Interpretacja indywidualna z dnia 11 czerwca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-2.4012.91.2024.3.MMA

Brak uznania otrzymanej przez (...) kwoty, którą Spółka zapłaci, w związku z niewywiązaniem się przez Nią z warunków umowy za odszkodowanie oraz prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury wystawionej przez (...), dokumentującej otrzymanie kwoty określonej w porozumieniu z tytułu świadczenia usług podlegających opodatkowaniu VAT.

Interpretacja indywidualna - stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest:

• nieprawidłowe w zakresie braku uznania otrzymanej przez K.W. kwoty, którą Spółka zapłaci, w związku z niewywiązaniem się przez Nią z warunków umowy za odszkodowanie;
• prawidłowe w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury wystawionej przez K.W., dokumentującej otrzymanie kwoty określonej w porozumieniu z tytułu świadczenia usług podlegających opodatkowaniu VAT.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

13 lutego 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 9 lutego 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy uznania otrzymanej przez K.W. kwoty, którą Spółka zapłaci, w związku z niewywiązaniem się przez Nią z warunków umowy za odszkodowanie oraz uprawnienia do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury wystawionej przez K.W., dokumentującej otrzymanie kwoty określonej w porozumieniu z tytułu świadczenia usług podlegających opodatkowaniu VAT.

Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 16 kwietnia 2024 r. (data wpływu 22 kwietnia 2024 r.) oraz pismem z 13 maja 2024 r. (data wpływu 17 maja 2024 r.).

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowany będący stroną postępowania:

A. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

K.W.

Opis zdarzenia przyszłego

A. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (…) (dalej jako Spółka), będąca czynnym podatnikiem VAT, prowadzi działalność gospodarczą w zakresie realizacji projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków (PKD: 41.10.Z - przedmiot przeważającej działalności przedsiębiorcy).

W ramach prowadzonej działalności Spółka dokonuje odpłatnych dostaw towarów (w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 570 ze zm.; dalej jako ustawa o VAT), które to podlegają opodatkowaniu VAT, według właściwych stawek VAT.

Na mocy umowy o współpracy oraz umowy przedwstępnej z 28 maja 2018 r. (dalej jako Umowa Przedwstępna) zawartej pomiędzy Spółką a K.W. (Zainteresowany nie będący Stroną postępowania) i innymi kupującymi oraz porozumienia z 7 sierpnia 2018 r. zawartego w wykonaniu Umowy Przedwstępnej pomiędzy K.W. a innymi kupującymi - Spółka zobowiązana była do zawarcia z K.W.:

1)umowy sprzedaży lokalu o powierzchni 55 m², który miał zostać usytuowany na piętrze pawilonu handlowego wybudowanego przez Spółkę wraz z odpowiednim udziałem w gruncie;

2)umowy sprzedaży lokalu o powierzchni 67,2 m², zlokalizowanego na pierwszym piętrze sklepu wraz z odpowiednim udziałem w gruncie

- za łączną cenę w kwocie 221.333,33 zł netto (dalej jako Umowa Przyrzeczona).

Strony zobowiązały się zawrzeć Umowę Przyrzeczoną w terminie 6 miesięcy od dnia ustanowienia odrębnej własności dla ww. lokali (tj. nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się ostatniego z wpisów do księgi wieczystej o ustanowieniu odrębnej własności). Spółka nie wydzieliła ww. lokali, a tym samym nie wykonała postanowień Umowy Przedwstępnej. Wskutek niewykonania ww. umowy K.W. poniósł szkodę. Umowa Przedwstępna nie regulowała kwestii odszkodowania z tytułu jej niewykonania. W toku prowadzenia rozmów ugodowych Strony uzgodniły wysokość szkody poniesionej przez K.W. na kwotę 850.000,00 zł.

W celu zrekompensowania szkody poniesionej wskutek niewykonania Umowy Przyrzeczonej Strony chcą podpisać porozumienie ugodowe, na mocy którego Spółka zapłaci K.W. odszkodowanie odpowiadające wysokości szkody poniesionej przez Niego. Zapłata odszkodowania miałaby nastąpić w ratach. W związku z zawarciem porozumienia regulującego kwestie odszkodowania K.W. zobowiąże się do przeniesienia praw i obowiązków przysługujących mu na mocy łączącej go ze Spółką umowy dzierżawy działki, na której znajdują się przedmioty Umowy Przedwstępnej oraz Umowy Przedwstępnej.

Wątpliwości Spółki dotyczą uznania, czy kwota, którą otrzyma K.W. od Spółki, w związku z niewywiązaniem się przez Spółkę z warunków Umowy Przedwstępnej, należy traktować jako odszkodowanie, które nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, w konsekwencji czego K.W. nie jest zobowiązany do zapłaty podatku VAT od otrzymanego odszkodowania ani wystawienia faktury z tytułu otrzymania odszkodowania.

Uzupełnienie i doprecyzowanie zdarzenia przyszłego w piśmie z 16 kwietnia 2024 r.

Na podstawie Umowy Przedwstępnej z 28 maja 2028 r. Spółka zobowiązała się względem K.W., jako jednego z dzierżawców, że po uzyskaniu własności działki będzie przestrzegała postanowień umowy dzierżawy. Spółka zrzekła się uprawnienia do wypowiedzenia Umowy Dzierżawy po nabyciu przez Spółkę własności działki od ówczesnych jej właścicieli.

Ponadto Spółka zobowiązała się:

• prowadzić proces budowlany na nieruchomości zgodnie z przepisami prawa i z poszanowaniem prawa dzierżawcy (w tym K.W.) wynikającego z umowy dzierżawy;
• prowadzić proces budowlany na nieruchomości z jak najmniejszą uciążliwością dla dzierżawców (w tym K.W.);
• nie burzyć przedmiotu dzierżawy, a także nie ingerować w przedmiot dzierżawy w sposób naruszający jego substancję lub przeznaczenie;
• współdziałać z K.W., jako dzierżawcą, we wszelkich sprawach związanych z korzystaniem przez dzierżawcę z przedmiotu dzierżawy;
• naprawić szkody powstałe w przedmiocie dzierżawy wynikłe wskutek budowy na nieruchomości budynku usługowego przez Spółkę.

K.W. z kolei, wspólnie z innymi dzierżawcami, zobowiązał się uiszczać Spółce czynsz dzierżawny określony umową dzierżawy gotówką w terminie określonym umową dzierżawy. W tym zakresie Strony dokonały zmiany § 7 ust. 4 umowy dzierżawy pod warunkiem zawieszającym, za który uznają uzyskanie przez Spółkę działki. Strony pod ww. warunkiem nadały § 7 ust. 4 umowy dzierżawy następującą treść: „Czynsz będzie płatny bezpośrednio do rąk Wydzierżawiającego za pisemnym pokwitowaniem.”

K.W. wraz z innymi dzierżawcami w umowie dzierżawy zrzekł się zarazem prawa pierwokupu działki określonego w § 9 umowy dzierżawy. Zrzeczenie się prawa pierwokupu dotyczyło prawa przysługującego każdemu z dzierżawców w stosunku do ówczesnych właścicieli działki.

