Interpretacja
Interpretacja indywidualna z dnia 31 maja 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.200.2024.1.HW
Ustalenie, czy zbycie udziałów oraz akcji Spółek zależnych w zamian za nabycie od Akcjonariusza akcji własnych celem ich umorzenia podlega opodatkowaniu oraz czy czynności te korzystają ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a i pkt 41 ustawy.
Interpretacja indywidualna– stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia, czy zbycie udziałów oraz akcji Spółek zależnych w zamian za nabycie od Akcjonariusza akcji własnych celem ich umorzenia podlega opodatkowaniu oraz ustalenia, czy czynności te korzystają ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a i pkt 41 ustawy jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
25 marca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 25 marca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia, czy zbycie udziałów oraz akcji Spółek zależnych w zamian za nabycie od Akcjonariusza akcji własnych celem ich umorzenia podlega opodatkowaniu oraz ustalenia, czy czynności te korzystają ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a i pkt 41 ustawy. Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
X (dalej jako: Wnioskodawca bądź Spółka) jest spółką prawa handlowego, wpisaną do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS (…). Spółka podlega w Polsce obowiązkowi podatkowemu od całości osiąganych dochodów, niezależnie od miejsca ich uzyskania.
Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Jedynym akcjonariuszem posiadającym całość akcji Spółki jest Gmina Miasto (…) (dalej jako: Akcjonariusz). Przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest przede wszystkim zarządzanie i koordynowanie działalności spółek miejskich wykonujących zadania o charakterze użyteczności publicznej, nadzór właścicielski nad spółkami komunalnymi oraz działalność inwestycyjna w sektorze gospodarki komunalnej. Pozostała aktywność gospodarcza Wnioskodawcy obejmuje: doradztwo ekonomiczne; kupno, sprzedaż i wynajem nieruchomości na własny rachunek; zarządzanie nieruchomościami i prowadzenie inwestycji w tym zakresie; wdrażanie postępu technicznego w gospodarce komunalnej; organizowanie seminariów, konferencji, wystaw; udzielanie poręczeń kredytowych; działalność w zakresie reklamy; działalność rachunkowo-księgową; działalność holdingów; prowadzenie Centrów Obsługi Klienta. Wnioskodawca posiada akcje i udziały miejskich spółek komunalnych, tworząc holdingową strukturę funkcjonowania zorganizowaną w formie grupy kapitałowej, w ramach której Spółka jest podmiotem dominującym.
W skład grupy kapitałowej, oprócz Spółki, wchodzą następujące jednostki zależne, w których Spółka posiada całość lub znaczną część udziałów bądź akcji: (…)
We wrześniu 2022 r. Rada Miejska (…) podjęła uchwałę w sprawie rozpoczęcia procesu likwidacji powyższej struktury holdingowej. Proces ten polegać ma na przeniesieniu na Akcjonariusza aktywów finansowych Spółki w postaci akcji i udziałów większości spółek komunalnych, a następnie połączeniu Spółki z jedną ze spółek wchodzących w skład dotychczasowej struktury holdingowej.
W czerwcu 2023 r. Rada Miejska (…) wyraziła w drodze uchwały zgodę na:
-umorzenie znacznej części posiadanych przez Akcjonariusza akcji w Spółce, w drodze ich nabycia przez Wnioskodawcę w zamian za posiadane udziały i akcje spółek komunalnych wymienionych wyżej w punktach od 1) do 7) (dalej jako: Spółki zależne), do wartości tych udziałów i akcji,
-obniżenie kapitału zakładowego Spółki – stosownie do wymogów ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 18 ze zm.; dalej jako: KSH),
-połączenie Spółki z (…) poprzez przejęcie tej ostatniej.
W związku z powyższym, Spółka zamierza dokonać dobrowolnego umorzenia części akcji własnych w trybie art. 359 § 1 i nast. KSH w drodze ich nabycia od Akcjonariusza za wynagrodzeniem niepieniężnym w postaci udziałów oraz akcji Spółek zależnych.
Tym samym powstała wątpliwość dotycząca ewentualnych skutków podatkowych przedmiotowej czynności na gruncie ustawy o VAT. Wnioskodawca wskazuje, że nie prowadzi (ani nie będzie prowadził) działalności maklerskiej lub brokerskiej oraz nie uczestniczy w zarządzaniu Spółkami zależnymi w zakresie wykraczającym poza zwykłe prawa i obowiązki udziałowca bądź akcjonariusza. Wnioskodawca świadczył (i nadal świadczy) na rzecz Spółek zależnych usługi opodatkowane (doradztwo ekonomiczne, marketing, najem gruntu) oraz zwolnione (udzielenie pożyczki) od podatku od towarów i sług. Spółka nie zrezygnowała i nie zamierza rezygnować ze zwolnienia od opodatkowania usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41 ustawy o VAT, na podstawie art. 43 ust. 22 ustawy o VAT.
