za zagrożone nieściągalnością. Wierzytelności nie będą zatem tzw. wierzytelnościami trudnymi;

f)Dłużnicy nie są podmiotami powiązanymi, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, w stosunku do Spółki ani w stosunku do Banku;

g)po sprzedaży Wierzytelności przez Spółkę na rzecz Banku, Spółka będzie pełnić na rzecz Banku, w odniesieniu do każdej Wierzytelności zakupionej przez Bank od Spółki, rolę podmiotu odpowiedzialnego za uzyskanie od Dłużników płatności Wierzytelności. Spółka jest upoważniona przez Bank do pozwania Dłużników, w przypadku gdy będą zalegać ze spłatami Wierzytelności, przed dowolnym sądem w dowolnej jurysdykcji we własnym imieniu i na własny koszt ale na rachunek Banku. Spółka jest zobowiązana do poinformowania Dłużników o konieczności spłacania Wierzytelności wyłącznie na specjalnie przeznaczony w tym celu rachunek bankowy należący do Spółki. Spółka będzie przekazywać do Banku wszystkie kwoty zapłacone przez Dłużników na wspomniany rachunek bankowy Spółki, który na podstawie umowy jest uprawniony do ich otrzymania. Umowa nie przewiduje wynagrodzenia na rzecz Spółki z tytułu pełnienia przez Spółkę opisanych funkcji na rzecz Banku;

h)Spółka jest zobowiązana do uiszczania na rzecz Banku wynagrodzenia (dalej jako: Opłata Programowa) w wysokości i w terminach określonych w umowie;

i)w przypadku, gdy Dłużnik terminowo reguluje swoje zobowiązania wynikające z Wierzytelności, część Kwoty Pomniejszenia, która została potrącona przy zakupie takich Wierzytelności jest przez Bank okresowo zwracana Spółce. W związku z tym, na dzień sprzedaży przez Spółkę Wierzytelności do Banku, cena zakupu Wierzytelności przez Bank jest zawsze niższa od Nominału Wierzytelności.

j)jednakże, jeżeli nabyta Wierzytelność zostanie przez Dłużnika uregulowana i nie będzie posiadała wad i w konsekwencji Bank zapłaci zwrot odpowiedniej części Kwoty Pomniejszenia, może zaistnieć sytuacja, w której efektywna cena nabycia Wierzytelności ostatecznie zapłacona przez Bank będzie równa Kwocie Nominalnej Wierzytelności. Jednak w związku z okresowymi zwrotami przez Bank na rzecz Spółki części Kwoty Pomniejszenia, cena zakupu Wierzytelności przez Bank nigdy nie będzie wyższa od Nominału Wierzytelności.

Z perspektywy gospodarczej Spółki, przystąpienie do Umowy i jej wejście w życie skutkować będzie otrzymywaniem od Banku, przed upływem terminu płatności faktur, z których wynikają Wierzytelności (czyli przed datami wymagalności Wierzytelności), kwot odpowiadających Nominałowi Wierzytelności, pomniejszonych o Opłatę programową (która może podlegać w określonych warunkach zwrotowi). Tym samym Spółka uzyskuje od Banku bieżące finansowanie swojej działalności i jednocześnie nie ponosi ryzyka opóźnień w spłatach Wierzytelności przez Dłużników oraz niespłacania przez Dłużników Wierzytelności w części lub w całości. Innymi słowy, celem przystąpienia przez Spółkę do Umowy nie będzie zbywanie przez Spółkę Wierzytelności poprzez ich sprzedaż na rzecz Banku oraz prowadzenie przez Bank windykacji (windykacja będzie prowadzona przez Spółkę działającego we własnym imieniu ale na rachunek Kupującego), lecz wdrożenie szczególnego instrumentu pozwalającego na uzyskanie przez Spółkę środków finansowych przed datami wymagalności Wierzytelności oraz wyzbycie się ryzyka w postaci opóźnień w płatnościach Wierzytelności przez Dłużników oraz niespłacania przez Dłużników Wierzytelności w części lub w całości, które to ryzyko przejdzie na Bank.

Jak wynika z powyższego, Bank na podstawie Umowy, będzie świadczyć na rzecz Spółki usługę, w ramach której Bank udzieli Spółce finansowania w postaci zapłacenia ceny za Wierzytelności zakupione od Spółki oraz przejmie od Spółki ryzyko opóźnień w spłatach Wierzytelności przez Dłużników oraz niespłacania przez Dłużników Wierzytelności w części lub w całości (dalej jako: Usługa), w zamian za Opłatę Programową, która będzie uiszczana przez Spółkę na rzecz Banku w wysokości i w terminach określonych w Umowie.

Należy podkreślić, że przystąpienie przez Spółkę do Umowy, jak i realizacja przez Bank Usługi na rzecz Spółki, nie ma na celu osiągnięcia jakichkolwiek korzyści podatkowych, a podyktowana jest wyłącznie opisanymi przesłankami gospodarczymi.

W uzupełnieniu wniosku wskazano następujące informacje:

1)numer identyfikacyjny Banku w zakresie podatku od wartości dodanej to …;

2)Spółka (Zainteresowany będący stroną postępowania), który będzie zbywać wierzytelności w ramach Umowy na rzecz Banku - Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania:

-nie posiada w Austrii siedziby działalności gospodarczej,

-nie posiada w Austrii stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej,

-nie jest zarejestrowany dla celów podatku od wartości dodanej na terytorium Austrii.