K.W. jako dzierżawca w umowie zobowiązał się również względem Spółki:

• nie zawierać, bez zgody Spółki, żadnych umów lub zaciągać jakichkolwiek zobowiązań, które mogłyby w jakikolwiek sposób prowadzić do ograniczenia korzystania przez Spółkę z działki, jej części, lub budynku posadowionego na tej działce;
• nie wszczynać bez zgody Spółki jakichkolwiek postępowań administracyjnych lub innych dotyczących działki, jej części, lub budynku posadowionego na tej działce, a także w stosunku do nieruchomości lub budynku usługowego, który będzie na nieruchomości posadowiony, a także jakichkolwiek postępowań związanych z procesem budowlanym, który będzie prowadzony na nieruchomości;
• udzielać Spółce lub wskazanym przez niego osobom wszelkich niezbędnych zgód dotyczących nieruchomości, w szczególności w celu wydania pozwolenia na budowę dla działki oraz zgody na dysponowanie tą działką na cele budowlane;
• udzielać Spółce wszelkich niezbędnych pełnomocnictw, w tym w zakresie związanym z zawieraniem umów na dostawę mediów do działki;
• nie cofać lub nie wypowiadać udzielonych pełnomocnictw lub zgód;
• współdziałać ze Spółką (lub wskazanym przez niego podmiotem) we wszelkich sprawach związanych z przygotowaniem nieruchomości do procesu budowlanego, prowadzeniem na nieruchomości procesu budowlanego oraz oddaniem budynku usługowego do użytkowania, a także we wszelkich innych postępowaniach, w tym administracyjnych, dotyczących nieruchomości, a w szczególności działki oraz budynku usługowego, który będzie na nieruchomości posadowiony;
• nie podejmować żadnych działań (lub zaniechań), które utrudniałyby lub uniemożliwiałyby uzyskanie pozwolenia na użytkowanie dla budynku usługowego posadowionego na nieruchomości lub uzyskanie innych decyzji, zgód czy pozwoleń związanych z tym budynkiem lub nieruchomością;
• nie podejmować w stosunku do nieruchomości, budynku usługowego, który będzie na tej nieruchomości wybudowany, lub w stosunku do Spółki lub też innych osób, czy podmiotów zaangażowanych w proces budowlany na nieruchomości żadnych działań lub czynności mogących utrudnić lub przeszkodzić Inwestorowi lub tym innym osobom w korzystaniu z nieruchomości lub w prowadzonym procesie budowlanym lub w korzystaniu z posadowionego na nieruchomości budynku usługowego;
• nie podejmować (bez zgody Spółki) jakichkolwiek działań w postępowaniach administracyjnych lub innych postępowaniach mogących oddziaływać na zamierzenie inwestycyjne Spółki na nieruchomości.

K.W. wraz z innymi dzierżawcami wyraził też Spółce zgodę na przeniesienie praw i obowiązków wynikających z umowy dzierżawy na rzecz podmiotu trzeciego powiązanego ze Spółką kapitałowo lub osobowo, a jeżeli zaistnieje taka potrzeba, na wezwanie Spółki złoży dodatkowo odrębne oświadczenie na rzecz tego podmiotu trzeciego, wyrażające zgodę na wstąpienie przez ten podmiot trzeci w prawa i obowiązki inwestora wynikające z umowy.

Właścicielem gruntu, na którym znajdują się lokale będące przedmiotem Umowy Przedwstępnej jest obecnie Spółka.

W ramach Umowy Przedwstępnej dotyczącej sprzedaży lokali Spółka, nie podpisała z K.W. umowy dzierżawy gruntu, na którym znajdują się ww. lokale. Umowa dzierżawy zawarta była przez Pana W. z poprzednim właścicielem nieruchomości (poprzednikiem Spółki) i była zawarta przed zakupem Nieruchomości przez Spółkę, jak i przed zawarciem umowy przedwstępnej sprzedaży ze Spółką.

Umowa dzierżawy gruntu podpisana została 12 września 2014 r. z poprzednimi właścicielami nieruchomości położonej w (…). Umowa została zawarta na czas określony 20 lat w formie z datą pewną.

Spółka po nabyciu własności Nieruchomości weszła (z mocy prawa) w ogół praw i obowiązków wydzierżawiającego. Spółka jako nowy właściciel Nieruchomości nie mogła wypowiedzieć umowy dzierżawy w trybie art. 678 KC z tego względu, że umowa dzierżawy została zawarta w formie z datą pewną.

Na podstawie umowy z 28 maja 2018 r. Spółka zrzekła się prawa do rozwiązania umowy dzierżawy po nabyciu własności działki nr 1 z obrębu (...) położonej przy ul. (...), zaś K.W. zrzekł się prawa pierwokupu ww. działki w stosunku do poprzednich właścicieli działki nr 1, które to prawo pierwokupu przysługiwało mu na podstawie umowy dzierżawy.

Umowa dzierżawy nie była powiązana z umową przedwstępną, tj. jedna umowa nie zależała od drugiej. Stroną tych umów były natomiast te same podmioty.

K.W. nie chce już być stroną umowy dzierżawy i chce zakończyć stosunek dzierżawny ze Spółką. Przedmiotem dzierżawy zainteresowana jest natomiast inna osoba (powiązana ze Spółką osobowo) i na jej rzecz zostanie przeniesiony ogół praw i obowiązków przysługujących K.W. jako dzierżawcy działki nr 1 z obrębu (...) położonej przy (…).

Intencja porozumienia ugodowego zmierza do zmiany dotychczasowych relacji umownych i polubownego uregulowania stosunków prawnych powstałych na tle umowy dzierżawy i Umowy Przedwstępnej, w szczególności Strony chcą ułożyć te stosunki na nowo i nie wchodzić w spór grożący na tle stosunków dotychczasowych, w tym na tle niewykonania Umowy Przedwstępnej. Zmiana dotychczasowych relacji umownych jest konieczna m.in. wskutek zmian sposobu zagospodarowania Nieruchomości, w tym wybudowania na Nieruchomości przez Spółkę budynku usługowego. Wskutek zabudowania Nieruchomości budynkiem, nieruchomość będąca przedmiotem dzierżawy stała się funkcjonalnie połączona z nieruchomością dzierżawioną przez K.W. i nie jest możliwe obecnie pogodzenie praw dzierżawców i Spółki co do wspólnego korzystania z nieruchomości.

Spółka nie może zawrzeć Umowy Przyrzeczonej, gdyż nie wybudowała lokali, które miała sprzedać Panu K.W. i nie jest zatem w stanie sprzedać ich K.W. W związku z tym, że Umowa Przedwstępna została zawarta z formie z podpisami notarialnie poświadczonymi, a więc nie czyni zadość wymaganiom, co do formy, K.W. nie może dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej. Tym samym K.W. może żądać naprawienia szkody, którą poniósł przez to, że liczył na zawarcie umowy przyrzeczonej.