Pytania
1.Czy planowane nabycie przez Wnioskodawcę od Akcjonariusza akcji własnych celem ich umorzenia, w zamian za wynagrodzenie niepieniężne w postaci udziałów oraz akcji Spółek zależnych, będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?
2.Jeżeli stanowisko Wnioskodawcy w powyższym zakresie zostanie uznane za prawidłowe, to czy przedmiotowa czynność będzie zwolniona od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a i 41 ustawy o VAT?
Państwa stanowisko w sprawie
1.Planowane nabycie przez Wnioskodawcę od Akcjonariusza akcji własnych celem ich umorzenia, w zamian za wynagrodzenie niepieniężne w postaci udziałów oraz akcji Spółek zależnych, będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (dalej jako: podatek VAT).
2.Jeżeli stanowisko Wnioskodawcy w powyższym zakresie zostanie uznane za prawidłowe, to przedmiotowa czynność objęta będzie zwolnieniem od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a i 41 ustawy o VAT.
Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy.
Ad 1.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, przedmiotem opodatkowania podatkiem VAT jest m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).
Z kolei według art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).
Towary zostały natomiast zdefiniowane w art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, jako rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. Na wstępie warto zaznaczyć, iż na gruncie podatku VAT, skutki podatkowe dobrowolnego umorzenia udziałów lub akcji w drodze ich odpłatnego nabycia przez spółkę będą uzależnione od ustalonej formy wynagrodzenia należnego z tego tytułu udziałowcowi lub akcjonariuszowi. Nabycie od wspólnika udziałów (tudzież akcji) własnych celem ich dobrowolnego umorzenia w zamian za wynagrodzenie w formie pieniężnej nie jest objęte zakresem przedmiotowym ustawy o VAT, ponieważ nie stanowi ono dostawy towarów ani świadczenia usług w rozumieniu wyżej przytoczonych przepisów. Skoro zatem czynność taka nie mieści się w katalogu czynności, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, to w konsekwencji nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
Stanowisko takie zaprezentował również Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej m.in. w:
-interpretacji indywidualnej z 6 grudnia 2023 r. (nr 0111-KDIB3-1.4012.674.2023.KO): „(...) sama czynność nabycia przez Spółkę udziałów od wspólników w celu umorzenia tych udziałów nie będzie objęta podatkiem od towarów i usług, gdyż – jak już wskazano – nie będzie stanowić ani dostawy towarów ani świadczenia usług. Ponadto, skoro umorzenie udziałów w Spółce nastąpi za wynagrodzeniem w formie pieniężnej, to po stronie Państwa nie powstanie obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług w związku z tą czynnością. Reasumując, czynność nabycia przez Państwa udziałów od wspólników za wynagrodzeniem pieniężnym celem ich dobrowolnego umorzenia nie stanowi czynności opodatkowanej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług”;
-interpretacji indywidualnej z 3 grudnia 2019 r. (nr 0112-KDIL1- 2.4012.527.2019.2.PM): „(...) sama czynność umorzenia udziałów nie będzie objęta podatkiem od towarów i usług, gdyż – jak już wskazano – nie będzie stanowić ani dostawy towarów, ani świadczenia usług. Ponadto, skoro umorzenie udziałów w Spółce nastąpi za wynagrodzeniem w formie pieniężnej, to po stronie Wnioskodawcy nie powstanie obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług w związku z tą czynnością. Reasumując, dobrowolne umorzenie udziałów za wynagrodzeniem pieniężnym nie stanowi czynności opodatkowanej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług”.
Odmienne skutki na gruncie ustawy o VAT wywoła z kolei sytuacja, gdy zamiast środków pieniężnych, Spółka nabywająca własne udziały bądź akcje celem ich umorzenia przenosi – odpowiednio na udziałowca lub akcjonariusza – własność rzeczowych składników majątku. Tego rodzaju czynność należy wówczas traktować osobno, tj. niezależnie od samego umorzenia udziałów bądź akcji w drodze ich nabycia.
Zwrócił na to również uwagę Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w przywołanych wyżej interpretacjach indywidualnych: „(...) w sytuacji przeniesienia na rzecz wspólników własności towarów w zamian za udziały, które mają podlegać umorzeniu, skutki podatkowe dokonania czynności przekazania towarów oraz umorzenia udziałów należy oceniać odrębnie”.
Kwalifikacja przeniesienia rzeczowych składników majątku w zamian za nabycie akcji własnych jako odrębnej transakcji na potrzeby podatku VAT jest efektem wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 13 czerwca 2018 r. (sygn. C-421/17).