3)Przedmiotem działalności Banku – Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania jest, w szczególności:

-przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów;

-prowadzenie innych rachunków bankowych;

-udzielanie kredytów;

-udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych oraz otwieranie i potwierdzanie akredytyw;

-emitowanie bankowych papierów wartościowych;

-przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych;

-skup i egzekucja wierzytelności.

Działalność banku jest regulowana prawem austriackim i podlega kontroli zgodnie z tym prawem.

4)Bank nie uznaje wskazanej we wniosku umowy (oraz transakcji w niej przewidzianych) za posiadającą cechy sekurytyzacji. Bank nabędzie wierzytelności na własne księgi i nie będzie emitował żadnych papierów wartościowych na potrzeby refinansowania, których spłata uzależniona będzie od ściągnięcia tych wierzytelności. Na zakup wierzytelności Bank wykorzysta środki własne. Bank nie będzie także korzystał z „podmiotu specjalnego przeznaczenia ds. sekurytyzacji” w rozumieniu Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012.

5)Celem transakcji przewidzianych w Umowie, o której mowa we wniosku, jest nabycie przez Bank wierzytelności od Spółki i tym samym zaoferowanie Spółce elastyczności w zakresie ograniczania/zarządzania zapotrzebowaniem na kapitał obrotowy i związanymi z nim kosztami. Bank w zamian pobierze Opłatę Programową za taką usługę.

6)W ramach Umowy, o której mowa we wniosku, Bank będzie wstępował w prawa i obowiązki zbywcy wierzytelności - Spółki, a tym samym wszelkie korzyści, uprawnienia i roszczenia oraz ciężary i ryzyko związane z przelewaną wierzytelnością i związanymi z nią prawami będą przechodziły na Bank, w szczególności Bank będzie miał prawo dochodzić spłaty wierzytelności od Dłużnika.

7)Cena wierzytelności zbywanych przez Spółkę to pozostająca do spłaty kwota nominalna takiej wierzytelności (jest to kwota wierzytelności wynikająca z faktury, wraz z podatkiem od towarów i usług, która nie została jeszcze uregulowana przez klienta Spółki będącego nabywcą wskazanym na fakturze wystawionej przez Spółkę, z której wynika wierzytelność) pomniejszoną o kwotę pomniejszenia skalkulowaną zgodnie z formułą zdefiniowaną w Umowie, której wysokość odzwierciedla, w szczególności, ryzyko wad prawnych Wierzytelności nabytych przez Bank od Spółki. W związku z tym odpowiedź na pytanie jest twierdząca, tak, cena zbywanych wierzytelności przez Spółkę będzie odpowiadała ich wartości rynkowej w chwili ich zbycia.

8)Umowa, o której mowa we wniosku, nie zawiera żadnych postanowień pozwalających na zmianę umówionej ceny wierzytelności.

9)Sama Opłata Programowa nie podlega zwrotowi.

Jednakże, jak wskazano w odpowiedzi na pytanie nr 7, cena nabycia pierwotnie płacona przez Spółkę za wierzytelność zostanie obniżona o kwotę odzwierciedlającą w szczególności ryzyko wad prawnych wierzytelności nabytych przez Bank Wierzytelności od Spółki. W przypadku całkowitej spłaty tej wierzytelności przez danego Dłużnika i braku wad lub innych problemów, Bank wypłaci Spółce kwotę, o którą obniżono pierwotną cenę zakupu. O mechanizmie tym mowa we wniosku w następującym akapicie:

„jednakże, jeżeli nabyta Wierzytelność zostanie przez Dłużnika uregulowana i nie będzie posiadała wad i w konsekwencji Bank zapłaci zwrot odpowiedniej części Kwoty Pomniejszenia, może zaistnieć sytuacja, w której efektywna cena nabycia Wierzytelności ostatecznie zapłacona przez Bank będzie równa Kwocie Nominalnej Wierzytelności. Jednak w związku z okresowymi zwrotami przez Bank na rzecz Spółki części Kwoty Pomniejszenia, cena zakupu Wierzytelności przez Bank nigdy nie będzie wyższa do Nominału Wierzytelności.”

10)Opłata programowa jest jedynym wynagrodzeniem na rzecz Banku płatnym przez Spółkę.

11)Na pytanie Organu: „Co stanowi wynagrodzenie Banku w związku z czynnościami wykonywanymi na rzecz Spółki w ramach Umowy, w sytuacji gdy Opłata programowa ulegnie zwrotowi na rzecz Spółki?” udzielono odpowiedzi: „Proszę zapoznać się z odpowiedzią na pytanie 9. Umowa nie przewiduje zwrotu Opłaty Programowej.”

12)Bezskuteczna egzekucja wierzytelności może mieć miejsce, na przykład z powodu niewypłacalności Dłużnika. Jest to ryzyko nabywcy wierzytelności, czyli Banku. Spółka nie ponosi w takim wypadku odpowiedzialności wobec Banku.