K.W. poniósł szkodę z tytułu niewywiązania się przez Państwa z postanowień Umowy Przedwstępnej, ponieważ nie kupił lokali, które były przedmiotem Umowy Przedwstępnej.

W wyniku zawarcia porozumienia nie przesunięto w czasie i nie odstąpiono od zawarcia Umowy Przyrzeczonej, gdyż w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy K.W. nie przysługuje względem Spółki skuteczne roszczenie o zawarcie Umowy Przyrzeczonej. Umowa przyrzeczona nie zostanie zawarta, wskutek niewybudowania przez Spółkę lokali określonych umową przedwstępną. Nie powstał przedmiot umowy przyrzeczonej.

W wyniku zawartego porozumienia ugodowego K.W. nie wyrazi zgody na przesunięcie/zmianę terminu zawarcia Umowy Przedwstępnej.

W wyniku zawartego porozumienia ugodowego K.W. nie wyrazi zgody na zmianę warunków określonych w Umowie Przedwstępnej.

Zapłata odszkodowania nie jest związana z zobowiązaniem się K.W. do wykonania jakichkolwiek czynności, powstrzymania się od czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

W ramach ugody K.W. zrzeka się wszystkich roszczeń od Spółki z tytułu umowy dzierżawy i umowy przedwstępnej i skuteczność tego zrzeczenia się zależna jest od zapłaty odszkodowania.

Zapłata odszkodowania nie jest związana z przeniesieniem praw i obowiązków przysługujących K.W. z umowy dzierżawy.

Wartość odszkodowania została ustalona w ramach negocjacji. Punktem wyjścia do jej wyliczenia była wartość lokali, których nie zakupił K.W.

Kwota odszkodowania nie ma wpływu na cenę sprzedaży lokali, będących przedmiotem Umowy Przedwstępnej bądź innych warunków określonych w Umowie Przedwstępnej.

K.W. nie jest zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym.

Uzupełnienie i doprecyzowanie zdarzenia przyszłego w piśmie z 13 maja 2024 r.

Spółka w celu zrekompensowania K.W. szkody dla niego wynikającej z tytułu niewywiązania się przez Spółkę z warunków Umowy Przedwstępnej zobowiązuje się zapłacić K.W. kwotę w wysokości 850 000 zł tytułem odszkodowania.

Spółka w ramach porozumienia ugodowego z K.W. oświadcza również, że:

• z tytułu zawarcia i wykonywania Umowy Dzierżawy nie ma żadnych roszczeń w stosunku do K.W., w szczególności o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości oraz o naprawienie szkody z powodu pogorszenia lub utraty Przedmiotu Dzierżawy;
• K.W. w sposób prawidłowy wywiązywał się z obowiązków dzierżawcy określonych Umową Dzierżawy. Spółka nie doznała ze strony K.W. żadnej szkody w okresie obowiązywania Umowy Dzierżawy;
• K.W. w sposób prawidłowy wykonywał Umowę Przedwstępną i Porozumienie Dzierżawców i z tytułu wykonywania tych stosunków prawnych nie przysługują Spółce względem K.W. żadne roszczenia.

Na podstawie porozumienia ugodowego K.W. oświadcza z kolei, że zapłata przez Spółkę odszkodowania w terminie wskazanym w porozumieniu ugodowym, wyczerpuje w całości jego szkodę z tytułu niewywiązania się przez Spółkę z Umowy Przedwstępnej i nie przysługują mu żadne dalsze lub dodatkowe roszczenia z tytułu niewywiązania się przez Spółkę z Umowy Przedwstępnej oraz nie przysługują mu żadne inne roszczenia z innych stosunków prawnych zawartych ze Spółką a opisanych w Preambule do niniejszego Porozumienia.

Ponadto, w treści porozumienia ugodowego K.W. oświadcza również, że:

• bezwarunkowo i nieodwołalnie zrzeka się roszczenia o zwrot wszelkich nakładów i kosztów robocizny poniesionych na budowę i utrzymanie Sklepu oraz poniesionych na Przedmiot Dzierżawy, w tym nakładów których poniesienie mogło doprowadzić do zwiększenia wartości Przedmiotu Dzierżawy i potwierdza, że z tytułu poniesienia tych nakładów nie przysługuje mu od Spółki żadne wynagrodzenie;
• bezwarunkowo i nieodwołalnie zrzeka się prawa do odłączenia od Przedmiotu Dzierżawy nakładów poniesionych na Przedmiot Dzierżawy (w tym na Sklep) i przywrócenia stanu poprzedniego Przedmiotu Dzierżawy (tj. sprzed zawarcia Umowy Dzierżawy);
• wszelkie nakłady powiązane trwale z Przedmiotem Dzierżawy (w tym Sklep lub jego przynależności i części składowe) poczynione przez niego lub za jego wiedzą lub zgodą stanowią wyłączną własność Spółki i nie przysługuje mu żadne roszczenie od Spółki z tytułu poniesienia tych nakładów;
• z tytułu wykonywania Umowy Dzierżawy nie ma żadnych roszczeń w stosunku do Spółki, w szczególności potwierdza, że Spółka w sposób prawidłowy wywiązywała się z obowiązków wydzierżawiającego określonych Umową Dzierżawy i nie doznał ze strony Spółki żadnej szkody w związku z wykonywaniem Umowy Dzierżawy, w tym w związku z wybudowaniem przez Spółkę Pawilonu-Handlowego;
• bezwarunkowo i nieodwołalnie zrzeka się umocowania mu udzielonego przez B.K. oraz A.K. (poprzednie właścicielki Nieruchomości)

Nadto, K.W. bezwarunkowo i nieodwołalnie zrzeka się uprawnień i roszczeń przysługujących mu od Spółki na mocy Porozumienia Dzierżawców.

K.W. dodatkowo w porozumieniu Ugodowym oświadcza, że:

• nie ma względem Spółki żadnych dalszych roszczeń ponad ugodzoną kwotę mogących wynikać z Umowy Przedwstępnej (w tym w zakresie ujemnego interesu umownego);
• nie przysługują mu żadne roszczenia względem Spółki mogące wynikać z Porozumienia Dzierżawców;
• dla uniknięcia w przyszłości jakichkolwiek wątpliwości bezwarunkowo i nieodwołalnie zrzeka się roszczeń od Spółki z tytułu zawarcia i wykonywania Umowy Przedwstępnej.

Strony w drodze porozumienia ugodowego rozwiązują jednocześnie na mocy porozumienia Stron Umowę Przedwstępną.

Jednocześnie z zawarciem porozumienia ugodowego strony zobowiązały się zawrzeć umowę najmu lokalu położnego w Pawilonie (...) piętrze na okres 3 lat za kwotę 1 zł miesięcznie + opłaty.

Zgodnie z porozumieniem ugodowym zakończono (lub potwierdzono zakończenie) wszystkich dotychczasowych relacji umownych między Spółką a K.W.

Strony, w ramach porozumienia ugodowego zobowiązały się dodatkowo zawrzeć nową relację umowną - umowę najmu na podstawie której Spółka zobowiązała się udostępnić K.W. do używania jeden z lokali w Budynku, na czas określony 3 lat.

