Interpretacja indywidualna z dnia 11 czerwca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-2.4012.136.2024.1.RST

Ustalenie miejsca świadczenia usług doradztwa oraz prawa do odliczenia podatku naliczonego w związku z nabywaniem towarów i usług służących świadczeniu usług doradztwa.

Interpretacja indywidualna

- stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe w zakresie:

• uznania Spółki zarządzającej za podatnika i określenia miejsca świadczenia Usług doradztwa;
• prawa do odliczenia podatku naliczonego w związku z nabywaniem towarów i usług służących świadczeniu Usług doradztwa

i nieprawidłowe w zakresie:

• kwalifikacji Usług doradztwa jako niespełniających kryterium przedmiotowego warunkującego zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

12 marca 2024 r. wpłynął za pośrednictwem ePUAP Państwa wniosek z 12 marca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy ustalenia miejsca świadczenia usług doradztwa oraz prawa do odliczenia podatku naliczonego.

Opis stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego

Spółka (dalej: „Wnioskodawca”) jest polskim rezydentem podatkowym, jest zarejestrowana w Polsce jako podatnik VAT czynny i podatnik VAT-UE.

Wnioskodawca od 2022 r. świadczy na zlecenie spółki z siedzibą w Holandii (dalej: „Spółka zarządzająca”), będącej zarządzającym alternatywnym funduszem inwestycyjnym z siedzibą w Holandii (dalej: „Fundusz”) usługi doradztwa dotyczące inwestycji tego Funduszu (dalej zwane: „Usługi doradztwa”) i zamierza kontynuować świadczenie tych usług również w przyszłości.

Zarówno Spółka zarządzająca jak i Fundusz zostały utworzone pod prawem holenderskim. Miejscem ich siedziby jest Holandia, gdzie mają zarejestrowane swoje działalności gospodarcze. Ani Spółka zarządzająca ani Fundusz nie posiadają stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce. Spółka zarządzająca identyfikuje się nadanym w Holandii numerem identyfikacji podatkowej i jest zarejestrowana na potrzeby transakcji wspólnotowych (w bazie VIES).

Usługi doradztwa są świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie Umowy o doradztwo inwestycyjne (ang. Investment Advisory Agreement) z dnia (...) 2022 r., zawartej pomiędzy Wnioskodawcą a Spółką zarządzającą (dalej zwana: „Umową”), zgodnie z którą w zakres Usług doradztwa wchodzi wsparcie i udzielanie porad Spółce zarządzającej, mogące dotyczyć takich czynności jak wskazane poniżej (w zależności od zapotrzebowania zgłoszonego przez Spółkę zarządzającą):

1.w zakresie inwestycji portfelowych Funduszu:

a.poszukiwanie i identyfikacja możliwości inwestycyjnych;

b.przeprowadzanie badań i analiz rynku, monitorowanie i przeglądanie rozwoju sytuacji na określonych rynkach;

c.analiza potencjalnych inwestycji portfelowych, kontakt i prowadzenie dyskusji z przedstawicielami potencjalnych spółek portfelowych;

d.sporządzanie raportów z oceny możliwości inwestycyjnych, sporządzanie dokumentacji poglądowej dotyczącej dowolnej inwestycji/dezinwestycji, koordynowanie procesów due diligence finansowych i prawnych; pomoc w negocjowaniu warunków inwestycji portfelowych, sporządzanie dokumentacji, umów związanych z realizacją inwestycji;

e.realizacja innych czynności wynikających z wytycznych inwestycyjnych ;

Wnioskodawca pragnie wskazać, że w zakresie przytoczonych powyżej punktów z Umowy, określających zakres możliwej współpracy, Spółka zarządzająca stosując wytyczne inwestycyjne Funduszu, wyznacza zakres i cele inwestycyjne, w obrębie których porusza się Wnioskodawca poszukując na konkretne zlecenie Spółki zarządzającej możliwości inwestycyjnych. W ramach takiego zlecenia Wnioskodawca przykładowo: przeszukuje komercyjne bazy danych i analizuje ich dane lub spotyka się z profesjonalistami, mogącymi posiadać informacje o potencjalnych transakcjach inwestycyjnych. Rezultatem jego prac są przykładowo: listy spółek, które szukają/mogą szukać finansowania z załączoną analizą / prognozą ich sytuacji finansowej, przeprowadzonymi na podstawie danych z komercyjnych baz danych.

Spółka zarządzająca we własnym zakresie analizuje otrzymane dane, sprawdza czy wytypowane cele inwestycyjne faktycznie odpowiadają wytycznym inwestycyjnym, w tym założonemu, możliwemu do poniesienia ryzyku, ocenia, czy jest zainteresowana wskazanymi celami inwestycyjnymi oraz czy zebrane dane są dla niej wystarczające do podjęcia na ich podstawie decyzji, ewentualnie czy wymaga zebrania pogłębionych informacji / przeprowadzenia szerszych analiz i w jakim zakresie. Na podstawie takiej informacji zwrotnej Wnioskodawca może dodatkowo na zlecenie Spółki zarządzającej dostarczać przykładowo raporty o rynku, branży, dokumentacje poglądowe w zakresie potencjalnej inwestycji i podobne. Należy podkreślić, że Spółka zarządzająca może również nie zechcieć zastosować / oprzeć się na danych dostarczonych przez Wnioskodawcę.

Kolejno Spółka zarządzająca podejmuje decyzje dotyczące rozpoczęcia, prowadzenia, kontynuacji bądź przerwania procesu inwestycyjnego w konkretne spółki i w potrzebnym zakresie zleca Wnioskodawcy przeprowadzenie dalszych czynności ją wspierających. Na tym etapie Wnioskodawca może spotykać się z przedstawicielami potencjalnych celów inwestycyjnych, aby pozyskać dalsze, pożądane przez Spółkę zarządzającą informacje na ich temat. Jeśli Spółka zarządzająca podejmie decyzje o wejściu w inwestycje, Wnioskodawca może wspomóc ją w podejmowanych przez nią działaniach, w tym przykładowo: wesprzeć ją w prowadzonych negocjacjach, badaniach due dilligence i tworzeniu/analizowaniu umów, może zarekomendować wybór profesjonalistów w dziedzinie: prawa, podatków, biznesu, finansów oraz pośredniczyć i koordynować ich pracę. Powyższe ma szczególne znaczenie w przypadku inwestycji w spółki polskie, w którym to procesie Spółka zarządzająca może napotkać problemy w przeprowadzeniu procesu we własnym zakresie, przez wzgląd na brak znajomości lokalnego rynku, lokalnych profesjonalistów, lokalnych przepisów, czy nawet z powodu barier językowych.

f.doradztwo i wsparcie Spółki zarządzającej w zakresie inwestycji portfelowych;

g.wsparcie w zorganizowaniu finansowania kapitałowego i dłużnego dla spółek portfelowych;

h.wsparcie w restrukturyzacji spółek portfelowych;

i.wsparcie w określeniu struktury finansowej Funduszu, okresowe monitorowanie wskaźników finansowych, łączenie alternatywnych możliwości inwestycyjnych, koordynacja współpracy z bankami i innymi instytucjami finansowymi, wsparcie w ustalaniu pojęć i warunków wszelkich umów o finansowanie oraz wsparcie w negocjowaniu wszelkich umów o finansowanie (pożyczki, przyznawanie papierów wartościowych itp.) z dowolnym bankiem lub instytucją finansową w związku z realizacją inwestycji portfelowych lub wyjściem z inwestycji;

j.wsparcie w zarządzaniu aktywami, pasywami, prawami i obowiązkami Funduszu, w tym między innymi:

1. współpraca z zarządami spółek portfelowych Funduszu;
2. wsparcie w zakresie wykonywania wszelkich innych regularnych, codziennych i/lub okresowych działań dotyczących spółek portfelowych Funduszu o charakterze administracyjnym, handlowym lub technicznym;
3. wycena inwestycji portfelowych Funduszu.

Powyżej przytoczony zakres możliwej współpracy, wynikający z Umowy, dotyczy już etapu funkcjonowania spółek, jako spółek portfelowych funduszu. Spółka zarządzająca pełni w imieniu Funduszu funkcje właścicielskie, w tym kontroluje i nadzoruje pozyskane spółki portfelowe.

W sytuacji, w której spółki portfelowe potrzebują do rozwoju pozyskania dodatkowego finansowania (dłużnego, kapitałowego), Spółka zarządzająca może zwrócić się do Wnioskodawcy przykładowo o: zarekomendowanie jej wariantów struktury finansowania spółki portfelowej adekwatnej do jej etapu rozwoju i wyników, przedstawienie listy podmiotów mogących zapewnić finansowanie dla spółek portfelowych, wyjaśnienie sposobu funkcjonowania danego typu finansowania na konkretnym rynku/ w konkretnym kraju. Ponadto Wnioskodawca może na zlecenie Spółki zarządzającej spotkać się z potencjalnymi nowymi inwestorami i przedstawić informacje na temat spółki portfelowej i potencjale jej rozwoju i możliwego zysku z inwestycji. Może również wspomóc Spółkę zarządzającą w negocjacjach dotyczących umów finansowania, przeanalizować umowy dotyczące finansowania przed ich zawarciem przez Spółkę zarządzającą/konkretną spółkę portfelową, czy zarekomendować profesjonalistów z poszczególnych dziedzin, którzy mogą wspomóc wskazane procesy, może pośredniczyć we współpracy z nimi i koordynować ich pracę.

Wnioskodawca w odniesieniu do powyższego katalogu czynności pragnie nadmienić, że Spółka zarządzająca / Fundusz posiadają własne biuro księgowe świadczące dla nich usługi stałej obsługi księgowej. Zdarza się, że na zlecenie Spółki zarządzającej Wnioskodawca dostarcza w porozumieniu z zarządem danej spółki portfelowej do Spółki zarządzającej / wskazanego biura księgowego zebrane dokumenty, informacje, czy raporty - w określonym, pożądanym zakresie i formie - które pomagają Spółce zarządzającej lub temu biuru księgowemu w wypełnianiu przez nie obowiązków księgowych, w tym obowiązków specyficznych dla Funduszu, jak przykładowo w wycenie inwestycji portfelowych, przygotowywaniu wymaganych raportów.

2.w zakresie wyjścia z inwestycji Funduszu:

a.poszukiwanie zyskownych możliwości wyjścia z inwestycji;

b.badanie, wsparcie w negocjacjach oraz przeprowadzeniu zbycia: aktywów, zobowiązań, praw i obowiązków Funduszu, inwestycji portfelowych i tymczasowych inwestycji portfelowych, w tym opracowywanie wszelkich niezbędnych porozumień i umów oraz finalizowanie wszelkich procedur związanych z domknięciem wyjścia z inwestycji.

W powyższym zakresie Wnioskodawca może na zlecenie Spółki zarządzającej przykładowo spotkać się z potencjalnymi nowymi inwestorami i przedstawić informacje na temat spółki portfelowej i potencjale jej rozwoju i możliwego zysku z inwestycji. Podobnie jak na etapie pozyskiwania inwestycji, Wnioskodawca może wspomóc również Spółkę zarządzającą w podejmowanych przez nią działaniach, w tym przykładowo: wesprzeć ją w prowadzonych negocjacjach, tworzeniu/analizowaniu umów, może zarekomendować wybór profesjonalistów w dziedzinie: prawa, podatków, biznesu, finansów oraz pośredniczyć i koordynować ich pracę. Ponownie, powyższe ma szczególne znaczenie w przypadku inwestorów polskich, w którym to procesie Spółka zarządzająca może napotkać problemy w przeprowadzeniu procesu we własnym zakresie, przez wzgląd na brak znajomości lokalnego rynku, lokalnych profesjonalistów, lokalnych przepisów, czy nawet z powodu barier językowych.