W przypadku bezskutecznej egzekucji wierzytelności Bank nie będzie dokonywał zwrotnego przeniesienia wierzytelności. W związku z tym nie wystąpi rozliczenie zwrotnego przeniesienia wierzytelności ani żadne dodatkowe wynagrodzenie dla Spółki.

Jednakże w przypadku wady prawnej zakupionej wierzytelności (np. przy oferowaniu wierzytelności do sprzedaży Spółka błędnie podała kraj siedziby Dłużnika) Bank ma prawo odstąpić od nabycia wierzytelności, domagać się zwrotu ceny nabycia i po otrzymaniu tej spłaty dokonać zwrotnego przelewu przedmiotowej wierzytelności. Nie będzie to skutkować dodatkowym wynagrodzeniem (zyskiem) dla Spółki.

Pytania

1)Czy odpłatne przelewy Wierzytelności dokonywane przez Spółkę do Banku w ramach Usługi świadczonej przez Bank na rzecz Spółki będą stanowiły element usługi w rozumieniu art. 8 Ustawy o VAT podlegającej zwolnieniu z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT?

2)Czy Spółka będzie podatnikiem podatku od towarów i usług w odniesieniu do Usługi świadczonej na jej rzecz przez Bank i w konsekwencji Spółka będzie zobowiązana do rozpoznania nabycia Usługi jako importu usług dla celów podatku od towarów i usług w Polsce?

Państwa stanowisko w sprawie

W opinii Wnioskodawców:

W zakresie pytania 1

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej jako: Ustawa o VAT), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podatkiem podlegają:

1)odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2)eksport towarów;

3)import towarów na terytorium kraju;

4)wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5)wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Zgodnie art. 2 pkt 1 Ustawy o VAT, przez terytorium kraju rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a, który zawiera szczególne uregulowania odnośnie budowy lub utrzymania mostów transgranicznych lub wspólnych odcinków dróg.

Na podstawie art. 2 pkt 6 Ustawy o VAT, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zgodnie z art. 2 pkt 22 Ustawy o VAT, przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Zgodnie art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Na podstawie art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy wziąć pod uwagę, że Ustawa o VAT zalicza do zakresu pojęcia usług każde świadczenie niebędące dostawą towarów.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów, które jest świadczone na rzecz innego podmiotu.

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie, jak i zaniechanie (tolerowanie, znoszenie określonych stanów).

Z treści powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług, a otrzymanym wynagrodzeniem. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów Ustawy o VAT bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk zbywającego lub świadczącego usługę.

Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług, określone w art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych. W przedmiotowej sprawie, odpłatnością za Usługę będą Opłaty Programowe ponoszone przez Spółkę na rzecz Banku w wysokości i w termiach wynikających z postanowień Umowy.

Zatem, dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT wtedy, gdy są wykonane odpłatnie oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i nabywcą towaru lub beneficjentem usługi istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r., poz. 1740, z późn. zm.) („Kodeks cywilny”).

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl art. 509 § 2 Kodeksu cywilnego, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Jak stanowi art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba trzecia nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność.

W wyniku przelewu wierzytelności, prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja miała charakter odpłatny).

W związku z opisem zdarzenia przyszłego, należy wskazać, iż w niniejszej sprawie w przypadku czynności wykonywanych przez Bank na rzecz Spółki nie będzie miała miejsca transakcja obejmująca wyłącznie sprzedaż i nabycie przez Bank Wierzytelności. Nabycie Wierzytelności przez Bank będzie stanowiło element usługi, której celem jest uzyskanie przez Spółkę potrzebnych środków finansowych przed datą wymagalności Wierzytelności i ich spłatą przez Dłużników oraz uniknięcie ryzyka związanego z nieterminową spłatą Wierzytelności przez Dłużników, częściową spłatą lub całkowitym brakiem spłaty Wierzytelności.

Celem Spółki nie jest wyzbycie się Wierzytelności przez Spółkę poprzez ich sprzedaż na rzecz Banku w celu ich dalszego ściągania przez Bank, lecz wdrożenie szczególnego instrumentu pozwalającego na uzyskanie przez Spółkę środków finansowych przed wymagalnością i spłatą Wierzytelności przez Dłużników, w drodze sprzedaży Wierzytelności do Banku i w efekcie zapewnienie finansowania przez Bank przy jednoczesnym pozbyciu się przez Spółkę ryzyka nieterminowej spłaty Wierzytelności, uzyskania tylko częściowej spłaty Wierzytelności oraz ryzyka nieuzyskania spłaty Wierzytelności. Te ryzyka przechodzą bowiem, w ramach Usługi, na Bank.

Ponadto, Wierzytelności, które Spółka będzie zbywać do Banku nie będą wierzytelnościami przeterminowanymi (czyli takimi, których termin uregulowania już minął) ani wierzytelnościami spornymi. Nie będą istniały przesłanki do uznania tych Wierzytelności za zagrożone nieściągalnością.

Wierzytelności nie będą zatem tzw. wierzytelnościami trudnymi.

Zatem, biorąc pod uwagę przepisy Ustawy o VAT, uznać należy, że Bank wyświadczy na rzecz Spółki usługę, polegającą na zapewnieniu jej środków finansowych oraz zdjęciu ze Spółki wspomnianych ryzyk. Za powyższą usługę Bank uzyska wynagrodzenie w postaci Opłaty Programowej, której wysokości i terminy zapłaty przez Spółkę na rzecz Banku określają postanowienia Umowy.

