Interpretacja indywidualna z dnia 11 lipca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.505.2024.1.MKA

Możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku w związku z umorzeniem części zadłużenia w związku z zawartą ugoda bankową.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

21 czerwca 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 21 czerwca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych umorzenia części kredytu mieszkaniowego. Uzupełnił go Pan pismem z 26 czerwca 2024 r. (wpływ 26 czerwca 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

(…) 2007 r. podpisali Państwo (Pan i Pana żona) umowę o kredyt hipoteczny nr (…) w banku (…) na kwotę (…) PLN, na budowę domu na działce, która jest Państwa własnością (umowa została zabezpieczona hipoteką). W wyniku zawirowań gospodarczych tzw. boomu gospodarczego w latach 2007-2008 ceny materiałów budowlanych i wykończeniowych drastycznie wzrosły i kwota ta nie wystarczyła na wykończenie domu, więc wystąpili Państwo do banku o dodatkowe (…) zł PLN na wykończenie domu (został podpisany Aneks nr 1 z (…) 2008 r. do umowy kredytu hipotecznego z (…) 2007 r.). Jednocześnie zawnioskowali Państwo o przewalutowanie tego kredytu na CHF (został podpisany Aneks nr 2 z (…) 2008 r. do umowy kredytu hipotecznego z (…) 2007 r.). W (…) 2008 r. przeprowadzili się Państwo do domu i mieszkają w nim Państwo do dziś. Dom nigdy nie był przeznaczony na wynajem. Kredyt został przeznaczony w 100 % na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego.

Obecnie Bank zaproponował Państwu Ugodę, w której kredyt ma zostać przewalutowany na PLN i zostanie wówczas umorzona część kredytu.

Od (…) 1999 r. pozostaje Pan w związku małżeńskim z X i mają Państwo wspólnotę majątkową. Państwa dochody pochodzą z umów o pracę. Rozliczają się Państwo wspólnie.

W latach (…) prowadził Pan działalność gospodarczą zarejestrowaną w miejscu zamieszkania. Wydzieloną część domu tj. (…) pokój o powierzchni (…) m² przeznaczył Pan na prowadzenie działalności. Do kosztów prowadzonej w tamtym okresie działalności zaliczał Pan również proporcjonalną część opłat eksploatacyjnych a sam pokój został zaliczony w środki trwałe i amortyzowany. Od (…) r. działalność przeniósł Pan do dzierżawionego od (…) pomieszczenia magazynowego ze względu na charakter działalności tj. (…), w domu nadal pozostała część biurowa. W (…) r. zawiesił Pan działalność gospodarczą, która nadal jest zawieszona.

Jednocześnie w domu prowadzą Państwo hobbistycznie (…). (…) jest zgłoszona do Urzędu Skarbowego (…) jako działy specjalne produkcji rolnej. Corocznie każde z Państwa składa deklarację PIT-6.

W związku z propozycją Banku w sprawie ugody, którą chcą Państwo podpisać w przyszłości po uzyskaniu interpretacji KIS uważa Pan, że jest Pan zwolniony z uiszczenia podatku od umorzonej kwoty kredytu, ponieważ:

· zaciągnęli Państwo jeden kredyt na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego (…);

· nie skorzystał Pan z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zabezpieczonego hipotecznie, zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej;

· kredyt mieszkaniowy był udzielony przed 15 stycznia 2015 r., tj. (…) 2007 r. przez podmiot uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

· Kredyt mieszkaniowy został zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości;

· zaciągnęli Państwo kredyt mieszkaniowy na wydatki, o których mowa w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 21 ust. 25 pkt 1 - nabycie lokalu mieszkalnego).

Ponadto w uzupełnieniu wniosku podał Pan, że kredyt hipoteczny w CHF spłacany był od początku regularnie, nigdy nie było zaległości w spłacie. Bank zaproponował ugodę tj. przewalutowanie kredytu CHF na PLN i umorzenie kwoty pozostającej do spłaty, gdyby nadal był to kredyt w CHF. Od momentu przesłania dokumentów odbyły się mediacje z sądem polubownym i wynegocjowali Państwo spłatę na poziomie (…), ale nie podpisali Państwo żadnej ugody ponieważ czekają Państwo na wynik interpretacji KIS w zakresie umorzenia podatku od ewentualnej ugody z bankiem (…).

Pytania

1)Czy w Pana sytuacji, w związku z czasową zarejestrowaną działalnością gospodarczą w części domu (obecnie zawieszoną) oraz prowadzoną obecnie (…) jako działy specjalne produkcji rolnej, znajdzie zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. tj. od umorzonej części kredytu mieszkaniowego?

2)Jeśli pytanie odnośnie prowadzenia działalności będzie twierdzące tj. trzeba zapłacić podatek dochodowy od umorzonej części kredytu, to czy podatek należny będzie tylko od proporcjonalnej części przeznaczonej na działalność gospodarczą?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, może Pan skorzystać z umorzenia podatku od ugody z bankiem ponieważ:

· zaciągnęli Państwo (Pan oraz Pana żona) jeden kredyt na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego ((…) rodziny);

· nie skorzystał Pan z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zabezpieczonego hipotecznie, zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej;

· kredyt mieszkaniowy był udzielony przed 15 stycznia 2015 r., tj. (…) 2007 r. przez podmiot uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

· kredyt mieszkaniowy został zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości;

· zaciągnęli Państwo kredyt mieszkaniowy na wydatki, o których mowa w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 21 ust. 25 pkt 1 - nabycie lokalu mieszkalnego).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez bank wierzytelności od kredytu hipotecznego, zaciągniętego przez Pana, wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9  w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu wskazuję na rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

Natomiast z § 3 ww. rozporządzenia wynika, że:

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. rozporządzenia). Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W literze a) art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zostało wymienione m.in. nabycie budynku mieszkalnego. Zatem udzielony Panu kredyt wypełnia przesłanki do uznania go za kredyt mieszkaniowy, o którym mowa w rozporządzeniu. Powyższego nie zmienia fakt, że w budynku mieszkalnym w przeszłości prowadził Pan działalność gospodarczą oraz aktualnie prowadzi Pan (…) w ramach działów specjalnych produkcji rolnej.

Mając na uwadze przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawa stwierdzam, że umorzenie przez bank części kwoty kredytu zaciągniętego przez Pana na sfinansowanie zakupu budynku mieszkalnego, stanowić będzie dla Pana przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie do uzyskanego przez Pana przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, o którym mowa we wniosku, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Dlatego nie będzie Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od uzyskanego przychodu.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Z uwagi na to, że wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej stosowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, został złożony przez Pana jako jednego ze współkredytobiorców, zaznaczam, że interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla drugiego współkredytobiorcy, tj. Pana żony.

Ponadto informuję, że wydając interpretację w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej nie przeprowadzam postępowania dowodowego, w związku z czym nie jestem obowiązany, ani uprawniony, do oceny dokumentów załączonych do wniosku; jestem związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Pana i Pana stanowiskiem.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).