3.w pozostałym zakresie:

a.weryfikacja zgodności zrealizowanych inwestycji Funduszu z wytycznymi inwestycyjnymi oraz uprawnieniami i ograniczeniami inwestycyjnymi określonymi szczegółowo w umowie członkowskiej Funduszu, która może być okresowo zmieniana;

b.współpraca z uczestnikami Funduszu w zakresie działalności Funduszu, w tym realizacji inwestycji portfelowych, statusu inwestycji portfelowych i wyjść z tych inwestycji;

c.dostarczanie księgowym i audytorom Funduszu wszelkich informacji niezbędnych lub przydatnych do należytego wykonywania ich obowiązków;

d.wsparcie w przygotowaniu rocznych biznesplanów i budżetów Funduszu.

Wnioskodawca może zostać poproszony o dodatkową weryfikację zgodności realizowanych z jego pomocą inwestycji z wytycznymi inwestycyjnymi Funduszu oraz z umową członkowską Funduszu, w szczególności w sytuacji, w której zlecone zostało mu przeprowadzenie due dilligence - jako, że dzięki temu może pokierować pracami tak, aby ustalone /zweryfikowane zostały w trakcie tych procesów kwestie - istotne z punktu widzenia tych wytycznych / umowy członkowskiej. Ponadto Spółka zarządzająca może przykładowo zlecić Wnioskodawcy przygotowanie informacji na temat sytuacji potencjalnych spółek portfelowych / spółek portfelowych dla uczestników Funduszu.

Możliwość zlecenia Wnioskodawcy zebrania, przygotowania danych, informacji, dokumentów / raportów, które pomogą Spółce zarządzającej / obsługującemu je biuru księgowemu w wypełnianiu przez nie obowiązków księgowych została już wskazana powyżej. Jednakże, w kontekście przytoczonych powyżej czynności, które mogą potencjalnie zostać zlecone w ramach Umowy, Wnioskodawca pragnie dodać, że Spółka zarządzająca / Fundusz współpracują również z kancelarią prawną, świadczącą dla nich usługi stałej obsługi prawnej. W ramach powyżej wskazanych czynności Wnioskodawca może zostać poproszony przez Spółkę zarządzającą o przeprowadzenie / zorganizowanie i koordynację due diligence lub przeglądu prawnego / finansowego lub przygotowanie draftów dokumentów prawnych - w przypadku konkretnego procesu inwestycyjnego/dezinwestycyjnego w przypadku konkretnej spółki lub już w toku wykonywania w imieniu Funduszu funkcji właścicielskich przez Spółkę zarządzającą w odniesieniu do danej spółki portfelowej - nie jest to jednak stała obsługa, a jedynie wykonanie konkretnych czynności, na konkretne zlecenie Spółki zarządzającej, które to działania są często weryfikowane przez Spółkę zarządzającą / współpracującą z nią stale kancelarię prawną.

Jak podkreślono w Umowie funkcje zarządzania Funduszem polegające na zarządzaniu portfelami inwestycyjnymi Funduszu oraz zarządzanie ryzykiem są przeznaczone wyłącznie dla Spółki zarządzającej. Wszelkie decyzje w zakresie prowadzonych negocjacji, inwestycji, zarządzania oraz dyspozycji w odniesieniu do inwestycji portfelowych są podejmowane wyłącznie przez Spółkę zarządzającą. Powyższe decyzje podejmowane są głównie w trakcie posiedzeń komitetu inwestycyjnego Funduszu, które są prowadzone przez Spółkę zarządzającą na rzecz Funduszu.

Wnioskodawca działa jako profesjonalny, niezależny zleceniobiorca - i nie działa jako pełnomocnik ani pośrednik Spółki zarządzającej. Możliwy zakres działania Wnioskodawcy w ramach Umowy nie obejmuje w żadnych okolicznościach podejmowania decyzji w imieniu lub na rzecz Spółki zarządzającej. Wnioskodawca nie został uprawniony do zawierania żadnych transakcji w imieniu lub na rzecz Funduszu lub Spółki zarządzającej, ani do podejmowania żadnych czynności, które w jakikolwiek sposób wiązałyby Fundusz lub Spółkę zarządzającą. Wszelkie czynności wykonywane przez Wnioskodawcę w ramach świadczonych Usług doradztwa na podstawie Umowy mogą być weryfikowane przez Spółkę zarządzającą.

Za świadczone Usługi doradztwa Wnioskodawca wystawia na Spółkę zarządzającą faktury VAT, opiewające na wysokość należnego za dany okres rozliczeniowy wynagrodzenia.

Na potrzeby prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności, w postaci świadczenia Usług doradztwa, Wnioskodawca nabywa określone towary i usługi. Co do zasady, nabycie towarów lub usług dokumentowane jest fakturami wystawianymi przez dostawców/usługodawców na rzecz Wnioskodawcy (Wnioskodawca jest w posiadaniu również innych dokumentów, z których wynika związek podatku naliczonego ze świadczeniem Usług doradztwa, tj. stosownych umów czy zamówień, jak również ewentualnych wyników nabytych usług w postaci takich dokumentów, jak: umowy, analizy, raporty, które świadczą o ich związku ze świadczonymi przez Wnioskodawcę Usługami doradczymi).

Wnioskodawca powziął wątpliwość, czy jest uprawniony do odliczania podatku naliczonego, występującego w związku z nabywaniem towarów i usług służących świadczeniu Usług doradztwa.

Pytania

1.Czy Wnioskodawca w prawidłowy sposób ustalił, że Spółka zarządzająca jest podatnikiem, w związku z czym miejscem świadczenia Usług doradztwa, a tym samym miejscem ich opodatkowania VAT, jest kraj siedziby usługobiorcy tj. Spółki zarządzającej, zgodnie z art. 28b ust. 1 Ustawy o VAT?

2.Czy Wnioskodawca jest uprawniony do odliczania podatku naliczonego, występującego w związku z nabywaniem towarów i usług służących świadczeniu Usług doradztwa?

Państwa stanowisko w sprawie

1.Zdaniem Wnioskodawcy Spółka zarządzająca jest podatnikiem, w związku z czym miejscem świadczenia Usług doradztwa na rzecz Spółki zarządzającej, a tym samym ich opodatkowania VAT, jest kraj siedziby usługobiorcy tj. Holandia, zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy o VAT.

2.Zdaniem Wnioskodawcy, Wnioskodawca jest uprawniony do odliczania kwoty podatku naliczonego, występującego w związku z nabywaniem towarów i usług i służących bezpośrednio lub pośrednio świadczeniu Usług doradztwa.

Uzasadnienie w zakresie pytania nr 1

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

1.odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2.eksport towarów;

3.import towarów na terytorium kraju;

4.wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5.wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Przez terytorium kraju - zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 1 Ustawy o VAT - rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a.

W myśl art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 Ustawy o VAT).

Stosownie do art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Powyższe przepisy wprowadzają w zakresie opodatkowania VAT zasadę terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu VAT w Polsce podlegają wyłącznie usługi świadczone na terytorium Polski. O ustalaniu miejsca świadczenia usług mówi m.in. artykuł 28b ust. 1 Ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 28b ust. 1 Ustawy o VAT, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2oraz art. 28n. Jednakże zgodnie z art. 28b ust. 2 Ustawy o VAT, w przypadku gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

Definicja podatnika, na potrzeby ustalania miejsca świadczenia usług dla celów VAT, została wprowadzona w art. 28a pkt 1 i 2 Ustawy o VAT, zgodnie z którymi:

1.przez podatnika rozumie się:

a.podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,

b.osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;

2.podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 Ustawy o VAT, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Tym samym, podatnik to podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w tym również podmiot prowadzący działalność gospodarczą, zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich Unii Europejskiej oraz państw trzecich (co nie ma związku z tym, czy jest on zarejestrowanym podatnikiem VAT, czy ten podatek rozlicza, lub czy jest zwolniony z tego podatku).

Jak zostało to wskazane, Spółka zarządzająca, będąca nabywcą Usług doradztwa świadczonych przez Wnioskodawcę, posiada swoją siedzibę za granicą, w innym Państwie członkowskim (Holandia), a jednocześnie nie posiada innego stałego miejsca prowadzenia działalności niż jej siedziba. Spółka zarządzająca prowadzi w ocenie Wnioskodawcy działalność gospodarczą w zakresie zarządzania funduszami inwestycyjnymi (Funduszem), a ponadto jest zarejestrowana w bazie VAT VIES - tym samym wypełnia wskazaną definicję podatnika, stosowaną na potrzeby ustalenia miejsca świadczenia w VAT.

W związku z powyższym jako miejsce świadczenia Usług doradztwa, a jednocześnie miejsce ich opodatkowania należy uznać miejsce siedziby usługobiorcy - tj. miejsce siedziby Spółki zarządzającej. Tym samym Usługi doradztwa świadczone przez Wnioskodawcę będą opodatkowane za granicą (w Holandii), a nie w Polsce. Faktury VAT wystawiane przez Wnioskodawcę powinny opiewać na kwotę netto i zawierać informację, że usługi podlegają mechanizmowi odwrotnego obciążenia (ang. „reverse chargé”).

Uzasadnienie w zakresie pytania nr 2

Należy wskazać, że fakt opodatkowania VAT świadczonych przez podatnika usług za granicą, w związku z ustalonym tam miejscem ich świadczenia, nie pozbawia podatnika będącego usługodawcą prawa do odliczenia podatku naliczonego występującego w związku z nabywaniem towarów i usług w kraju, z którego usługa jest świadczona, związanych ze świadczeniem tych usług.

Jak wynika z art. 86 ust. 1 Ustawy VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, co do zasady przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (przy czym kwotę podatku naliczonego, zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy VAT, stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług lub dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi).

Ponadto w art. 86 ust. 8 pkt 1 Ustawy o VAT ustawodawca wskazał, że podatnik ma również prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju, jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium kraju, a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.

Tym samym wskazane przepisy upoważniają podatnika do odliczenia podatku naliczonego nie tylko w sytuacji, gdy podatnik wykazuje podatek należny z tytułu wykonywania na terenie kraju czynności opodatkowanych VAT, ale również gdy wykazuje fakt dostawy towarów lub świadczenia usług, które z uwagi na przepisy dotyczące miejsca świadczenia opodatkowane są poza terytorium kraju. W tej jednak sytuacji podatnik spełnić musi dwa warunki:

1.podatnik posiadał dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z czynnościami wykonywanymi poza terytorium kraju;

2.podatnikowi (hipotetycznie) przysługiwałoby prawo do odliczenia podatku naliczonego w przypadku wykonywania tych samych usług na terytorium kraju.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w okolicznościach przedstawionych w opisie stanu faktycznego / zdarzenia przyszłego, spełnione są oba powyższe warunki, tym samym Wnioskodawca miał / ma prawo odliczać VAT naliczony poniesiony w związku z / na potrzeby świadczenia Usług doradztwa.

W zakresie pierwszego z przytoczonych warunków, jak zostało to wskazane w opisie stanu faktycznego / zdarzenia przyszłego Wnioskodawca jest w posiadaniu faktur VAT, wystawianych przez dostawców/usługodawców na rzecz Wnioskodawcy, dokumentujących nabycie towarów i usług, w związku / na potrzeby świadczenia Usług doradztwa przez Wnioskodawcę. Wnioskodawca jest w posiadaniu również innych dokumentów, z których wynika związek podatku naliczonego ze świadczeniem Usług doradztwa, tj. stosownych umów czy zamówień, jak również ewentualnych wyników nabytych usług w postaci takich dokumentów, jak: umowy, analizy, raporty, które świadczą o ich związku ze świadczonymi przez Wnioskodawcę Usługami doradczymi.