Wobec tego, Bank wykona czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, o których mowa w art. 8 ust. 1 w zw. z art. 5 Ustawy o VAT.

Stosownie do art. 43 ust. 1 Ustawy o VAT, zwalnia się od podatku:

-usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę (art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy o VAT);

-usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę (art. 43 ust. 1 pkt 39 Ustawy o VAT);

-usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług (art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT);

-usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2018 r., poz. 2286, z późn. zm.), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie (art. 43 ust. 1 pkt 41 Ustawy o VAT).

Ponadto, zgodnie z art. 43 ust. 15 Ustawy o VAT zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1)czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2)usług doradztwa;

3)usług w zakresie leasingu.

W analizowanym przypadku, charakter czynności wykonywanych przez Bank na rzecz Spółki wskazuje, że Bank przez nabycie Wierzytelności, między innymi, udziela Spółce finansowania ze środków Banku. Celem Banku nie będzie nabycie Wierzytelności w celu ich windykacji przez Bank od Dłużników.

Dla Spółki, zawarcie Umowy oraz odpłatny przelew Wierzytelności pozytywnie wpłynie na płynność finansową oraz pozwoli finansować bieżącą działalność Spółki. Spółka uzyska nie tylko bieżący kapitał potrzebny do prowadzonej działalności, ale nie będzie ponosić również ryzyka nieterminowej spłaty Wierzytelności, uzyskania tylko częściowej spłaty Wierzytelności oraz ryzyka nieuzyskania spłaty Wierzytelności.

Zatem istotą Usługi będzie uzyskanie przez Spółkę finansowania potrzebnego do prowadzonej działalności oraz uniknięcie wspominanych ryzyk. Przez zbycie Wierzytelności na rzecz Banku, Spółka zapewni sobie finansowanie niezbędne do prowadzenia działalności. Zbywanie prze Spółkę Wierzytelności na rzecz Banku nie będzie służyć ich windykacji przez Bank, lecz wdrożeniu szczególnego instrumentu pozwalającego na uzyskanie przez Spółkę środków finansowych przed wymagalnością Wierzytelności, w drodze finansowania zapewnionego przez Bank.

W konsekwencji, Usługę świadczoną przez Bank, polegającą na nabyciu Wierzytelności i zapewnieniu Spółce finansowania, potraktować należy jako usługę w zakresie długów, która będzie korzystała ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT.

Do Usługi nie mają zastosowania wyłączenia wskazane w art. 43 ust. 15 Ustawy o VAT. Wskazany artykuł wyłącza możliwość zastosowania zwolnienia z VAT w zakresie czynności ściągania długów, w tym factoringu. Oznacza to, że opodatkowanie VAT przewidziano jedynie dla zdarzeń, z którymi wiąże się podejmowanie czynności mających na celu ściągnięcie długu. W przedmiotowej sprawie, Bank nie będzie podejmować żadnych czynności mających na celu ściągniecie długu wynikającego z Wierzytelności. Zatem wyłączenia ze zwolnienia przedmiotowego wskazane w art. 43 ust. 15 Ustawy o VAT nie będą mieć zastosowania.

Jak już wyjaśniono w opisie zdarzenia przyszłego, którego dotyczy niniejszy wniosek o wydanie interpretacji prawa podatkowego, oddział Banku w Polsce nie będzie w żaden sposób zaangażowany w zdarzenie przyszłe będące przedmiotem niniejszego wniosku. W szczególności, oddział Banku w Polsce nie będzie stroną stosunku prawnego będącego przedmiotem wniosku ani nie będzie w tym stosunku prawnym pełnić jakichkolwiek funkcji. Oddział Banku w Polsce nie będzie ani stroną Umowy, ani w ramach tej Umowy nie będzie pełnić żadnych funkcji. Nie będzie świadczyć Usługi na podstawie Umowy ani nie będzie w jakikolwiek sposób zaangażowany w świadczenie Usługi przez Bank.

Odpowiadając na pytanie pierwsze, odpłatne przelewy Wierzytelności dokonywane przez Spółkę do Banku w ramach Usługi świadczonej przez Bank na rzecz Spółki będą stanowiły element usługi w rozumieniu art. 8 Ustawy o VAT podlegającej zwolnieniu z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT.

W zakresie pytania 2

Z art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT, regulującego zakres przedmiotowy opodatkowania VAT wynika, iż dla opodatkowania podatkiem od towarów i usług danej transakcji (odpłatnej dostawy towarów lub odpłatnego świadczenia usług) rozstrzygające znaczenie ma ustalenie miejsca dostawy (świadczenia usług). Określenie tego miejsca ma fundamentalne znaczenie dla prawidłowego ustalenia państwa, w którym powstanie obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług z tytułu danej czynności.

Zgodnie z art. 28a Ustawy o VAT, na potrzeby stosowania rozdziału 3 działu V tej ustawy, dotyczącego określania miejsca świadczenia usług:

1.ilekroć jest mowa o podatniku rozumie się przez to:

a.podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,

b.osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;

2.podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.