W orzeczeniu tym uznano, iż przekazanie akcjonariuszowi przez spółkę akcyjną wynagrodzenia niepieniężnego w postaci nieruchomości związanej z działalnością gospodarczą, w zamian za umorzenie jego akcji, stanowi odpłatną dostawę towarów na gruncie podatku VAT: „(...) przekazanie przez spółkę akcyjną na rzecz jednego z jej akcjonariuszy własności nieruchomości, dokonane, jak w sprawie rozpatrywanej w postępowaniu głównym, tytułem wynagrodzenia za nabycie przez ową spółkę akcyjną, w ramach mechanizmu umorzenia akcji przewidzianego w przepisach krajowych, akcji posiadanych przez owego akcjonariusza w jej kapitale zakładowym, stanowi odpłatną dostawę towarów podlegającą opodatkowaniu VAT, o ile owa nieruchomość jest związana z działalnością gospodarczą owej spółki akcyjnej”.
W związku z powyższym, ustalenie, czy planowane przez Wnioskodawcę przeniesienie udziałów oraz akcji Spółek zależnych na rzecz Akcjonariusza w ramach procedury dobrowolnego umorzenia akcji będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT wymaga w pierwszej kolejności uznania przedmiotowej czynności za odpłatną dostawę towarów albo odpłatne świadczenie usług w rozumieniu ustawy o VAT.
W ocenie Wnioskodawcy, zarówno udziały, jak i akcje, nie mieszczą się w definicji towarów, o której mowa w art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, w związku z czym nie mogą stanowić dostawy towarów objętej zakresem przedmiotowym podatku VAT. Przeniesienie własności udziałów lub akcji na inny podmiot może natomiast zostać zakwalifikowane jako świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, bowiem czynność ta ma charakter dopełniający wobec czynności dostawy towarów (świadczenie usług obejmuje wszystkie transakcje niestanowiące dostawy towarów). Co istotne, zakresem przedmiotowym ustawy o VAT objęte są usługi świadczone odpłatnie. W orzecznictwie sądowym aktualny jest pogląd zaprezentowany m.in. przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z 18 sierpnia 2022 r. (sygn. I SA/Po 353/22): „Świadczenie usług dokonywane jest "odpłatnie" tylko wtedy, gdy pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż wynagrodzenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości wyodrębnionej usługi świadczonej usługobiorcy”.
W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, planowane przeniesienie na rzecz Akcjonariusza własności udziałów oraz akcji Spółek zależnych stanowić będzie odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Owo przeniesienie nastąpi w zamian za nabycie akcji własnych celem ich umorzenia (a zatem będzie miało charakter ekwiwalentny), w związku z czym warunek odpłatności należy uznać za spełniony. Jednakże, dla opodatkowania danej czynności podatkiem VAT niezbędne jest, aby wypełniała ona nie tylko przedmiotowy, ale również podmiotowy zakres ustawy o VAT. Oznacza to, iż przedmiotowa usługa musi jednocześnie zostać dokonana przez podmiot występujący w charakterze podatnika.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Z kolei jak stanowi art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. W świetle przytoczonych wyżej przepisów stwierdzić należy, iż Wnioskodawca posiadać będzie status podatnika VAT w odniesieniu do planowanego przeniesienia udziałów oraz akcji Spółek zależnych na rzecz Akcjonariusza (w zamian za nabycie od niego akcji własnych celem ich dobrowolnego umorzenia) pod warunkiem, że czynność taka zostanie uznana za działalność gospodarczą.
Zdaniem Wnioskodawcy, dla rozstrzygnięcia tej kwestii zasadne jest – ze względu na zbliżone skutki ekonomiczne – porównanie analizowanej czynności z transakcją sprzedaży udziałów bądź akcji spółki kapitałowej. Przy ustalaniu, czy zbycie udziałów lub akcji stanowi realizowaną przez podatnika VAT działalność gospodarczą warto odwołać się do praktyki interpretacyjnej, która w znacznej mierze opiera się na orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. I tak, posiłkując się unijnym dorobkiem orzeczniczym, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 29 maja 2023 r. (nr 0111-KDIB3-2.4012.189.2023.4.SR) zauważył, iż sprzedaż udziałów – z pewnymi wyjątkami – nie jest działalnością gospodarczą na gruncie ustawy o VAT: „(…) co do zasady, czynności sprzedaży udziałów nie stanowią działalności gospodarczej, a zatem podmiot dokonujący tych czynności nie ma statusu podatnika, nawet jeżeli z tytułu innej działalności jest podatnikiem. Od tej zasady orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przewiduje pewne wyjątki, które pozwalają łączyć z faktem posiadania i zbywania papierów wartościowych (akcji, udziałów) wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy, w określonych okolicznościach, a mianowicie gdy:
-posiadacz papierów wartościowych uczestniczy w zarządzaniu spółką, której akcje posiada;
-sprzedaż akcji, udziałów prowadzona jest w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej,
-posiadanie udziałów jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej”.