W zakresie drugiego z przytoczonych warunków, należy wskazać, że gdyby świadczenie przez Spółkę Usług doradztwa miało miejsce na terytorium Polski, stanowiłoby sprzedaż opodatkowaną VAT. Zdaniem Wnioskodawcy, Usługi doradcze nie kwalifikowałaby się do objęcia żadnym z wyłączeń czy zwolnień z opodatkowania przewidzianych przez Ustawę o VAT.

Należy tu przede wszystkim wykluczyć zastosowanie zwolnienia z VAT przewidziane dla usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi oraz ich portfelami wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b) ustawy VAT, o czym poniżej:

Na podstawie art. 43 ust. 1 lit. 12 pkt a i b Ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

a.funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,

b.portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią,

Zgodnie z art. 43 ust. 15 Ustawy o VAT, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1.czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2.usług doradztwa;

3.usług w zakresie leasingu.

Zakres zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 Ustawy o VAT, oparty jest na przepisach art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: „Dyrektywa VAT”), zgodnie z którym państwa członkowskie zwalniają transakcje: zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Skorzystanie ze wskazanego zwolnienia, określonego w art. 43 ust. 1 pkt 12 pkt a i b Ustawy o VAT, wymaga spełnienia warunków podmiotowego oraz przedmiotowego.

Warunek podmiotowy dotyczy podmiotu w odniesieniu do którego wykonywane są usługi - i tak, zgodnie ze wskazanym przepisem, usługi mają dotyczyć funduszy inwestycyjnych oraz alternatywnych funduszy inwestycyjnych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Pod pojęciem przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi należy rozumieć przepisy ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. 2023 r. poz. 681 ze zm.; dalej „UFI”), a także akty wykonawcze wydane na podstawie przepisów tej ustawy.

Zgodnie z art. 1 UFI, ustawa określa zasady tworzenia i działania funduszy inwestycyjnych mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zasady prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności przez fundusze zagraniczne i spółki zarządzające.

Zgodnie z art. 38 ust. 1 UFI, towarzystwem funduszy inwestycyjnych może być wyłącznie spółka akcyjna z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyskała zezwolenie Komisji na wykonywanie działalności określonej w art. 45 ust. 1 (zezwolenie na wykonywanie działalności przez towarzystwo).

Zgodnie z art. 39 ust. 1 UFI, siedziba zarządu towarzystwa powinna znajdować się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgodnie z art. 5 UFI, siedzibą i adresem funduszu inwestycyjnego jest siedziba i adres towarzystwa będącego jego organem.

Z kolei zgodnie z art. 2 pkt 9 UFI, przez „fundusz zagraniczny” rozumie się fundusz inwestycyjny otwarty lub spółkę inwestycyjną, które uzyskały zezwolenie właściwego organu w państwie członkowskim na prowadzenie działalności zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

Pod pojęciem „państwa członkowskiego”, zgodnie z art. 2 pkt 7 UFI należy rozumieć państwo inne niż Rzeczpospolita Polska, które jest członkiem Unii Europejskiej.

UFI tym samym wyraźnie rozróżnia pojęcie „funduszu inwestycyjnego” oraz „funduszu zagranicznego”.

Z kolei zagraniczne alternatywne fundusze inwestycyjne zostały zdefiniowane w UFI pod pojęciem „unijnego AFI”. Zgodnie z art. 2 pkt 10b UFI, ilekroć w ustawie jest mowa o unijnym AFI, rozumie się przez to alternatywny fundusz inwestycyjny, który został zarejestrowany jako alternatywny fundusz inwestycyjny przez właściwy organ w państwie członkowskim lub uzyskał zezwolenie właściwego organu w państwie członkowskim na prowadzenie działalności jako alternatywny fundusz inwestycyjny, a w przypadku braku wymogu uzyskania zezwolenia lub rejestracji - prowadząc taką działalność, ma siedzibę na terytorium państwa członkowskiego.

W ocenie Wnioskodawcy, Fundusz, jako alternatywny fundusz inwestycyjny z siedzibą w innym Państwie Członkowskim, tj. w Holandii - na gruncie wskazanej ustawy powinien zostać uznany za unijnego AFI.

Z kolei na potrzeby UFI, za alternatywny fundusz inwestycyjny uznaje się fundusze inwestycyjne typu „specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty” oraz „fundusz inwestycyjny zamknięty” (art. 3 ust. 4 pkt 2 UFI) oraz alternatywną spółkę inwestycyjną (art. 8a ust. 1 UFI).

Mając powyższe na uwadze, „fundusze zagraniczne” oraz „unijne AFI” nie mieszczą się w zakresie pojęciowym „fundusze inwestycyjne, alternatywne fundusze inwestycyjne (...) w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi”, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT. Tym samym ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) Ustawy o VAT mogą korzystać wyłącznie czynności zarządzania funduszami z siedzibą w Polsce. W konsekwencji, powyższe zwolnienie nie znajdzie zastosowania do funduszy mających siedzibę zagranicą.

Powyższe wskazane zostało m.in. w Interpretacji Ogólnej nr PT6.8101.2.2021 Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 2 września 2021 r., w której określono cechy funduszy, które powinny być spełnione, aby mogło mieć zastosowanie zwolnienie od podatku od towarów i usług, uregulowane w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Potwierdzone zostało to również w wielu interpretacjach indywidualnych, wydanych przez Dyrektora KIS, przykładowo:

1)w interpretacji indywidualnej, wydanej przez Dyrektora KIS dnia 2 czerwca 2023 r., o sygn. 0114-KDIP1-2.4012.117.2023.2.JO, w której Dyrektor wskazał, że brak spełnienia warunku podmiotowego zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust 1 pkt 12 Ustawy o VAT, nawet przy spełnieniu warunku przedmiotowego, wyklucza stosowanie tego zwolnienia: „Biorąc pod uwagę powyższe przepisy oraz przedstawiony opis sprawy, uznać należy, że świadczone przez Państwa Usługi mieszczą się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE. W konsekwencji, spełniony zostanie warunek przedmiotowy dla zastosowania zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy dla świadczonych przez Państwa Usług. Usługi te będą podlegały zwolnieniu od podatku pod warunkiem, że spełnione będzie kryterium podmiotowe. Drugim bowiem warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT jest warunek podmiotowy. Ww. zwolnieniu podlegają usługi zarządzania świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, a także usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią. (...) Uwzględniając powyższe, ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b) ustawy mogą korzystać czynności zarządzania funduszami z siedzibą w Polsce. W konsekwencji, powyższe zwolnienie nie znajdzie zastosowania do funduszy mających siedzibę za granicą. W świetle powyższego należy stwierdzić, że świadczone przez Państwa Spółkę Usługi objęte zakresem wniosku nie mieszczą się w zakresie objętym art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ani b ustawy. (...) Zatem mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy w kontekście powołanych przepisów prawa podatkowego należy wskazać, że w analizowanej sprawie, na podstawie art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy, co do zasady, Państwa Spółce przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego od nabywanych towarów i usług, służących bezpośrednio świadczeniu Usług na rzecz Zarządzających”.

2)w interpretacji indywidualnej, wydanej przez Dyrektora KIS dnia 23 maja 2023 r., o sygn. 0114-KDIP4-3.4012.89.2023.2.RK, w której wskazano: „Uwzględniając powyższe, ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) VATU mogą korzystać czynności zarządzania funduszami z siedzibą w Polsce. W konsekwencji, powyższe zwolnienie nie znajdzie zastosowania do funduszy mających siedzibę za granicą.”

3)w interpretacji indywidualnej, wydanej przez Dyrektora KIS dnia 13 stycznia 2023 r., o sygn. 0114-KDIP4-3.4012.650.2022.1.MKA.

4)w interpretacji indywidualnej, wydanej przez Dyrektora KIS dnia 6 grudnia 2022 r., o sygn. 0114-KDIP4-3.4012.584.2022.1.MAT.

5)w interpretacji indywidualnej, wydanej przez Dyrektora KIS dnia 10 października 2022 r., o sygn. 0112-KDIL1-1.4012.415.2022.1.EB.

6)w interpretacji indywidualnej, wydanej przez Dyrektora KIS z dnia 23 sierpnia 2022 r., o sygn. 01114-KDIP4-3.4012.393.2022.2.MP.

W ocenie Wnioskodawcy analiza w zakresie ustalenia prawa Wnioskodawcy do odliczenia VAT od nabywanych towarów i usług w związku/ na potrzeby świadczenia Usług doradztwa mogłaby zostać w tym momencie zakończona - jako że powyżej przytoczone argumenty są wystarczające do ustalenia, że Usługi doradcze świadczone przez Wnioskodawcę nie korzystałyby ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 Ustawy o VAT, ponieważ nie spełniają już pierwszego z dwóch koniecznych do spełnienia kumulatywnie warunków - tj. warunku podmiotowego - umożliwiających jego stosowanie. W związku z powyższym, jako usługi, które, gdyby były wykonywane na terenie kraju, byłyby opodatkowane VAT, a w związku z tym dawałyby Wnioskodawcy prawo do odliczenia podatku naliczonego, powinny być uznane za spełniające wymogi stawiane w art. 86 ust. 8 pkt 1 Ustawy o VAT, co oznacza, że Wnioskodawca jest uprawniony do odliczenia VAT naliczonego wynikającego z nabywanych towarów i usług w związku / na potrzeby świadczenia Usług doradztwa.

Mimo powyższego Wnioskodawca pragnie dodać, że zdaniem Wnioskodawcy rzeczone Usługi doradcze nie spełniają również drugiego z warunków, umożliwiającego skorzystanie ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43. Ust 1 pkt 12 Ustawy o VAT - tj. warunku przedmiotowego.

Warunek przedmiotowy dotyczy przedmiotu świadczonych usług, a mianowicie mają one polegać na zarządzaniu wskazanymi funduszami lub portfelami tych funduszy. Jednocześnie, zgodnie z art. 43 ust. 15 lit) b Ustawy o VAT, zwolnienie o którym mowa nie obejmuje usług doradztwa.

Tym samym w zakresie powyższego warunku należy przeanalizować spełnienie kolejnych dwóch kryteriów: (i) czy świadczone usługi stanowią /zawierają się w definicji zarządzania funduszami lub ich portfelami oraz (ii) czy świadczone usług nie stanowią usług doradztwa.

W odniesieniu do pierwszego z kryteriów, należy wskazać, że obecnie w Ustawie o VAT nie znajdziemy ani definicji ani zakresu czynności mieszczących się w pojęciu „zarządzania funduszami i ich portfelami”. Nie znajdziemy ich również w UFI czy Dyrektywie VAT. W tym jednak zakresie wielokrotnie wypowiadał się w swoich wyrokach TSUE, zgodnie z którego orzecznictwem, definicja zarządzania jest autonomiczną definicją prawa wspólnotowego, którego treść nie może być zmieniana przez państwa członkowskie (tak np. TSUE w wyroku w sprawie C-169/04 Abbey National plc oraz w sprawie C- 275/11 GfBk Gesellschaft fur Bursenkommumkation mbH). Powyższe powoduje, że definicji zarządzania funduszami i portfelami funduszy należy szukać w prawie unijnym.

