Ocena decyzji w kontekście wad kwalifikowanych w postępowaniu nieważnościowym - Wyrok NSA z dnia 5 kwietnia 2024 r., sygn. I OSK 296/21

W ramach postępowania nieważnościowego, ocena decyzji administracyjnej skupia się wyłącznie na sprawdzeniu istnienia wad kwalifikowanych określonych w art. 156 § 1 kpa, a skutki społeczno-gospodarcze wywołane przez decyzję nie mają wpływu na ocenę jej rażącego naruszenia prawa w myśl art. 156 § 1 pkt 2 kpa.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Marek Stojanowski Sędziowie: sędzia NSA Marian Wolanin (spr.) sędzia del. WSA Agnieszka Miernik Protokolant: starszy asystent sędziego Jakub Rozenfeld po rozpoznaniu w dniu 5 kwietnia 2024 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej S. C. i J. C. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 sierpnia 2020 r. sygn. akt I SA/Wa 1617/19 w sprawie ze skargi S. C. i J. C. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia 14 maja 2019 r. nr KO A/3415/Pd/18 w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wyrokiem z 6 sierpnia 2020 r., sygn. akt I SA/Wa 1617/19, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (dalej: Sąd I instancji, WSA) oddalił skargę S. C. i J. C. (dalej: skarżący, skarżący kasacyjnie) na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. (dalej: SKO; organ administracji) z 14 maja 2019 r., nr KO A/3415/Pd/18 (dalej: zaskarżona decyzja), w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji.

W skardze kasacyjnej od przywołanego wyroku pełnomocnik skarżących zaskarżył to orzeczenie w całości, na podstawie art. 174 pkt 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2023 r. poz. 1634; dalej: ppsa) zarzucając naruszenie: a) art. 156 § 1 pkt 2 kpa oraz art. 156 § 2 i art. 158 § 2 kpa w związku z art. 2, 7, 8 i 190 ust. 1 Konstytucji RP w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 12 maja 2015 r., sygn. akt P 46/13, poprzez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie oraz pominięcie (niezastosowanie) art. 156 § 2 kpa, art. 158 § 2 kpa, w związku z art. 190 ust. 1 konstytucji RP i wyrokiem TK z 12 maja 2015 r., sygn. akt P 46/13, który stwierdził za niezgodny art. 156 § 2 kpa, z art. 2 Konstytucji RP i utracił on moc w zakresie, w jakim nie wyłącza dopuszczalności stwierdzenia nieważności decyzji wydanej z rażącym naruszeniem prawa, gdy od wydania decyzji nastąpił znaczny upływ czasu, a decyzja była podstawą nabycia prawa lub ekspektatywy, podczas gdy przy prawidłowym zastosowaniu art. 156 § 1 pkt 2 kpa w zw. z art. 156 § 2 kpa w zw. z art. 158 § 2 kpa i art. 190 ust. 1 Konstytucji RP Sąd I instancji powinien uchylić decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z 11 września 2018 r., nr [...] (dalej: decyzja organu I instancji), stwierdzającą nieważność decyzji Burmistrza Miasta M. Nr [...] z 13 marca 2007 r. w sprawie zatwierdzenia podziału nieruchomości (dalej: decyzja z 2007 r.) oraz zaskarżoną decyzję organu II instancji z powodu ich niezgodności z prawem (naruszenia prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy) oraz zobowiązać organ na podstawie art. 145a § 1 ppsa, do wydania decyzji o odmowie stwierdzenia nieważności decyzji z 13 marca 2007 r. i wydanie decyzji stwierdzającej wydanie w/w decyzji Burmistrza z naruszeniem prawa oraz wskazania znacznego upływu czasu i nabycia przez stronę ekspektatywy lub prawa jako okoliczności, z powodu których organ nie stwierdził nieważności decyzji - art. 158 § 2 kpa, ewentualnie na podstawie art. 153 ppsa, przedstawić ocenę prawną i wskazania co do konieczności zastosowania w niniejszej sprawie wytycznych płynących z wyroku TK z 12 maja 2015 r., sygn. akt P 46/13; b) art. 156 § 1 pkt 2 kpa w zw. z art. 156 § 2 kpa, poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie oraz pominięcie (niezastosowanie) art. 158 § 2 kpa, polegające na zastosowaniu eliminacji decyzji z porządku prawnego bez ustalenia i oceny jakie są niemożliwe do zaakceptowania z punktu widzenia wymagań praworządności - gospodarcze lub społeczne skutki, które wywołała decyzja z 2007 r. o zatwierdzeniu projektu podziału nieruchomości, których wystąpienie powoduje, że nie jest możliwe zaakceptowanie tej decyzji, jako aktu wydanego przez organy praworządnego państwa. Bez poczynienia takich ustaleń organ oraz Sąd I instancji dokonał oceny, że w sprawie doszło do naruszenia przepisów prawa o charakterze rażącym, podczas gdy przy prawidłowym zastosowaniu art. 156 § 1 pkt 2 kpa w zw. z art. 156 § 2 kpa, (który został uznany za niezgody z art. 2 Konstytucji RP w/w wyrokiem TK i utracił moc w zakresie, w jakim nie wyłącza dopuszczalności stwierdzenia nieważności decyzji wydanej z rażącym naruszeniem prawa, gdy od wydania decyzji nastąpił znaczny upływ czasu, a decyzja była podstawą nabycia prawa lub ekspektatywy), Sąd I Instancji powinien uchylić obie decyzje Samorządowego Kolegium Odwoławczego o stwierdzeniu nieważności decyzji z 2007 r. z uwagi na ich niezgodność z prawem (naruszenia prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy) oraz zobowiązać organ na podstawie art. 145a § 1 ppsa, do wydania decyzji o odmowie stwierdzenia nieważności decyzji z 2007 r. i wydanie decyzji stwierdzającej wydanie decyzji z 2007 r. z naruszeniem prawa oraz wskazania pozytywnych skutków gospodarczych i społecznych jako okoliczności, z powodu których organ nie stwierdził nieważności decyzji - art. 158 § 2 kpa, ewentualnie na podstawie art. 153 ppsa, przedstawić ocenę prawną i wskazania co do konieczności zastosowania w niniejszej sprawie ustaleń i ocen jakie są niemożliwe do zaakceptowania z punktu widzenia wymagań praworządności - gospodarcze lub społeczne skutki, które wywołała decyzja z 2007 r.