Interpretacja indywidualna z dnia 24 maja 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.226.2024.2.BM

Z uwagi na wychowywanie Pana córki wraz z jej matką (Pana partnerką), nie przysługuje Panu prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2023 r.

Interpretacja indywidualna - stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest:

• prawidłowe - w części dotyczącej możliwości rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko za rok 2021 i 2022,
• nieprawidłowe - w części dotyczącej możliwości rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko za rok 2023.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

28 lutego 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 26 lutego 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Uzupełnił go Pan - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 16 kwietnia 2024 r. (data pisma 15 kwietnia 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pan podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych, który posiada miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce.

26 czerwca 2004 roku zawarł Pan związek małżeński w USC w (…) (nr aktu (…)) z M.G. z (…) r. Ze związku małżeńskiego 4 listopada 2005 roku urodził się Pana syn K.G.

15 października 2019 roku przed (…) (notariusz w (…)) zawarł Pan umowę majątkową małżeńską (Repertorium A nr (…)) ustanawiającą ustrój rozdzielności majątkowej w związku z kontaktami pozamałżeńskimi Pana żony.

Rok później, czyli w październiku 2020 roku Pana żona M.G. wyprowadziła się z domu do swojego nowego partnera (w trakcie trwania związku małżeńskiego z Panem) zostawiając syna pod Pana stałą opieką. Od października 2020 roku Pana żona nie mieszka już z Panem i Pana synem pod wspólnym adresem i od tej daty na mocy zawartej ugody między Panem, a Pana żoną - Pana żona zaczęła wypłacać na syna alimenty.

W związku z podpisaną intercyzą 15 października 2019 r. - w roku 2020 i w 2021 rozliczył się Pan indywidualnie za lata podatkowe odpowiednio 2019 i 2020, a w między czasie złożył Pan pozew o rozwód.

16 marca 2021 roku Sąd Okręgowy w (…) orzekł rozwód pomiędzy Panem, a Pana żoną M.G. z winy żony. Wykonanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim K.G. (ur. 4 listopada 2005 r.) sąd pozostawił obojgu rodzicom i ustalił, że miejscem pobytu małoletniego będzie każdorazowe miejsce zamieszkania ojca dziecka. Kosztami utrzymania Pana syna K.G. sąd obciążył oboje rodziców, a udział matki w tych kosztach ustalił na kwotę 700 zł miesięcznie. Sąd ponad to nie ustalił kontaktów z dzieckiem (wyrok z dnia 16 marca 2021 r. - sygnatura akt (…)). Niniejsze orzeczenie uprawomocniło się z dniem 24 marca 2021 r.

Pod koniec 2021 roku złożył Pan wniosek o podwyższenie alimentów i 20 października 2022 roku Sąd Rejonowy (…) orzekł o podwyższeniu alimentów z kwoty 700 zł miesięcznie do kwoty 1000 zł miesięcznie (wyrok z dnia 20 października 2022 r. - sygn. akt (…)).

Pana była żona przez pierwszy rok od wyprowadzki z domu (od października 2020 roku) ani razu nie zaprosiła swojego syna do wynajmowanego przez siebie mieszkania (zlokalizowanego w tej samej dzielnicy - na (…)). Pierwszy raz syn został zaproszony przez mamę do odwiedzin 5 listopada 2021 roku, tuż po swoich 16-tych urodzinach i spędził u mamy 2 godziny.

Od tamtego okresu K. jest zapraszany do odwiedzin u swojej mamy średnio 3 - 4 razy w roku i spędza u niej za każdym razem około 3 godzin.

Poza tymi spotkaniami u niej w wynajmowanym mieszkaniu, K. spotyka się z mamą około 2 razy w tygodniu wyłącznie na spacerach trwających po około 30-40 minut. Te spotkania odbywają się zawsze na dworze bez względu na pogodę.

Od dnia wyprowadzki mama K. nigdy nie zabrała syna na żadną wycieczkę ani na żadne wakacje, czy ferie. Nawet na żaden 1-dniowy wyjazd.

K. nigdy nie nocował u swojej mamy w wynajmowanym mieszkaniu. Nie ma u niej ani swojego pokoju, ani nawet swojego kąta. Nie przechowuje u mamy żadnych swoich ubrań ani rzeczy. Mama K. od dnia wyprowadzki nigdy nie spędziła z synem całego weekendu, ani nawet jednego całego dnia.

K. od dnia wyprowadzki mamy z domu nie spędził z nią żadnych świąt - ani Wigilii, ani Świąt Wielkanocnych. Od dnia wyprowadzki K. nigdy nie pojechał z mamą do dziadków do oddalonego o około 170km (…).

Pana była żona pomimo tego, iż posiada władzę rodzicielską to jej nie wykonuje. W żaden sposób nie zabiega by spędzać z synem więcej czasu oraz nie urozmaica mu czasu wolnego. Nawet na zwykłej wycieczce rowerowej nigdy razem nie byli. Ich kontakty są sporadyczne. Cały ciężar wychowywania syna został zrzucony na Pana.