W związku z powyższym, dla celów ustalenia definicji/zakresu czynności jakie mieszczą się w ramach pojęcia zarządzania stosuje się: przepisy Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE w sprawie koordynacji przepisów ustawowych wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (dalej: „Dyrektywa UCITS”), a dokładniej załącznika nr II do Dyrektywy UCITS (dalej: „Załącznik II do UCITS”) oraz, zawierające niemalże identyczną definicję, przepisy Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (dalej: „Dyrektywa ZAFI”), a dokładniej załącznika nr I do Dyrektywy ZAFI (dalej: „Załącznik I do ZAFI”).

Zgodnie z art. 2 ust. 1 lit. b Dyrektywy UCITS, spółką zarządzającą jest spółka, której zasadniczym rodzajem działalności jest zarządzanie UCITS w formie funduszy wspólnych lub spółek inwestycyjnych (zarządzanie zbiorowym portfelem UCITS). Zgodnie z art. 6 ust. 1 Dyrektywy UCITS, działalność związana z zarządzaniem UCTIS obejmuje, do celów niniejszej dyrektywy, obowiązki, o których mowa w załączniku II.

Zgodnie z Załącznikiem II do UCITS, działalność związana z zarządzaniem UCITS obejmuje:

• zarządzanie inwestycjami,
• administracja:

a.obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;

b.zapytania klientów;

c.wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);

d.monitorowanie przestrzegania uregulowań;

e.prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;

f.wypłata zysków;

g.emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;

h.rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);

i.prowadzenie ksiąg,

• wprowadzanie do obrotu.

Z kolei, zgodnie z Załącznikiem I do Dyrektywy ZAFI:

1.Minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZAFI, zarządzając AFI:

a.zarządzanie portfelami inwestycyjnymi;

b.zarządzanie ryzykiem.

2.Inne funkcje, które ZAFI może dodatkowo wykonywać w trakcie wspólnego zarządzania AFI:

a.administrowanie:

• obsługa prawna i usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami;
• zapytania klientów;
• wycena i wyznaczanie ceny w tym zeznania podatkowe;
• monitorowanie przestrzegania uregulowań;
• prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa i udziałów;
• podział dochodu;
• emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa i udziałów;
• ustalenia umowne, w tym wysyłanie świadectw;
• przechowywanie ksiąg;

b.wprowadzanie do obrotu;

c. działalność związana z aktywami AFI, a mianowicie usługi niezbędne do wypełniania funkcji powierniczej ZAFI, zarządzanie infrastrukturą, działalność w zakresie administrowania nieruchomościami, porady dla przedsiębiorstw w zakresie struktury kapitałowej, strategii inwestycyjnej i spraw związanych, porady i usługi związane z łączeniem i nabywaniem przedsiębiorstw i inne usługi związane z zarządzaniem AFI oraz spółkami i innymi aktywami w które zainwestowali.

Tym samym, jak wynika z Załącznika I do Dyrektywy ZAFI, minimalny zakres funkcji zarządzania to łącznie: (i) zarządzanie portfelem inwestycyjnym oraz (ii) zarządzanie ryzykiem. Dlatego też, aby Usługi doradztwa, które dotyczą inwestycji Funduszu, będącego Unijnym AFI, zostały uznane za usługi zarządzania funduszami lub ich portfelami, powinny obowiązkowo obejmować wskazane w Załączniku I do Dyrektywy ZAFI: zarządzanie portfelem inwestycyjnym oraz zarządzanie ryzykiem.

Nadmienić należy, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, poglądami doktryny prawa podatkowego oraz utrwaloną i powszechnie akceptowaną praktyką - warunki stosowania zwolnień z VAT należy poddawać ścisłej (restrykcyjnej) interpretacji. Wynika to zarówno z fundamentalnej dla VAT zasady powszechności opodatkowania, jak również mogących powodować, przez nieuprawnione stosowanie zwolnień z opodatkowania zakłóceń konkurencji.

Powyższe znajduje oparcie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Przykładowo w wyroku z dnia 16 listopada 2017 r. w sprawie C-308/16, Trybunał wskazał: „że zgodnie z orzecznictwem Trybunału pojęcia używane do opisania zwolnień wymienionych w art. 135 ust. 1 dyrektywy /AT powinny być interpretowane w sposób ścisły, ponieważ stanowią one odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą VAT objęta jest każda dostawa towarów i każda usługa dokonana lub świadczona odpłatnie przez podatnika (wyrok z dnia 19 listopada 2009 r., Don Bosco Onroerend Goed, C-461/08, EU:C:2009:722, pkt 25 i przytoczone tam orzecznictwo).” Analogiczne stanowisko zostało przedstawione również m.in. w uzasadnieniu do wyroku TSUE z dnia 26 maja 2016 r. w sprawie C-607/14.

Wskazana powyżej zasada ścisłej wykładni zwolnień z VAT akceptowana jest zarazem przez polskie sądy administracyjne. Przykładowo NSA w wyroku z dnia 28 listopada 2017 r. sygn. 415/16 uznał, iż: „Zajmując stanowisko w odniesieniu do omawianych przepisów Trybunał Sprawiedliwości wielokrotnie podkreślał że pojęcia użyte do opisania zwolnień, o których mowa w art. 13 VI Dyrektywy, powinny być interpretowane w sposób ścisły, ponieważ zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatkiem VAT objęta jest każda usługa świadczona odpłatnie przez podatnika (zob. wyroki: w sprawie Taksatorringen, C-8/01, ECLI:EU:C:2003:621, pkt 36; w sprawie Arthur Andersen, C-472/03, ECLI:EU:C:2005:135, pkt 24, a także postanowienie w sprawach połączonych Tierce Ladbroke i Derby, C-231/07 i C-232/07, ECU: EU: C:2008:275 pkt 15)”.

Powyższy pogląd jest reprezentowany także przez organy podatkowe i przedstawiony został m.in. w interpretacji ogólnej Ministra Finansów z dnia 30 czerwca 2017 r. sygn. PT6.8101.5.2017: „pojęcia użyte do opisania zwolnień od podatku powinny być interpretowane w sposób ścisły, ponieważ zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatkiem VAT objęta jest każda usługa świadczona odpłatnie przez podatnika.” Do analogicznych wniosków należy dojść także na podstawie interpretacji ogólnej Ministra Finansów z dnia 29 grudnia 2017 r. PTI.8101.5.2017.PSG.622, w której wskazano, iż: „Zaznaczyć przy tym należy, iż TSUE wielokrotnie podkreślał, iż pojęcia używane do opisania zwolnień wymienionych w dyrektywie powinny być interpretowane w sposób ścisły, ponieważ stanowią one odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatkiem VAT objęta jest każda dostawa towarów i każda usługa świadczona odpłatnie przez podatnika.”

Podsumowując, zgodnie z powyższym, aby można było uznać, że Usługi doradcze, świadczone przez Wnioskodawcę spełniają warunek przedmiotowy zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust 1 pkt 12 Ustawy o VAT minimalny zakres tych usług powinien obejmować: (i) zarządzanie portfelem inwestycyjnym oraz (ii) zarządzanie ryzykiem - przy czym zakres ten/ użyte pojęcia powinny być interpretowane w sposób ścisły.

W związku z tym, że przywołane definicje, znów nie wyjaśniają głównego terminu jakim się posługują, a mianowicie terminu „zarządzania” zalecane jest w tym zakresie odniesienie się do pojęcia słownikowego i tak termin „zarządzanie” wg encyklopedii PWN oznacza: „zbiór działań zmierzających do osiągnięcia określonego celu związanego z interesem (potrzebą) danego przedmiotu zarządzania, realizowanych w następującej sekwencji: planowanie (wybór celów i sposobów ich osiągania oraz precyzowanie stosownych zadań i terminów ich wykonania); organizowanie (przydzielanie i zapewnianie zasobów, niezbędnych do realizacji zaplanowanych działań, w sposób gwarantujący skuteczność i sprawność zarządzania); przewodzenie (kierowanie, motywowanie do współpracy w trakcie realizacji zadań); kontrolowanie (stała obserwacja postępów i podejmowanie korygujących decyzji).”

Należy zauważyć, że termin zarządzanie (który w tym przypadku powinien być odnoszony do funduszy i ich portfeli) zawiera w sobie wiele następujących po sobie czynności, które co do zasady polegają na określaniu i przydzielaniu zadań, mających doprowadzić do jakiegoś celu, podejmowaniu w ich zakresie decyzji, a także kontrolowaniu ich wykonywania.

Jak zostało to wskazane w zakresie opisanego stanu faktycznego / zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca w ramach Usług doradztwa wspiera i udziela porad Spółce zarządzającej, w zakresie inwestycji Funduszu, którym ta Spółka zarządzająca zarządza. Należy zauważyć, że to Spółka zarządzająca (nawiązując do powyższej definicji terminu „zarządzania”) określiła i przydzieliła, a dokładniej zleciła Wnioskodawcy świadczenie Usług doradztwa na swoją rzecz i określiła wymagany przez nią zakres tych usług. Dodatkowo, w trakcie obowiązywania Umowy, to znów Spółka zarządzająca określa, kiedy i w jakim konkretnie zakresie oczekuje wsparcia od Wnioskodawcy, wskazując mu przykładowo: oczekiwaną branżę i finansowe parametry spółek - celów inwestycyjnych, które ma wyszukać Wnioskodawca, przedstawiając Spółce zarządzającej jako rezultat listę takich podmiotów. Kolejno to Spółka zarządzająca określa, czy jest tymi celami zainteresowana lub czy oczekuje dalszych informacji na ich temat i w jakiej formie (raportów, analiz, prognoz etc.), kierując się miedzy innymi ryzykiem, które może zaakceptować. Również Spółka zarządzająca określa, czy i jakie dalsze działania zamierza podjąć wobec tych spółek i czy oczekuje w tym zakresie dalszej pomocy od Wnioskodawcy i w jakim zakresie, czy może wykona te działania samodzielnie lub przy pomocy innych podzleceniobiorców. Podobnie na etapie funkcjonowania spółek, już jako spółek portfelowych Funduszu, ponownie to Spółka zarządzająca określa, czy oczekuje pomocy w zakresie ustalonych przez nią planów dalszego rozwoju tych spółek, w tym pozyskania dodatkowego finansowania dla spółki portfelowej (kapitałowego lub dłużnego), czy potrzebne jest jej wsparcie i w jakim zakresie, w realizowanych przez nią funkcjach właścicielskich. Identycznie sprawa się ma w przypadku chęci wyjścia z danej inwestycji w spółkę portfelową. Jak widzimy, wszelkie planowanie i organizowanie działań w odniesieniu do spółek portfelowych Funduszu, tj. stawianie celów, sposób ich wykonania, podmiot, przy pomocy którego część działań zostanie wykonana i terminy są ustalane przez Spółkę zarządzającą.

Co istotne, to Spółka zarządzająca decyduje, czy skorzysta z rezultatów zleconych przez nią usług, tj. czy zastosuje się do udzielonych jej porad, wykorzysta informacje, wynikające z przedstawionych analiz, raportów, czy faktycznie zastosuje przygotowane dla niej drafty dokumentów. Wszelkie decyzje, w zakresie kwestii, w odniesieniu do których Wnioskodawca dostarcza umiejętności, wiedzy bądź informacji - są podejmowane wyłącznie przez Spółkę zarządzającą. Wnioskodawca nie został uprawniony do zawierania żadnych transakcji w imieniu lub na rzecz Funduszu lub Spółki zarządzającej, ani do podejmowania żadnych czynności, które w jakikolwiek sposób wiązałyby Fundusz lub Spółkę zarządzającą. Tym samym to wyłącznie Spółka zarządzająca jest podmiotem decyzyjnym i przy podejmowaniu tych decyzji może ale nie musi brać pod uwagę dostarczonych jej informacji/porad przez Wnioskodawcę.

