Interpretacja indywidualna z dnia 18 czerwca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.410.2024.2.DJ

Umorzenie części kredytu mieszkaniowego – zaniechanie poboru podatku.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

14 maja 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 14 czerwca 2024 r. (wpływ 14 czerwca 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Dnia (…) 2007 r. pomiędzy bankiem (…) a trójką kredytobiorców (Pan jako Wnioskodawca – (…), Pana ojciec – (…) i Pana matka – (…)) zawarto umowę kredytową o numerze (…). Na jej podstawie Bank udzielił kredytobiorcom kredytu w PLN indeksowanego kursem CHF. Kredyt został udzielony w całości na zakup jednego, samodzielnego lokalu mieszkalnego zwanego dalej: „Nieruchomością” [w momencie udzielania kredytu Nieruchomość będąca częścią wielorodzinnego budynku była wznoszona przez (…) (zwanego w treści umowy kredytowej „Inwestorem”)]. Prawnym zabezpieczeniem spłaty kredytu została hipoteka kaucyjna do kwoty stanowiącej (…) kwoty udzielonego kredytu. Nieruchomość została zakupiona aktem notarialnym z dnia (…) 2008 r. (rep. A (…)). W momencie zakupu Nieruchomości grunt, na którym wybudowano wielorodzinny budynek, którego częścią jest Nieruchomość, znajdował się w użytkowaniu wieczystym. W 2019 r. na mocy ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. został on przekształcony w prawo własności (opłatę przekształceniową uiszczono jednorazowo – (…) 2019 r.). Jedynym właścicielem Nieruchomości jest Pan. Wykorzystywał ją Pan wyłącznie do celów mieszkaniowych (Nieruchomość nigdy nie była wynajmowana). Od (…) 2023 r. prowadzi Pan jednoosobową działalność gospodarczą - siedziba firmy mieści się pod adresem Nieruchomości. Poza przedmiotową Nieruchomością nie posiada Pan innych nieruchomości.

W (…) 2024 r. Bank wyszedł do Państwa (współkredytobiorców) z propozycją zawarcia ugody. Celem ugody jest umorzenie aktualnego zadłużenia. Na skutek obopólnych ustaleń wypracowali Państwo z Bankiem porozumienie, na mocy którego mają Państwo spłacić część zadłużenia, pozostała kwota zostanie umorzona. Ugoda została przygotowana przez Bank i wysłana do kredytobiorców, ale nie jest jeszcze podpisana i odesłana do Banku. Najprawdopodobniej w chwili odpowiedzi na zapytanie ugoda będzie podpisana i odesłana do Banku stąd jako przedmiot wniosku określono zdarzenie istniejące.

W treści zaproponowanej ugody, Bank informuje kredytobiorców o kwestii podatkowej odwołując się do rozporządzenia Ministra Finansów z 26 stycznia 2024 r. poz. 102, z której wynika, że w sytuacji ugody i umorzenia przez bank części kwoty kredytu, kredytobiorca może skorzystać z możliwości zaniechania poboru podatku dochodowego od umorzonej części kredytu, jeśli spełnione są poniższe warunki:

·wierzytelność umorzona zgodnie z ugodą wynika z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej i zabezpieczonego hipotecznie, udzielonego przed 15 stycznia 2015 r.;

·zabezpieczenie w postaci hipoteki ustanowiono na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie;

·do dnia zawarcia Ugody nie skorzystano z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego/kredytów mieszkaniowych zabezpieczonego/zabezpieczonych hipotecznie, zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej niż określona w umowie kredytu będącej przedmiotem Ugody.

W uzupełnieniu wniosku, doprecyzował Pan, że zgodnie z umową kredytową z dnia (…) 2007 r. wszyscy kredytobiorcy byli zobowiązani do solidarnej spłaty kredytu. Umorzenie zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu dotyczyło wszystkich kredytobiorców i skutkowało wygaśnięciem zobowiązania wobec banku w całości po stronie każdego z kredytobiorców. Kredyt został rozliczony w całości dnia (…) 2024 r.

Na pytanie: czy kredyt, o którym mowa we wniosku, będący przedmiotem Pana zapytania został udzielony przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów odpowiedział Pan: Tak. Kredyt został udzielony przez podmiot (bank), którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym.

Kredyt był zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości. Ugoda została zawarta (…) 2024 r. na podstawie przepisów prawa bankowego. Stronami ugody są bank oraz kredytobiorcy (…). Ustaleniem ugody było uregulowanie roszczenia banku a następnie całkowite umorzenie kredytu i zwolnienie wszystkich kredytobiorców z długu. Na kwotę zadłużenia wynikającą z ugody składały się: kapitał kredytu oraz odsetki umowne.

Nie korzystał Pan w przeszłości z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Zobowiązania wobec banku zostały w całości rozliczone, rachunek kredytu został zamknięty przez bank w dniu (…) 2024 r. Bank zwolnił wszystkich kredytobiorców z długu.

Pytanie (ostatecznie przeformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Czy w przypadku umorzenia przez Bank części kredytu hipotecznego zaciągniętego (…) 2007 r. w stosunku do Pana znajduje zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 stycznia 2024 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe?

Pana stanowisko w sprawie (ostatecznie przeformułowane w uzupełnieniu podania)

W Pana ocenie, w odniesieniu do Pana, spełnione są wszystkie warunki określone w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 24 stycznia 2024 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez bank wierzytelności od kredytu hipotecznego, zaciągniętego przez Pana, wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną Panu kwotę wierzytelności (tj. umorzenie zadłużenia w zakresie kwot kapitału kredytu oraz odsetek umownych) z tytułu kredytu hipotecznego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu wskazuję na rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

Natomiast z § 3 ww. rozporządzenia wynika, że:

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. rozporządzenia). Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zaniechanie ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.

Z opisu sprawy wynika, że kredyt, o którym mowa we wniosku został udzielony w całości na zakup jednego, samodzielnego lokalu mieszkalnego (Nieruchomość). Jedynym właścicielem Nieruchomości jest Pan. Poza ww. Nieruchomością nie posiada Pan innych nieruchomości. W literze a) art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zostało wymienione: nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem. Udzielony Panu kredyt wypełnia przesłanki do uznania go za kredyt mieszkaniowy, o którym mowa w rozporządzeniu.

Zatem, w stosunku do uzyskanego przez Pana w 2024 r. przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności (umorzeniem kwot kapitału kredytu oraz odsetek umownych) z tytułu kredytu mieszkaniowego hipotecznego, o którym mowa we wniosku znajdzie zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Dodatkowo nadmieniam, że we wniosku powołał się Pan na rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 stycznia 2024 r. (a także z 26 stycznia 2024 r.) w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Ww. rozporządzenie uchwalono jednakże 11 marca 2022 r., natomiast 26 stycznia 2024 r. opublikowano aktualny tekst jednolity tego aktu (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102). Powyższe nie miało wpływu na rozstrzygnięcie przedmiotowego wniosku.

Ponadto, z uwagi na fakt, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego – co wynika z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – niniejsza interpretacja została wydana wyłącznie w odniesieniu do Pana sytuacji prawnopodatkowej i nie wywołuje skutków prawnych dla pozostałych współkredytobiorców. Pozostali współkredytobiorcy chcąc uzyskać interpretację indywidualną powinni wystąpić z odrębnymi wnioskami o jej wydanie (odpowiadającymi wymogom określonym w art. 14b § 2-5 oraz art. 14f § 1-2 ustawy Ordynacja podatkowa).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).