Interpretacja indywidualna z dnia 10 lipca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.367.2024.2.KK

Zwolnienie z opodatkowania odszkodowania zasądzonego wyrokiem sądu.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

3 kwietnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania zasądzonego wyrokiem sądu. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 2 lipca 2024 r. (wpływ 5 lipca 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca jest właścicielem nieruchomości położonych w miejscowości (…), gmina (…), składających się z działek o numerze 1 (…) i 3(…), KW nr (…).

(...) 2016 r. Sejmik Województwa (…), uchwałą nr (…), wprowadził nowy obszar ograniczonego użytkowania dla (…). Działki Wnioskodawcy w całości znajdują się w obszarze ograniczonego użytkowania, w pod obszarze A. Zgodnie z treścią art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r., w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości, jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę. Szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. Wartość należących do Wnioskodawcy ww. nieruchomości uległa obniżeniu z uwagi na położenie w okolicach (…) i na skutek hałasu związanego z jego funkcjonowaniem. Wnioskodawca zmuszony był również do poniesienia kosztów dokonania robót budowlanych w przedmiotowych budynkach, w celu zapewnienia właściwego klimatu akustycznego.

Wnioskodawca 15 listopada 2017 r. wystąpił przeciwko Skarbowi Państwa - Rejonowemu Zarządowi Infrastruktury w (…) z pozwem o zapłatę. 26 listopada 2023 r. Sąd Rejonowy w (…) I Wydział Cywilny wydał wyrok zasądzający na rzecz Wnioskodawcy kwotę ... zł. Na powyższą kwotę składa się odszkodowanie za obniżenie wartości nieruchomości w kwocie ...oraz odszkodowanie tytułem kosztów rewitalizacji akustycznej budynku w kwocie ... zł.

W uzupełnieniu Wnioskodawca odnosząc się do pytania zadanego w wezwaniu wskazał, że odszkodowanie zasądzone wyrokiem Sądu Rejonowego w (…) I Wydział Cywilny z dnia 26 października 2023 r. (sygn. akt …), zostało Mu wypłacone dnia 12 lutego 2024 r.

Ponadto, dodał, że po uprawomocnieniu się ww. wyroku odszkodowanie wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie oraz kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa profesjonalnego pełnomocnika zostało wypłacone Wnioskodawcy dnia 12 lutego 2024 r.

Pytanie

Czy odszkodowanie za obniżenie wartości nieruchomości oraz tytułem kosztów rewitalizacji akustycznej budynku, wypłacone na podstawie wyroku Sądu Rejonowego w (…) I Wydział Cywilny z dnia 26 października 2023 r. przez Skarb Państwa - Rejonowy Zarząd Infrastruktury w (…), zgodnie z treścią art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r., podlega zwolnieniu od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, odszkodowanie za obniżenie wartości nieruchomości oraz tytułem kosztów rewitalizacji akustycznej budynku, wypłacone na podstawie wyroku Sądu Rejonowego w (…) I Wydział Cywilny z 26 października 2023 r. przez Skarb Państwa - Rejonowy Zarząd Infrastruktury w (…), zgodnie z treścią art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r., podlega zwolnieniu od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 cytowanej ustawy, wolne od podatku są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy z enumeratywnie wymienionymi wyjątkami.

Art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. stanowi, iż w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę; szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości.

Mając na uwadze powyższe przepisy prawa oraz przedstawiony stan faktyczny, zdaniem Wnioskodawcy, odszkodowanie za obniżenie wartości nieruchomości oraz tytułem kosztów rewitalizacji akustycznej budynku, korzysta ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odszkodowanie to wypłacone bowiem zostało stosownie do przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. oraz nie został spełniony jeden z warunków wyłączających możliwość zastosowania omawianego zwolnienia.

Uzupełniając wniosek Wnioskodawca dodał, że Jego zdaniem odszkodowanie za obniżenie wartości nieruchomości oraz tytułem kosztów rewitalizacji akustycznej budynku wraz z odsetkami, korzysta ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odszkodowanie to wypłacone bowiem zostało stosownie do przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. oraz nie został spełniony jeden z warunków wyłączających możliwość zastosowania omawianego zwolnienia.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie w pkt 9 wymieniono: „inne źródła”.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustawodawca sformułował bowiem tak wskazany przepis, aby stanowił on kategorię otwartą. Zatem, o przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca jest właścicielem nieruchomości położonych w miejscowości (…), gmina (…), składających się z działek o numerze 1 i 3, KW nr (…).

(...) 2016 r. Sejmik Województwa (…), uchwałą nr (…), wprowadził nowy obszar ograniczonego użytkowania dla (…). Działki Wnioskodawcy w całości znajdują się w obszarze ograniczonego użytkowania, w pod obszarze A. Zgodnie z treścią art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r., w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości, jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę. Szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. Wartość należących do Wnioskodawcy ww. nieruchomości uległa obniżeniu z uwagi na położenie w okolicach (…) i na skutek hałasu związanego z jego funkcjonowaniem. Wnioskodawca zmuszony był również do poniesienia kosztów dokonania robót budowlanych w przedmiotowych budynkach, w celu zapewnienia właściwego klimatu akustycznego.