Analogiczne stanowisko zaprezentował Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 24 kwietnia 2020 r. (nr 0112-KDIL1-2.4012.721.2019.3.PG): „(...) nie każda czynność dokonana przez podmiot mający status podatnika będzie podlegać opodatkowaniu. Status podatnika podatku od towarów i usług nie powoduje automatycznie rozciągnięcia skutków podatkowych na całą sferę aktywności danego podmiotu. Zatem, za działalność rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług należy uznać tylko tę działalność, którą można zidentyfikować i zaliczyć do zawodowej płaszczyzny jednostki. (...) w sytuacji, gdy w zakres prowadzonej przez podmiot działalności gospodarczej nie wchodzi obrót papierami wartościowymi to czynność samej sprzedaży udziałów bądź akcji nie jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, w związku z czym, nie podlega opodatkowaniu”.
W powołanej wyżej interpretacji Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej doszedł jednak do wniosku, iż opodatkowaniu podatkiem VAT będzie podlegała sprzedaż udziałów spółki, na rzecz której wykonywane były uprzednio czynności objęte zakresem przedmiotowym ustawy o VAT: „(...) skoro Wnioskodawca na rzecz spółki, której udziały zamierza sprzedać wykonywał czynności, które podlegały opodatkowaniu podatkiem VAT, i czynności te zostały dokumentowane fakturami (poręczał kredyty i weksle, dwukrotnie udzielał pożyczek, dokonywał transakcji sprzedaży swoich produktów i drobnego sprzętu) to działania Wnioskodawcy w takim zakresie wpisują się w definicję prowadzenia działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy, a wskazana we wniosku sprzedaż udziałów podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy”.
Bazując na podejściu zaprezentowanym przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w powyższych interpretacjach można dojść do wniosku, iż wpływ na ocenę czy sprzedaż udziałów bądź akcji stanowi na gruncie ustawy o VAT działalność gospodarczą będą miały następujące czynniki:
a)prowadzenie profesjonalnej działalności gospodarczej w zakresie obrotu lub zarządzania udziałami, akcjami lub innymi papierami wartościowymi;
b)uczestnictwo w zarządzaniu spółką, której udziały lub akcje są przedmiotem sprzedaży, w zakresie wykraczającymi poza zwykłe prawa i obowiązki udziałowca lub akcjonariusza;
c)wykonywanie na rzecz spółki, której udziały lub akcje są przedmiotem sprzedaży, czynności opodatkowanych VAT (zwłaszcza świadczenie usług administracyjnych, finansowych, handlowych lub technicznych).
Jak już zostało wskazane w opisie zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca nie uczestniczy w zarządzaniu Spółkami zależnymi w zakresie wykraczającym poza zwykłe prawa i obowiązki udziałowca bądź akcjonariusza. Przenosząc własność udziałów oraz akcji Spółek zależnych, Wnioskodawca nie będzie również prowadził działalności maklerskiej ani brokerskiej.
Wnioskodawca świadczył natomiast (i nadal świadczy) na rzecz Spółek zależnych usługi opodatkowane lub zwolnione od podatku VAT obejmujące doradztwo ekonomiczne, marketing, najem gruntu, udzielenie pożyczki.
W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, przekazanie Akcjonariuszowi składników majątku w postaci udziałów oraz akcji Spółek zależnych tytułem wynagrodzenia za nabycie akcji własnych w celu ich umorzenia należy uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT. Tym samym, realizując planowaną transakcję Wnioskodawca będzie posiadał status podatnika VAT.
Reasumując, w ocenie Wnioskodawcy, czynność przeniesienia na Akcjonariusza własności udziałów oraz akcji Spółek zależnych, w zamian za nabycie akcji własnych celem ich dobrowolnego umorzenia, podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem VAT. Jak zostało wykazane powyżej, czynność ta objęta bowiem będzie zarówno przedmiotowym, jak i podmiotowym zakresem ustawy o VAT.
Ad 2.
Zakładając, że planowane przeniesienie własności udziałów oraz akcji Spółek zależnych objęte będzie zakresem przedmiotowo-podmiotowym podatku VAT, w kolejnym kroku należałoby przeanalizować, czy mieści się ono w katalogu zwolnień przedmiotowych, o którym mowa w art. 43 ust. 1 ustawy o VAT.
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w:
a)spółkach,
b)innych niż spółki podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną – z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi.
Z kolei stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2023 r. poz. 646 i 825), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.
Jak stanowi art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 646 ze zm.; dalej jako: ustawa o OIF), instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są papiery wartościowe.
Natomiast według art. 3 pkt 1 lit. a ustawy o OIF, ilekroć w ustawie jest mowa o papierach wartościowych – rozumie się przez to akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1467, 1488, 2280 i 2436), prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne, bankowe prawa pochodne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 2324, z późn. zm.) i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego.
Przytoczone wyżej regulacje mogą więc stanowić podstawę zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT czynności przeniesienia własności zarówno udziałów, jak i akcji – do instrumentów finansowych zalicza się bowiem papiery wartościowe, którymi są również akcje w rozumieniu KSH.
