Interpretacja indywidualna z dnia 19 czerwca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT3.4011.373.2024.2.DP

Skutki podatkowe sprzedaży nieruchomości wchodzącej w skład majątku wspólnego po wyroku sądu.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

26 kwietnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismami z 4, 11 i 17 czerwca 2024 r. (wpływ). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W 1989 r., w drodze dziedziczenia testamentowego po dziadku A.A, nabył Pan, będąc stanu wolnego, lokal mieszkalny w X przy ul. B1. Lokal ten sprzedał Pan (...) 1997 r. za kwotę (...) zł, a środki ze sprzedaży przeznaczył Pan na zakup spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w X przy ul. C1, które nabył Pan (...) 1997 r. za kwotę (...) zł.

(...) 2015 r. sprzedał Pan ww. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu w X za kwotę (...) zł. Za uzyskane środki kupił Pan mieszkanie w Y do majątku wspólnego z żoną B.B za kwotę (...) zł. Nadwyżka z tytułu różnicy ceny lokalu w X i w Y została przeznaczona na umeblowanie mieszkania i inne bieżące potrzeby rodziny. Złożył Pan oświadczenie o zakupie lokalu w Y do majątku wspólnego Pana i żony, chciał Pan bowiem, żeby żona czuła się pewnie i komfortowo.

W trakcie trwania małżeństwa, relacje między małżonkami uległy pogorszeniu i doprowadziły do rozwodu.

W wyroku Sądu Rejonowego w Y I Wydział Cywilny z (...) 2023 r., sygn. akt (...) Sąd stwierdził, że nieruchomość położona w Y została nabyta z Pana majątku osobistego, ze środków finansowych, uzyskanych ze sprzedaży spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego w X przy ul. C1, które stanowiło Pana majątek osobisty. Sąd podzielił majątek wspólny Pana i Pana żony przyznając Panu nieruchomość w Y.

Lokal w Y sprzedał Pan w 2024 r. i za część uzyskanych środków nabył Pan mieszkanie w Z.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia.

W uzupełnieniach wniosku wskazał Pan:

1)Pomiędzy Panem i Pana byłą żoną nie została zawarta umowa majątkowa małżeńska rozszerzająca wspólność ustawową.

2)(...) 2015 r. wspólnie z żoną nabył Pan lokal mieszkalny w Y.

3)Mieszkanie w Y „sfinansowane zostało ze sprzedaży spółdzielczego własnościowe prawo do lokalu przy ul. C1 w X”.

4)„W akcie” z (...) 2015 r. wyznaczone zostały terminy zapłaty:

–(...) zł zapłacone przed podpisaniem „aktu” (...) 2015 r.

–(...) zł do (...) 2015 r.

–(...) zł. do (...) 2015 r.

Zatem środki na zakup mieszkania w Y pochodziły ze sprzedaży mieszkania w X.

Pytanie

Czy z tytułu sprzedaży mieszkania w Y musi Pan zapłacić podatek dochodowy?

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem, był Pan tak na prawdę cały czas właścicielem mieszkania w Y, tj. od nabycia w 2015 roku. Potwierdza to uzasadnienie wyroku Sądu Rejonowego w Y I Wydział Cywilny z (...) 2023 r., sygn. akt (...):

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem o przynależności składnika majątkowego do majątku wspólnego lub majątków osobistych decydują przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Również w reprezentatywnym piśmiennictwie podkreślono, że prawo własności nabyte w czasie trwania wspólności majątkowej z reguły wchodzi do majątku wspólnego i to niezależnie od tego, czy zostało nabyte przez jedno z małżonków, czy przez oboje. Bez znaczenia z reguły pozostaje także to, czy środki przeznaczone na nabycie własności pochodziły z majątku wspólnego, czy też z majątku osobistego, chyba że nabycie nastąpiło w drodze tzw. surogacji.

