Interpretacja indywidualna z dnia 10 czerwca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.383.2024.2.MN
Obowiązek płatnika z tytułu sporządzenia informacji PIT-11 w sytuacji, gdy zaliczka na podatek wynosiłaby 0 zł.
Interpretacja indywidualna - stanowisko nieprawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
10 kwietnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy obowiązków płatnika w zakresie sporządzenia informacji PIT-11 w sytuacji, gdy zaliczka na podatek wynosiłaby 0 zł. Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismami z 6 maja 2024 r. (wpływ 6 maja 2024 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
(…) (Wnioskodawca) - jest jednostką organizacyjną samorządu zawodowego X., posiadającą osobowość prawną.
Wnioskodawca posiada nieograniczony obowiązek podatkowy w podatku dochodowym od osób prawnych (podatek CIT) w Polsce.
Wnioskodawca funkcjonuje na podstawie przepisów ustawy z (…) („ustawa o zawodzie X.”).
Wnioskodawca wskazuje, że nie jest wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego (w tym także nie jest wpisany w Rejestrze Stowarzyszeń Krajowego Rejestru Sądowego).
Niemniej jednak zgodnie z art. (…) ustawy o zawodzie X.:
Jednostką organizacyjną samorządu, posiadającą osobowość prawną, jest (…) z siedzibą w (…).
Samorząd zawodowy X. reprezentuje osoby wykonujące zawód X. oraz sprawuje pieczę nad należytym wykonywaniem tego zawodu w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony. Przynależność X. (X.) do samorządu jest obowiązkowa.
Zgodnie z art. (…) ustawy o zawodzie X.:
Ustawa o zawodzie X określa zasady:
(…).
Z kolei zgodnie z art. (…) ustawy o zawodzie X.:
Ustawa o zawodzie X. określa również organizację i zadania samorządu zawodowego X. oraz prawa i obowiązki jego członków.
Zgodnie z art. (…) ustawy o zawodzie X.:
Do zadań samorządu [a więc Wnioskodawcy jako jednostki organizacyjnej samorządu] należy w szczególności:
(…).
Celem działalności (…) jest działalność oświatowa oraz szeroko rozumiana działalność ochrony zdrowia.
Samorząd zawodowy X. wykonuje swoje zadania w szczególności przez: (…).
Zgodnie z art. (…) ustawy o zawodzie X.:
Działalność samorządu X. jest finansowana:
1.ze składek członkowskich;
2.z innych źródeł, a w szczególności z dotacji, subwencji, darowizn i spadków;
3.z działalności gospodarczej.
Wnioskodawca zrzesza X. w samorządzie zawodowym X. Każdy X. zrzeszony w samorządzie zawodowym X. zobowiązany jest do uiszczania comiesięcznie składek członkowskich.
(…) 2023 r. Wnioskodawca podjął uchwałę nr (…) (Uchwała), z której wynika, że w ramach opłaconej składki członkowskiej przez X., każdy X. ma prawo skorzystania z ubezpieczenia OC na warunkach wynegocjowanych przez Prezydium (…).
Prawo do korzystania z ubezpieczenia OC obejmuje X., którzy:
1.podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu OC na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów (…) - jako ubezpieczenie obowiązkowe na warunkach określonych w tym rozporządzeniu albo
2.nie podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu OC - jako dobrowolne ubezpieczenie OC na warunkach analogicznych jak w rozporządzeniu, o którym mowa w pkt 1.
Uchwała wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2024 r.
Oznacza to, że Wnioskodawca przekazuje za X. składkę na ubezpieczenie OC (Wnioskodawca będzie Ubezpieczającym i płatnikiem składki, składka na ubezpieczenie OC jest w ramach opłacanej składki członkowskiej), natomiast X. logując się poprzez portal X. wypełnia kwestionariusz i zgłasza się do ubezpieczenia do TU.