Analizując dopuszczalność skorzystania ze zwolnienia w oparciu o art. 43 ust. 1 pkt 40a i 41 ustawy o VAT należy mieć jednocześnie na uwadze art. 43 ust. 16 ustawy o VAT, który stanowi, iż zwolnienia te nie mają zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:
1)tytuł prawny do towarów;
2)tytuł własności nieruchomości;
3)prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;
4)udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;
5)prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.
W ocenie Wnioskodawcy, czynność objęta złożonym wnioskiem mieścić się będzie w zakresie analizowanych zwolnień, ponieważ stanowić ona będzie usługę, której przedmiotem są udziały w spółkach oraz instrumenty finansowe (w tym przypadku akcje). Istotą świadczenia będzie przeniesienie własności udziałów oraz akcji Spółek zależnych na rzecz Akcjonariusza, które to stanowić będzie formę wynagrodzenia niepieniężnego za nabycie przez Spółkę akcji własnych celem ich dobrowolnego umorzenia. Przedmiotowa usługa nie będzie zatem polegała na przechowywaniu lub zarządzaniu udziałami oraz instrumentami finansowymi, jak również nie będzie dotyczyła praw i udziałów odzwierciedlających określone tytuły oraz prawa enumeratywnie wymienione w art. 43 ust. 16 ustawy o VAT.
Konkludując, zdaniem Wnioskodawcy, jeżeli planowane przeniesienie na Akcjonariusza własności udziałów oraz akcji Spółek zależnych, w zamian za nabycie przez Spółkę akcji własnych w celu ich umorzenia, zostanie zakwalifikowane jako usługa objęta zakresem ustawy o VAT, to jednocześnie będzie ona zwolniona z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a i 41 ustawy o VAT.
Wnioskodawca wnosi o potwierdzenie przedstawionego powyżej stanowiska.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wnioskujest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), zwanej dalej „ustawą”:
Opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają:
1)odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2)eksport towarów;
3)import towarów na terytorium kraju;
4)wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5)wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:
Towarami są rzeczy oraz ich części a także wszelkie postacie energii.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.
Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.
Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze – dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem działa jako podatnik VAT.
Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Według ust. 2 powołanego artykułu:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie ma na tyle uniwersalny charakter, że pozwala na objęcie pojęciem „podatnika” te wszystkie podmioty, które prowadzą określoną działalność występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.
Nie każda jednak czynność dokonana przez podmiot mający status podatnika będzie podlegać opodatkowaniu. Status podatnika podatku od towarów i usług nie powoduje automatycznie rozciągnięcia skutków podatkowych na całą sferę aktywności danego podmiotu. Za działalność rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług należy uznać tylko tę działalność, którą można zidentyfikować i zaliczyć do zawodowej płaszczyzny jednostki.
Kwestia, czy za działalność gospodarczą można uznać działalność polegającą na posiadaniu i sprzedaży akcji oraz udziałów była przedmiotem orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
W wyrokach w sprawach C-60/90 i C-155/94 oraz w sprawie C-80/95 TSUE podkreślał, że samo posiadanie, czy też emisja udziałów i innych papierów wartościowych co do zasady nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu art. 4 VI Dyrektywy, która pozwalałaby na uznanie posiadacza takich udziałów za podatnika. Natomiast w wyroku z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-77/01 Empresa de Desenvolvimento Mineiro TSUE uznał, że zwykłe nabycie udziałów w innych podmiotach nie stanowi wykorzystania majątku w celu osiągnięcia dochodu w sposób ciągły, ponieważ dywidenda uzyskana z udziału jest skutkiem własności majątku i nie jest wynagrodzeniem uzyskanym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu Dyrektywy. Podobnie transakcje finansowe polegające jedynie na sprzedaży udziałów i innych papierów wartościowych, np. jednostek w funduszach inwestycyjnych, nie stanowią w ogóle działalności gospodarczej.
Posiłkując się tym orzecznictwem należy stwierdzić, że co do zasady, czynności sprzedaży udziałów nie stanowią działalności gospodarczej, a zatem podmiot dokonujący tych czynności nie ma statusu podatnika, nawet jeżeli z tytułu innej działalności jest podatnikiem.
Od tej zasady orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przewiduje pewne wyjątki, które pozwalają łączyć z faktem posiadania i zbywania papierów wartościowych (akcji, udziałów) wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy, w określonych okolicznościach, a mianowicie gdy:
-posiadacz papierów wartościowych uczestniczy w zarządzaniu spółką, której akcje posiada,
-sprzedaż akcji, udziałów prowadzona jest w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej,
-posiadanie udziałów jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej.
Należy zatem zauważyć, że w sytuacji, gdy w zakres prowadzonej przez podmiot działalności gospodarczej nie wchodzi obrót papierami wartościowymi, to czynność samego nabycia/ sprzedaży udziałów innych spółek nie jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Są to czynności polegające na zarządzaniu własnym portfelem w celu maksymalizacji zwrotu z inwestycji. Nie można również samego nabycia czy sprzedaży udziałów finansowych w innych przedsiębiorstwach traktować jako wykorzystywanie majątku do uzyskiwania z niego dochodów w sposób ciągły.