Za każdym razem, gdy K. miał problemy zdrowotne - cała odpowiedzialność spadała na Pana. Mama K. nigdy nie wzięła wolnego by zająć się synem. Od zawsze uważała, że z racji wykonywanej przez nią pracy jest to niemożliwe (pracuje jako nauczyciel). To Pan zawsze brał wolne lub zamieniał się na zmiany, by pójść z synem do lekarza. Brał Pan urlop, gdy syn wymagał opieki. Wizyty u lekarzy pediatrów, wszelkie badania profilaktyczne, szczepienia - to była i jest Pana odpowiedzialność.

Od listopada 2020 roku syn jest pod opieką alergologa i jest poddawany odczulaniu - musi odbywać wizyty co 5 tygodni i na żadnej z wizyt nie był z mamą. To Pan te wizyty umawia, Pan pilnuje terminów, Pan wykupuje szczepionki i płaci za wizyty.

W trosce o zdrowie syna - pilnuje Pan kalendarza szczepień - i poza obowiązkowymi szczepieniami umawiał Pan syna i jeździł Pan z nim na szczepienia profilaktyczne przeciw grypie, kolejne dawki przeciw COVID, czy też opłacił Pan z własnej kieszeni za 3 dawki szczepionki przeciw HPV (600 zł za 1 dawkę), czy szczepionki przeciw meningokokom. Zabierał Pan syna na umawiane wizyty do (…).

Przez 3 lata jeździł Pan też sam z synem na wizyty kontrolne do ortodonty, gdzie w ramach NFZ syn dostał aparat na zęby.

Samemu jeździł Pan też z synem do (…) (syn ma orzeczony problem ze słuchem) biorąc w tym czasie urlop.

Samemu zajmował się Pan synem, gdy podczas wycieczki na (…) jego stopa uległa kontuzji i syn musiał być poddany zabiegowi chirurgicznemu. Aby nie zwlekać - opłacił Pan prywatną wizytę u lekarza, a następnie zapłacił Pan za prywatny zabieg chirurgiczny. Wizyty kontrolne u lekarza, zmiany opatrunków to też Pana zasługa i Pana czas, który jako ojciec poświęcił Pan własnemu dziecku.

Syn kilka lat temu miał problem z przerośniętymi wałami około paznokciowymi i wtedy również samemu się tym Pan zajął. Wizyta u podologa, zabieg chirurgiczny, zakup odpowiedniego obuwia po zabiegowego, aby K. mógł samodzielnie się poruszać - to też Pana wyłączna zasługa.

Za każdym razem, gdy syn ma jakiś problem zdrowotny - zgłasza się z tym do Pana. Wie, że zawsze mu Pan pomoże. Tak też było, gdy K. zauważył niepokojące go zmiany na skórze i prąciu - wtedy też zgłosił się do Pana.

Z synem jeździ też Pan do Poradni Kardiologicznej, aby wykluczyć wadę serca, którą stwierdzono wiele lat temu u Pana.

W kwestii edukacji - pomógł Pan synowi zapisać się do wymarzonego liceum, wspólnie składaliśmy dokumenty, wypełnialiśmy wnioski. Chodził Pan na rozpoczęcie i zakończenie roku szkolnego.

Gdy syn miał problem z matematyką i z chemią - pomógł Pan znaleźć korepetytorów, którzy pomogli w nadrobieniu zaległości.

Nawet ostatnio - zapłacił Pan synowi za kurs on-linowy przygotowujący do matury z matematyki.

Dodatkowo opłaca Pan koszt zakupu biletu (…), doładowuje synowi co miesiąc telefon, płaci za wizyty u fryzjera, wyjścia do kina, zoo, a raz nawet za wyjście do wesołego miasteczka.

Przez pierwsze trzy lata nauki w liceum - mama K. nie była u syna na żadnej wywiadówce (ani tych stacjonarnych, ani tych on-linowych na Teamsie). Sytuacja uległa zmianie w 4 klasie liceum, gdy wytknął Pan to w sądzie podczas rozprawy o podwyższenie alimentów.

To Pan opłacał i opłaca rachunki za szkołę - ubezpieczenie, Szkolną Radę Rodziców, fundusz klasowy, obiady w szkole, wycieczki szkolne, wyjścia integracyjne z klasą, zakup plecaka, komputera, przyborów szkolnych.

Syn od momentu, gdy kupiliśmy mieszkanie na (…), ma swój własny pokój. Tu ma swoje meble, tu ma swoje ubrania, książki, przybory, konsolę, swój komputer (była żona obiecywała, ze dołoży się do zakupu komputera, ale nie dołożyła nawet 1 zł). Niedawno wymienił Pan synowi szafę na większą, kupił nową komodę, nowy dywan. Co kilka lat wymienia Pan synowi telefon na nowy.

W kwestii wolnego czasu - jako osoba nie posiadająca samochodu wynajmuje Pan auto z wypożyczalni i pokrywa Pan koszty paliwa i ubezpieczenia, by wspólnie jeździć w odwiedziny do dziadków z Pana i Pana byłej żony strony (i bez okazji, ale i po to, by spędzić tam święta, kilka dni podczas ferii) oraz by urozmaicić wolny czas na wycieczki poza (…) (…), czy kilkudniowe wakacje na (…). Płacił Pan za wynajęcie pokoju, za wynajęcie motorówki i żeglowanie po jeziorach, posiłki podczas takich wypadów, bilety wstępów itp.).