Przewidziana w art. 33 pkt 10 k.r.o. surogacja polega – ogólnie mówiąc – na zaliczeniu do majątku osobistego każdego z małżonków przedmiotów majątkowych nabytych w czasie trwania wspólności ustawowej w zamian za inne przedmioty majątkowe stanowiące majątek osobisty tego z małżonków. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 12 maja 2000 roku (V CKN 50/00, LEX nr 52579), przesłankami surogacji są dwa wymagania: po pierwsze, aby to samo zdarzenie spowodowało z jednej strony wyjście określonego przedmiotu z majątku osobistego, a zarazem powodowało nabycie innego przedmiotu majątkowego, a po drugie, ten nowy przedmiot musi być nabyty w sensie ekonomicznym kosztem majątku osobistego. Działanie surogacji może być jednak zmodyfikowane wolą małżonka, na którego rzecz surogacja ma nastąpić. Mianowicie, małżonek ten może postanowić, że nabyty przedmiot wejdzie w skład majątku wspólnego. Wola uchylenia surogacji musi być wyrażona w tej samej czynności prawnej, przez którą nastąpiło nabycie danego przedmiotu majątkowego. W niniejszej sprawie miała miejsce właśnie taka sytuacja. Uczestnik postępowania oświadczył bowiem, że nabywa nieruchomość położoną w Y przy ul. D1 do majątku wspólnego jego i jego żony – B.B. To oświadczenie woli uczestnik postępowania wyraził przy tym w umowie nabycia przedmiotowej nieruchomości. Bez znaczenia są przy tym wskazane przez niego postępowania motywy, jakimi kierował się składając to oświadczenie woli. Przyczyn tych nie sposób bowiem uznać za jakąkolwiek wadę oświadczenia woli.

Uznać zatem należy, iż uczestnik postępowania swoją wolą wyrażoną w umowie nabycia nieruchomości położonej ul. D w Y uchylił skutek surogacji rzeczowej i tym samym przedmiot tej umowy zamiast do jego majątku osobistego wszedł do majątku wspólnego.

Uchylenie skutku surogacji rzeczowej wolą jednego z małżonków nie oznacza jednak, że małżonek taki nie może żądać zwrotu środków wyłożonych z jego majątku osobistego. Małżonek ten uzyskuje bowiem jednocześnie w momencie uchylenia surogacji rzeczowej roszczenie o zwrot wydatków i nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny (art. 45 k.r.o.). Roszczenie to może być dochodzone po ustaniu wspólności majątkowej i to bez względu na to, czy małżonek zastrzegł sobie zwrot wyłożonych z majątku osobistego środków, czy też tego nie uczynił. Nie ma jednak przeszkód, aby wolą tego małżonka wyłączyć także takie skutki surogacji. Musi to jednak wynikać z wyraźnego lub dorozumianego oświadczenia woli tego małżonka (tak też: System prawa rodzinnego i opiekuńczego pod red. J. St. Piątkowskiego, Warszawa 1985, str. 381 i Seweryn Szer w glosie do uchwały SN z 13.11.1962r., III CO 2/62, OSP 1963, poz. 238).

W niniejszej sprawie nie ma podstaw do uznania, że wolą uczestnika postępowania było także wyłączenie możliwości żądania przez niego zwrotu wydatków, jakie poczynił z majątku osobistego na majątek wspólny w postaci lokalu mieszkalnego położonego w Y przy ul. D1. Wydatki te, obejmujące koszty związane z nabyciem tego przedmiotu, stanowiły pełną, niekwestionowaną wartość lokalu, określoną przez wnioskodawczynię na kwotę (...) zł.

W konsekwencji należało zaliczyć w skład majątku wspólnego byłych małżonków B i C.B lokal mieszkalny położony w Y przy ulicy D1, o powierzchni (...) m², dla którego Sąd Rejonowy w Y prowadzi księgę wieczystą (...) wraz z udziałem (...) w częściach wspólnych budynku i innych urządzeniach nie służących do wyłącznego użytku właścicieli poszczególnych lokali oraz w prawie własności gruntu, na którym posadowiony jest budynek, objętych księgą wieczystą (...), o wartości (...) zł oraz dokonać podziału tego majątku w ten sposób, że majątek ten przyznać na rzecz uczestnika postępowania.

Zatem podział majątku po rozwodzie zatwierdzony przez Sąd jedynie potwierdził, że cały czas był Pan nabywcą nieruchomości w Y, a ponieważ od daty zakupu do daty sprzedaży upłynęło ponad 5 lat – przychód z tytułu sprzedaży ww. nieruchomości nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c)prawa wieczystego użytkowania gruntów,

d)innych rzeczy,

– jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c – przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Powołany przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych formułuje generalną zasadę, że sprzedaż nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie skutkuje powstaniem przychodu. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości nastąpiło po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie – nie jest ono źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym kwota uzyskana ze sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Zatem, z powyższego wynika, że w przypadku sprzedaży nieruchomości decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma data nabycia tej nieruchomości i forma prawna jej nabycia.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że:

–W 1989 r., nabył Pan, będąc stanu wolnego, w drodze dziedziczenia testamentowego po dziadku, lokal mieszkalny przy ul. B1 w X.