Aby obrót ten podlegał opodatkowaniu podatkiem VAT, musi być wykonywany przez podatnika w rozumieniu ustawy w ramach jego profesjonalnej aktywności. Podkreślić należy, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług oraz czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika działającego w takim charakterze.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniu z 14 listopada 2000 r. w sprawie C-142/99 Floridienne S.A. Beginvest przeciwko Państwu belgijskiemu stwierdził, że zaangażowanie w zarządzanie spółkami zależnymi (w holdingu) należy uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 (2) VI Dyrektywy, ale tylko w zakresie, w jakim pociąga to za sobą dokonywanie transakcji podlegających VAT na mocy art. 2 VI Dyrektywy, takich jak świadczenie przez Floridienne usług administracyjnych, rachunkowych i informatycznych na rzecz swoich spółek zależnych.
Również w orzeczeniu z 12 lipca 2001 r. w sprawie C-102/00 Welthgrove BV (także spółka holdingowa) przeciwko Staatssecretaris van Financiёn TSUE wyraźnie wskazał, że samo zaangażowanie spółki holdingowej w zarządzanie jej spółkami zależnymi, lecz bez dokonywania transakcji podlegających VAT w rozumieniu art. 2 VI Dyrektywy, nie może być traktowane jak działalność gospodarcza w rozumieniu art. 4 (2) tej Dyrektywy. Wobec tego, działalnością gospodarczą będzie tylko takie zarządzanie spółkami zależnymi, które pociąga za sobą dokonywanie transakcji podlegających opodatkowaniu na mocy art. 2 VI Dyrektywy.
W orzeczeniu TSUE z 27 września 2001 r. w sprawie C-16/00 Cibo Participations, Trybunał podtrzymał stanowisko, że udział spółki holdingowej w zarządzaniu spółkami, których udziały nabyła, stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, ale tylko w przypadku, gdy pociąga to za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu na mocy art. 2 ust. 1 tej Dyrektywy, takich jak świadczenie przez spółkę holdingową na rzecz spółek zależnych usług administracyjnych, finansowych, handlowych lub technicznych.
W związku z powyższym, zdaniem TSUE, samo nabycie i posiadanie akcji spółki nie powinno być traktowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, nadająca ich posiadaczowi status podatnika. Trybunał powtórzył tu wyrażone wcześniej w orzeczeniu z 20 czerwca 1996 r. w sprawie C-155/94 stanowisko, że jeżeli objęcie akcji nie stanowi działalności gospodarczej, to również nie ma takiego charakteru ich zbycie (także orzeczenie TSUE z 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-442/01).
Również w wyroku C-320/17 TSUE wskazał, że samo nabycie i posiadanie udziałów nie powinno być uznane, w rozumieniu dyrektywy VAT, za działalność gospodarczą przyznającą nabywcy lub posiadaczowi status podatnika. Trybunał podkreślił przy tym, że z utrwalonego orzecznictwa Trybunału wynika, że uczestniczenie spółki holdingowej w zarządzaniu spółkami, w których nabyła ona udziały lub akcje, stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 9 ust. 1 Dyrektywy VAT, w zakresie, w jakim skutkuje ono dokonywaniem transakcji podlegających opodatkowaniu VAT na podstawie art. 2 tej dyrektywy, takich jak świadczenie usług administracyjnych, księgowych, finansowych, handlowych, informacyjnych i technicznych przez spółkę holdingową na rzecz spółek.
Interpretując wskazany w tym orzecznictwie wyjątek od omawianej zasady, sprowadzający się do możliwości uznania za działalność gospodarczą posiadania (zbywania) udziałów, jeżeli towarzyszyłoby temu uczestnictwo w zarządzaniu spółką – WSA w Opolu w wyroku z 25 czerwca 2010 r., sygn. akt I SA/Op 176/10, stwierdził, że taka możliwość ograniczona jest do sytuacji szczególnych, w których udział w zarządzaniu pociąga za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu, takich jak świadczenie usług na rzecz spółki.
Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Jedynym akcjonariuszem posiadającym całość akcji Spółki jest Gmina Miasto (…) (Akcjonariusz). Przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest przede wszystkim zarządzanie i koordynowanie działalności spółek miejskich wykonujących zadania o charakterze użyteczności publicznej, nadzór właścicielski nad spółkami komunalnymi oraz działalność inwestycyjna w sektorze gospodarki komunalnej. Pozostała aktywność gospodarcza Wnioskodawcy obejmuje: doradztwo ekonomiczne; kupno, sprzedaż i wynajem nieruchomości na własny rachunek; zarządzanie nieruchomościami i prowadzenie inwestycji w tym zakresie; wdrażanie postępu technicznego w gospodarce komunalnej; organizowanie seminariów, konferencji, wystaw; udzielanie poręczeń kredytowych; działalność w zakresie reklamy; działalność rachunkowo-księgową; działalność holdingów; prowadzenie Centrów Obsługi Klienta. Wnioskodawca posiada akcje i udziały miejskich spółek komunalnych, tworząc holdingową strukturę funkcjonowania zorganizowaną w formie grupy kapitałowej, w ramach której Spółka jest podmiotem dominującym.