Przytoczony art. 28a Ustawy o VAT, wprowadza zatem definicję podatnika. Definicja ta ma zastosowanie tylko w zakresie ustalenia miejsca świadczenia usługi. Podatnikiem według tej definicji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą.

Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 Ustawy o VAT.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 Ustawy o VAT, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.

Z powyższych przepisów wynika, że miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika, w rozumieniu art. 28a Ustawy o VAT, jest co do zasady miejsce, w którym podatnik ten posiada siedzibę swojej działalności gospodarczej.

Ponieważ Spółka (będąca czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług w Polsce i mająca w Polsce swoją siedzibę działalności gospodarczej) jest usługobiorcą Usługi świadczonej przez Bank, w skład której wchodzi nabywanie przez Bank Wierzytelności od Spółki, to miejscem świadczenia przedmiotowej Usługi będzie Polska, jako kraj, w którym Spółka (usługobiorca) ma siedzibę działalności gospodarczej.

Zgodnie art. 2 pkt 9 Ustawy o VAT, przez import usług rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania, których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy o VAT.

Na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy o VAT, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

a.usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,

b.usługobiorcą jest:

-w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4,

-w przypadku transferu bonów jednego przeznaczenia, w przypadku których miejscem świadczenia usług, których te bony dotyczą, jest terytorium kraju podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15,

-w pozostałych przypadkach podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.

Zgodnie z art. 17 ust. 2 Ustawy o VAT w przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 4 i 5, usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego.

Jak już wyjaśniono w opisie zdarzenia przyszłego, którego dotyczy niniejszy wniosek o wydanie interpretacji prawa podatkowego, oddział Banku w Polsce nie będzie w żaden sposób zaangażowany w zdarzenie przyszłe będące przedmiotem niniejszego wniosku. W szczególności, oddział Banku w Polsce nie będzie stroną stosunku prawnego będącego przedmiotem wniosku ani nie będzie w tym stosunku prawnym pełnić jakichkolwiek funkcji. Oddział Banku w Polsce nie będzie ani stroną Umowy, ani w ramach tej Umowy nie będzie pełnić żadnych funkcji. Nie będzie świadczyć Usługi na podstawie Umowy ani nie będzie w jakikolwiek sposób zaangażowany w świadczenie Usługi przez Bank.

W związku z powyższym, ponieważ Spółka będzie usługobiorcą Usługi świadczonej przez Bank, a Bank nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej a jego oddział w Polsce, z którym Usługa nie jest związana i który nie jest w zakresie Usługi usługodawcą, usługi nabywane przez Spółkę od Banku stanowić będą import usług w rozumieniu art. 2 pkt 9 Ustawy o VAT, których miejscem świadczenia jest Polska, a Spółka, jako usługobiorca tych usług, będzie zobowiązana do ich rozliczenia dla celów podatku od towarów i usług.

Nabycie przez Spółkę Usługi od Banku będzie stanowić import usług w rozumieniu art. 2 pkt 9 Ustawy o VAT i Spółka będzie podatnikiem w odniesieniu do Usługi. W konsekwencji Spółka będzie zobowiązana do rozpoznania nabycia Usługi dla celów podatku od towarów i usług w Polsce jako importu usług zwolnionych od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT.

Zatem, odpowiadając na pytanie drugie, Spółka będzie podatnikiem podatku od towarów i usług w odniesieniu do Usługi świadczonej na jej rzecz przez Bank i w konsekwencji Spółka będzie zobowiązana do rozpoznania nabycia Usługi jako importu usług dla celów podatku od towarów i usług w Polsce.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest:

-nieprawidłowe w zakresie uznania odpłatnych przelewów Wierzytelności dokonywanych przez Spółkę do Banku w ramach Usługi świadczonej przez Bank na rzecz Spółki za element usługi w rozumieniu art. 8 ustawy o VAT podlegającej zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT oraz

-prawidłowe w zakresie rozpoznania nabycia Usługi jako importu usług dla celów podatku VAT i uznania Spółki za podatnika z tego tytułu.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie natomiast do art. 8 ust. 1 ustawy:

Pod pojęciem usługi należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem co do zasady usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

-w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

-świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Wobec powyższej analizy, dostawa towarów lub świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie, oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

W tym miejscu wskazać należy, że wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.), zwanej dalej: „ustawa Kodeks cywilny”.

Podstawą do dokonania cesji wierzytelności jest art. 509 ww. ustawy Kodeks cywilny.

Stosownie do treści art. 509 § 1 ustawy Kodeks cywilny:

W myśl art. 509 § 2 ustawy Kodeks cywilny:

Z kolei art. 510 § 1 ustawy Kodeks cywilny stanowi, że:

Zatem wierzytelność jest prawem jednego podmiotu do żądania od drugiego podmiotu pewnego zachowania się zwanego świadczeniem (wyrażalnym pieniężnie). Wierzytelność jest więc prawem majątkowym, będącym przedmiotem obrotu gospodarczego. Przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności jest skutkiem rozporządzenia tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności.

W świetle powyższych przepisów stwierdzić należy, że czynności polegającej na zbyciu wierzytelności nie można uznać za dostawę towaru, gdyż wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które nie mieści się w dyspozycji art. 2 pkt 6 ustawy o podatku od towarów i usług. Zbycie wierzytelności nie stanowi również świadczenia usługi, ponieważ jest ono jedynie przejawem wykonania prawa własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu (dostawy towaru lub świadczenia usługi).