Ponadto wszelkie czynności wykonywane przez Wnioskodawcę w ramach świadczonych Usług doradztwa weryfikuje Spółka zarządzająca, która analizuje dostarczone raporty, analizy. Informuje o konieczności ich pogłębienia, ustalenia dodatkowych informacji, potwierdzenia zebranych danych u źródła (poprzez kontakt z przedstawicielami danej spółki portfelowej, czy przeprowadzenie dodatkowych badań przez dodatkowych profesjonalistów, jeśli uzna to za koniczne). Tym samym występuje tutaj ze strony Spółki zarządzającej niejako kontrola nad wynikam działań Wnioskodawcy.

Biorąc pod uwagę powyższe, należy uznać, że świadczone Usługi doradcze przede wszystkim nie mają charakteru usług „zarządczych” i mogą jedynie wspomagać w pewnym zakresie zarządzanie, realizowane przez Spółkę zarządzającą. To Spółka zarządzająca, zgodnie ze wskazaną definicją zarządzania: planuje, organizuje, przewodzi (poprzez podejmowanie decyzji) i kontroluje (poprzez weryfikacje wyników pracy Wnioskodawcy).

Tym bardziej trudno twierdzić, że Usługi doradcze mogą stanowić (i) zarządzanie portfelem inwestycyjnym oraz (ii) zarządzanie ryzykiem (tj. wymagane minimum, aby uznać je za zarzadzanie funduszami lub ich portfelami), w sytuacji w której usługi nie mają w ogóle charakteru „zarządczego”.

Wnioskodawca pragnie przy tym podkreślić, że, jak wynika to z opisanego stanu faktycznego / zdarzenia przyszłego, nie świadczy on, co do zasady, również żadnych z dodatkowych czynności określonych w Załączniku I do Dyrektywy ZAFI, tj. obejmujących:

a.administrowanie:

• obsługa prawna i usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami;
• zapytania klientów;
• wycena i wyznaczanie ceny w tym zeznania podatkowe;
• monitorowanie przestrzegania uregulowań;
• prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa i udziałów;
• podział dochodu;
• emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa i udziałów;
• ustalenia umowne, w tym wysyłanie świadectw;
• przechowywanie ksiąg;

b.wprowadzanie do obrotu;

c.działalność związana z aktywami AFI, a mianowicie usługi niezbędne do wypełniania funkcji powierniczej ZAFI, zarządzanie infrastrukturą, działalność w zakresie administrowania nieruchomościami, porady dla przedsiębiorstw w zakresie struktury kapitałowej, strategii inwestycyjnej i spraw związanych, porady i usługi związane z łączeniem i nabywaniem przedsiębiorstw i inne usługi związane z zarządzaniem AFI oraz spółkami i innymi aktywami w które zainwestowali.

W zakresie punktu a tiret pierwsze, trzecie i dziewiąte (tj. obsługa prawna i usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami, wycena i wyznaczanie ceny w tym zeznania podatkowe, przechowywanie ksiąg), Wnioskodawca pragnie jedynie nadmienić, że Spółka zarządzająca / Fundusz posiada współpracującą z nimi kancelarię prawną oraz biuro księgowe, świadczące dla nich stałe usługi obsługi prawnej i księgowej, wycen, przechowywania ksiąg. Zdarza się, że na zlecenie Spółki zarządzającej Wnioskodawca dostarcza do wskazanego biura księgowego zebrane dokumenty, informacje, czy raporty - w określonym, pożądanym zakresie - które pomagają temu biuru księgowemu w wypełnianiu przez nie obowiązków księgowych, w tym obowiązków specyficznych dla Funduszu, jak przykładowo wycena inwestycji portfelowych, przygotowanie wymaganych raportów. Dodatkowo, jak zostało to już wskazane, Wnioskodawca może zostać poproszony przez Spółkę zarządzającą o przeprowadzenie / zorganizowanie i koordynację due diligence prawnego / finansowego lub przygotowanie draftów dokumentów prawnych - w przypadku konkretnego procesu inwestycyjnego w konkretną spółkę lub już w toku wykonywania funkcji właścicielskich w odniesieniu do danej spółki portfelowej - nie jest to jednak stała obsługa, a jedynie wykonanie konkretnych czynności, na konkretne zlecenie Spółki zarządzającej, które to działania są często weryfikowane przez Spółkę zarządzającą / współpracującą z nią kancelarię prawną (pomoc taka często występuje w przypadku inwestycji w spółki polskie, w którym to procesie Spółka Zarządzająca lub holenderscy doradcy mogą napotkać problemy w przeprowadzeniu procesu we własnym zakresie, przez wzgląd na brak znajomości lokalnego rynku, lokalnych profesjonalistów, lokalnych przepisów, czy nawet z powodu barier językowych).

Wnioskodawca pragnie tym samym podkreślić, że opisane w stanie faktycznym /zdarzeniu przyszłym Usługi doradcze świadczone przez Wnioskodawcę, nie obejmują funkcji zarządzania portfelem lub zarządzania ryzykiem, ani też przytoczonych powyżej dodatkowych funkcji, ujętych w Załączniku I do Dyrektywy ZAFI. Mając na uwadze powyższe, zdaniem Wnioskodawcy Usługi doradcze nie spełniałyby również „definicji zarządzania” ujętej w Załącznika II do UCITS. Usługi świadczone przez Wnioskodawcę polegają na dostarczaniu specjalistycznej wiedzy oraz określonych informacji, co następuje zasadniczo w formie opinii, raportów, czy analiz, tym samym mają one jedynie charakter doradczy.

Wnioskodawcy jest znane również orzecznictwo TSUE, odnoszące się do ewentualnego zastosowania zwolnienia z VAT do usług doradczych do zarządzania funduszami inwestycyjnymi. Należy mieć jednak na uwadze, iż w świetle przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego / zdarzenia przyszłego, kryteria wskazane w rzeczonych wyrokach, kwalifikujące usługi doradcze jako mogące podlegać zwolnieniu z VAT nie są spełnione.

W wyroku z 21 października 2004 r. w sprawie C-8/03 (Banque Bruxelles Lambert S.A. (BBL) vs. Państwo Belgijskie), definiującym pojęcie zarządzania, Rzecznik Generalny wskazał: „Otóż cel ten wymaga takiego zakreślenia zwolnienia, aby nie naruszało ono zasady powszechności podatku, bez czynienia go jednak bezprzedmiotowym. Z tego punktu widzenia dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszami powierniczymi. Tym samym nie można ograniczać zwolnienia tylko do podejmowania decyzji. Niemniej jednak nie można rozciągać go na wszystkie usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, które znajdują się w takiej sytuacji, jak fundusze powiernicze. Zdaniem pełnomocnika, transakcje, które obejmują zwolnienie, winny ograniczać się do tych, które są ściśle związane z prowadzeniem funduszu, to znaczy do określania polityki inwestycyjnej, kupna i sprzedaży aktywów. O ile zwolnione transakcje nie ograniczają się do podejmowania decyzji, o tyle jednak muszą one bezpośrednio dotyczyć transakcji handlowych papierami wartościowymi. Aby móc zastosować zwolnienie, należy ustalić, że dane świadczenia są nierozerwalnie związane z transakcjami bezpośrednio zwolnionymi przez szósta dyrektywę. Z kolei świadczenia, które można łatwo oddzielić od zarządzania funduszem w ścisłym tego słowa znaczeniu, należy uznać za podlegające podatkowi”.

W wyroku z dnia 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 GfBk Gesellschaft fur Borsenkommunikation mbH (Legalis) TSUE zajmował się kwestią możliwości zastosowania zwolnienia z VAT na podstawie art. 13 część B lit. d) VI dyrektywy (odpowiadającego obecnie obowiązującemu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE w stosunku do usług doradztwa inwestycyjnego świadczonych przez GfBk spółce inwestycyjnej. GfBk jest spółką świadczącą usługi m in. w zakresie doradztwa giełdowego i inwestycyjnego. GfBk świadczyła na rzecz specjalnego otwartego funduszu inwestycyjnego usługi w zakresie doradztwa „w zarządzaniu majątkiem funduszu” oraz udzielania zaleceń odnośnie do kupna lub sprzedaży aktywów. Spór z organami podatkowymi dotyczył tego, czy do takich usług GfBk może zastosować zwolnienie na podstawie art. 13 część B lit. d) VI dyrektywy. TSUE zauważył przede wszystkim, że „aby usługi zarządzania świadczone przez osobę trzecią można było zakwalifikować jako transakcje podlegające zwolnieniu w rozumieniu art. 13 część B lit. d pkt 6 VI dyrektywy, muszą one stanowić w globalnej ocenie odrębną całość oraz spełniać szczególne i istotne funkcje z zakresu zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi”.

W kontekście pierwszego przytoczonego wyroku należy wskazać, że to Spółka zarządzająca stosując się do określonych dla Funduszu wytycznych inwestycyjnych, wyznacza zakres i cele inwestycyjne, w obrębie których porusza się Wnioskodawca poszukując na konkretne zlecenie Spółki zarządzającej możliwości inwestycyjnych. W tym celu Wnioskodawca przeszukuje komercyjne bazy danych lub spotyka się z profesjonalistami, mogącymi posiadać informacje o potencjalnych transakcjach inwestycyjnych, składając Spółce zarządzającej raport w tym zakresie. Spółka zarządzająca ocenia, czy zebrane dane są dla niej wystarczające do podjęcia na ich podstawie decyzji, czy też wymaga pogłębionych informacji i w jakim zakresie. Spółka zarządzająca analizuje otrzymane dane, sprawdza czy wytypowane cele inwestycyjne odpowiadają polityce i wytycznym inwestycyjnym, w tym założonemu, możliwemu do poniesienia ryzyku. Jednocześnie, to znów Spółka zarządzająca podejmuje decyzje dotyczące rozpoczęcia, prowadzenia, kontynuacji bądź przerwania procesu inwestycyjnego w konkretne spółki i w potrzebnym zakresie zleca Wnioskodawcy przeprowadzenie dalszych czynności ją wspierających. Również Spółka zarządzająca wyznacza moment i sposób wyjścia z danej inwestycji oraz to, czy oczekuje w tym zakresie jakiejkolwiek pomocy Wnioskodawcy. Tym samym nie można twierdzić, że usługi Wnioskodawcy polegają na „określaniu polityki inwestycyjnej, kupnie i sprzedaży aktywów” przez niego.

Ponadto, świadczone Usługi doradcze nie są specyficzne i w pełni zindywidualizowane wyłącznie dla zarządzania funduszami inwestycyjnymi, jako że wyniki tych usług, pod względem rodzaju, mogą posłużyć również innym podmiotom, przykładowo inwestorom strategicznym lub giełdowym, czy podmiotom prowadzącym działalność na danym rynku w danej branży. Pomocy w zakresie pozyskania finansowania może poszukiwać każdy podmiot gospodarczy czy nawet osoba fizyczna. Podobnie sprawa się ma z przygotowaniem draftów dokumentów.