W skład grupy kapitałowej, oprócz Spółki, wchodzą jednostki zależne, w których Spółka posiada całość lub znaczną część udziałów bądź akcji.
We wrześniu 2022 r. Rada Miejska (…) podjęła uchwałę w sprawie rozpoczęcia procesu likwidacji powyższej struktury holdingowej. Proces ten polegać ma na przeniesieniu na Akcjonariusza aktywów finansowych Spółki w postaci akcji i udziałów większości spółek komunalnych, a następnie połączeniu Spółki z jedną ze spółek wchodzących w skład dotychczasowej struktury holdingowej.
W czerwcu 2023 r. Rada Miejska (…) wyraziła w drodze uchwały zgodę na: umorzenie znacznej części posiadanych przez Akcjonariusza akcji w Spółce, w drodze ich nabycia przez Wnioskodawcę w zamian za posiadane udziały i akcje spółek komunalnych – Spółek zależnych, do wartości tych udziałów i akcji; obniżenie kapitału zakładowego Spółki – stosownie do wymogów ustawy Kodeks spółek handlowych, połączenie Spółki z (...) Sp. z o.o. poprzez przejęcie tej ostatniej.
W związku z powyższym, Spółka zamierza dokonać dobrowolnego umorzenia części akcji własnych w trybie art. 359 § 1 i nast. KSH w drodze ich nabycia od Akcjonariusza za wynagrodzeniem niepieniężnym w postaci udziałów oraz akcji Spółek zależnych.
Wnioskodawca nie prowadzi (ani nie będzie prowadził) działalności maklerskiej lub brokerskiej oraz nie uczestniczy w zarządzaniu Spółkami zależnymi w zakresie wykraczającym poza zwykłe prawa i obowiązki udziałowca bądź akcjonariusza. Wnioskodawca świadczył (i nadal świadczy) na rzecz Spółek zależnych usługi opodatkowane (doradztwo ekonomiczne, marketing, najem gruntu) oraz zwolnione (udzielenie pożyczki) od podatku od towarów i sług. Spółka nie zrezygnowała i nie zamierza rezygnować ze zwolnienia od opodatkowania usług, o których mowa art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41 ustawy, na podstawie art. 43 ust. 22 ustawy.
Państwa wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą wskazania, czy zbycie przez Spółkę udziałów oraz akcji Spółek zależnych w zamian za wynagrodzenie niepieniężne, tj. nabycie przez Wnioskodawcę od Akcjonariusza akcji własnych celem ich umorzenia, będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
W analizowanej sprawie, w sytuacji, kiedy Spółka na rzecz Spółek zależnych, których udziały i akcje zamierza zbyć świadczyła i nadal świadczy usługi podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, tj. doradztwo ekonomiczne, marketing, najem gruntu oraz udzielenie pożyczki to działania Spółki w takim zakresie wpisują się w definicję działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy. Spółka świadcząc na rzecz Spółek Zależnych, w których posiada udziały i akcje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, działa w zakresie wykraczającym poza zwykłe prawa i obowiązki, związane z posiadaniem udziałów i akcji.
Równocześnie należy wskazać, że pomiędzy stronami (Spółką i Akcjonariuszem) zaistnieje więź o charakterze zobowiązaniowym – Wnioskodawca zobowiąże się przenieść na rzecz Akcjonariusz udziały i akcje w Spółkach Zależnych, a nabyte akcje własne (celem ich umorzenia) posiadane przez Akcjonariusza będą wynagrodzeniem za tą czynność, zbycia udziałów i akcji. Zatem zaistnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem usług a wynagrodzeniem stanowiącym konkretną wartość wyrażoną w pieniądzu.
W konsekwencji zbycie udziałów i akcji Spółek Zależnych w zamian za akcje nabyte od Akcjonariusza będzie odpowiadało hipotezie art. 8 ust. 1 ustawy. Wnioskodawca w rozpatrywanej sprawie będzie występować w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, a wypłata wynagrodzenia w formie akcji i udziału Spółek Zależnych będzie podlegała opodatkowaniu, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 oceniłem jako prawidłowe.
Kolejne Państwa wątpliwości dotyczą – w przypadku uznania Państwa stanowiska w zakresie pytania nr 1 za prawidłowe – ustalenia, czy przedmiotowa czynność będzie zwolniona od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a i 41 ustawy.
Należy wskazać, że zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewiduje dla niektórych czynności zwolnienie od podatku. Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.
I tak, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy:
Zwalnia się od podatku usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w:
a)spółkach,
b)innych niż spółki podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną
– z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi.