Od momentu wyprowadzki byłej żony - organizuje Pan synowi urodziny. Gdy kończył 16 lat zorganizował Pan mu małą uroczystość w mieszkaniu tak, by mógł zaprosić swoich najbliższych znajomych. Kupił Pan przekąski, napoje, balony, tort. Sporadycznie zdarza się, że zaprasza też swoich znajomych, a Pan udostępnia mu mieszkanie na kilka godzin, by poczuł się bardziej swobodnie. Zapisał Pan syna ponad to na Warsztaty Kulinarne z kuchni włoskiej i K. wziął w nich udział (1 kwietnia 2022 r.) i tak mu się spodobały, że samodzielnie zaczął przyrządzać pizzę w domu.

Mama K. uczestniczy w życiu syna w znikomym stopniu. K. jest zapraszany do jej wynajmowanego mieszkania max. 4 razy w roku mimo, iż mieszka na terenie tej samej dzielnicy w (…). Syn spędza wtedy u niej około 3 godzin. Spotkania mamy z synem ograniczają się do średnio 2-óch spotkań w tygodniu podczas 30 - 40 minutowych spacerów. Od dnia wyprowadzki matka nie spędziła z synem jednego całego dnia, ani żadnych świąt. Raz w roku chodzi z synem do dentysty.

Jako ojciec dziecka – poświęca Pan synowi swój czas, borykał się Pan na co dzień z problemami dojrzewającego chłopaka, a teraz już dorosłego człowieka i stara się Pan być dla syna wsparciem w każdej sytuacji. Zapewnia Pan mu nie tylko podstawowe potrzeby, ale organizuję wyjazdy do rodziny, dziadków, wypady na wspólne wycieczki poza (…), na wakacje, pilnuje wizyt lekarskich. Dostosowuje swoje plany urlopowe i dni wolne do potrzeb syna. Nie opuścił Pan żadnej wywiadówki u syna w liceum.

Organizuje synowi urodziny na które zaprasza swoich najbliższych znajomych, stara się Pan celebrować wszystkie święta.

Pana była żona nie uczestniczy w codziennej opiece nad synem. Nawet w sytuacji, gdy musiał Pan zgłosić się do (…) na zaplanowaną operację wady serca, gdzie spędził Pan 2 tygodnie na Oddziale Kardiochirurgii w sierpniu 2022 roku - mama nie „wpadła" na pomysł, by zaprosić syna do siebie na czas mojego pobytu w szpitalu i później, gdy po poważnej operacji serca spędził Pan ponad 6 miesięcy w domu na zwolnieniu lekarskim. Wtedy też wszystko było na Pana głowie.

Syn nie może też liczyć na wsparcie mamy w tak prozaicznych sytuacjach jak zwykłe, codzienne obowiązki (budzenie syna do szkoły, przygotowanie drugiego śniadania, wprowadzenie do dorosłego życia - założenie konta, złożenie wniosku o dowód osobisty, paszport).

Po rozwodzie poznał Pan dziewczynę, z którą postanowił Pan zawiązać związek partnerski (jest Pan z nową partnerką w związku nieformalnym - konkubinacie).

21 grudnia 2022 r. z tego związku narodziła się Pana i Pana partnerki wspólna córka - Z.G.

W związku z narodzeniem córki - Pan i Pana partnerka postanowiliście wspólnie zamieszkać i od stycznia 2023 roku mieszkacie Państwo razem (Pan, Pana syn K., Pana partnerka i wspólne dziecko Pana i Pana partnerki - Z.).

Pana partnerka (D.Z.) nie przysposobiła i nie zamierza przysposobić Pana syna K.G. Nie jest jego biologiczną matką. Nie uczestniczy w jego wychowaniu. Większość swojego czasu poświęca Państwa wspólnemu dziecku Z. (karmienie, przewijanie, zabawy, pomaga córeczce w adaptacji w żłobku, zajmuje się codziennymi obowiązkami pielęgnacyjnymi przy córce).

Pana partnerka nie utrzymuje finansowo Pana syna - nie płaci za niego żadnych rachunków, ani nie uczestniczy w jego życiu.

Uzyskuje Pan dochody z tytułu umowy o pracę na czas nieokreślony. Nie prowadzi Pan działalności gospodarczej. Nie uzyskuje Pan dochodów z najmu nieruchomości.

Pana syn K. po raz pierwszy w swoim życiu w ubiegłym roku podjął się pracy zarobowej chcąc dorobić sobie do wymarzonych wakacji na które zbiera od dłuższego czasu. Postanowił roznosić gazetki reklamowe, więc podpisał umowę zlecenie z firmą (…) w roku 2023 (pracował tam przez kilka miesięcy w trakcie nauki w liceum).

Od dnia wyprowadzki byłej żony - październik 2020 r. do końca 2022 r. mieszkał Pan w mieszkaniu przy (...) tylko ze swoim synem.