W porozumieniu K.W. oświadcza, że:

• bezwarunkowo i nieodwołalnie zrzeka się roszczenia o zwrot wszelkich nakładów i kosztów robocizny poniesionych na budowę i utrzymanie Sklepu oraz poniesionych na Przedmiot Dzierżawy, w tym nakładów których poniesienie mogło doprowadzić do zwiększenia wartości Przedmiotu Dzierżawy i potwierdza, że z tytułu poniesienia tych nakładów nie przysługuje mu od Spółki żadne wynagrodzenie:
• bezwarunkowo i nieodwołalnie zrzeka się prawa do odłączenia od Przedmiotu Dzierżawy nakładów poniesionych na Przedmiot Dzierżawy (w tym na Sklep) i przywrócenia stanu poprzedniego Przedmiotu Dzierżawy (tj. sprzed zawarcia Umowy Dzierżawy);
• wszelkie nakłady powiązane trwale z Przedmiotem Dzierżawy (w tym Sklep lub jego przynależności i części składowe) poczynione przez niego lub za jego wiedzą lub zgodą stanowią wyłączną własność Spółki i nie przysługuje mu żadne roszczenie od Spółki z tytułu poniesienia tych nakładów;
• z tytułu wykonywania umowy dzierżawy nie ma żadnych roszczeń w stosunku do Spółki, w szczególności potwierdza, że Spółka w sposób prawidłowy wywiązywała się z obowiązków wydzierżawiającego określonych umowy dzierżawy i nie doznał ze strony Spółki żadnej szkody w związku z wykonywaniem umowy dzierżawy, w tym w związku z wybudowaniem przez Spółkę Pawilonu-Handlowego;
• bezwarunkowo i nieodwołalnie zrzeka się umocowania udzielonego przez poprzednich właścicieli nieruchomości na mocy pełnomocnictwa;
• dla uniknięcia w przyszłości jakichkolwiek wątpliwości bezwarunkowo i nieodwołalnie zrzeka się roszczeń od Spółki z tytułu zawarcia i wykonywania Umowy Przedwstępnej;
• nie ma względem Spółki żadnych dalszych roszczeń ponad ugodzoną kwotę mogących wynikać z Umowy Przedwstępnej (w tym w zakresie ujemnego interesu umownego);
• nie przysługują mu żadne roszczenia względem Spółki mogące wynikać z porozumienia dzierżawców.

W porozumieniu Spółka oświadczy, że:

• z tytułu zawarcia i wykonywania umowy dzierżawy nie ma żadnych roszczeń w stosunku do K.W., w szczególności o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości oraz o naprawienie szkody z powodu pogorszenia lub utraty przedmiotu dzierżawy;
• K.W. w sposób prawidłowy wywiązywał się z obowiązków dzierżawcy określonych umową dzierżawy i nie doznała ze strony K.W. żadnej szkody w okresie obowiązywania umowy dzierżawy;
• K.W. w sposób prawidłowy wykonywał umowę przedwstępną i porozumienie dzierżawców i z tytułu wykonywania tych stosunków prawnych nie przysługują Spółce względem K.W. żadne roszczenia.

W dniu zawarcia niniejszego Porozumienia Strony zawrą ponadto umowę najmu lokalu położnego w Pawilonie (...) piętrze, na okres 3 lat za kwotę 1 zł miesięcznie + opłaty. W przypadku niezawarcia ww. umowy najmu na określonych warunkach i w terminie wyżej wskazanym, Spółka zobowiąże się do zapłaty na rzecz K.W. kary umownej.

Nie było innych czynników (poza wskazaną w uzupełnieniu wartością lokali), które miały/będą miały wpływ na ustalenie wartości kwoty do zapłaty przez Spółkę na rzecz K.W. Ustalenie wartości kwoty do zapłaty przez Spółkę na rzecz K.W. nastąpiło w oparciu o wartość lokali, których nie zakupił K.W.

Rezygnacja przez K.W. ze stosunku dzierżawy jest jednym z warunków zawarcia porozumienia ugodowego.

Zobowiązanie się K.W. do przeniesienia praw i obowiązków przysługujących mu na mocy łączącej go ze Spółką umowy dzierżawy jest jednym z warunków zawarcia porozumienia ugodowego.

Przeniesienie ogółu praw i obowiązków przysługujących K.W. jako dzierżawcy nastąpi na rzecz podmiotu osobowo powiązanego ze Spółką.

Gdyby nie zawarto porozumienia ugodowego, K.W. nie zamierzał zakończyć stosunku dzierżawy ze Spółką i nie wyrażał zgody na przeniesienie jego praw jako dzierżawcy na osobę powiązaną ze Spółką.

Płatność odszkodowania nie jest związana z innymi zobowiązaniami ze strony K.W. Porozumienie ugodowe nie przewiduje dla K.W. zakazu podejmowania jakichkolwiek czynności.

Zapłata odszkodowania przez Spółkę na rzecz K.W. na mocy zawartego porozumienia będzie związana wyłącznie z działalnością Spółki podlegającą opodatkowaniu, niekorzystającą ze zwolnienia od podatku.

Pytania (doprecyzowane w piśmie z 16 kwietnia 2024 r.)

1)Czy kwota, którą Spółka zapłaci, w związku z niewywiązaniem się przez Nią z warunków umowy, stanowić będzie odszkodowanie, które nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, w konsekwencji zaś K.W. nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku VAT od otrzymanego odszkodowania ani wystawiania faktury VAT w związku z otrzymaniem ww. kwoty?

2)Czy w przypadku udzielenia przeczącej odpowiedzi na pytanie nr 1 (uznania otrzymanej kwoty jako wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług podlegających opodatkowaniu VAT), Spółce przysługiwać będzie uprawnienie do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury wystawionej przez K.W. (zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT), dokumentującej otrzymanie kwoty określonej w porozumieniu z tytułu świadczenia usług podlegających opodatkowaniu VAT?

Stanowisko Zainteresowanych w sprawie (doprecyzowane w piśmie z 16 kwietnia 2024 r.)

Ad. 1

W ocenie Spółki (grupy zainteresowanych), kwota którą Spółka zapłaci, w związku z niewywiązaniem się przez Nią z warunków umowy, nie podlega opodatkowaniu VAT, gdyż nie stanowi wynagrodzenia za dostawę towarów, czy też wynagrodzenia za świadczenie usług. Zdaniem Spółki, kwota, którą zapłaci stanowi odszkodowanie za poniesione przez K.W. szkodę będące następstwem niewywiązania się przez Spółkę z warunków umowy. W efekcie K.W. nie będzie zobowiązany do wystawiania faktur VAT w związku z otrzymaniem ww. kwoty.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem” podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach, rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Na podstawie art. 2 pkt 22 ustawy o VAT, ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży, rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Stosownie do art. 8 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z powyższych przepisów wynika, że definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej. Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Zauważyć przy tym należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Odszkodowanie jest pojęciem niezdefiniowanym w ustawie o podatku od towarów i usług. Natomiast w świetle uregulowań zawartych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.), dalej jako KC, jest ono zapłatą za wyrządzone szkody, poniesione przez kogoś straty.