Z kolei zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy:
Zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2023 r. poz. 646 i 825), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.
Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek odzwierciedlenia odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L z 2006 r. Nr 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady.
Zgodnie z art. 135 ust. 1 lit. f) Dyrektywy 2006/112/WE Rady:
Państwa członkowskie zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem, jednakże z wyłączeniem przechowywania i zarządzania, których przedmiotem są akcje, udziały w spółkach lub związkach, obligacje i inne papiery wartościowe, z wyłączeniem dokumentów ustanawiających tytuł prawny do towarów, oraz praw do papierów wartościowych, o których mowa w art. 15 ust. 2.
Przy czym, stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 722):
Instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są papiery wartościowe.
Z kolei, jak stanowi art. 3 pkt 1 ww. ustawy o obrocie instrumentami finansowymi:
Ilekroć w ustawie jest mowa o papierach wartościowych – rozumie się przez to:
a)akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2024 r. poz. 18 i 96), prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne, bankowe prawa pochodne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz.U. z 2023 r. poz. 2488) i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego,
b)inne zbywalne prawa majątkowe, które powstają w wyniku emisji, inkorporujące uprawnienie do nabycia lub objęcia papierów wartościowych określonych w lit. a, lub wykonywane poprzez dokonanie rozliczenia pieniężnego, odnoszące się do papierów wartościowych określonych w lit. a, walut, stóp procentowych, stóp zwrotu, towarów oraz innych wskaźników lub mierników (prawa pochodne).
Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy:
Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:
1)czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2)usług doradztwa;
3)usług w zakresie leasingu.
Należy również wskazać, że na podstawie art. 43 ust. 16 ustawy:
Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 40a i 41, nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:
1)tytuł prawny do towarów;
2)tytuł własności nieruchomości;
3)prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;
4)udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;
5)prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.
Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczania zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu VAT.
Jednocześnie zwrócić należy uwagę na przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym:
Podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41, świadczonych na rzecz podatników, i wybrać ich opodatkowanie, pod warunkiem że:
1) jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny;
2) złoży naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne zawiadomienie o wyborze opodatkowania tych usług przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego rezygnuje ze zwolnienia.
Stosownie zaś do ust. 23 ww. przepisu:
Podatnik, o którym mowa w ust. 22, może, nie wcześniej niż po upływie 2 lat, licząc od początku okresu rozliczeniowego, od którego wybrał opodatkowanie usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41, ponownie skorzystać ze zwolnienia od podatku tych usług, pod warunkiem złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego pisemnego zawiadomienia o rezygnacji z opodatkowania, przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego ponownie będzie korzystał ze zwolnienia.
Powyższe przepisy umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku – w tym m.in. właśnie usług, których przedmiotem są udziały czy akcje w spółkach, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy.
Analiza przedstawionego opisu sprawy i treści przywołanych przepisów prawa prowadzi do wniosku, że sprzedaż przez Państwa akcji i udziałów w spółkach zależnych, jak wyżej wskazano - została wykonana w ramach działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy.
W rozpatrywanej sprawie przedmiotem świadczenia usług będą udziały oraz akcje w Spółkach Zależnych. Przeniesienie własności udziałów oraz akcji Spółek Zależnych nastąpi w zamian za nabycie akcji własnych celem ich umorzenia. Przedmiotowe usługi nie będą zatem polegały na przechowywaniu lub zarządzania udziałami oraz instrumentami finansowymi. Ponadto z okoliczności sprawy wynika, że nie znajdą zastosowania wyłączenia określone w przepisie art. 43 ust. 15 i ust. 16 ustawy.
Ponadto – jak wynika z opisu sprawy – Spółka nie zrezygnowała i nie zamierza zrezygnować ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 22 ustawy.
W związku z powyższym, przeniesienie na Akcjonariusza własności udziałów i akcji w Spółkach zależnych w zamian za nabycie przez Wnioskodawcę akcji własnych w celu ich umorzenia będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Jednak ww. przeniesienie własności udziałów będzie korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy, a przeniesienie akcji na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy.
W związku z tym oceniłem Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 jako prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.
Jak wynika z treści art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa:
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).
Zatem, tylko Państwo mogą czerpać z wydanej interpretacji ochronę prawną. Interpretacja ta stanowi ocenę Państwa stanowiska wyłącznie w zakresie powstania po Państwa stronie skutków podatkowych w podatku od towarów i usług z tytułu nabycia przez Państwa od Akcjonariusza akcji własnych celem ich umorzenia oraz z tytułu przeniesienia przez Państwa na rzecz Akcjonariusza własności udziałów oraz akcji Spółek zależnych. Zatem nie donosimy się w niej do skutków podatkowych jakie mogłyby powstać po stronie Akcjonariusza z tytułu przeniesienia przez Państwa na jego rzecz własności udziałów oraz akcji Spółek zależnych.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right