Wnioskodawca 15 listopada 2017 r. wystąpił przeciwko Skarbowi Państwa - Rejonowemu Zarządowi Infrastruktury w (…) z pozew o zapłatę. 26 listopada 2023 r. Sąd Rejonowy w (…) I Wydział Cywilny wydał wyrok (sygn. akt …) zasądzający na rzecz Wnioskodawcy kwotę... zł. Na powyższą kwotę składa się odszkodowanie za obniżenie wartości nieruchomości w kwocie .... zł oraz odszkodowanie tytułem kosztów rewitalizacji akustycznej budynku w kwocie ... zł. Odszkodowanie zostało wypłacone Wnioskodawcy 12 lutego 2024 r.

Mając powyższe na uwadze wskazać należy, że odszkodowanie stanowi, co do zasady, przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego. Należy również zaznaczyć, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

W przedmiocie stosowania wszelkiego rodzaju ulg podatkowych trzeba mieć na uwadze także przepis art. 84 Konstytucji RP dotyczący zasady powszechności opodatkowania, stąd każdy wyjątek od tej zasady, w tym także ulga podatkowa, nie może być interpretowany dowolnie, ani uzupełniany w drodze interpretacji o treść, której nie zawiera.

Należy podkreślić, że każde odszkodowanie ma za zadanie wyrównanie szkody w majątku, utraconych korzyści lub szkody poczynionej na osobie (zadośćuczynienie). Odszkodowanie stanowi zawsze przychód, gdyż otrzymujący je powiększa w ten sposób swój majątek. Odszkodowanie w żadnym wypadku nie ma charakteru restytucyjnego, bowiem niczego nie przywraca, a jedynie wynagradza stratę lub krzywdę. Warunkiem otrzymania każdego odszkodowania jest zdarzenie, w wyniku którego dana osoba doznała określonego uszczerbku. Nikt nie otrzyma odszkodowania, jeśli wcześniej nie zaszła przesłanka powodująca możliwość ubiegania się o nie.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie wyżej powołanego art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, korzystają jedynie te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy.

Natomiast w świetle art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przywołany przepis zwalnia od podatku jedynie takie odszkodowania (zadośćuczynienie) przyznane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, które jednocześnie nie zostały przyznane w okolicznościach wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, czyli których wysokość lub zasady ustalania nie wynikają wprost z przepisów prawnych.

Zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat oraz odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści. Odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W rozpatrywanej sprawie wskazać należy, że stosownie do treści art. 136 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 54 ze zm.):

Zgodnie z art. 136 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska:

W myśl art. 129 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska:

Zgodnie z art. 129 ust. 2 ww. ustawy:

Natomiast podkreślić należy, że z przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska nie wynikają zasady ustalania, bądź konkretna wysokość odszkodowań.

Tym samym w rozpatrywanej sprawie nie może znaleźć zastosowania zwolnienie z opodatkowania określone w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem, prawo do zwolnienia z opodatkowania odszkodowania zasądzonego na rzecz Wnioskodawcy, należy rozpatrywać poprzez spełnienie warunków, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 361 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Stosownie do treści art. 363 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:

Szkoda rozpatrywana jest jako uszczerbek o charakterze majątkowym, który może mieć w świetle tego przepisu postać dwojaką. Może obejmować stratę, jakiej doznaje mienie poszkodowanego – wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy, niż był dotychczas, tzw. szkoda rzeczywista, ponadto może obejmować utratę korzyści, jakiej poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Odszkodowanie natomiast ma przywrócić sytuację majątkową poszkodowanego do takiej, w jakiej znajdowałby się, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Funkcja odszkodowania polega na wyrównaniu, a nie na polepszeniu pozycji majątkowej poszkodowanego.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji odszkodowania, należy jej więc szukać w przepisach prawa cywilnego. Odszkodowanie może mieć formę restytucji (przywrócenie stanu poprzedniego) lub zapłaty określonej kwoty, która skompensuje poszkodowanemu poniesione straty. Szkodą jest ubytek w majątku poszkodowanego spowodowany bezprawnym działaniem lub zaniechaniem sprawcy, a także z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem przez dłużnika zobowiązania.

Przedstawiając stan faktyczny Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z treścią art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r., w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości, jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę. Szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. Wartość należących do Wnioskodawcy ww. nieruchomości uległa obniżeniu z uwagi na położenie w okolicach (...) i na skutek hałasu związanego z jego funkcjonowaniem. Wnioskodawca zmuszony był również do poniesienia kosztów dokonania robót budowlanych w przedmiotowych budynkach, w celu zapewnienia właściwego klimatu akustycznego. Sąd Rejonowy wydał wyrok zasądzający na rzecz Wnioskodawcy kwotę ...zł. Na powyższą kwotę składa się odszkodowanie za obniżenie wartości nieruchomości w kwocie ... zł oraz odszkodowanie tytułem kosztów rewitalizacji akustycznej budynku w kwocie ... zł.

Mając na uwadze powyższe oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że zasądzona na rzecz Wnioskodawcy wyrokiem Sądu kwota odszkodowania, na którą składa się kwota za obniżenie wartości nieruchomości oraz odszkodowanie tytułem kosztów rewitalizacji akustycznej budynku, stanowi przychód w myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który to przychód korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Podkreślić należy, że niniejsza interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku w kontekście przedstawionego we wniosku pytania, w szczególności organ podatkowy nie zajmował stanowiska w sprawie opodatkowania odsetek, gdyż kwestia ta nie była przedmiotem pytania sformułowanego we wniosku.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pana chroniła w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

-Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

-Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).