Interpretacja
Interpretacja indywidualna z dnia 24 czerwca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-2.4011.204.2024.3.MC
Opodatkowanie odsetek od pożyczki i odszkodowania za bezumowne korzystanie z mieszkania.
Interpretacja indywidualna
– stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
W dniu 4 marca 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 29 lutego 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwania – pismami z 15 maja 2024 r. (wpływ 20 maja 2024 r.) oraz z 12 czerwca 2024 r. (wpływ 17 czerwca 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Działalność gospodarcza rozpoczęta w 2006 roku, zaprzestana w 2014 roku.
Pożyczka zawarta podczas działalności gospodarczej. Miał Pan lombard i pożyczył Pan pieniądze pod zastaw mieszkania. Pieniądze nie zostały oddane i po 3 miesiącach mieszkanie przeszło na Pana własność. XX lat się Pan sądził i ostatnio aktem, (…), zawarł Pan ugodę z tą Panią.
(…) – to były odsetki w wysokości 1% od pożyczki, które są Pana przychodem, i powiedziano Panu, że trzeba je opodatkować oraz odszkodowanie za bezumowne korzystanie z mieszkania, którego nie trzeba opodatkować (…) zł (powiedziano to Panu na infolinii, że jeżeli działalność została zamknięta, nie będzie Pan musiał zapłacić podatku od odszkodowania za bezumowne korzystanie).
W tym czasie, gdzie toczyły się sprawy sądowe, poniósł Pan koszty kancelarii radcy prawnego za usługi prawne, za usługi pośrednika sprzedaży mieszkania, za wykonanie świadectwa charakterystyki energetycznej, czynsze za 4 miesiące, które musiał Pan opłacić, żeby doszło do ugody sprzedaży tego mieszkania oraz koszty opłaty dla sądów rejonowych. Co roku płacił Pan również podatek od nieruchomości i gruntów.
W uzupełnieniach wniosku wskazał Pan następujące informacje:
W 2009 r. zawarł Pan aktem notarialnym umowę pożyczki. Opis sprawy dotyczy tylko jednej pożyczki. Zawarł Pan umowę z osobą prywatną. xx.11.2009 roku Pani zgłosiła się do Pana, żeby pożyczył jej Pan pieniądze. Zabezpieczeniem zwrotu pożyczki i odsetek było przeniesienie własności mieszkania i zapis pożyczki był taki: „(…)”. Osoba, która pożyczyła pieniądze miała je zwrócić do xx.10.2010 r. Nie zrobiła tego. Ugoda została zawarta wyrokiem Sądu, w akcie notarialnym strony ugodziły się, że zostaje zwrócona pożyczka wraz z odsetkami oraz że pożyczkobiorczyni zapłaci odszkodowanie z tytułu bezumownego korzystania z mieszkania.
Ostateczny stosunek prawny został ukształtowany w akcie notarialnym w dniu xx.10.2023 i w związku z powyższym podstawą prawną ostatecznego odszkodowania.
Koszty kancelarii usług prawnych stanowią oświadczenie stron postępowania przed Sądem o eksmisję oraz czynności zawartej z ugodą. Posiada Pan również fakturę z biura, które pośredniczyło w sprzedaży mieszkania, posiada Pan również wszystkie przelewy podatku rocznego, który Pan opłacał do spółdzielni mieszkalnej za mieszkanie jako właściciel nieruchomości. Dokonał Pan sprzedaży, jednym aktem w dniu xx.10.2023 r., w tym też akcie jest ugoda i sprzedaż połączona została z ugodą.
