Interpretacja indywidualna z dnia 7 maja 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.134.2024.2.KF

Skutki podatkowe otrzymania zwrotu części spłaty kredytu na podstawie ugody sądowej.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 lutego 2024 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych otrzymania zwrotu części spłaty kredytu na podstawie ugody sądowej. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 24 kwietnia 2024 r. (wpływ 29 kwietnia 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego (wynikający z wniosku oraz jego uzupełnienia)

Jest Pani tzw. „frankowiczem”. W 2019 r. spłaciła Pani w całości kredyt hipoteczny. W 2022 r. wniosła Pani do Sądu w (…) pozew z roszczeniem względem Banku, ze względu na to, że w umowie kredytu mieszkaniowego (…) znajdowały się niedozwolone postanowienia umowne. Kancelaria, która Panią reprezentowała wyliczyła roszczenia na ponad (…) zł.

Natomiast (…) stycznia 2024 r. podpisała Pani ugodę sądową. Na podstawie ugody sądowej Bank zwrócił Pani (…) zł kapitału oraz zobowiązał się również do częściowego zwrotu kosztów procesu poniesionych przez Panią oraz kwoty dodatkowej w wysokości (…) zł. W związku z tym Bank zwrócił jedynie częściowo koszty niesłusznie poniesione przez Panią, a które wynikały z wadliwie skonstruowanej umowy kredytu.

Tak jak wspomniała Pani powyżej, wyliczone roszczenia wynikały z abuzywności zapisów w umowie, m.in. niewłaściwego przeliczania kursów waluty. Przypuszcza Pani, że ze względu na to, że Pani roszczenie ze względu na abuzywne zapisy w umowie, ponadto raty, które Pani płaciła, jak również kurs franka według Banku, były wyższe niż zaproponowane powyżej rozliczenie, Bank zaproponował kwotę dodatkową. W ugodzie jest zapis, który wskazuje, że otrzymuje Pani kwotę w wysokości (…) zł na wskazany rachunek. Ze względu na to, że obawiała się Pani, że proces będzie się wydłużał, ponadto nie wiedziała Pani jaki będzie finał sprawy, podjęła Pani decyzję o podpisaniu ugody.

Natomiast Bank nie umorzył żadnych wierzytelności, ponieważ (…) marca 2019 r. dokonała Pani przedterminowej spłaty kredytu, na skutek czego w księgach Banku na dzień zawarcia ugody nie figurowały żadne zobowiązania z Pani strony z tytułu umowy.

Pytania

Czy zaniechanie poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe będzie miało zastosowanie w Pani sytuacji? Jeśli tak to czy dotyczy to całej kwoty, a jeśli nie to dlaczego?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, w Pani sytuacji powinno być zastosowane zaniechanie poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. W momencie zakupu mieszkania kredyt hipoteczny był jedynym dla Pani rozwiązaniem, aby mogła Pani zakupić mieszkanie, a kredyt we frankach był jedynym kredytem, który Bank proponował dla Pani. Po 12 latach spłacania kredytu musiała Pani spłacić prawie 80% zaciągniętego kredytu pomimo, że przez te wszystkie lata starała się Pani na bieżąco nadpłacać w miarę możliwości finansowych. Czuje się Pani oszukana przez Bank, natomiast nie chciała Pani dalej uczestniczyć w procesie, aby Bank wypłacił Pani całą należną kwotę, ponieważ nie wie Pani jak długo proces jeszcze by trwał. Dlatego w Pani ocenie powinno być zastosowane zaniechanie podatku od tej kwoty, którą otrzymała Pani od Banku.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Na podmiotach dokonujących świadczeń z innych źródeł ciążą natomiast obowiązki informacyjne wynikające z art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem:

Odnosząc się do Pani wątpliwości wyjaśnić należy, że – jak wynika z zacytowanych przepisów – opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Wskazać również należy na rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592 ze zm.).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

W analizowanej sprawie po Pani stronie w ogóle nie dojdzie do powstania przysporzenia majątkowego. W związku z zawarciem ugody otrzyma Pani zwrot środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy przekazała Pani na rzecz Banku w ramach spłaty części rat udzielonego Pani kredytu mieszkaniowego. Ponadto Bank zobowiązał się do częściowego zwrotu poniesionych przez Panią kosztów procesu. A zatem otrzyma Pani środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z Pani własnych środków. Kwota otrzymana na podstawie ugody z Bankiem nie spowoduje więc faktycznego przyrostu w Pani majątku. Wypłata ta będzie dla Pani neutralna podatkowo.

W konsekwencji, kwota otrzymana od Banku nie będzie stanowiła dla Pani przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Z uwagi na to, że otrzymana kwota nie będzie stanowiła dla Pani przychodu, w opisanej sytuacji nie można w ogóle mówić o zastosowaniu zaniechania poboru podatku. Zaniechanie poboru podatku może mieć bowiem zastosowanie wyłącznie w sytuacji, w której w pierwszej kolejności dochodzi do powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Poza tym, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, zaniechanie poboru podatku dotyczy umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie. Tymczasem, jak wyjaśniła Pani w uzupełnieniu wniosku, Bank nie umorzył Pani żadnych wierzytelności, ponieważ (…) marca 2019 r. dokonała Pani przedterminowej spłaty kredytu, na skutek czego w księgach Banku na dzień zawarcia ugody nie figurowały żadne zobowiązania z Pani strony z tytułu umowy.

W związku z powyższym, Pani stanowisko, w myśl którego w opisanej sytuacji powinno mieć zastosowanie zaniechanie poboru podatku, jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).