W tym miejscu wskazać należy, że w przypadku zbycia wierzytelności własnych o świadczeniu usług można mówić jedynie w odniesieniu do nabywcy tych wierzytelności.

W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).

Umowa cesji wierzytelności wypełnia znamiona określone w art. 8 ust. 1 ustawy, polega bowiem na przeniesieniu prawa do wartości niematerialnych i prawnych, w związku z tym stanowi świadczenie usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Z punktu widzenia nabywcy wierzytelności do świadczenia usług dochodzi już w momencie samego nabycia wierzytelności, obojętnie czy nabycie zostało dokonane w celu windykacji tej wierzytelności przez samego nabywcę, czy też innego jej wykorzystania do celów prawno-gospodarczych. Zatem zakup wierzytelności stanowi usługę polegającą na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności (cedentem), a jej nabywcą (cesjonariuszem). Jednakże jak wskazano na wstępie ww. usługa podlega opodatkowaniu wówczas, gdy jest świadczona odpłatnie.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in.  w art. 43 ustawy.

Zgodnie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy:

Powyższe zwolnienie uregulowane zostało w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek odzwierciedlenia odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L z 2006 r. Nr 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady. Zgodnie z regulacją zawartą w art. 135 ust. 1 lit. d) Dyrektywy 2006/112/WE:

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu VAT.

W myśl art. 43 ust. 15 ustawy:

Jak wynika z wyżej cytowanego art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy, zwolnieniu z VAT podlegają także usługi w zakresie długów (niestanowiące ściągania długów ani faktoringu).

Każda transakcja mająca za cel windykację należności jest wyłączona ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Przytoczony wyżej art. 135 ust. 1 lit. d) Dyrektywy 2006/112/WE Rady dotyczy tylko ściśle wymienionych rodzajów czynności, których charakter pozwala na zakwalifikowanie ich do kategorii usług związanych z obrotem bankowym i finansami. W związku z tym, należy uznać, że wszelkie inne czynności niewymienione w tym przepisie, nawet jeśli mają charakter czynności bankowych, bądź finansowych lub zakres ich jest zbliżony do tego typu usług, nie mogą korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie tego przepisu. Powyższe zwolnienia obejmują w praktyce większość typowych transakcji dokonywanych na rynkach finansowych, a w szczególności usługi świadczone przez banki, biura maklerskie, fundusze inwestycyjne i powiernicze itp.

Zaznacza się, że dla ustalenia opodatkowania, bądź też zastosowania zwolnienia od podatku w niniejszej sprawie, niezbędnym jest dokonanie analizy wykonywanych przez Bank czynności, z uwzględnieniem charakteru prawnego usług ściągania długów oraz factoringu.

Usługi ściągania długów i factoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady, przez factoring rozumie się nabywanie przez faktora określonych wierzytelności, przysługujących przedsiębiorcy z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności, pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora. Ponadto, dokonując nabycia wierzytelności faktor zobowiązuje się dodatkowo do świadczenia na rzecz faktoranta (przedsiębiorcy) różnorodnych czynności, które przykładowo mogą obejmować: przejmowanie ryzyka wypłacalności dłużników (przy factoringu właściwym), inkasowanie wierzytelności, finansowanie przez dyskonto, udzielanie pożyczek, księgowanie wierzytelności itp. Usługa tego typu polega więc na „wyręczeniu” klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu. W pojęciu usług ściągania długów i factoringu mieści się zatem m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odprzedaży. Usługa tego typu polegająca na „wyręczeniu” klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia.

Ustawa nie uzależnia opodatkowania usług factoringu od rodzaju umowy zawartej pomiędzy stronami, co oznacza, że każdy typ factoringu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast istota rozróżnienia usług obrotu wierzytelnościami oraz factoringu sprowadza się do zapisów umów łączących strony przelewu wierzytelności, analizy ich treści oraz czynności faktycznych wynikających z tych umów. W każdym przypadku, gdy celem działania jest przejęcie wierzytelności (długu) innego podmiotu w celu wyegzekwowania (ściągnięcia długu) – usługę tę należy opodatkować, także wówczas, gdy środkiem tego celu jest nabycie cudzej wierzytelności (z ryzykiem lub bez ryzyka wypłacalności dłużnika), która to czynność mieści się w pojęciu szeroko pojętego pośrednictwa finansowego. W pojęciu usług ściągania długów mieści się m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odsprzedaży.

W tym miejscu warto też przywołać orzeczenia TSUE dot. przedmiotowej kwestii.