Świadectwo charakterystyki energetycznej dotyczyło sprzedaży mieszkania. Zapłacony przez Pana czynsz był do sprzedaży mieszkania, ponieważ kupujący wymagał, żeby lokal był bez zobowiązań. Nie jest Pan już zobowiązany zgodnie z ugodą do uregulowania jakichkolwiek zobowiązań, ponieważ przy zawarciu ugody w 2023 r. zrobił to Pan od razu i uregulował przy notariuszu kwotę pożyczkobiorczyni, ponieważ otrzymał Pan zwrot pożyczki z odsetkami i odszkodowaniem, a lokal był sprzedany za większą kwotę i resztę tej kwoty otrzymała pożyczkobiorczyni. Pan otrzymał od pożyczkobiorczyni odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu. Odsetki otrzymał Pan w dniu ugody i sprzedaży mieszkania.
W tej chwili prowadzi Pan działalność gospodarczą w zakresie usług transportowych.
Akt notarialny (ugoda i sprzedaż mieszkania) xx.10.2023.
Pożyczka xx.11.2009.
Zamknięcie działalności w 2014 roku.
Udzielił Pan pożyczkobiorczyni pożyczki, a pożyczkobiorczyni zobowiązała się zwrócić tę pożyczkę z wraz z należnymi odsetkami w terminie do dnia xx.02.2010 r.
Oprocentowanie było ustalone na poziomie 1% w stosunku miesięcznym. Otrzymał Pan przy ugodzie i sprzedaży mieszkania odsetki za opóźnienie w zapłacie pożyczki w wysokości 1% w skali miesiąca, to jest (…) miesięcznie mnożone przez (…) miesiące (okres od xx.02.2010–xx.10.2023) i otrzymał Pan odszkodowanie za bezumowne korzystanie przez pożyczkobiorczynię lokalu od xx.02.2010 – xx.04.2023.
Pan z pożyczkobiorczynią oświadczyliście, że w związku z niniejszą sprzedażą – tytułem bezpodstawnego wzbogacenia się zobowiązał się Pan względem pożyczkobiorczyni do zwrotu gotówki tytułem spłaty opisanej wierzytelności z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia.
Wniosek dotyczy roku podatkowego 2023.
Wszystko zawarte w jednym akcie notarialnym i jak wyżej Pan pisał – nie ma Pan żadnych zobowiązań wobec pożyczkobiorczyni, ponieważ wszystko zostało sfinalizowane w dniu ugody i sprzedaży mieszkania. Koszt kancelarii i usług prawnych dotyczyły ugody, tj. koszty zastępstwa procesowego, opłaty skarbowe, usługi prawnej, apelacje, doradztwa podatkowego. Zgodnie z umową oraz roszczenie o eksmisję.
Dnia xx.06.2014 zaprzestał Pan działalności gospodarczej. Przez 5 lat był Pan na KRUS. Ugodę i sprzedaż mieszkania zawarł Pan aktem notarialnym w 2023 i nie wchodzi to w przychody działalności gospodarczej.
Forma opodatkowania Pana działalności gospodarczej to zasady ogólne.
Pytanie
Czy odszkodowanie lub odsetki podlegają opodatkowania podatkiem dochodowym, jaką stawką?
Pana pytanie wynika z uzupełnienia wniosku.
Pana stanowisko w sprawie
Pana zdaniem – nie powinien Pan płacić podatku dochodowego ani za odsetki ani za odszkodowanie za bezumowne korzystanie, ponieważ w tym czasie od pożyczki w 2009 roku miał Pan brak możliwości sprzedaży tego mieszkania ani wynajęcia (jedyne, co Pan ponosił to koszty związane z pożyczką i opłatami sądowymi oraz adwokatów i spraw sądowych, które toczyły się prawie xx lat).
Pana stanowisko wynika z uzupełnienia wniosku.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku, jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Z tego przepisu wynika zatem, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia.
W myśl art. 11 ust. 1ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia, przy czym – co istotne – musi być ono przez podatnika otrzymane lub postawione do jego dyspozycji.
Na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – jednym ze źródeł przychodów jest pozarolnicza działalność gospodarcza.
Jak stanowi art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.
Zauważam jednak, że w myśl art. 14 ust. 3 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie zalicza się kwot naliczonych, lecz nieotrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek.