Od stycznia 2023 roku zamieszkały z Panem i Pana synem dodatkowo: Pana partnerka D. Z. i Państwa wspólna córeczka Z.G.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego

W latach podatkowych objętych wnioskiem (2021, 2022 i 2023), gdzie rozliczył się Pan jako rodzic samotnie wychowujący dziecko był Pan rozwodnikiem.

16 marca 2021 roku Sąd Okręgowy w (…) orzekł rozwód pomiędzy Panem, a Pana żoną M.G. z winy żony i niniejsze orzeczenie uprawomocniło się z dniem 24 marca 2021 roku (od tego dnia jest Pan rozwodnikiem).

Pana stan cywilny od orzeczenia rozwodu do chwili obecnej nie uległ zmianie (rozwodnik).

Od października 2020 roku wychowuje Pan syna samodzielnie (Pana żona wyprowadziła się wtedy z domu zostawiając syna pod Pana stałą opieką i od tej daty na mocy zawartej ugody między Panem, a Pana żoną - Pana żona zaczęła wypłacać na syna alimenty).

Syna K. wychowuje Pan samodzielnie od października 2020 roku (Pana żona wyprowadziła się wtedy z domu), a więc jeszcze przed orzeczeniem i uprawomocnieniem się rozwodu w marcu 2021 roku. Od tamtego czasu do chwili obecnej samotnie wychowuje Pan swojego syna K. (nikt nie ingeruje w jego wychowanie)

Pana syn K. swoje pierwsze w życiu dochody osiągnął w 2023 roku. Podjął się pracy zarobowej chcąc dorobić sobie do wymarzonych wakacji i w tym celu postanowił roznosić gazetki reklamowe. K. podpisał umowę zlecenie 17 stycznia 2023 r. z firmą (…) w (…). Były to przychody z umów zlecenia o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy w kwocie 2632,85 zł (przychody zwolnione od podatku).

W latach podatkowych 2021, 2022 i 2023 zarówno dla Pana jak i dla Pana syna nie miały zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej, działów specjalnych produkcji rolnej podatkiem liniowym) lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń.

W latach podatkowych 2021, 2022 i 2023 r. zarówno Pan jak i Pana syn K. nie podlegaliście opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym ani ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Wobec Pana syna K. G. nigdy nie została orzeczona opieka naprzemienna (ani w zawartych ugodach, ani w wyroku sądowym orzekającym rozwód). To Pan sprawuje faktyczną opiekę nad synem.

Pierwsze ustalenia odnośnie opieki nad Pana synem K. zostały zawarte w drodze Ugody przed mediatorem sądowym Panem P. K. 14 września 2020 roku (pół roku przed rozwodem orzeczonym 16 marca 2021 roku).

Łącznie zawarł Pan 2 ugody z ówczesną jeszcze żoną.

Pierwsza ugoda (14 września 2020 roku) zawierała ustalenia dotyczące opieki i podziału majątku. W jej ustaleniach znalazły się m.in. następujące punkty:

• miejscem zamieszkania małoletniego K.G. będzie każdorazowo miejsce zamieszkania jego Ojca;
• władza rodzicielska nad małoletnim K.G. przysługiwać będzie obojgu Rodzicom;
• koszty utrzymania i wychowania małoletniego obciążać będą oboje Rodziców w równym stopniu;
• strony ustalają, iż w kontaktach matki z synem nie może uczestniczyć R.C. (nowy partner byłej żony, który miał problemy z używkami).

Drugą ugodę podpisał Pan 26 listopada 2020 roku (dotyczyła ustalenia wysokości i terminu płatności alimentów na rzecz Pana syna K.G.). W jej ustaleniach mama K. zobowiązała się płacić na rzecz swojego syna alimenty w kwocie 700 zł miesięcznie do 20-go każdego miesiąca począwszy od 16 października 2020 roku, czyli od dnia jej wyprowadzki z domu. I od tego dnia do chwili obecnej syn jest pod Pana wyłączną opieką.

Rozwód natomiast został orzeczony 16 marca 2021 roku (sygnatura akt (…)) przez Sąd Okręgowy w (…) i uprawomocnił się z dniem 24 marca 2021 r.

Sąd przychylił się do zawartych wcześniej porozumień (podpisanych ugód).

Sąd w wyroku orzekł m.in. następujące punkty:

• rozwód z winy żony;
• wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim K.G. ur. 04.11.2005 pozostawił obojgu rodzicom i ustalił, że miejscem pobytu małoletniego będzie każdorazowe miejsce zamieszkania ojca dziecka;
• kosztami utrzymania małoletniego K.G. obciążył oboje rodziców i udział matki w tych kosztach ustalił na kwotę 700 zł miesięcznie, płatną do rąk ojca dziecka do 10-go każdego miesiąca z góry;
• nie ustalił kontaktów z dzieckiem.

Świadczenie wychowawcze 500+ na syna K. zostało przyznane wyłącznie Panu ze względu na fakt, że to wyłącznie Pan faktycznie sprawuję opiekę nad dzieckiem i wychowuje Pan syna K. Ponad to świadczenie wypłacane jest temu z rodziców, który z dzieckiem zamieszkuje i jest na jego utrzymaniu.

Świadczenie wychowawcze nie zostało również przyznane obydwojgu rodzicom ze względu na fakt, iż nie ma Pan z byłą żoną orzeczonej opieki naprzemiennej.