I tak, w wyroku z 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-305/01 Finanzamt Groß-Gerau przeciwko MKG-Kraftfahrzeuge-Factoring GmbH, Sąd podkreślił, że działalność gospodarcza, w ramach której podmiot gospodarczy nabywa wierzytelność, podejmując ryzyko niewywiązywania się dłużnika ze zobowiązania i w zamian wystawia swojemu klientowi faktury z tytułu prowizji, stanowi odzyskiwanie długów w rozumieniu art. 13 B (d) (3) tej dyrektywy i dlatego działalność ta wyłączona jest ze zwolnienia określonego w jej przepisie. Wskazany wyrok odnosi się nie tylko do faktoringu ale również do czynności ściągania długów, które to pojęcie obejmuje szerszy zakres czynności niż faktoring. Jak wskazano w pkt 77 tego wyroku faktoring należy postrzegać jako jedynie odmianę ogólniejszego pojęcia windykacji długów, niezależnie od sposobu, w jaki jest realizowany. Z orzeczenia tego wynika, ze faktoring właściwy to usługa polegająca na uwolnieniu klienta z konieczności egzekwowania należności, a także od ponoszenia ryzyka związanego z niespłaceniem należności.

Natomiast w wyroku z 28 października 2010 r. w sprawie C-175/09 Commissioners for Her Majesty’s Revenue and Customs przeciwko AXA UK plc. znajdują się następujące uwagi, cyt. „Brzmienie art. 13 część B lit. d) pkt 3 in fine szóstej dyrektywy obejmuje wszelką windykację należności, a zakres zastosowania tego przepisu nie jest ograniczony wyłącznie do wierzytelności, które nie zostały zapłacone terminowo. Ponadto usługa faktoringu, której wszystkie postaci objęte są pojęciem windykacji należności (zob. ww. wyrok w sprawie MKG-Kraftfahrzeuge-Factoring, pkt 77) nie ogranicza się do wierzytelności, w odniesieniu do których dłużnik już zalega z zapłatą. Faktoring może także obejmować wierzytelności, które nie stały się wymagalne i które zostaną zapłacone z chwilą, gdy staną się wymagalne.”

Jak wynika z przedstawionych okoliczności sprawy, uzasadnieniem gospodarczym dla rozpoczęcia współpracy między Zainteresowanymi – Spółką i Bankiem – na podstawie zawartej Umowy będzie chęć pozyskania przez Spółkę bieżącego finansowania zewnętrznego w celu efektywnego prowadzenia własnej działalności gospodarczej i jednoczesne wyzbycie się ryzyka opóźnień w spłatach wierzytelności przez Dłużników oraz niespłacania przez Dłużników wierzytelności w części lub w całości.

Na podstawie Umowy Spółka oferuje Bankowi do nabycia pakiety indywidualnie określonych wierzytelności Spółki z tytułu dostaw Spółki na rzecz jej klientów. Przedmiotem transakcji nie będą wierzytelności przeterminowane ani sporne. Nie będą istniały przesłanki do uznania tych wierzytelności za zagrożone nieściągalnością. Wierzytelności te nie będą zatem tzw. wierzytelnościami trudnymi.

Bank nabywa każdą pojedynczą wierzytelność wchodzącą w skład pakietu zaoferowanego przez Spółkę za cenę, która określona jest jako pozostająca do spłaty kwota nominalna takiej wierzytelności (jest to kwota wierzytelności wynikająca z faktury, wraz z podatkiem od towarów i usług, która nie została jeszcze uregulowana przez klienta Spółki będącego nabywcą wskazanym na fakturze wystawionej przez Spółkę, z której wynika wierzytelność – Nominał Wierzytelności) pomniejszoną o kwotę pomniejszenia skalkulowaną zgodnie z formułą zdefiniowaną w Umowie (Kwota Pomniejszenia), której wysokość odzwierciedla, w szczególności, ryzyko wad prawnych nabytych przez Bank wierzytelności od Spółki (ale nie ryzyko niewywiązania się Dłużników z płatności zakupionych przez Bank wierzytelności, gdyż to ryzyko w całości przechodzi na Bank).

Celem transakcji przewidzianych w Umowie jest nabycie przez Bank wierzytelności od Spółki i tym samym zaoferowanie Spółce elastyczności w zakresie ograniczania/zarządzania zapotrzebowaniem na kapitał obrotowy i związanymi z nim kosztami. Bank w zamian pobierze Opłatę Programową za taką usługę. W ramach Umowy Bank będzie wstępował w prawa i obowiązki zbywcy wierzytelności - Spółki, a tym samym wszelkie korzyści, uprawnienia i roszczenia oraz ciężary i ryzyko związane z przelewaną wierzytelnością i związanymi z nią prawami będą przechodziły na Bank, w szczególności Bank będzie miał prawo dochodzić spłaty wierzytelności od Dłużnika.

W tym miejscu zauważam, że autonomiczność prawa podatkowego w stosunku do innych gałęzi prawa wskazuje, że umowy cywilnoprawne nie mogą modyfikować obowiązku kształtowanego bezpośrednio przez ustawę podatkową. Zobowiązanie podatkowe ma charakter publicznoprawny, a nie cywilnoprawny, dlatego też obowiązku podatkowego nie można wyprowadzać z przepisów prawa cywilnego i ustalać na podstawie umów cywilnoprawnych. Przepisy prawa cywilnego, ani umowy zawierane przez strony nie mogą przesądzać o kwalifikacji uzyskanych wpływów majątkowych dla celów podatkowych.