Wykonywane przez Wnioskodawcę czynności nie tworzą też odrębnej całości, o której mowa w ww. orzeczeniach TSUE, lecz mają charakter czynności doraźnych i pojedynczych - wykonywanych na konkretne zlecenie Spółki zarządzającej. Wnioskodawca, zgodnie z decyzją Spółki zarządzającej może przykładowo uczestniczyć tylko w jednej, z szeregu czynności potrzebnych do zrealizowania całego procesu inwestycyjnego, czy w toku wykonywania funkcji właścicielskich w odniesieniu do danej spółki portfelowej, towarzyszyć tylko w kilku wybranych czynnościach, lub w całym procesie - jednakże nie wie „z góry” w odniesieniu do których etapów i w jakim zakresie zostanie zlecone mu wykonanie usług doradczych.

Tym samym, rzeczone usługi, zdaniem Wnioskodawcy nie spełniają podstawowego kryterium wynikającego z przywołanego powyżej orzecznictwa TSUE i pozwalającego na zastosowanie zwolnienia z VAT do usług doradczych, a mianowicie kryterium, by usługi te stanowiły odrębną całość, były istotne, zindywidualizowane i specyficzne wyłącznie dla zarządzania funduszem.

Mając na uwadze powyższe, świadczone przez Wnioskodawcę usługi mają wyłącznie charakter usług doradczych, które nie mogą zostać zakwalifikowane jako usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi i ich portfelami, ani na podstawie definicji zawartej w przywołanych powyżej dyrektywach ani na podstawie wskazówek określanych w wyrokach TSUE.

Wnioskodawca pragnie dodać, że rozumienie (sposób definiowania) usług doradczych zaprezentował m.in. Minister Finansów w interpretacji ogólnej z dnia 9 kwietnia 2015 r., sygn. PT3.8101.2.2015.AEW.16, w której wskazano: „Termin „doradztwo” obejmować może szereg usług doradczych, np. podatkowe, gospodarcze, czy finansowe. Odwołując się do wykładni językowej, zgodnie z definicją zawartą w internetowym Słowniku Języka Polskiego PWN, pod pojęciem „doradcy” należy rozumieć tego, „kto udziela porad”. Natomiast „doradzać”, w myśl powołanego wyżej Słownika Języka Polskiego PWN, oznacza „udzielać porady, wskazać sposób postępowania w jakiejś sprawie”. Na podobny kierunek wskazuje również potoczne rozumienie tego terminu, zgodnie z którym „doradztwo” to udzielanie porad, opinii i wyjaśnień. Tak więc doradztwo jest udzielaniem fachowych opinii, porad, np. ekonomicznych, czy finansowych.”

Zdaniem Wnioskodawcy świadczone przez niego usługi sprowadzają się do wskazanego powyżej szeregu działań, sprowadzających się do wskazania sposobu postępowania w danej sprawie: udzielania porad, opinii, wyjaśnień. Jak było to podkreślane, Wnioskodawca jedynie reaguje na zapytania / zlecenia Spółki zarządzającej, nie podejmuje żadnych decyzji w zakresie kwestii, co do których proszony jest o „wypowiedzenie się” w formie raportu, analizy, opinii, draftu dokumentów etc., nie ma również możliwości wpływania na decyzje podejmowane przez Spółkę zarządzającą. 

Zauważyć należy ponadto, że polska Ustawa o VAT, w art. 43 ust. 15, wyraźnie wyłącza możliwość objęcia usług doradztwa zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust 1 pkt 12 tej ustawy. W odniesieniu do powyższego należy odnieść się do tezy, zgodnie z którą podatnik ma prawo powoływać się na przepisy krajowe, które wciąż pozostają w krajowym porządku prawnym, nawet jeśli uznawane są za sprzeczne z Dyrektywą VAT, co potwierdza m.in. NSA w wyroku z dnia 12 lipca 2017 r., sygn. I FSK 2233/15: „Organ (...) nie może powoływać się na bezpośrednią skuteczność dyrektywy wobec osób fizycznych i prawnych i nakładać na nie obowiązki, które nie zostały określone lub zostały określone niewłaściwie w przepisach krajowych implementujących dyrektywę”.

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, świadczone przez niego Usługi doradcze, mają charakter wyłącznie doradczy a nie zarządczy, nie można więc przyjąć, że stanowią usługi zarządzania funduszami lub ich portfelami, o których mowa w art. 43 ust 1 pkt 12 lit a lub b Ustawy o VAT. Ponadto mieszczą się w wyłączeniu o którym mowa w art. 43 ust 15 Ustawy o VAT.

Mając na uwadze powyższe, gdyby Usługi doradcze świadczone były na terytorium Polski, podlegałyby opodatkowaniu VAT (nie kwalifikowałyby się do objęcia zwolnieniem z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) Ustawy o VAT ani na podstawie żadnego innego przepisu), a tym samym Wnioskodawca byłby uprawniony do odliczenia podatku naliczonego poniesionego w związku z ich świadczeniem. Jako że dodatkowo Wnioskodawca dysponuje dokumentami, o których mowa w art. 86 ust. 8 pkt 1 Ustawy o VAT (tj. potwierdzającymi związek pomiędzy podatkiem naliczonym a czynnościami składającymi się na świadczenie Usług doradztwa), to jest on uprawniony do odliczenia VAT, na podstawie art. 86 ust. 8 pkt 1 Ustawy o VAT, z faktur dokumentujących nabycie towarów i usług bezpośrednio lub pośrednio związanych ze świadczeniem Usług doradztwa.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiliście Państwo we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361) – zwanej dalej ustawą:

Z powołanego przepisu wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają wymienione czynności, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia jest terytorium kraju, przez które - w myśl definicji zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy:

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy:

Kwestie dotyczące miejsca świadczenia przy świadczeniu usług uregulowane zostały w rozdziale 3 działu V ustawy.

Stosownie do art. 28a ustawy:

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Na mocy art. 15 ust. 2 ustawy:

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy:

Natomiast jak stanowi art. 28b ust. 2 ustawy:

Z niniejszych przepisów ustawy wynika zatem, że co do zasady, usługa świadczona na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy inna niż wskazana w art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n ustawy podlega opodatkowaniu w miejscu siedziby działalności gospodarczej usługobiorcy, chyba że jest świadczona dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługobiorcy, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, wówczas miejscem świadczenia tej usługi jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego ta usługa jest świadczona.

Na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy:

Z treści art. 86 ustawy, wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Przedstawiona zasada wyklucza możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi. Przy czym związek dokonywanych zakupów z działalnością gospodarczą może mieć charakter pośredni lub bezpośredni.

O bezpośrednim związku dokonywanych zakupów z działalnością można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży - towary handlowe lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów będących przedmiotem dostawy, czy też niezbędne do świadczenia usług; bezpośrednio więc wiążą się z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Natomiast o pośrednim związku nabywanych towarów i usług z działalnością można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania firmy; mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym osiąganymi przychodami. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością gospodarczą, istnieć musi związek przyczynowo - skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług, a powstaniem obrotu.

Co więcej, zgodnie z art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy:

Uprawnienie wynikające z powyższego przepisu odnosi się do podatników prowadzących działalność gospodarczą na terytorium kraju, którzy dokonują dostaw towarów bądź świadczenia usług opodatkowanych poza terytorium kraju, a zakupy, jakich dokonują, są związane właśnie z tymi czynnościami. Warunkiem do odliczenia podatku naliczonego związanego z czynnościami dokonywanymi poza terytorium kraju jest to, aby – hipotetycznie – w przypadku wykonywania tych samych czynności w kraju podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. Powołany przepis wymaga ponadto, aby podatnik posiadał dokumenty, z których wynikać będzie związek odliczonego podatku z czynnościami wykonywanymi poza terytorium kraju. Powinny to być przede wszystkim dokumenty potwierdzające dokonanie określonych czynności poza terytorium kraju, które będą jednocześnie opisywać te czynności.

Podkreślić również należy, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Ten ostatni przepis określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:

Zatem w sytuacji, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku podatnikowi nie przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wykazany w tej fakturze.

Natomiast zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 7 ustawy:

Zatem w sytuacji, gdy zostały wystawione faktury, w których została wykazana kwota podatku w stosunku do czynności opodatkowanych, dla których na fakturze nie wykazuje się kwoty podatku, podatnikowi nie przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wykazany w tej fakturze w części dotyczącej tych czynności.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca („Spółka”) jest polskim rezydentem podatkowym oraz jest zarejestrowana w Polsce jako podatnik VAT czynny i podatnik VAT-UE. Spółka od 2022 r. świadczy na zlecenie Spółki zarządzającej z siedzibą w Holandii, będącej zarządzającym alternatywnym Funduszem inwestycyjnym z siedzibą w Holandii, Usługi doradztwa dotyczące inwestycji tego Funduszu. Zarówno Spółka zarządzająca jak i Fundusz zostały utworzone zgodnie z prawem holenderskim. Miejscem ich siedziby jest Holandia, gdzie mają zarejestrowane swoje działalności gospodarcze. Ani Spółka zarządzająca ani Fundusz nie posiadają stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce. Spółka zarządzająca identyfikuje się nadanym w Holandii numerem identyfikacji podatkowej i jest zarejestrowana na potrzeby transakcji wspólnotowych (w bazie VIES). Usługi doradztwa są świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie Umowy o doradztwo inwestycyjne zawartej pomiędzy Wnioskodawcą a Spółką zarządzającą.  

Państwa wątpliwości dotyczą m.in. ustalenia czy Spółka zarządzająca jest podatnikiem, w związku z czym miejscem świadczenia Usług doradztwa, a tym samym miejscem ich opodatkowania VAT, jest kraj siedziby usługobiorcy tj. Spółki zarządzającej, zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy o VAT (pytanie nr 1).

Mając na uwadze powyższe Państwa wątpliwości należy przede wszystkim wskazać, że cytowany powyżej art. 28a ustawy wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy. Za podatników są uznawane również podmioty wykonujące działalność gospodarczą zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich oraz państw trzecich. Ponadto za podatników uznaje się również osoby prawne niebędącą podatnikiem, które są zidentyfikowana do celów podatku lub podatku od wartości dodanej. Zatem, aby ustalić, czy usługa świadczona jest na rzecz podatnika, czy na rzecz niepodatnika, należy zweryfikować, czy nabywca prowadzi działalność gospodarczą (lub czy jest inną osobą prawną, która jest zidentyfikowana do celów podatku od towarów i usług lub podatku od wartości dodanej).

Z wniosku wynika, że Spółka zarządzająca prowadzi działalności w zakresie zarządzania alternatywnym Funduszem inwestycyjnym z siedzibą w Holandii. W tym celu Spółka zarządzająca zawarła z Wnioskodawcą Umowę na podstawie której nabywa od Wnioskodawcy Usługi doradztwa. Ponadto Spółka zarządzająca identyfikuje się nadanym w Holandii numerem identyfikacji podatkowej i jest zarejestrowana na potrzeby transakcji wspólnotowych (w bazie VIES). Zatem, mając na uwadze powyższe informacje należy uznać, że Spółka zarządzająca spełnia definicję podatnika wskazaną w art. 28a ustawy. Ponadto wskazać należy, że będące przedmiotem wniosku świadczenia na rzecz Spółki zarządzającej stanowią usługi do których stosuje się art. 28b ustawy (tj. są to usługi do których nie stosuje się szczególnych zasad ustalania miejsca świadczenia usług na podstawie art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n). Przy czym Spółka zarządzająca posiada siedzibę działalności gospodarczej w Holandii oraz nie posiada w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. W konsekwencji usługi, o których mowa we wniosku nabywane przez Spółkę zarządzającą od Wnioskodawcy do których ma zastosowanie art. 28b ustawy nie są / nie będą opodatkowane na terytorium Polski stosownie do art. 28b ust. 2 ustawy. Tym samym, faktury wystawione przez Wnioskodawcę powinny zawierać adnotację „odwrotne obciążenie”.

Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 należało uznać za prawidłowe.

Przedmiotem Państwa wątpliwości jest również ustalenie czy Wnioskodawca jest uprawniony do odliczania podatku naliczonego, występującego w związku z nabywaniem towarów i usług służących świadczeniu Usług doradztwa (pytanie nr 2).

Z wniosku wynika, że Wnioskodawca jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT, z siedzibą działalności gospodarczej w Polsce. Na potrzeby prowadzonej działalności, w tym świadczenia Usług doradztwa, Spółka nabywa określone towary i usługi co zasadniczo dokumentowane jest fakturami wystawianymi przez dostawców/sprzedawców na rzecz Spółki. Spółka jest w posiadaniu również innych dokumentów, z których wynika związek podatku naliczonego ze świadczeniem usług na rzecz Spółki zarządzającej, które określają Państwo mianem Usług doradztwa, tj. stosownych umów czy zamówień, jak również ewentualnych wyników nabytych usług w postaci takich dokumentów, jak: umowy, analizy, raporty, które świadczą o ich związku ze świadczonymi przez Wnioskodawcę Usługami doradczymi.

Zatem mając na uwadze, że Państwa Spółka nabywa towary i usługi służące bezpośrednio świadczeniu Usług doradztwa - które są opodatkowane na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy poza terytorium Polski (jak ustaliłem w odpowiedzi na pytanie nr 1) to należy ocenić czy - hipotetycznie - w przypadku wykonywania Usług doradztwa w kraju Wnioskodawcy (tj. w Polsce) przysługiwałoby prawo do odliczenia podatku naliczonego. Innymi słowy należy ocenić czy gdyby Usługi doradztwa podlegały opodatkowaniu na terytorium Polski i nie korzystałyby ze zwolnienia od opodatkowania.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

I tak, stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy:

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy:

Stosowanie zwolnień od podatku lub stawek preferencyjnych ma charakter wyjątkowy i nie podlega wykładni rozszerzającej. W efekcie podatnik uprawniony będzie do zastosowania ww. preferencji jedynie, gdy charakter czynności świadczonych przez niego w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług lub stawki obniżonej.

Jednocześnie zwrócić należy uwagę na przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym:

Stosownie zaś do ust. 23 ww. przepisu:

Powyższe przepisy umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku - w tym m.in. właśnie usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy.

Należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy, uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch warunków:

• przedmiotowego - świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania oraz
• podmiotowego - ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu m.in. do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, a także portfeli inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa wyżej lub ich części.

Przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. Nr 347/1 ze zm.), zgodnie z którym:

W kontekście ww. przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE, TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje. TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni. Ponadto zauważono, że zwolnienia przewidziane w art. 13 Szóstej Dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

Z ugruntowanego orzecznictwa TSUE (m.in. w sprawach C-169/04, C-275/11, C-595/13) wynika, że celem zwolnienia z opodatkowania transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, przewidzianego w art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE), jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem pkt 6 tego przepisu jest zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe, a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Z powyższego wynika, że transakcje, których dotyczy to zwolnienie, są typowe dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Zatem art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej Dyrektywy Rady 85/611/EWG z 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (85/611/EWG) w rubryce „Administracja”, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania. Dyrektywa 85/611/EWG została zastąpiona dyrektywą 2009/65/WE z 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE:

Załącznik II do tej dyrektywy określa funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem. Są to odpowiednio:

Wskazana wyżej definicja zarządzania ma zastosowanie również w odniesieniu do specjalnych funduszy inwestycyjnych innych niż objęte dyrektywą UCITS. W pkt 38 wyroku w sprawie C-595/13 TSUE stwierdził, że spółki takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, które zostały utworzone przez wielu inwestorów wyłącznie w celu zainwestowania zgromadzonego majątku w nieruchomości, nie mogą zostać uznane za przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w rozumieniu dyrektywy UCITS. W takich okolicznościach faktycznych, tj. w odniesieniu do funduszy innych niż objętych dyrektywą UCITS, TSUE przytoczył definicję zarządzania funduszami, którą podał w wyroku C-169/04, a więc nawiązującą do dyrektywy UCITS. W ww. wyroku w sprawie C-595/13 TSUE wskazał, że poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do dyrektywy UCITS w rubryce „Administracja”. Zdaniem TSUE, nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy.

W kwestii wyjaśnienia pojęcia „zarzadzania funduszem” w odniesieniu do przedmiotowej sprawy, należy również wskazać kolejne ugruntowane orzecznictwo TSUE (m.in. w sprawach C-8/03, Banque Bruxelles Lambert S.A. z 21 października 2004 r., C-169/04 z 4 maja 2006 r. w sprawie Abbey National plc., czy C-275/11 GfBk z 7 marca 2013 r. Warto również wskazać na wyrok NSA z 15 kwietnia 2021 r., sygn. akt I FSK 499/18, który odniósł się do wyroku TSUE w sprawie C-231/19 BlackRock.

Z orzeczenia w sprawie C-8/03, Banque Bruxelles Lambert SA, wynika, że zwolnienie dotyczy tych transakcji, które są ściśle związane z prowadzeniem funduszu, to znaczy do określania polityki inwestycyjnej, kupna i sprzedaży aktywów. O ile zwolnione transakcje nie ograniczają się do podejmowania decyzji, o tyle jednak muszą one bezpośrednio dotyczyć transakcji handlowych papierami wartościowymi.

Doprecyzowania powyższej definicji dokonał TSUE w orzeczeniu z 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04, Abbey National. TSUE w tym wyroku, w pkt 26, 63 i 64, orzekł, że nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów, wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym. TSUE wyraźnie wskazał, że aby usługi te podlegały zwolnieniu od opodatkowania VAT, powinny tworzyć odrębną całość, która - jeśli ją oceniać globalnie - w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi zarzadzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi w rozumieniu art. 135 ust. 1 lit. g) dyrektywy 2006/112/WE.

W powyższym wyroku TSUE wskazał zatem na to, że zwolnienie wynikające z analizowanego przepisu dyrektywy 2006/112/WE ma charakter przedmiotowy, nie zaś podmiotowy. Oznacza to, że niezależnie od statusu i formy prawnej podmiotu świadczącego usługi na rzecz funduszu inwestycyjnego, jeśli czynności te jako kompleksowy zespół specyficznych dla funduszu świadczeń wpisywać się będą w zakres czynności, które podmiot bezpośrednio zarządzający funduszami wykonuje w ramach swojej działalności inwestycyjnej, to usługa taka powinna podlegać zwolnieniu z opodatkowania VAT.

Dodatkowo wskazać należy, że przedmiotem rozstrzygnięcia TSUE w orzeczeniu z 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11, GfBk, była kwestia możliwości zwolnienia od opodatkowania podatkiem VAT usług doradczych świadczonych przez GfBk na rzecz funduszu inwestycyjnego. W tej sprawie Trybunał rozważył kwestię możliwości zastosowania zwolnienia z opodatkowania VAT dla świadczenia usług doradztwa inwestycyjnego przez spółkę świadczącą usługi doradztwa giełdowego, które jednak nie mieściły się w katalogu funkcji wchodzących w skład zbiorowego zarządzania portfelem w rozumieniu Załącznika II do dyrektywy 2009/65/WE w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych, odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe. Jakie czynności wchodzące w skład zbiorowego zarzadzania portfelem zawiera Załącznik II Dyrektywy UCITS wymieniono powyżej. Trybunał w orzeczeniu tym podkreślił konieczność szerokiego interpretowania pojęcia czynności „zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym” i stwierdził, że „okoliczność, że usługi doradcze i informacyjne nie zostały wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611, nie stanowi przeszkody w zaliczeniu ich do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy ponieważ art. 5 ust. 2 dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107 sam wskazuje, że wyliczenie w omawianym załączniku „nie [jest] wyczerpujące. Fakt, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu również nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d). (…) Ponadto treść art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy nie wyklucza co do zasady, by na zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składały się różne odrębne usługi, które mogą wówczas być objęte zakresem pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi” w rozumieniu wskazanego przepisu, oraz by korzystały one z przewidzianego w nim zwolnienia, nawet wówczas gdy świadczący te usługi jest podmiotem zarządzającym będącym osobą trzecią (ww. wyrok w sprawie Abbey National, pkt 67), pod warunkiem, że skutkiem każdej z omawianych usług jest spełnianie szczególnych i istotnych funkcji zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym. Tymczasem, jak już wskazano w pkt 24 niniejszego wyroku, tak właśnie się dzieje w przypadku zaleceń kupna aktywów udzielanych TFI przez osobę trzecią.”

Natomiast w wyroku NSA z 15 kwietnia 2021 r., sygn. akt I FSK 499/18, który odwołuje się również do sprawy C-231/19 Sąd wskazuje, że: „W konsekwencji należy stwierdzić, że świadczenie poprzez platformę informatyczną usług doradczych i informacyjnych dotyczących jedynie specjalnych funduszy inwestycyjnych, służących wspieraniu zarządzających portfelami przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych, umożliwiające komunikowanie się z innymi uczestnikami rynków finansowych i zawieranie transakcji dotyczących lokat funduszu, spełnia kryteria uznania za „usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi” w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a u.p.t.u. Tym samym, usługi świadczone przez spółkę B. L.p. za pośrednictwem serwisu informacyjnego B. spełniają kryteria wypracowane przez Trybunał Sprawiedliwości w celu ustalenia, czy usługi świadczone przez podmiot trzeci na rzecz podmiotu zarządzającego funduszami mogą być zwolnione z VAT na podstawie art. 135 ust. 1 lit. g dyrektywy VAT (art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) u.p.t.u., a mianowicie, że usługi te stanowią w globalnej ocenie odrębną całość oraz spełniają szczególne i istotne funkcje z zakresu „zarządzania” SFI. Funkcje bowiem serwisu informacyjnego B., podobnie jak funkcje platformy A. w sprawie C-231/19 (...), obejmują swoim zakresem cały cykl inwestycyjny, wspierając zarządzających portfelami przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych oraz we wdrażaniu decyzji dotyczących transakcji, umożliwiając komunikowanie się z innymi uczestnikami rynków finansowych i zawieranie transakcji dotyczących lokat funduszu.”