Pytania

1)Czy poprawnie skorzystał Pan z preferencyjnego rozliczenia za lata podatkowe 2021 i 2022 jako rodzic samotnie wychowujący dziecko (na syna K.)?

2)Czy za rok podatkowy 2023 poprawnie skorzystał Pan z preferencyjnego rozliczenia jako rodzic samotnie wychowujący dziecko pomimo faktu, że zamieszkał Pan z nową partnerką?

Pana stanowisko w sprawie

Uważa Pan, że we wszystkich wskazanych latach podatkowych (2021, 2022 i za 2023) mógł Pan skorzystać z preferencyjnego rozliczenia jako ojciec samotnie wychowujący dziecko.

Samotnie wychowuje Pan syna już od dnia wyprowadzki Pana byłej żony (październik 2020), a prawomocny wyrok rozwodowy uzyskał Pan z dniem 24 marca 2021 r. Jako rodzic samotnie wychowujący dziecko rozliczył się Pan za lata podatkowe 2021, 2022 i za 2023.

Samodzielnie zajmuje się Pan edukacją syna, dba Pan o jego zdrowie, opiekuje się Pan samodzielnie podczas chorób, umawia Pan wizyty, dba Pan o rozwój syna i o jego przyszłość - wprowadza Pan go do dorosłego życia. Pomagał i pomaga Pan załatwiać wszystkie kwestie urzędowe. Był Pan przy synu, gdy wybierał szkołę średnią, nie opuścił Pan żadnej wywiadówki syna. Jeździ Pan z synem na wspólne wycieczki, wakacje na (…), odwiedza Pan z synem wspólnie dziadków. Pielęgnuje Pan z synem tradycje rodzinne. Codzienna opieka nad synem jest na Pana głowie - budzi Pan syna do szkoły, przygotowuje drugie śniadanie do szkoły. Pilnuje Pan terminów szczepień, dba Pan o jego prawidłowy rozwój zachęcając do częstszych kontaktów z rówieśnikami, wspólnie celebruje Pan z synem ważne wydarzenia (święta, urodziny). Dba Pan o prawidłowy rozwój i o przyszłość syna (pomógł Pan synowi w uzyskaniu dowodu osobistego, założeniu własnego rachunku osobistego).

Od kilku lat sprawuje Pan nad synem stałą opiekę, a nie tylko doraźną. Pana syn zawsze może na Pana liczyć.

W mieszkaniu na (…) K. ma swój pokój, swoje meble, ubrania, komputer i konsole, a Pan ponosi cały trud wychowania bez pomocy nikogo z zewnątrz. Nie ma Pan z synem w (…) żadnych innych członków rodziny - babcia, dziadkowie, wujkowie mieszkają ponad 160 km od (…), więc nie uczestniczą w żaden sposób w wychowaniu K.

Ponad to Pana nowa partnerka nie angażuje się w żaden sposób w wychowanie Pana syna i nie jest jego biologiczną matką. Cały swój czas poświęca Państwa córeczce Z. i nie ma zamiaru angażować się w jakikolwiek sposób w wychowanie K. (uważa, że od tego są rodzice). Nie łoży też na jego utrzymanie.

Mama K., mieszkająca w (…) na tej samej dzielnicy, uczestniczy w życiu syna w znikomym stopniu. Przerzuciła już wiele lat temu cały ciężar opieki nad synem na Pana, więc uważa Pan, że spełnia wszystkie przesłanki, by być uznanym za ojca samotnie wychowującego dziecko.

Był Pan ojcem samotnie wychowującym dziecko zarówno wtedy, gdy wyprowadziła się Pana była żona jak i obecnie - gdy zamieszkała z Panem i z Pana synem, Pana partnerka z Państwa wspólnym dzieckiem Z.

Uważa Pan, że spełnia Pan wszystkie przesłanki, by uważać się za ojca samotnie wychowującego syna: wychowuje go Pan samodzielnie, bez zaangażowania jakichkolwiek innych osób, jest Pan rozwodnikiem w nieformalnym związku, samodzielnie pobierał Pan świadczenie wychowawcze 500+ na syna do dnia ukończenia przez niego pełnoletności.

Pana syn jest obecnie uczniem klasy maturalnej (…) w (…). Jest osobą poniżej 25 roku życia (ma obecnie 18 lat), uczy się w szkole średniej (liceum ogólnokształcące) i nie uzyskał dochodów opodatkowanych na zasadach ogólnych (podatek według stawki 12 i 32%) lub ze zbycia akcji i papierów pochodnych w łącznej kwocie przekraczającej 12 krotności renty socjalnej - z wyjątkiem renty rodzinnej).

K. w roku podatkowym 2023 uzyskał przychody z umowy zlecenia w kwocie 2632,85 zł. (przychody zwolnione od podatku)

Zarówno w stosunku do Pana jak i Pana syna K. nie miały zastosowania przepisy: art. 30c ustawy o PIT, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 roku o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 roku o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Pana syn K. nie otrzymywał ponad to zasiłku pielęgnacyjnego, ani renty socjalnej.