(…) 2024 r. Wnioskodawca otrzymał interpretację z 23 lutego 2024 r. nr: 0114-KDIP3-2.4011.1100.2023.3.MN, w której organ wskazał, że:
U X. objętych ochroną ubezpieczeniową powstanie przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 [ustawy o PIT]. Momentem powstania przychodu dla osób objętych ochroną jest moment poniesienia przez Państwa ciężaru opłacenia składki. (...) W przypadku świadczeń stanowiących przychody z innych źródeł, zastosowanie znajdzie powyższy artykuł, zgodnie z którym jeżeli wypłacają Państwo należności wynikające z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to nie są Państwo zobowiązani do pobrania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Mają Państwo jedynie obowiązek sporządzić informację PIT-11 i przekazać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, który jest właściwy według miejsca zamieszkania podatnika.
Wnioskodawca wskazuje, że składka na ubezpieczenie OC od konkretnego X. wynosi (…) zł miesięcznie.
Gdyby po stronie Wnioskodawcy powstawał obowiązek pobrania zaliczki, to z uwagi na treść art. 63 § 1 Ordynacji podatkowej nie powstałby obowiązek pobrania zaliczki, bowiem podatek PIT liczony od wartości składki OC wynosiłby (…) zł, a zgodnie z art. 63 § 1 Ordynacji podatkowej kwoty podatku wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się.
W związku z tym, po stronie Wnioskodawcy, powstała wątpliwość czy w takiej sytuacji pomimo tego, iż po stronie Wnioskodawcy powstaje obowiązek sporządzenia informacji PIT- 11, to w sytuacji, gdy miesięcznie pobierana zaliczka na podatek PIT wynosiłaby 0 zł, to Wnioskodawca zobowiązany jest do wystawienia PIT-11.
Pytanie
Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, że w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku, w sytuacji gdy po stronie Wnioskodawcy powstaje obowiązek sporządzenia informacji PIT-11, to w przypadku gdy miesięcznie pobierana zaliczka na podatek PIT wynosiłaby 0 zł, to Wnioskodawca nie jest zobowiązany do sporządzenia PIT-11?
Państwa stanowisko w sprawie
Zdaniem Wnioskodawcy, prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, że w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku, w sytuacji gdy po stronie Wnioskodawcy powstaje obowiązek sporządzenia informacji PIT-11, to w przypadku gdy miesięcznie pobierana zaliczka na podatek PIT wynosiłaby 0 zł, to Wnioskodawca nie jest zobowiązany do sporządzenia PIT-11.
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o PIT:
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Oznacza to, że opodatkowaniu podatkiem PIT podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartym w ustawie o PIT, bądź od których zaniechano poboru podatku.
W myśl art. 11 ust. 1 ustawy o PIT:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Za przychody, należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych nieodpłatne świadczenie obejmuje działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób, których skutkiem jest nieodpłatne świadczenie, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu świadczenie, przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.
Na podstawie art. 11 ust. 2a ustawy o PIT:
Wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się:
1.jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia - według cen stosowanych wobec innych odbiorców;
2.jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione - według cen zakupu;
3.jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku - według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku;
4.w pozostałych przypadkach - na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.
Z treści art. 11 ust. 2b ustawy o PIT wynika, że:
Jeżeli świadczenia są częściowo odpłatne, przychodem podatnika jest różnica pomiędzy wartością tych świadczeń, ustaloną według zasad określonych w ust. 2 lub 2a, a odpłatnością ponoszoną przez podatnika.
W świetle art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT:
Źródłami przychodów są inne źródła.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o PIT:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Wskazać przy tym należy, że na gruncie prawa podatkowego przychodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem PIT jest każda forma przysporzenia majątkowego, tzn. zarówno pieniężna, jak i niepieniężna. W świetle przepisów ustawy o PIT warunkiem koniecznym do uznania nieodpłatnego świadczenia za przychód, jest jego otrzymanie lub postawienie do dyspozycji podatnika.
Świadczenia pieniężne ponoszone za osoby objęte ubezpieczeniem należą do nieodpłatnych świadczeń. Ich pojęcia nie definiuje jednak ustawa o podatku dochodowym.
Termin „świadczenie” pojawia się na gruncie ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.), Kodeks Cywilny) i zgodnie z art. 353 Kodeksu Cywilnego oznacza przedmiot stosunku zobowiązaniowego, który wyraża się obowiązkiem określonego zachowania się przez podmiot zobowiązany.
Dla celów podatkowych pojęcie „nieodpłatnego świadczenia” ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono nie tylko działanie lub zaniechanie na rzecz innej strony, ale w jego zakres wchodzą także wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest nieodpłatne przysporzenie majątku innej osobie kosztem majątku innego podmiotu, mające konkretny wymiar finansowy.