Zgodnie z art. 361 § 1 i § 2 KC: Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Na podstawie art. 363 § 1 i § 2 KC: Naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.

Należy również zauważyć, że w myśl art. 471 KC: dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Z przedstawionego opisu wynika, w związku z brakiem realizacji postanowień Umowy Przedwstępnej ze strony Spółki, strony podpiszą porozumienie ugodowe. Porozumienie to ureguluje wzajemne rozliczenia między stronami, na mocy którego Spółka zapłaci odszkodowanie odpowiadające wysokością szkodzie poniesionej przez K.W.

W świetle przywołanych wcześniej przepisów, istotą odszkodowań nie jest płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczenie w zamian za wynagrodzenie - co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika.

Uwzględniając powyższe uwagi, w ocenie Spółki, K.W. nie wykona na Jej rzecz świadczenia, które mogłoby być uznane na gruncie ustawy VAT za wykonanie usług. Poza tym, jak już wcześniej wykazano, musi istnieć bezpośredni beneficjent świadczenia (nabywca usług) aby w ogóle mówić o wykonanej usłudze w rozumieniu ustawy o VAT. W przedmiotowym stanie faktycznym, Spółka wypłacając odszkodowanie nie może być uznana za adresata jakichkolwiek usług, przekazuje ona tylko środki pieniężne tytułem rekompensaty za powstałą K.W. szkodę, nie otrzymując żadnego świadczenia wzajemnego. Podmiot ten poniósł jedynie ekonomiczne skutki swojego niezgodnego z wcześniejszymi ustaleniami działaniami (tj. braku wydzielenia samodzielnych lokali zgodnie z postanowieniami umowy i przeniesienia ich własności).

Na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług ustalanie statusu wypłacanego odszkodowania, jako podlegającego bądź nie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem.

Mając na uwadze przedstawione we wniosku okoliczności sprawy należy stwierdzić, że w analizowanym przypadku należność Spółki wypłacana K.W. nie jest płatnością za świadczenie usługi, lecz odszkodowaniem. W rozpatrywanej sprawie K.W. poniósł szkodę wskutek brakiem realizacji postanowień Umowy Przyrzeczonej ze strony Spółki. Należność od Spółki stanowi wartość szkody poniesionej przez K.W. W konsekwencji należność od Spółki odpowiadająca szkodzie poniesionej przez dzierżawcę nie stanowi wynagrodzenia za świadczenia podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Przedmiotowa kwota stanowi niewątpliwie odszkodowanie, mając charakter ściśle kompensacyjny, co potwierdza jej wysokość, która odpowiada wartości wyrządzonej szkody.

Ad. 2

W przypadku udzielenia przeczącej odpowiedzi na pytanie nr 1 (uznania otrzymanej kwoty jako wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług podlegających opodatkowaniu VAT), Spółce przysługiwać będzie uprawnienie do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury wystawionej przez K.W. (zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT), dokumentującej otrzymanie kwoty określonej w porozumieniu z tytułu świadczenia usług podlegających opodatkowaniu VAT.

Należy wskazać, że zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Jak wynika z treści art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ww. ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Z treści cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Ponadto podkreślić należy, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, m.in. tego że zakupy będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy o podatku od towarów i usług.

Z uwagi na obowiązujące przepisy prawa i przedstawiony opis sprawy należy wskazać, że wypłata kwoty wynikającej z zawartego pomiędzy Stronami Porozumienia związana jest z prowadzoną przez Spółkę działalnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (wynajmu i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi - przedmiot pozostałej działalności gospodarczej).

Zatem Spółce przysługiwać będzie prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury wystawionej przez K.W. dotyczącej zawartego Porozumienia, gdyż pozostaje w bezpośrednim związku z wykonywaniem przez Spółkę czynności opodatkowanych. Ponadto Spółka jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Zatem, przesłanki wynikające z art. 86 ust. 1 ustawy należy uznać za spełnione.

Reasumując, Spółce będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, wynikającego z faktury wystawionej K.W. dla udokumentowania świadczenia wynikającego z Porozumienia.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest:

• nieprawidłowe w zakresie braku uznania otrzymanej przez K.W. kwoty, którą Spółka zapłaci, w związku z niewywiązaniem się przez Nią z warunków umowy za odszkodowanie;
• prawidłowe w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury wystawionej przez K.W., dokumentującej otrzymanie kwoty określonej w porozumieniu z tytułu świadczenia usług podlegających opodatkowaniu VAT.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), zwanej dalej ustawą:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast, w myśl art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem co do zasady usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

• w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia;
• świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie, jako usługa, podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Przy czym z treści art. 5 ust. 1 pkt 1 jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

W wyroku C-16/93 z 3 marca 1994 r. pomiędzy R. J. Tolsma v. Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, TSUE zauważył, że czynność:

podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy.

Natomiast w wyroku C-90/20 w sprawie Apcoa Parking Danmark, TSUE wskazał, że aby świadczenie usług można było uznać za odpłatne, i wobec tego opodatkowane podatkiem VAT, to pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą musi istnieć stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych - usługi i wynagrodzenia, między którymi istnieje bezpośredni związek.

W opinii Rzecznika Generalnego w sprawie C‑295/17 wskazano, że:

 Nie ma jednak znaczenia, w jaki sposób prawo krajowe traktuje opłatę wyrównawczą. Jak podkreśliły również Komisja i Portugalia podczas rozprawy, z punktu widzenia przepisów o VAT nie ma znaczenia, czy jest to roszczenie o odszkodowanie z tytułu deliktu czy kara umowna, ani czy jest to określane jako odszkodowanie, rekompensata czy wynagrodzenie. Ocena, czy płatność jest dokonywana w zamian za dostawę lub usługę, jest kwestią z zakresu prawa Unii, która musi być rozstrzygana odrębnie od oceny dokonywanej na mocy prawa krajowego (pkt 34).

Ponadto, z ww. opinii Rzecznika wynika, że:

Artykuł 2 ust. 1 lit. c) dyrektywy 2006/112/WE należy interpretować w ten sposób, że zapłata kwoty ustalonej z góry w przypadku przedterminowego rozwiązania umowy powoduje powstanie obowiązku podatkowego w zakresie podatku od wartości dodanej, jeżeli należy ją uznać za wynagrodzenie za już wykonane usługi i nie ogranicza się do naprawienia poniesionej szkody majątkowej.

Dla takiej interpretacji nie ma znaczenia, czy przy zawarciu umów z okresem lojalnościowym pośrednik otrzymuje wyższe wynagrodzenie niż w przypadku umów bez takiego okresu lojalnościowego. Nie ma również znaczenia, że kwota ta w świetle prawa krajowego jest traktowana jako kara umowna (pkt 56).