Chciałby Pan dodatkowo odnieść się jeszcze do uzasadnienia, dlaczego rozliczał się Pan jako ojciec samotnie wychowujący dziecko w latach podatkowych 2021, 2022 i 2023.

Potwierdzenie słuszności wyboru takiej formy rozliczenia znalazł Pan w orzeczeniu Dyrektora KIS w interpretacji z 21 grudnia 2023 r. (sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.681.2023.2.DA), gdzie przedstawiona sytuacja jest analogiczna do Pańskiej, którą przedstawił Pan we własnym wniosku.

Jeśli jeden z konkubentów wychowuje dziecko lub dzieci z poprzedniego związku wówczas w takiej sytuacji konkubent może rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dzieci (np. z poprzedniego związku małżeńskiego) i to nawet jeśli ze związku nieformalnego (konkubinatu) urodziło się kolejne dziecko.

Takie stanowisko potwierdził Dyrektor KIS w interpretacjach, np. z 21 grudnia 2023 r. (sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.681.2023.2.DA) oraz z 6 lutego 2023 r. (sygn. 0115-KDIT2.4011.680.2022.2.AK).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku, jest:

• prawidłowe - w części dotyczącej możliwości rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko za lata 2021 i 2022,
• nieprawidłowe - w części dotyczącej możliwości rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko za rok 2023.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na podstawie art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - w brzmieniu obowiązującym od 1 sierpnia 2019 r. do 31 grudnia 2021 r.:

Od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1)małoletnie,

2)bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3)do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub uzyskały przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej

- podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

Według art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dodanego przez art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 1265) który to przepis stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r.:

Od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1) małoletnie,

2) pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3) pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie

- podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.

Z art. 6 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dodanego przez art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw i mającego zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r., wynika, że:

W przypadku, o którym mowa w ust. 4c, podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, przy czym do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie.

Art. 6 ust. 4e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dodany przez art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw i mający zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r., stanowi, że:

Przepisu ust. 4c pkt 3 nie stosuje się, jeżeli dziecko, o którym mowa w tym przepisie, uzyskało w roku podatkowym:

1)dochody, z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub

2)przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152

- w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. z 2022 r. poz. 240), w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego.

W świetle art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dodanego przez art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw i mającego zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r.:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2019 r. poz. 2407 oraz z 2021 r. poz. 1162, 1981 i 2270).

Zgodnie z art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Na mocy art. 6 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:

Zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Z art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 2 lit. d ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105 ze zm.) - wynika, że:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków:

1)stosuje przepisy:

a)art. 30c lub

b)ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy

- w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;

2)podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Wyjaśnić przy tym należy, że na gruncie art. 70 ust. 2 ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, dodanego przez art. 9 pkt 7 ustawy z dnia 9 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2427):

W przypadku opodatkowania dochodów uzyskanych w 2021 r., o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2021 r., przepis art. 6 ust. 8 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się odpowiednio do osoby samotnie wychowującej dzieci i jej dziecka.

Art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, stanowi, że:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4d, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków, osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:

1)stosuje przepisy:

a)art. 30c lub

b)ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy

- w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;

2)podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Natomiast z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw wynika, że:

Przepisy art. 6 ust. 4c-4h, 8 (…) ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, (…) stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r.

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

• posiadania przez rodzica statusu osoby samotnie wychowującej dziecko (dzieci),
• wychowywania przez rodzica samotnie w roku podatkowym dzieci (dziecka),
• nie uzyskiwania przez rodzica i dziecko (dzieci) przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;
• nie podlegania przez rodzica i dziecko (dzieci) opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Należy jednak wskazać, że przepis art. 6 ust. 4 i ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym, określonym w tym przepisie, jest osobą samotnie wychowującą dziecko.

Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby) zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny.

Przepis art. 6 ust. 4 i ust. 4c ww. ustawy wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci (panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik), jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. Jest to więc taka osoba, która stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, bez udziału (wsparcia) drugiego rodzica.

Natomiast, kiedy każdy rodzic jest zaangażowany w proces wychowawczy dziecka oznacza, że w roku podatkowym dziecko wychowywane jest wspólnie przez oboje rodziców, a nie samotnie przez któregokolwiek z nich.

Przy wychowywaniu dziecka należy wziąć pod uwagę całokształt działań i czynności wykonywanych przez każdego z rodziców, w tym także tych o charakterze niewymiernym jak kształtowanie osobowości, światopoglądu, systemu wartości, postaw emocjonalnych. W sytuacji, gdy każdy z rodziców aktywnie oraz w porównywalnym stopniu uczestniczy w wychowywaniu dziecka - co przejawia się między innymi dzieleniem się wszelkimi obowiązkami związanymi z procesem wychowawczym dziecka, niezależnie od tego u kogo pod czyją w danym momencie roku podatkowego opieką dziecko przebywa - nie można mówić o samotnym wychowywaniu dziecka przez któregokolwiek z rodziców.

Przyjęcie odmiennej wykładni stałoby w sprzeczności z uzasadnieniem wprowadzenia tej ulgi, z którego jednoznacznie wynika, że ustawodawca kierował ją tylko do osób, które samotnie troszczą się o codzienne zaspokojenie potrzeb dzieci, posiadając ściśle określony status cywilny.

Ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się zatem do jego definicji słownikowych. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny. Wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu, systemu wartości oraz postaw emocjonalnych.

Zatem prawo do omawianej preferencji podatkowej będzie przysługiwało jedynie temu z rodziców, czy opiekunów prawnych, który będąc osobą stanu wolnego (za wyjątkiem ściśle w ustawie określonym) faktycznie w roku podatkowym samotnie dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim samodzielnie ciągłą opiekę, bez udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym.

Należy również podkreślić, że zgodnie z art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dodany przez art. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia dochodów za 2022 rok w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem lub opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko.

W tym miejscu należy jednoznacznie podkreślić, że wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, wynikającej z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78 poz. 483 ze zm.), stanowiącego, że:

Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie.

Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Co więcej, zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Stąd też, korzystanie z każdej preferencji podatkowej, wymaga spełnienia warunków określonych w przepisach je konstytuujących. Tak więc, przepisy regulujące prawo do preferencyjnego rozliczenia powinny być interpretowane ściśle, niedopuszczalna jest ich interpretacja rozszerzająca.

Jak wynika z opisu sprawy 26 czerwca 2004 roku zawarł Pan związek małżeński z Panią M.G. (Pana byłą żoną). Ze związku małżeńskiego 4 listopada 2005 roku urodził się Pana syn K.G. 15 października 2019 roku zawarł Pan umowę majątkową małżeńską ustanawiającą ustrój rozdzielności majątkowej w związku z kontaktami pozamałżeńskimi Pana żony. Rok później, czyli w październiku 2020 roku Pana żona wyprowadziła się z domu do swojego nowego partnera (w trakcie trwania związku małżeńskiego z Panem) zostawiając syna pod Pana stałą opieką. Od października 2020 roku Pana żona nie mieszka już z Panem i Pana synem pod wspólnym adresem i od tej daty na mocy zawartej ugody między Panem, a Pana żoną - Pana żona zaczęła wypłacać na syna alimenty. W związku z podpisaną intercyzą 15 października 2019 r. - w roku 2020 i w 2021 rozliczył się Pan indywidualnie za lata podatkowe odpowiednio 2019 i 2020, a w między czasie złożył Pan pozew o rozwód. 16 marca 2021 roku Sąd orzekł rozwód pomiędzy Panem, a Pana żoną z winy żony. Wykonanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim K.G. sąd pozostawił obojgu rodzicom i ustalił, że miejscem pobytu małoletniego będzie każdorazowe miejsce zamieszkania ojca dziecka. Kosztami utrzymania Pana syna sąd obciążył oboje rodziców, a udział matki w tych kosztach ustalił na kwotę 700 zł miesięcznie, później 1000 zł miesięcznie. Sąd ponad to nie ustalił kontaktów z dzieckiem. Niniejsze orzeczenie uprawomocniło się z dniem 24 marca 2021 r. Wnioskuje Pan o wydanie interpretacji za lata 2021-2023. Rozlicza się Pan indywidualnie. Między Panem, a Pana byłą żoną nie ustalono opieki naprzemiennej nad synem, zasiłek 500+ pobiera Pan.

Pana była żona pomimo tego, iż posiada władzę rodzicielską to jej nie wykonuje. W żaden sposób nie zabiega, by spędzać z synem więcej czasu oraz nie urozmaica mu czasu wolnego. Ich kontakty są sporadyczne. Pana była żona uczestniczy w życiu syna w znikomym stopniu. Pana syn jest zapraszany do jej wynajmowanego mieszkania maksymalnie 4 razy w roku mimo, iż mieszka na terenie tej samej dzielnicy w (…). Pana syn spędza wtedy u niej około 3 godzin. Spotkania mamy z synem ograniczają się do średnio 2-óch spotkań w tygodniu podczas 30 - 40 minutowych spacerów. Od dnia wyprowadzki matka nie spędziła z synem nawet jednego całego dnia, ani żadnych świąt. Raz w roku chodzi z synem do dentysty. Pana była żona nie uczestniczy w codziennej opiece nad synem. Pana syn nie może też liczyć na wsparcie mamy w tak prozaicznych sytuacjach jak zwykłe, codzienne obowiązki (budzenie syna do szkoły, przygotowanie drugiego śniadania, wprowadzenie do dorosłego życia - założenie konta, złożenie wniosku o dowód osobisty, paszport).

Cały ciężar wychowania spoczywa na Panu. Zapewnianie Pana synowi podstaw do życia spoczywało wyłącznie na Panu. Lekarstwa, ubrania, edukacja, wyżywienie, potrzeby higieniczne, wakacje były finansowane wyłącznie przez Pana.

Po rozwodzie poznał Pan dziewczynę, z którą postanowił Pan zawiązać związek partnerski. Jest Pan z nową partnerką w związku nieformalnym (konkubinacie). W dniu 21 grudnia 2022 roku urodziła się Pana córka - Z.G., którą wychowuje Pan wraz z partnerką. Pana konkubina nie przysposobiła Pana syna, w żaden sposób nie przyczynia się do pomocy w jego wychowaniu oraz nie łoży na niego finansowo.