Zatem, pomimo zawarcia pomiędzy Spółką a Bankiem umowy, zgodnie z którą celem jej jest uzyskanie przez Spółkę od Banku środków pieniężnych dla finansowania prowadzonej działalności, a której nieodłącznym elementem ma być zbywanie na rzecz Banku własności posiadanych przez Spółkę wierzytelności, na gruncie podatkowym umowę tę należy traktować jako dotyczącą jednej usługi. W analizowanej sprawie będziemy mieć zatem do czynienia ze świadczeniem usług przez Bank (nabywcę wymagalnych wierzytelności) na rzecz Spółki, polegających na zakupie pakietów wierzytelności i zapewnieniu tym samym Spółce finansowania na prowadzenie działalności oraz wyzbyciu się ryzyka w postaci opóźnień w płatnościach wierzytelności oraz niespłacania wierzytelności przez Dłużników. Wynagrodzeniem z tytułu świadczonych usług będzie dla Banku Opłata programowa zdefiniowana w Umowie.

W związku z powyższym, w okolicznościach przedstawionych we wniosku nabycie wierzytelności połączone ze świadczeniem ww. usług będzie stanowiło odpłatne świadczenie usług przez Bank w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, a tym samym będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy.

Jak wynika z art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy usługi dotyczące długów, co do zasady korzystają ze zwolnienia z podatku od towarów i usług. Jednakże w odniesieniu do usług, o których mowa w art. 43 ust. 15 ustawy, tj. m.in. w odniesieniu do usług ściągania długów w tym factoringu nie stosuje się zwolnienia od podatku.

Mając na uwadze powyższe rozważania w okolicznościach niniejszej sprawy, będziemy mieć do czynienia z czynnością faktoringu. Spółka będzie występowała w opisanej sytuacji w charakterze faktoranta – zbywcy wierzytelności, natomiast Bank w charakterze faktora – nabywcy wierzytelności.

Wobec tego w niniejszej sprawie Bank będzie świadczył na rzecz Spółki usługi faktoringu, które są wyłączone ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy. Usługi świadczone na rzecz Spółki nie będą korzystały ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy i będą podlegały opodatkowaniu podatkiem VAT przy zastosowaniu właściwej stawki.

W konsekwencji odpłatne przelewy wierzytelności dokonywane przez Spółkę do Banku w ramach usługi świadczonej przez Bank na rzecz Spółki będą stanowiły element usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, niekorzystającej ze zwolnienia od podatku VAT, opodatkowanej według właściwej stawki podatku VAT.

Tym samym, oceniając całościowo Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 uznaję za nieprawidłowe.

Odnosząc się do pytania nr 2 wniosku wskazuję, że w przypadku świadczenia usług istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług, jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależeć będzie, czy dana usługa podlegać będzie opodatkowaniu w Polsce, czy też nie. Zauważyć należy, że w okolicznościach niniejszej sprawy Bank będący nabywcą wierzytelności posiada siedzibę działalności gospodarczej w Austrii. Bank posiada oddział w Polsce, jednakże oddział ten nie będzie w żaden sposób zaangażowany w świadczenie Usługi przez Bank. Nabywca wierzytelności nie jest w Polsce zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym. Zatem, dla prawidłowego rozliczenia podatku z tytułu świadczenia ww. Usługi istotnym jest w pierwszej kolejności ustalenie miejsca świadczenia.

Kwestie dotyczące miejsca świadczenia przy świadczeniu usług uregulowane zostały w rozdziale 3 działu V ustawy. Stosownie do art. 28a ustawy:

Wskazany powyżej art. 28a ustawy wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy. Za podatników są uznawane również podmioty wykonujące działalność gospodarczą zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich oraz państw trzecich.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 2 pkt 9 ustawy:

Ponadto, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy:

Według art. 17 ust. 1a ustawy:

Stosownie do art. 17 ust. 2 ustawy:

W rozpatrywanej sprawie usługodawcą będzie Bank - podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski, natomiast usługobiorcą będzie podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy – tj. Państwa Spółka.

Mając zatem na uwadze powołane przepisy w świetle przedstawionych okoliczności wskazuję, że miejscem świadczenia i opodatkowania nabytej od Banku przez Państwa Spółkę Usługi będzie terytorium Polski. W okolicznościach niniejszej sprawy Państwa Spółka jako usługobiorca świadczonej przez Bank Usługi będzie podatnikiem, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy zobowiązanym do rozpoznania importu usług i ich rozliczenia dla celów podatku od towarów i usług.

Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 wniosku uznaję za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Podkreślam, że wydając interpretację przepisów prawa podatkowego Organ nie prowadzi postępowania podatkowego w rozumieniu tej ustawy. Niniejsza interpretacja indywidualna ogranicza się wyłącznie do udzielenia pisemnej informacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w okolicznościach przedstawionego przez Państwa opisu sprawy. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem sprawy. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Jednocześnie podkreślam, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Nadmieniam, że w niniejszej interpretacji udzielono odpowiedzi w zakresie zadanych pytań i przedstawionego stanowiska. Inne kwestie nieobjęte pytaniami nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – rozpatrzone.

Końcowo informuję, że niniejszą interpretacją załatwiono wniosek w części dotyczącej podatku od towarów i usług. Natomiast w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem sprawy. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 ustawy Ordynacja podatkowa:

·Stosownie do art. 14na § 2 ustawy Ordynacja podatkowa:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

(Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 ustawy Ordynacja podatkowa) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r., poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA),

albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy Ordynacja podatkowa.