Na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – odrębnym od działalności gospodarczej źródłem przychodów są kapitały pieniężne.
Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się odsetki od pożyczek.
W myśl art. 30a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Od uzyskanych dochodów (przychodów) z odsetek od pożyczek, z wyjątkiem gdy udzielanie pożyczek jest przedmiotem działalności gospodarczej, pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 52a.
Z powyższego wynika, że odsetki od udzielanych pożyczek mogą stanowić zarówno przychód ze źródła pozarolnicza działalność gospodarcza, jak i kapitały pieniężne. Jednak nie istnieje w tym względzie dowolność wyboru źródła przychodów, z którego dochody podlegać będą opodatkowaniu. W sytuacji bowiem gdy udzielanie pożyczek jest przedmiotem działalności gospodarczej, to winny one zostać zaliczone do tego źródła przychodów, a nie do przychodów z kapitałów pieniężnych.
Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że miał Pan lombard i pożyczył Pan pieniądze pod zastaw mieszkania. Pieniądze nie zostały oddane i po 3 miesiącach mieszkanie przeszło na Pana własność. Sądził się Pan xx lat i w 2023 r. aktem notarialnym zawarł Pan ugodę z pożyczkobiorczynią. W uzupełnieniu wniosku uszczegółowił Pan, że w 2009 r. zawarł Pan aktem notarialnym umowę pożyczki z pożyczkobiorczynią. Zabezpieczeniem zwrotu pożyczki i odsetek było przeniesienie własności mieszkania. W akcie dotyczącym pożyczki został umieszczony następujący zapis – „(…)”. W tym czasie, gdy toczyły się sprawy sądowe, poniósł Pan koszty kancelarii radcy prawnego za usługi prawne, za usługi pośrednika sprzedaży mieszkania, za wykonanie świadectwa charakterystyki energetycznej, czynsze za 4 miesiące, które musiał Pan opłacić, żeby doszło do ugody i sprzedaży mieszkania oraz koszty opłaty dla sądów rejonowych. Co roku płacił Pan również podatek od nieruchomości i gruntów. Ugoda została zawarta wyrokiem Sądu, w akcie notarialnym strony uzgodniły, że zostaje zwrócona pożyczka wraz z odsetkami oraz że pożyczkobiorczyni zapłaci Panu odszkodowanie z tytułu bezumownego korzystania z mieszkania. Oprocentowanie pożyczki było ustalone na poziomie 1% w stosunku miesięcznym, które otrzymał Pan przy ugodzie i sprzedaży mieszkania. Pan i pożyczkobiorczyni oświadczyliście, że w związku ze sprzedażą mieszkania – tytułem bezpodstawnego wzbogacenia się zobowiązał się Pan względem pożyczkobiorczyni do zwrotu gotówki tytułem spłaty opisanej wierzytelności z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia. Wszystko zostało zawarte w jednym akcie notarialnym i nie ma Pan już żadnych zobowiązań wobec pożyczkobiorczyni. Działalność w zakresie lombardu zakończył Pan w 2014 r. W tej chwili prowadzi Pan działalność gospodarczą w zakresie usług transportowych. Forma opodatkowania tej działalności gospodarczej to zasady ogólne.
Z powyższych informacji wynika zatem, że udzielił Pan pożyczki osobie fizycznej, co nastąpiło w ramach prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej i miało charakter zarobkowy – oczekiwał Pan zwrotu kwoty pożyczki wraz z odsetkami.
W Pana przypadku umowa pożyczki została zawarta przez Pana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, której przedmiotem było udzielanie pożyczek. Źródłem powstania Pana uprawnienia do otrzymania odsetek od pożyczki jest zatem działalność gospodarcza (a ściślej umowa zawarta w ramach tej działalności).