W myśl natomiast art. 805 § 1 Kodeksu Cywilnego:
Przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.
Stosownie do art. 808 § 1 Kodeksu Cywilnego:
Ubezpieczający może zawrzeć umowę ubezpieczenia na cudzy rachunek. Ubezpieczony może nie być imiennie wskazany w umowie, chyba że jest to konieczne do określenia przedmiotu ubezpieczenia.
Natomiast stosownie do zapisu art. 822 § 1 Kodeksu Cywilnego:
Przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.
Z treści powyższego przepisu wynika, że umowa ubezpieczenia nie musi koniecznie dotyczyć wyłącznie osoby ubezpieczającej. Osoba ta może zawrzeć umowę, której przedmiotem ubezpieczenia będzie odpowiedzialność za szkody spowodowane przez inną osobę (np. członka zarządu, rady nadzorczej, księgowego). Sytuacja, w której składka opłacana jest przez inną osobę niż ta, w której interesie majątkowym zawierana jest umowa powoduje powstanie przychodu u osoby, na rzecz której zawierana jest umowa. Jest ona bowiem odstępstwem od ogólnej zasady pokrywania kosztów ubezpieczenia przez podmiot, którego interesów umowa dotyczy. W takiej sytuacji niewątpliwie korzyścią majątkową dla osób ubezpieczonych jest zyskanie ochrony płynącej z umowy ubezpieczeniowej przy jednoczesnym nieponoszeniu wydatków na uzyskanie tej ochrony.
Ze zdarzenia przyszłego opisanego we wniosku wynika, że Wnioskodawca będzie opłacał składki ubezpieczeniowe za X. Składki na ubezpieczenie będą płatne ze środków własnych Wnioskodawcy. X nie będą ponosić żadnych kosztów z tytułu objęcia ich ww. ubezpieczeniem.
Dzięki takiemu działaniu u osób ubezpieczonych dojdzie do przysporzenia w majątku, gdyż inny podmiot (Wnioskodawca) poniesie za nich koszt finansowy ubezpieczenia, a tym samym nie będą musieli oni uszczuplać swojego majątku, mimo iż otrzymają stosowne zabezpieczenie finansowe.
Należy zwrócić uwagę, że Wnioskodawca nie jest zobligowany żadnymi przepisami prawa do ponoszenia za X. wydatków na ubezpieczenie ich od odpowiedzialności cywilnej za wyrządzone szkody. Dodatkowa umowa ubezpieczeniowa będzie wskazywać konkretnego X., którego dotyczy i nie będzie stanowić trwałej przeszkody do uznania tego świadczenia za przychód i ustalenia wysokości przychodu przypadającego na konkretną osobę. Oznacza to, że będzie można ustalić wysokość przychodu uzyskanego przez daną osobę (X.).
Tym samym, objęcie polisą ubezpieczeniową konkretnych X. skutkuje po ich stronie powstaniem przychodu z nieodpłatnych świadczeń. Przychód ten powinien zostać zaliczony do źródła przychodów - inne źródła, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o PIT.
Zgodnie z art. 42a ustawy o PIT:
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, (...), od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.
Wnioskodawca nie będzie więc występował w tej sytuacji jako płatnik i nie będzie zobowiązany do naliczenia i pobrania zaliczki na podatek PIT od przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń otrzymywanych przez X. Na Wnioskodawcy ciążyć będzie jednak, co do zasady, obowiązek informacyjny, tj. sporządzenia i przekazania informacji PIT-11, zgodnie z art. 42a ust. 1 ustawy o PIT.
Zgodnie z art. 63 § 1 Ordynacji podatkowej:
Podstawy opodatkowania, kwoty podatków, odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, oprocentowanie nadpłat oraz wynagrodzenia przysługujące płatnikom i inkasentom zaokrągla się do pełnych złotych w ten sposób, że końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki kwot wynoszące 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych, z zastrzeżeniem § 1a i 2.
Ustawa o podatku PIT nie zawiera szczególnych regulacji dotyczących zaokrąglania. Z tego względu w tym zakresie należy stosować przepisy ogólne zawarte w Ordynacji podatkowej.