Z opisu sprawy wynika, że Spółka świadczy na zlecenie Spółki zarządzającej z siedzibą w Holandii, będącej zarządzającym alternatywnym funduszem inwestycyjnym („Fundusz”) Usługi doradztwa dotyczące inwestycji tego Funduszu. Usługi doradztwa są świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie Umowy o doradztwo inwestycyjne zawartej pomiędzy Wnioskodawcą a Spółką, zgodnie z którą w zakres Usług doradztwa wchodzi wsparcie i udzielanie porad Spółce zarządzającej, mogące dotyczyć takich czynności jak wskazane poniżej (w zależności od zapotrzebowania zgłoszonego przez Spółkę zarządzającą):

1.w zakresie inwestycji portfelowych Funduszu:

a.poszukiwanie i identyfikacja możliwości inwestycyjnych;

b.przeprowadzanie badań i analiz rynku, monitorowanie i przeglądanie rozwoju sytuacji na określonych rynkach;

c.analiza potencjalnych inwestycji portfelowych, kontakt i prowadzenie dyskusji z przedstawicielami potencjalnych spółek portfelowych;

d.sporządzanie raportów z oceny możliwości inwestycyjnych, sporządzanie dokumentacji poglądowej dotyczącej dowolnej inwestycji/dezinwestycji, koordynowanie procesów due diligence finansowych i prawnych; pomoc w negocjowaniu warunków inwestycji portfelowych, sporządzanie dokumentacji, umów związanych z realizacją inwestycji;

e.realizacja innych czynności wynikających z wytycznych inwestycyjnych;

f.doradztwo i wsparcie Spółki zarządzającej w zakresie inwestycji portfelowych;

g.wsparcie w zorganizowaniu finansowania kapitałowego i dłużnego dla spółek portfelowych;

h.wsparcie w restrukturyzacji spółek portfelowych;

i.wsparcie w określeniu struktury finansowej Funduszu, okresowe monitorowanie wskaźników finansowych, łączenie alternatywnych możliwości inwestycyjnych, koordynacja współpracy z bankami i innymi instytucjami finansowymi, wsparcie w ustalaniu pojęć i warunków wszelkich umów o finansowanie oraz wsparcie w negocjowaniu wszelkich umów o finansowanie (pożyczki, przyznawanie papierów wartościowych itp.) z dowolnym bankiem lub instytucją finansową w związku z realizacją inwestycji portfelowych lub wyjściem z inwestycji;

j.wsparcie w zarządzaniu aktywami, pasywami, prawami i obowiązkami Funduszu, w tym między innymi:

• współpraca z zarządami spółek portfelowych Funduszu;
• wsparcie w zakresie wykonywania wszelkich innych regularnych, codziennych i/lub okresowych działań dotyczących spółek portfelowych Funduszu o charakterze administracyjnym, handlowym lub technicznym;
• wycena inwestycji portfelowych Funduszu;

2.w zakresie wyjścia z inwestycji Funduszu:

a.poszukiwanie zyskownych możliwości wyjścia z inwestycji;

b.badanie, wsparcie w negocjacjach oraz przeprowadzeniu zbycia: aktywów, zobowiązań, praw i obowiązków Funduszu, inwestycji portfelowych i tymczasowych inwestycji portfelowych, w tym opracowywanie wszelkich niezbędnych porozumień i umów oraz finalizowanie wszelkich procedur związanych z domknięciem wyjścia z inwestycji;

3.w pozostałym zakresie:

a.weryfikacja zgodności zrealizowanych inwestycji Funduszu z wytycznymi inwestycyjnymi oraz uprawnieniami i ograniczeniami inwestycyjnymi określonymi szczegółowo w umowie członkowskiej Funduszu, która może być okresowo zmieniana;

b.współpraca z uczestnikami Funduszu w zakresie działalności Funduszu, w tym realizacji inwestycji portfelowych, statusu inwestycji portfelowych i wyjść z tych inwestycji;

c.dostarczanie księgowym i audytorom Funduszu wszelkich informacji niezbędnych lub przydatnych do należytego wykonywania ich obowiązków;

d.wsparcie w przygotowaniu rocznych biznesplanów i budżetów Funduszu.

W odniesieniu do analizowanej sprawy, zauważyć należy, że realizacja opisanych usług, określonych przez Spółkę jako Usługi doradztwa, może stanowić podstawę decyzji Spółki zarządzającej w zakresie przeprowadzania transakcji dot. zarządzania Funduszem. Jak Państwo wskazali w ramach usług doradztwa Spółka zarządzająca wyznacza zakres i cele inwestycyjne, w obrębie których porusza się Wnioskodawca poszukując na konkretne zlecenie Spółki zarządzającej możliwości inwestycyjnych. Następnie Spółka zarządzająca analizuje otrzymane dane, sprawdza czy wytypowane cele inwestycyjne faktycznie odpowiadają wytycznym inwestycyjnym, w tym założonemu, możliwemu do poniesienia ryzyku, ocenia, czy jest zainteresowana wskazanymi celami inwestycyjnymi oraz czy zebrane dane są dla niej wystarczające do podjęcia na ich podstawie decyzji, ewentualnie czy wymaga zebrania pogłębionych informacji / przeprowadzenia szerszych analiz i w jakim zakresie. Na podstawie takiej informacji zwrotnej Wnioskodawca może dodatkowo na zlecenie Spółki zarządzającej dostarczać przykładowo raporty o rynku, branży, dokumentacje poglądowe w zakresie potencjalnej inwestycji i podobne. Kolejno Spółka zarządzająca podejmuje decyzje dotyczące rozpoczęcia, prowadzenia, kontynuacji bądź przerwania procesu inwestycyjnego w konkretne spółki i w potrzebnym zakresie zleca Wnioskodawcy przeprowadzenie dalszych czynności ją wspierających. Ponadto świadczone przez Wnioskodawcę przedmiotowe usługi stanowią świadczenie, którego zakres jest istotny i specyficzny dla zarządzania funduszami. Przy czym jedynie świadczenia polegające na wsparciu w zorganizowaniu finansowania kapitałowego i dłużnego dla spółek portfelowych oraz wsparciu w restrukturyzacji spółek portfelowych (pkt. 1 lit. g i h) nie wpisują się w charakter usług zarządzania. W tym przypadku nie są to istotne funkcje z zakresu zarządzania funduszami inwestycyjnymi.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy oraz przedstawiony opis sprawy, uznać należy, że wbrew Państwa twierdzeniu, usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz Spółki zarządzającej oprócz dwóch wyżej wymienionych, mieszczą się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE. Przy czym wchodzące w skład Usług doradztwa świadczenia w zakresie inwestycji portfelowych Funduszu polegające na wsparciu w zorganizowaniu finansowania kapitałowego i dłużnego dla spółek portfelowych oraz wsparcia w restrukturyzacji spółek portfelowych (pkt. 1 lit. g i h) nie można uznać za spełniające kryteria usług zarządzania. Charakter świadczeń polegających na wsparciu w zorganizowaniu finansowania kapitałowego i dłużnego dla spółek portfelowych oraz wsparciu w restrukturyzacji spółek portfelowych nie wpisuje się w definicję zarządzania w rozumieniu tego pojęcia zdefiniowanego przez TSUE. W konsekwencji, do świadczonych przez Państwa Spółkę Usług doradczych z wyłączeniem usług polegających na wsparciu w zorganizowaniu finansowania kapitałowego i dłużnego dla spółek portfelowych oraz wsparcie w restrukturyzacji spółek portfelowych (pkt. 1 lit. g i h) spełniony zostanie warunek przedmiotowy dla zastosowania zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 12 dla ww. usług. Natomiast usługi wymienione w pkt. 1 lit. g i h. wniosku nie spełniają warunku przedmiotowego dla zastosowania zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy.

Usługi będące przedmiotem wniosku związane z zarządzaniem Funduszem podlegają zwolnieniu od podatku pod warunkiem, że spełnione zostanie również kryterium podmiotowe, które jest drugim warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy. Ww. zwolnieniu podlegają usługi zarządzania świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, a także usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią.

Pod pojęciem przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi należy rozumieć przepisy ustawy z 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 681) - dalej jako u.f.i., a także akty wykonawcze wydane na podstawie przepisów tej ustawy.

Zgodnie z art. 1 u.f.i.:

W myśl art. 38 ust. 1 u.f.i.:

Jak stanowi art. 39 ust. 1 u.f.i.:

Natomiast art. 5 u.f.i. stanowi, że:

Z kolei zgodnie z art. 2 pkt 9 u.f.i.:

Zgodnie natomiast z art. 2 pkt 7 u.f.i.:

U.f.i. wyraźnie rozróżnia zatem pojęcie „funduszu inwestycyjnego” oraz „funduszu zagranicznego”.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a u.f.i.:

Zagraniczne alternatywne fundusze inwestycyjne zostały zdefiniowane w u.f.i. pod pojęciem „unijnego AFI”. Zgodnie z art. 2 pkt 10b u.f.i.:

Natomiast na potrzeby u.f.i. za alternatywny fundusz inwestycyjny uznaje się fundusze inwestycyjne typu „specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty” oraz „fundusz inwestycyjny zamknięty” (art. 3 ust. 4 pkt 2 u.f.i.) oraz alternatywną spółkę inwestycyjną (art. 8a ust. 1 u.f.i.).

Mając powyższe na uwadze, fundusze zagraniczne oraz unijne AFI nie mieszczą się w zakresie pojęciowym „fundusze inwestycyjne, alternatywne fundusze inwestycyjne (…) w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi”, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy.

Uwzględniając powyższe, ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy mogą korzystać czynności zarządzania funduszami z siedzibą w Polsce. W konsekwencji, powyższe zwolnienie nie znajdzie zastosowania do funduszy mających siedzibę za granicą.

W świetle powyższego należy stwierdzić, że świadczone przez Wnioskodawcę „Usługi doradztwa” nie mieszczą się w zakresie objętym art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ani b) ustawy. Z okoliczności sprawy bowiem wynika, że Spółka świadczy „Usługi doradztwa” na zlecenie Spółki zarządzającej z siedzibą w Holandii, będącej zarządzającym alternatywnym funduszem inwestycyjnym z siedzibą w Holandii. Zatem w świetle powołanych przepisów Spółka zarządzająca nie mieści się w zakresie pojęciowym „fundusze inwestycyjne, alternatywne fundusze inwestycyjne (…) w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi”, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy. Jak wskazano wyżej, ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy mogą korzystać czynności zarządzania funduszami z siedzibą w Polsce. W konsekwencji powyższe zwolnienie nie znajdzie zastosowania do funduszy mających siedzibę za granicą. Tym samym, świadczone przez Wnioskodawcę „Usługi doradztwa” nie spełniają kryterium podmiotowego. Dodatkowo, tak jak wcześniej wskazałem, usługi wskazane w pkt. 1 lit g i h wniosku w zakresie inwestycji portfelowych Funduszu polegające na wsparciu w zorganizowaniu finansowania kapitałowego i dłużnego dla spółek portfelowych oraz wsparciu w restrukturyzacji spółek portfelowych nie spełniają również kryterium przedmiotowego.

W konsekwencji „Usługi doradztwa” nie korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ani lit. b) ustawy. Bowiem, żeby można było zastosować ww. zwolnienie niezbędne jest spełnienie łącznie warunku przedmiotowego oraz podmiotowego. Zatem, gdyby „Usługi doradztwa” świadczone były na terytorium Polski podlegałyby opodatkowaniu podatkiem VAT.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy w kontekście powołanych przepisów prawa podatkowego należy wskazać, że w analizowanej sprawie, na podstawie art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy, co do zasady, Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego od nabywanych towarów i usług, służących bezpośrednio świadczeniu „Usług doradztwa” na rzecz Spółki zarządzającej. Jednocześnie prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje Wnioskodawcy, gdy nie znajdą zastosowania wyłączenia, o których mowa w art. 88 ustawy oraz Wnioskodawca posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z wykonywanymi poza terytorium kraju „Usługami doradztwa”.

W konsekwencji Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 jest prawidłowe w zakresie uznania, że Spółce będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z nabywaniem towarów i usług służących świadczeniu „Usług doradztwa” oraz nieprawidłowe w części dotyczącej uznania, że świadczone „Usługi doradztwa” (oprócz świadczeń wymienionych w pkt 1 lit. g i h wniosku w zakresie inwestycji portfelowych Funduszu polegające na wsparciu w zorganizowaniu finansowania kapitałowego i dłużnego dla spółek portfelowych oraz wsparcia w restrukturyzacji spółek portfelowych) nie spełniają warunku przedmiotowego warunkującego zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy:

• stanu faktycznego, który Państwo przedstawiliście i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia, oraz
• zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawiliście i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie wskazujemy, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego i zastosujecie się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).