Przechodząc do otrzymanego przez Pana odszkodowania za bezumowne korzystanie z mieszkania, wskazuję, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania, tym nie mniej jego rozumienie nie może odbiegać od znaczenia przyjętego w systemie prawa cywilnego. Wiele pojęć z katalogu zwolnień przedmiotowych nie zostało zdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych – nie może to jednak oznaczać dowolności w ich rozumieniu i stosowania wykładni rozszerzającej, przy czym oczywistym jest, że aby uniknąć takiej dowolności, kryteria rozumienia tych pojęć, niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, muszą mieć w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych.
Na tle Kodeksu cywilnego świadczenie odszkodowawcze jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania. O tym, co stanowi szkodę oraz jakie są zasady i sposoby jej naprawienia decydują generalnie przepisy art. 361 i art. 363 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).
W świetle powyżej wskazanych uregulowań wypłata odszkodowania jest więc konsekwencją wystąpienia szkody.
Zgodnie z art. 361 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego:
Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.
W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Stosownie do art. 363 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego:
Naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.
Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.
Odwołując się zatem do prawa cywilnego, stwierdzam, że świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek, jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego.
Jak już wyżej wskazałem, każde odszkodowanie stanowi przysporzenie majątkowe, przychód podatkowy. Jednak ustawodawca ze względów celowościowych, wprowadził w zakresie niektórych odszkodowań zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych.
Jak stanowi art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2022 r. poz. 1510, 1700 i 2140), z wyjątkiem:
a)określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
b)odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
c)odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
d)odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
e)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
f)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
g)odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
Zwolnieniem określonym w przytoczonym powyżej przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych objęte są tylko odszkodowania i zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, bądź postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a-g tego artykułu. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań.
W myśl natomiast przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:
a)otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
b)dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczy innego rodzaju odszkodowań niż wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 3 tej ustawy, jednak tylko takich, które otrzymane są na podstawie wyroku lub ugody sądowej. Przepis ten obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie z tytułu utraconego zysku. Odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym jako wyłączone ze zwolnienia na mocy lit. b omawianego przepisu.
Zagadnienia dotyczące bezumownego korzystania z rzeczy zostały uregulowane w ustawie Kodeks cywilny.
Zgodnie z art. 224 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego:
Samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne.
Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył.
W myśl art. 225 Kodeksu cywilnego:
Obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.
W myśl tych regulacji – samoistny posiadacz jest m.in. zobowiązany względem właściciela do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy (bezumowne), w tym wypadku nieruchomości stanowiącej własność podatnika.
W orzecznictwie przyjmuje się, że wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości nie stanowi odszkodowania, lecz sposób regulowania stosunków między właścicielem a nieuprawnionym posiadaczem, ochronę interesów właściciela i przywracania zakłóconej równowagi między tymi podmiotami. Wynagrodzenie to ułatwia właścicielowi osiągnięcie celu gospodarczego polegającego na zrównaniu jego stanu majątkowego do poziomu, który można byłoby osiągnąć, gdyby właściciel z niej mógł korzystać.
Zarówno powstanie roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, jak i wysokość tego wynagrodzenia nie zależy od tego, czy właściciel w rzeczywistości poniósł jakiś uszczerbek, a posiadacz uzyskał jakąś korzyść. O wysokości należnego właścicielowi wynagrodzenia decydują stawki rynkowe za korzystanie z danego rodzaju rzeczy i czas posiadania rzeczy przez adresata roszczenia. Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie nie jest i nie może być zadośćuczynieniem lub odszkodowaniem z tytułu pozbawienia posiadania rzeczy, wiąże się bowiem z faktem wykonywania posiadania samoistnego (art. 225 Kodeksu cywilnego), a nie wyrządzeniem krzywdy czy szkody w jakiejkolwiek postaci.