W konsekwencji, aby uznać dane świadczenie za świadczenie odpłatne musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a beneficjentem i w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Tym samym, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóki świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Opodatkowaniu podlegają tylko takie transakcje, w ramach których występuje możliwy do zidentyfikowania konsument towarów lub usług. W związku z powyższym zaniechanie działania lub tolerowanie czynności lub sytuacji podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywane jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta usługi.

Z opisu sprawy wynika, że A. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, będąca czynnym podatnikiem VAT, prowadzi działalność gospodarczą w zakresie realizacji projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków. Na mocy umowy o współpracy oraz umowy przedwstępnej z 28 maja 2018 r. zawartej pomiędzy Spółką a K.W. i innymi kupującymi oraz porozumienia z 7 sierpnia 2018 r. zawartego w wykonaniu Umowy Przedwstępnej pomiędzy K.W. a innymi kupującymi - Spółka zobowiązana była do zawarcia z K.W.: umowy sprzedaży lokalu, który miał zostać usytuowany na piętrze pawilonu handlowego wybudowanego przez Spółkę wraz z odpowiednim udziałem w gruncie oraz umowy sprzedaży lokalu, zlokalizowanego na pierwszym piętrze sklepu wraz z odpowiednim udziałem w gruncie. Strony zobowiązały się zawrzeć Umowę Przyrzeczoną w terminie 6 miesięcy od dnia ustanowienia odrębnej własności dla ww. lokali (tj. nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się ostatniego z wpisów do księgi wieczystej o ustanowieniu odrębnej własności). Spółka nie wydzieliła ww. lokali, a tym samym nie wykonała postanowień Umowy Przedwstępnej. Wskutek niewykonania ww. umowy K.W. poniósł szkodę. Umowa Przedwstępna nie regulowała kwestii odszkodowania z tytułu jej niewykonania. W toku prowadzenia rozmów ugodowych Strony uzgodniły wysokość szkody poniesionej przez K.W. na kwotę 850.000,00 zł. W celu zrekompensowania szkody poniesionej wskutek niewykonania Umowy Przyrzeczonej Strony chcą podpisać porozumienie ugodowe, na mocy którego Spółka zapłaci K.W. odszkodowanie odpowiadające wysokości szkody poniesionej przez Niego. Zapłata odszkodowania miałaby nastąpić w ratach. W związku z zawarciem porozumienia regulującego kwestie odszkodowania K.W. zobowiąże się do przeniesienia praw i obowiązków przysługujących mu na mocy łączącej go ze Spółką umowy dzierżawy działki, na której znajdują się przedmioty Umowy Przedwstępnej oraz Umowy Przedwstępnej. Właścicielem gruntu, na którym znajdują się lokale będące przedmiotem Umowy Przedwstępnej jest obecnie Spółka. W ramach Umowy Przedwstępnej dotyczącej sprzedaży lokali Spółka nie podpisała z K.W. umowy dzierżawy gruntu, na którym znajdują się ww. lokale. Umowa dzierżawy zawarta była przez Pana W. z poprzednim właścicielem nieruchomości (poprzednikiem Spółki) i była zawarta przed zakupem Nieruchomości przez Spółkę, jak i przed zawarciem umowy przedwstępnej sprzedaży ze Spółką. Umowa dzierżawy gruntu podpisana została 12 września 2014 r. z poprzednimi właścicielami nieruchomości. Umowa została zawarta na czas określony 20 lat w formie z datą pewną. Spółka po nabyciu własności Nieruchomości weszła (z mocy prawa) w ogół praw i obowiązków wydzierżawiającego. Spółka jako nowy właściciel Nieruchomości nie mogła wypowiedzieć umowy dzierżawy w trybie art. 678 KC z tego względu, że umowa dzierżawy została zawarta w formie z datą pewną.

Na podstawie porozumienia ugodowego K.W. oświadcza z kolei, że zapłata przez Spółkę odszkodowania w terminie wskazanym w porozumieniu ugodowym, wyczerpuje w całości jego szkodę z tytułu niewywiązania się przez Spółkę z Umowy Przedwstępnej i nie przysługują mu żadne dalsze lub dodatkowe roszczenia z tytułu niewywiązania się przez Spółkę z Umowy Przedwstępnej oraz nie przysługują mu żadne inne roszczenia z innych stosunków prawnych zawartych ze Spółką a opisanych w Preambule do niniejszego Porozumienia.

Ponadto, w treści porozumienia ugodowego K.W. oświadcza również, że: bezwarunkowo i nieodwołalnie zrzeka się roszczenia o zwrot wszelkich nakładów i kosztów robocizny poniesionych na budowę i utrzymanie Sklepu oraz poniesionych na Przedmiot Dzierżawy, w tym nakładów których poniesienie mogło doprowadzić do zwiększenia wartości Przedmiotu Dzierżawy i potwierdza, że z tytułu poniesienia tych nakładów nie przysługuje mu od Spółki żadne wynagrodzenie; bezwarunkowo i nieodwołalnie zrzeka się prawa do odłączenia od Przedmiotu Dzierżawy nakładów poniesionych na Przedmiot Dzierżawy (w tym na Sklep) i przywrócenia stanu poprzedniego Przedmiotu Dzierżawy (tj. sprzed zawarcia Umowy Dzierżawy); wszelkie nakłady powiązane trwale z Przedmiotem Dzierżawy (w tym Sklep lub jego przynależności i części składowe) poczynione przez niego lub za jego wiedzą lub zgodą stanowią wyłączną własność Spółki i nie przysługuje mu żadne roszczenie od Spółki z tytułu poniesienia tych nakładów; z tytułu wykonywania Umowy Dzierżawy nie ma żadnych roszczeń w stosunku do Spółki, w szczególności potwierdza, że Spółka w sposób prawidłowy wywiązywała się z obowiązków wydzierżawiającego określonych Umową Dzierżawy i nie doznał ze strony Spółki żadnej szkody w związku z wykonywaniem Umowy Dzierżawy, w tym w związku z wybudowaniem przez Spółkę Pawilonu-Handlowego; bezwarunkowo i nieodwołalnie zrzeka się umocowania mu udzielonego przez B.K. oraz A.K. (poprzednie właścicielki Nieruchomości)

Ponadto, K.W. bezwarunkowo i nieodwołalnie zrzeka się uprawnień i roszczeń przysługujących mu od Spółki na mocy Porozumienia Dzierżawców. Strony w drodze porozumienia ugodowego rozwiązują jednocześnie na mocy porozumienia Stron Umowę Przedwstępną. Zgodnie z porozumieniem ugodowym zakończono (lub potwierdzono zakończenie) wszystkich dotychczasowych relacji umownych między Spółką a K.W.

W dniu zawarcia niniejszego Porozumienia Strony zawrą ponadto umowę najmu lokalu położnego w Pawilonie (…) piętrze, na okres 3 lat za kwotę 1 zł miesięcznie + opłaty. W przypadku niezawarcia ww. umowy najmu na określonych warunkach i w terminie wyżej wskazanym, Spółka zobowiąże się do zapłaty na rzecz K.W. kary umownej.