–Lokal ten sprzedał Pan (...) 1997 r., a środki ze sprzedaży przeznaczył Pan na zakup spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu przy ul. C1 w X.

–Lokal mieszkalny nabył Pan (...) 1997 r.

–(...) 2015 r. zbył Pan ww. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu w X.

–Za uzyskane środki kupił Pan (...) 2015 r. mieszkanie w Y do majątku wspólnego razem z żoną.

–W akcie notarialnym z (...) 2015 r. wyznaczone zostały terminy zapłaty, tj.: (...) zł zapłacone przed podpisaniem „aktu” (...) 2015 r., (...) zł płatne do (...) 2015 r. oraz (...) zł płatne do (...) 2015 r.

–W trakcie trwania małżeństwa, relacje między małżonkami uległy pogorszeniu i doprowadziły do rozwodu.

–W wyroku z (...) 2023 r. Sąd Rejonowy w Y stwierdził, że nieruchomość położona w Y została nabyta z Pana majątku osobistego w postaci środków finansowych, uzyskanych ze sprzedaży spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego przy ul. C1 w X, stanowiącego Pana majątek osobisty.

–Sąd dokonał podziału majątku wspólnego i przyznał Panu ww. nieruchomość.

–Lokal w Y sprzedał w 2024 r. i za część uzyskanych środków nabył mieszkanie w Z.

–Pomiędzy Panem i Pana byłą żoną nie została zawarta umowa majątkowa małżeńska rozszerzająca wspólność ustawową.

W związku z opisem zdarzenia powstała wątpliwość, czy w wyniku zbycia w 2024 r. lokalu mieszkalnego w Y wystąpi u Pana obowiązek zapłaty podatku dochodowego.

Żeby ustalić, czy w niniejszej sprawie sprzedaż przez Pana lokalu mieszkalnego w Y podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, należy ustalić, od jakiego momentu należy liczyć bieg pięcioletniego terminu, o którym mowa w cytowanym uprzednio art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy.

Stosunki majątkowe pomiędzy małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2809.).

Zgodnie z art. 31 § 1 ww. ustawy:

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Przepis art. 33 pkt 10 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego statuuje tzw. surogację:

Do majątku osobistego każdego z małżonków należą przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Natomiast zgodnie z art. 45 § 1 i 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

§ 1. Każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności.

§ 2. Zwrotu dokonuje się przy podziale majątku wspólnego, jednakże sąd może nakazać wcześniejszy zwrot, jeżeli wymaga tego dobro rodziny.

Okoliczność, że Sąd Rejonowego w Y I Wydział Cywilny wyrokiem z (...) 2023 r., sygn. akt (...) uwzględnił, że przedmiotowy lokal mieszkalny w Y nabył Pan do majątku wspólnego małżeńskiego z majątku osobistego zrzekając się surogacji – jak sam Pan wskazał:

Złożył Pan oświadczenie o zakupie lokalu w Y do majątku wspólnego Pana i żony (...)

– i w konsekwencji podzielił ten majątek przyznając Panu ten lokal, nie zmienia faktu, że nieruchomość ta została nabyta w 2015 r. a jej przyznanie Panu w wyniku podziału Państwa majątku daty tej nie zmienia.

Zatem sprzedaż przez Pana w 2024 r. tego lokalu nie stanowi źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

 Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zdarzenia przyszłego.

Zaznaczam, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego czy kontrolnego. Wydając interpretację indywidualną w trybie art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa, opieram się wyłącznie na opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego podanym we wniosku – nie prowadzę postępowania dowodowego. Przy wydawaniu tej interpretacji dokonałem więc wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Z uwagi na treść zadanego pytania (wyznaczającego zakres Pana żądania) zastrzegam, że rozstrzygnięcie to dotyczy wyłącznie kwestii ustalenia czy zbycie przez Pana lokalu mieszkalnego w Olszynie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, w myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 tej ustawy. Przedmiotem interpretacji nie było natomiast potwierdzenie prawidłowości wydatkowanych kwot na zakup opisanych w zdarzeniu lokali mieszkalnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).