W świetle tego, gdy kwota obliczonego podatku od uzyskiwanego przychodu jest niższa niż 50 groszy, płatnik - zgodnie z zasadami zaokrąglania przewidzianymi w art. 63 Ordynacji podatkowej - nie jest zobowiązany do pobrania tego podatku (podatek nie występuje).
W ocenie Wnioskodawcy, gdyby po stronie Wnioskodawcy powstawał obowiązek pobrania zaliczki to z uwagi na treść art. 63 § 1 Ordynacji podatkowej nie powstałby obowiązek pobrania zaliczki bowiem podatek PIT liczony od wartości składki OC wynosiłby (…) zł, co oznacza że kwotę podatku wynoszącą (…) zł (tj. mniejszą niż 50 groszy) pomija się.
Jednocześnie oznacza to, że w tej sytuacji gdy podatek PIT nie występuje Wnioskodawca musiałby sporządzać „zerowy” PIT-11.
W tym miejscu należy zauważyć, iż informacja PIT - 11 jest to informacja roczna o pobranych zaliczkach na podatek PIT.
Zdaniem Wnioskodawcy, w sytuacji, kiedy nie wystąpiłyby zaliczki na podatek PIT od wypłacanych nieodpłatnych świadczeń, na Wnioskodawcy nie będzie ciążył obowiązek sporządzenia informacji PIT-11. Bez znaczenia w tej sytuacji jest to, że w skali roku podatkowego kwota składki na ubezpieczenie OC wynosi (…) zł, a podatek PIT od tej kwoty wynosi (…) zł.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.
Zgodnie z ww. przepisem:
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Zatem opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź od których zaniechano poboru podatku.
Pojęcie przychodów
W świetle art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.
Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.
Źródła przychodów
Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Źródłem przychodów są inne źródła.
W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Z informacji przedstawionych przez Państwa wynika, że:
1.są Państwo jednostką organizacyjną samorządu zawodowego X., posiadającą osobowość prawną;
2.zrzeszają Państwo X. w samorządzie zawodowym X.;
3.opłacają Państwo za X. składkę na ubezpieczenie OC.
Pojęcie nieodpłatnego świadczenia
Wobec niezdefiniowania w ustawie podatkowej pojęcia „nieodpłatnego świadczenia” zasadne jest odwołanie się do znaczenia tego pojęcia ukształtowanego w orzecznictwie sądowym. Zgodnie z nim nieodpłatnym świadczeniem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym jest każde zdarzenie prawne i zjawisko gospodarcze, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku danej osobie, mające konkretny wymiar finansowy. Przysporzenie to może polegać na zwiększeniu majątku (aktywów) bądź uniknięciu jego pomniejszenia (zaoszczędzenie wydatków).
Powstanie przychodu ze świadczeń nieodpłatnych należy zatem rozważyć zawsze wtedy, gdy podatnik podatku dochodowego od osób fizycznych otrzymuje bez obowiązku świadczenia wzajemnego rzeczy lub prawa, bądź inne świadczenia lub też możliwość korzystania z rzeczy lub praw (w szczególności ze środków pieniężnych).
W uchwałach z 18 listopada 2002 r. sygn. akt FPS 9/02 oraz z 16 października 2006 r. sygn. akt FPS 1/06 Naczelny Sąd Administracyjny ustalił znaczenie tego terminu w oparciu o przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że na gruncie tej ustawy, termin „nieodpłatne świadczenie” ma „szerszy zakres niż w prawie cywilnym, obejmuje bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy”.
W uchwale z 24 maja 2010 r. sygn. akt II FPS 1/10, NSA potwierdził powyższe stanowisko uznając, że ma ono również zastosowanie do podatku dochodowego od osób fizycznych, w stosunku do sytuacji wynikających z art. 11 ust. 1 w związku z art. 12 ust. 1 i ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Przy czym, zgodnie ze stanowiskiem Trybunału Konstytucyjnego (wyrażonym m. in. w wyroku z 8 lipca 2014 r. sygn. akt K 7/13), ukształtowane w procesie stanowienia prawa rozumienie przepisu może odbiegać od literalnego brzmienia, jeżeli określony, ustalony w praktyce, sposób rozumienia treści normatywnej utrwalił się, a zwłaszcza znalazł jednoznaczny i autorytatywny wyraz w orzeczeniach Sądu Najwyższego lub NSA. W takim przypadku należy uznać, że przepis ma taką właśnie treść, jaką odnalazły w nim te najwyższe instancje sądowe.