Ustalenie wartości kwoty do zapłaty przez Spółkę na rzecz K.W. nastąpiło w oparciu o wartość lokali, których nie zakupił K.W. Rezygnacja przez K.W. ze stosunku dzierżawy jest jednym z warunków zawarcia porozumienia ugodowego. Zobowiązanie się K.W. do przeniesienia praw i obowiązków przysługujących mu na mocy łączącej go ze Spółką umowy dzierżawy jest jednym z warunków zawarcia porozumienia ugodowego. Przeniesienie ogółu praw i obowiązków przysługujących K.W. jako dzierżawcy nastąpi na rzecz podmiotu osobowo powiązanego ze Spółką. Gdyby nie zawarto porozumienia ugodowego, K.W. nie zamierzał zakończyć stosunku dzierżawy ze Spółką i nie wyrażał zgody na przeniesienie jego praw jako dzierżawcy na osobę powiązaną ze Spółką. Płatność odszkodowania nie jest związana z innymi zobowiązaniami ze strony K.W. Porozumienie ugodowe nie przewiduje dla K.W. zakazu podejmowania jakichkolwiek czynności. Zapłata odszkodowania przez Spółkę na rzecz K.W. na mocy zawartego porozumienia będzie związana wyłącznie z działalnością Spółki podlegającą opodatkowaniu, niekorzystającą ze zwolnienia od podatku.

Państwa wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą ustalenia, czy kwota, którą Spółka zapłaci, w związku z niewywiązaniem się przez Nią z warunków umowy, stanowić będzie odszkodowanie, które nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W tym miejscu nadmienić należy, że w świetle art. 353 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.), zwanej dalej Kodeksem cywilnym:

Świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu.

Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innego podmiotu, polegające na działaniu (dokonanie czynności na rzecz innego podmiotu) albo na zaniechaniu (zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji). Na świadczenie mogą się również składać jednocześnie zachowania polegające na działaniu oraz na zaniechaniu.

Przepisy podatkowe nie definiują pojęcia „odszkodowania”. W związku z tym, należy posiłkować się regulacjami zawartymi w ustawie Kodeks cywilny.

I tak, zgodnie z art. 361 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego:

Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy, lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.

Zgodnie z art. 471 Kodeksu cywilnego:

Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W świetle wyżej przytoczonych przepisów, na gruncie stosunków cywilnoprawnych szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania. Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczenie w zamian za wynagrodzenie - co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Ustalanie statusu wypłacanej rekompensaty, jako podlegającej bądź niepodlegającej opodatkowaniu VAT, należy więc oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem.

TSUE w sprawie o sygnaturze C-277/05 Societe Thermale D`Eugenie-les-Bains stwierdził, że:

Artykuły 2 ust. 1 i 6 ust. 1 Szóstej Dyrektywy Rady 77/388/EWG z 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku, powinny być interpretowane w ten sposób, że kwoty zapłacone tytułem zadatku w ramach umów dotyczących świadczenia usług hotelarskich podlegających podatkowi VAT, w przypadku, gdy klient skorzysta z uprawnienia do odwołania rezerwacji, a kwoty te są zatrzymywane przez przedsiębiorstwo hotelarskie, należy uznać za odszkodowanie ryczałtowe płacone w celu naprawienia szkody poniesionej w następstwie niewykonania umowy przez klienta, bez bezpośredniego związku z jakąkolwiek odpłatnie świadczoną usługą, które jako takie nie podlega opodatkowaniu.

Odstąpienie od umowy stanowi realizację uprawnień związanych z określonymi wypadkami niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań z umów wzajemnych i skuteczne odstąpienie od umowy stanowi w pewnym sensie potwierdzenie, że istotnie miał miejsce przypadek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przez drugą stronę.

Należy zaznaczyć, że dla ustalenia statusu otrzymywanych (czy wypłacanych) środków pieniężnych bez znaczenia pozostaje to jak strony nazywają daną płatność. Istotnym jest natomiast, czy stanowi ona zapłatę za konkretne świadczenie, czy też jest odszkodowaniem w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego. Jeżeli płatności o charakterze odszkodowawczym nie będą miały bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego, wówczas kwota otrzymanych odszkodowań nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

Odwołując się zatem do art. 361 i art. 471 Kodeksu cywilnego należy stwierdzić, że istotą odszkodowań nie jest płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie występuje świadczenie w zamian za wynagrodzenie, a zatem otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Także w przypadku, gdy odszkodowanie wynika z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, jego istota sprowadza się do naprawienia wyrządzonej w związku z tym szkody. Innymi słowy, przesłanką odszkodowania przewidzianego w art. 471 Kodeksu cywilnego jest nie samo niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania, a spowodowanie tym szkody w rozumieniu art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego.

Uwzględniając powyższe przepisy w kontekście okoliczności przedstawionych we wniosku, stwierdzić należy, że w analizowanej sprawie przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące szkody nie mają zastosowania, gdyż przepisy art. 361 Kodeksu cywilnego dotyczą szkody wyrządzonej na majątku, a art. 471 Kodeksu cywilnego dotyczy szkody z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy - a z takimi przypadkami nie mamy do czynienia w opisanej sytuacji.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że w rozpatrywanym przypadku mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczenie w zamian za wynagrodzenie określone w odrębnej umowie - porozumieniu ugodowym.

Wskazali Państwo, że w związku z zawarciem porozumienia regulującego kwestie odszkodowania K.W. zobowiąże się do przeniesienia praw i obowiązków przysługujących mu na mocy łączącej go ze Spółką umowy dzierżawy działki, na której znajdują się przedmioty Umowy Przedwstępnej oraz Umowy Przedwstępnej. Ponadto, w treści porozumienia ugodowego K.W. oświadcza również, że bezwarunkowo i nieodwołalnie zrzeka się roszczenia o zwrot wszelkich nakładów i kosztów robocizny poniesionych na budowę i utrzymanie Sklepu oraz poniesionych na Przedmiot Dzierżawy, w tym nakładów których poniesienie mogło doprowadzić do zwiększenia wartości Przedmiotu Dzierżawy i potwierdza, że z tytułu poniesienia tych nakładów nie przysługuje mu od Spółki żadne wynagrodzenie; bezwarunkowo i nieodwołalnie zrzeka się prawa do odłączenia od Przedmiotu Dzierżawy nakładów poniesionych na Przedmiot Dzierżawy (w tym na Sklep) i przywrócenia stanu poprzedniego Przedmiotu Dzierżawy (tj. sprzed zawarcia Umowy Dzierżawy); wszelkie nakłady powiązane trwale z Przedmiotem Dzierżawy (w tym Sklep lub jego przynależności i części składowe) poczynione przez niego lub za jego wiedzą lub zgodą stanowią wyłączną własność Spółki i nie przysługuje mu żadne roszczenie od Spółki z tytułu poniesienia tych nakładów; z tytułu wykonywania Umowy Dzierżawy nie ma żadnych roszczeń w stosunku do Spółki, w szczególności potwierdza, że Spółka w sposób prawidłowy wywiązywała się z obowiązków wydzierżawiającego określonych Umową Dzierżawy i nie doznał ze strony Spółki żadnej szkody w związku z wykonywaniem Umowy Dzierżawy, w tym w związku z wybudowaniem przez Spółkę Pawilonu-Handlowego; bezwarunkowo i nieodwołalnie zrzeka się umocowania mu udzielonego przez B.K. oraz A.K. (poprzednie właścicielki Nieruchomości).