Niezbędną przesłanką w przedmiotowej sprawie jest, jak już wcześniej zaznaczono, aby osoba, która chce skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców wychowywała dziecko. Podkreślić należy, że wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do „jego utrzymania” czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.

Użycie określenia „osoba samotnie wychowująca dzieci” oznacza zatem, że intencją ustawodawcy było przyznanie prawa do rozliczenia dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko jednemu z rodziców lub opiekunów prawnych, który faktycznie wychowuje dziecko.

W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. Nie jest przy tym konieczne, aby drugi z rodziców był całkowicie wyeliminowany z opieki i wychowania dziecka. W sytuacji, gdy dziecko zamieszkując wraz z jednym rodzicem, pozostaje pod jego stałą, codzienną opieką, a drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie (w określonych, ustalonych przez sąd przedziałach czasowych, np. niektóre święta, tydzień ferii, miesiąc wakacji, co drugi weekend każdego miesiąca oraz ściśle określone dni powszednie), status samotnego rodzica ma ten, przy którym dziecko zamieszkuje i który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Fakt utrzymywania kontaktów pomiędzy dzieckiem i drugim rodzicem, nie pozbawia pierwszego rodzica (przy którym dziecko mieszka) prawa do opodatkowania swoich dochodów na zasadach określonych w art. 6 ust. 4 i art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pojęcie wychowywania dziecka uszczegółowił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 3 lutego 2022 r. sygn. akt II FSK 1513/19, w uzasadnieniu którego znalazło się następujące stwierdzenie:

(…) przez wychowywanie dziecka rozumie się kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości oraz postaw emocjonalnych.

Podstawową kwestią jest zatem ustalenie, który z rodziców faktycznie wychowuje dziecko, gdy rodzice nie pozostają w związku małżeńskim i żadnemu z rodziców sąd nie ograniczył władzy rodzicielskiej, a jednocześnie ojciec (matka) dziecka częściowo wypełnia postanowienia wyroku sądowego w zakresie realizacji kontaktów z dzieckiem/świadczeń alimentacyjnych. Jednakże wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do łożenia na jego utrzymanie oraz do czasowego (doraźnego) z nim przebywania. Wychowywanie dziecka obejmuje bowiem ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej, emocjonalnej i psychicznej wraz z materialną podstawą rozwoju. Oznacza to, że wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na tym, że rodzic osobiście zajmuje się sprawami małoletniego dziecka, czyli podejmuje trud wykonywania wszystkich obowiązków, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój.

Zatem, prawo do omawianej preferencji podatkowej będzie przysługiwało jedynie temu z rodziców, czy opiekunów prawnych, który będąc osobą stanu wolnego (za wyjątkiem ściśle w ustawie określonym) faktycznie w roku podatkowym samotnie dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim samodzielnie ciągłą opiekę, bez udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym.

Jednocześnie przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że skoro w latach 2021 - 2022 to Pan faktycznie wykonywał władzę rodzicielską w stosunku do swojego syna, tj. zaspokajał podstawowe potrzeby życiowe, lekarstwa, ubrania, edukację, wyżywienie, potrzeby higieniczne oraz finansował Pan wakacje, natomiast Pana była żona poza sporadycznym kontaktem z Państwa synem oraz płaconymi alimentami, nie uczestniczyła w jego wychowaniu, to spełnia Pan warunki określone art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przysługuje Panu prawo do preferencyjnego rozliczenia dochodów za lata 2021 - 2022 w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

W tej części Pana stanowisko uznano za prawidłowe.

Natomiast, w odniesieniu do możliwości skorzystania przez Pana z prawa do preferencyjnego rozliczenia dochodów za 2023 rok w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko, wskazuję na art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem prawo do preferencyjnego rozliczenia dochodów nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem lub opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko.

Z informacji przedstawionych w opisie stanu faktycznego złożonego przez Pana wniosku wynika, że 21 grudnia 2022 r. urodziła się Panu córka ze związku partnerskiego. Dziecko to wychowuje Pan wspólnie z jego matką. Od stycznia 2023 r. mieszkacie Państwo razem.

W związku z wychowywaniem z obecną partnerką wspólnego dziecka urodzonego w 2022 r. - nie spełnia Pan warunków określonych w art. 6 ust. 4c w związku z art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie może zostać Pan uznany za osobę samotnie wychowującą dziecko z poprzedniego związku za 2023 rok.

Zatem z uwagi na wychowywanie Pana córki wraz z jej matką (Pana partnerką), nie przysługuje Panu prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2023 r.

W tej części Pana stanowisko uznano za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Odnosząc się do powołanych interpretacji indywidualnej wskazuję, że rozstrzygnięcia te zapadły w indywidualnych sprawach i tym samym nie mogą być wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację. Ponadto interpretacje te dotyczą innego stanu faktycznego, a mianowicie wychowywanie dziecka/dzieci bez udziału drugiego rodzica. Natomiast w Pana sytuacji oprócz dziecka wychowywanego bez udziału matki, wychowuje Pan także dziecko ze związku partnerskiego wspólnie z jego matką.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…), (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 7 lipca 2023 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - (Dz.U. z 2023 r. poz. 1634); dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).