Tym samym świadczenie (wynagrodzenie) przysługujące z tytułu bezumownego korzystania z rzeczy nie jest naprawieniem szkody ani krzywdy wyrządzonej właścicielowi, lecz zapłatą za korzystanie z jego rzeczy, którą korzystający z rzeczy musiałby uiścić właścicielowi, gdyby to korzystanie oparte było na istniejącej podstawie prawnej; a więc tym co uzyskałby właściciel, gdyby rzecz oddał w odpłatne korzystanie na podstawie ważnego stosunku prawnego. Dlatego też tak wypłacone świadczenie nie jest odszkodowaniem ani zadośćuczynieniem, do którego miałyby zastosowanie przepisy prawa cywilnego regulujące wysokość lub zasady ustalania roszczeń odszkodowawczych.
Skoro zatem świadczenie (wynagrodzenie) z tytułu bezumownego korzystania z rzeczy nie ma charakteru odszkodowawczego, to na gruncie przepisów podatkowych nie może ono korzystać ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. a i b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Co prawda ustawa podatkowa nie zawiera definicji szkody, czy odszkodowania, jednak dokonując wykładni tych sformułowań, nie należy odbiegać od rozumienia tych pojęć, jakie zostały im nadane w systemie prawa cywilnego. Świadczenie (wynagrodzenie) to, jako niesłużące naprawieniu szkody, nie ma charakteru odszkodowawczego, podobnie jak korzystanie z nieruchomości przez posiadacza nie oznacza wyrządzenia jej właścicielowi szkody tylko dlatego, że nie łączy ich ważny stosunek prawny.
Tym samym wypłacona Panu przez pożyczkobiorczynię na podstawie ugody kwota wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z mieszkania (przejętego przez Pana w związku z brakiem spłaty przez pożyczkobiorczynię pożyczki) nie jest odszkodowaniem, do którego miałyby zastosowanie przepisy prawa cywilnego regulujące wysokość lub zasady ustalania roszczeń odszkodowawczych. Zatem, jego otrzymanie nie uzasadnia zastosowania do niego zwolnienia przedmiotowego określonego przepisem art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ponadto żaden z pozostałych punktów zamieszczonych w art. 21 ust. 1 tej ustawy (zawierającym katalog zwolnień przedmiotowych) nie zwalnia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychodu w postaci otrzymanego wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości.
Na podstawie powołanych przepisów prawa oraz przedstawionego stanu faktycznego wskazuję, że otrzymana przez Pana na podstawie ugody kwota stanowiąca zapłatę za bezumowne korzystanie z mieszkania, nie korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. a i b ani art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zatem uzyskane przez Pana wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z mieszkania oraz odsetki od pożyczki, ponieważ mają one swój związek z prowadzoną przez Pana działalnością gospodarczą w postaci lombardu, stanowią przychód z działalności gospodarczej.
Nie zmienia tego fakt, że tamtą działalność Pan zakończył. Wskazał Pan, że obecnie prowadzi Pan działalność gospodarczą w zakresie usług transportowych, a więc źródło w postaci działalności gospodarczej w Pana przypadku istnieje.
Dlatego też otrzymany przez Pana przychód z tytułu bezumownego korzystania z mieszkania oraz odsetek od pożyczki jest przychodem z działalności gospodarczej, który powinien Pan opodatkować zgodnie z obecnie stosowaną przez Pana formą opodatkowania, czyli na zasadach ogólnych.
Zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 29-30f, pobiera się od podstawy jego obliczenia według następującej skali podatkowej:
Podstawa obliczenia podatku w złotych | Podatek wynosi | |
ponad | do | |
120 000 | 12% minus kwota zmniejszająca podatek 3600 zł | |
120 000 | 10 800 zł + 32% nadwyżki ponad 120 000 zł |
Podsumowanie: otrzymane przez Pana wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z mieszkania oraz odsetki podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych ze źródła przychodów – działalność gospodarcza,według zasad ogólnych.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił, i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Informuję, że dokumenty dołączone do wniosku nie podlegają analizie i weryfikacji w postępowaniu dotyczącym wydania interpretacji indywidualnej.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right