Ponadto wskazali Państwo, że rezygnacja przez K.W. ze stosunku dzierżawy jest jednym z warunków zawarcia porozumienia ugodowego, gdyby nie zawarto porozumienia ugodowego, K.W. nie zamierzał zakończyć stosunku dzierżawy ze Spółką i nie wyrażał zgody na przeniesienie jego praw jako dzierżawcy na osobę powiązaną ze Spółką.

A zatem, mając na uwadze przedstawiony opis sprawy, rozwiązanie umowy przedwstępnej poprzez zawarcie przez strony porozumienia ugodowego prowadzi do wygaśnięcia wiążącego strony stosunku prawnego (tj. zgodnego zakończenia istniejącego pomiędzy stronami stosunku w inny sposób niż pierwotnie było to przewidziane), nie jest natomiast rezultatem jednostronnego niewywiązywania się lub nienależytego wywiązania się przez stronę z ciążących na niej obowiązków. Otrzymana przez K.W. kwota pieniężna jest ściśle związana z uzyskaniem korzyści przez Spółkę. Zawierając porozumienie ugodowe, K.W. wyraził zgodę na rozwiązanie zawartej 12 września 2014 r. umowy dzierżawy oraz wyraził zgodę na przeniesienie jego praw jako dzierżawcy na osobę powiązaną ze Spółką.

Ponadto zapłata przez Spółkę odszkodowania w terminie wskazanym w porozumieniu ugodowym, wyczerpuje w całości szkodę K.W. z tytułu niewywiązania się przez Spółkę z Umowy Przedwstępnej i nie przysługują mu żadne dalsze lub dodatkowe roszczenia z tytułu niewywiązania się przez Spółkę z Umowy Przedwstępnej oraz nie przysługują K.W. żadne inne roszczenia z innych stosunków prawnych zawartych ze Spółką a opisanych w Preambule do niniejszego Porozumienia.

Tym samym, wbrew Państwa twierdzeniu kwota pieniężna, którą Spółka zapłaci K.W. na podstawie porozumienia ugodowego, nie posiada cech odszkodowania za poniesioną szkodę, gdyż nie zaistniały okoliczności, które w rozumieniu Kodeksu cywilnego powodowałyby szkodę i determinowały wypłatę odszkodowania. Wypłacone K.W. wynagrodzenie, jak wskazano powyżej nie nastąpiło na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Płatność ta stanowić będzie należność wynikającą wprost z łączącego Spółkę i K.W. stosunku zobowiązaniowego.

Wynagrodzenie otrzymane przez K.W. nie jest zadośćuczynieniem, lecz stanowi formę wynagrodzenia za działania K.W. - tj. wyrażenie zgody za odstąpienie od umowy dzierżawy. W analizowanym przypadku istnieje bezpośredni związek pomiędzy dokonanym świadczeniem a otrzymanym wynagrodzeniem. Zgodę na zaniechanie określonej czynności (tj. zobowiązania się do przeniesienia praw i obowiązków przysługujących mu na mocy łączącej go ze Spółką umowy dzierżawy działki), za którą wypłacone zostało odszkodowanie należy traktować jako określone świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Spełniona została bowiem przesłanka istnienia związku pomiędzy wypłatą należności, a otrzymaniem świadczenia wzajemnego, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że wypłata tej kwoty podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy zwrócić uwagę, że w przypadku opisanym we wniosku możemy wskazać konkretnego beneficjenta tej usługi - Spółkę - która w związku z zaistnieniem określonych okoliczności jest zobowiązana do wypłaty ustalonego w porozumieniu ugodowym wynagrodzenia. W konsekwencji należy stwierdzić, że wynagrodzenie wypłacone K.W. stanowi wynagrodzenie za odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, wynikające wprost z zawartej między Stronami Ugody.

W tym miejscu wskazać należy, że stosownie do art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:

Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Szczegółowe elementy, które powinna zawierać faktura, określa art. 106e ustawy.

Faktury są dokumentami potwierdzającymi rzeczywiste transakcje gospodarcze dokonywane przez podatnika. Faktura pełni szczególną rolę dowodową w prawidłowym wymiarze podatku od towarów i usług, dlatego też niezwykle istotne jest prawidłowe oznaczenie wszystkich elementów faktury.

W analizowanej sprawie kwota wynagrodzenia, którą otrzyma K.W. w związku z zawartym porozumieniem ugodowym stanowi wynagrodzenie za świadczenie, które mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy jako odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy. W związku z powyższym, czynność ta powinna być udokumentowana fakturą wystawioną zgodnie z art. 106b ust. 1 ustawy.

Tym samym stanowisko Zainteresowanych w zakresie pytania nr 1 należało uznać za nieprawidłowe.

Kolejne wątpliwości dotyczą kwestii, czy w przypadku uznania otrzymanej kwoty jako wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług podlegających opodatkowaniu VAT), Spółce przysługiwać będzie uprawnienie do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury wystawionej przez K.W. (zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT), dokumentującej otrzymanie kwoty określonej w porozumieniu z tytułu świadczenia usług podlegających opodatkowaniu VAT.

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym:

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do treści art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a)nabycia towarów i usług,

b) dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Zauważyć należy, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej.

W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowo-prawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych.

Podkreślić również należy, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Ten ostatni przepis określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

I tak, na podstawie przepisu art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:

Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Jak wskazano we wniosku, Spółka jest czynnym podatnikiem podatku VAT, który prowadzi działalność gospodarczą w zakresie realizacji projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków. W ramach prowadzonej działalności Spółka dokonuje odpłatnych dostaw towarów (w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, które to podlegają opodatkowaniu VAT, według właściwych stawek VAT).

Jak wynika z wniosku, wypłata kwoty wynikającej z zawartego pomiędzy Stronami Porozumienia związana jest z prowadzoną przez Spółkę działalnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (wynajmu i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi - przedmiot pozostałej działalności gospodarczej).

A zatem Spółce przysługiwać będzie prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury wystawionej przez K.W. dotyczącej zawartego Porozumienia ugodowego, gdyż pozostaje w bezpośrednim związku z wykonywaniem przez Spółkę czynności opodatkowanych. Ponadto, jak wskazano powyżej Spółka jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Reasumując, Spółce będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, wynikającego z faktury wystawionej K.W. dla udokumentowania świadczenia wynikającego z Porozumienia ugodowego, ponieważ zostały spełnione przesłanki wskazane w art. 86 ust. 1 ustawy.

Tym samym stanowisko Zainteresowanych w zakresie pytania nr 2 uznaję za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

A. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Zainteresowany będący stroną postępowania - art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).