W tym miejscu należy zauważyć, że ww. wyrok Trybunału Konstytucyjnego odnosi się do pracowników. Jednakże zawarte w nim wskazania – odnoszące się do pracowników – mogą stanowić wskazówkę przy ustalaniu ewentualnego przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń dla osób niebędących pracownikami.
Skutki podatkowe opłacenia składki przez X.
W myśl art. 805 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):
Przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.
Stosownie do art. 808 § 1 Kodeksu cywilnego:
Ubezpieczający może zawrzeć umowę ubezpieczenia na cudzy rachunek. Ubezpieczony może nie być imiennie wskazany w umowie, chyba że jest to konieczne do określenia przedmiotu ubezpieczenia.
Natomiast w myśl art. 822 § 1 tego Kodeksu:
Przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.
Celem umowy ubezpieczenia jest więc udzielenie ubezpieczonemu ochrony na wypadek określonego w umowie ryzyka, w zamian za zapłatę składki. Funkcja ochronna jest istotą każdej umowy ubezpieczenia. W konsekwencji opłacenie składki przez inną osobę niż ta, w której interesie majątkowym zawierana jest umowa powoduje powstanie przychodu u osoby, na rzecz której zawierana jest umowa. Świadczenie nieodpłatne stanowi bowiem w tym przypadku ochrona ubezpieczeniowa na wypadek zaistnienia zdarzenia określonego w umowie ubezpieczenia.
Z treści przywołanego przez Państwa artykułu (…) ustawy o zawodzie X. wynika, że:
Działalność samorządu (…) jest finansowana:
1)ze składek członkowskich,
2)z innych źródeł, a w szczególności z dotacji, subwencji, darowizn i spadków;
3)z działalności gospodarczej.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęcia „składka członkowska”. Dlatego też należy odwołać się do definicji słownikowej tego pojęcia.
Zgodnie z definicją słownikową (Internetowy Słownik Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN) „składka członkowska” to kwota pieniężna wpłacona, zwykle regularnie i obowiązkowo przez jedną osobę do wspólnej kasy, na jakiś wspólny cel, wkład jednej osoby we wspólny fundusz.
Sfinansowanie przez Państwa składki ubezpieczenia OC stanowi nieodpłatne świadczenie dla X., gdyż składka ta pokrywana jest ze środków pieniężnych należących do (…) (Państwa), a więc z majątku (…). W przeciwnym wypadku koszt składki musiałby pokryć X. z własnych pieniędzy. Tym samym X. uzyskują konkretne przysporzenie majątkowe kosztem majątku innego podmiotu (czyli (…)).
U X. objętych ochroną ubezpieczeniową powstanie przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Momentem powstania przychodu dla osób objętych ochroną jest moment poniesienia przez Państwa ciężaru opłacenia składki.
Państwa obowiązki jako płatnika
W myśl art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.
Powzięli Państwo wątpliwość, czy w sytuacji zerowej zaliczki na podatek należy wystawiać informację PIT-11.
W przypadku świadczeń stanowiących przychody z innych źródeł, zastosowanie znajdzie powyższy artykuł, zgodnie z którym jeżeli wypłacają Państwo należności wynikające z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to nie są Państwo zobowiązani do obliczenia, pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.
W przedstawionej sytuacji, skoro X. z tytułu opłaconej składki na ubezpieczenie OC uzyskuje przychód z innych źródeł, to stosownie do art. 42a ustawy podatku dochodowym od osób fizycznych po Państwa stronie ciąży jedynie obowiązek informacyjny, tj. obowiązek wystawienia informacji PIT-11 o wysokości uzyskanego przychodu przez X. Na powyższy obowiązek nie ma wpływu wysokość miesięcznej zaliczki z tego tytułu.
Powołany przez Państwa art. 63 § 1 Ordynacji podatkowej, dotyczący ustalenia wysokości podatku, nie ma zastosowania.
Państwa stanowisko należało więc uznać za nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).
POTRZEBUJESZ POMOCY?