Interpretacja indywidualna z dnia 17 kwietnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.177.2024.2.MKA

Skutki podatkowe umorzenia pożyczki hipotecznej.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

19 lutego 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 19 lutego 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych umorzenia pożyczki hipotecznej. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 9 kwietnia 2024 r. (wpływ 9 kwietnia 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

12 listopada 2010 r. zawarli Państwo (Pani i Pani mąż) umowę pożyczki hipotecznej z (…) na kwotę (...) EUR (...). Zgodnie z załącznikiem nr 6 do umowy suma odsetek oraz prowizji należnych bankowi za okres kredytowania wynosiła (...) zł. Okres kredytowania wynosił 240 miesięcy. Po 144 miesiącach kwota należności wynikająca z umowy wraz z odsetkami została spłacona (harmonogram spłat załącznik do ugody). 22 września 2023 r. podpisała Pani z bankiem ugodę oraz aneks do umowy pożyczki. Po przewalutowaniu przez bank zadłużenia kwota pożyczki na dzień 18 września 2023 r. wyniosła (...) zł. Kwotę tę zapłacili Państwo 25 września 2023 r. Mimo wywiązania się z umowy pożyczki oraz aneksu bank wystawił Pani i Pani mężowi PIT-11 za 2023 r. na kwotę wynikającą z umorzonych pozostałych 96 rat, które jakby Państwo zapłacili byłyby Państwa nadpłatą.

Ponadto w uzupełnieniu wniosku podała Pani następujące informacje:

Zgodnie z zawartą ugodą z 22 września 2023 r. bank umorzył zobowiązanie z tytułu umowy pożyczki hipotecznej wraz z odsetkami, które zostały ujęte w całkowitej kwocie umorzenia. Była Pani solidarnie z mężem zobowiązana do spłaty pożyczki hipotecznej z 2010 r. Bank umorzył pozostałą kwotę do spłaty wszystkim pożyczkobiorcom. Bank umorzył zobowiązanie na podstawie polubownego porozumienia zmiany waluty i wysokości spłaty wierzytelności.

Pytanie

Czy w związku z wystawionym PIT-11 za 2023 r. przez Bank na połowę wartości umorzenia należności i odsetek powinna Pani zapłacić podatek dochodowy wynikający z zeznania za 2023 r.?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, niepodpisanie ugody z Bankiem skutkowałoby nadpłaceniem pożyczki hipotecznej i nie jest to Pani przychodem, ponieważ wcześniej dokonała Pani spłaty w całości pożyczki hipotecznej wraz z odsetkami (co wynika z załączonej do ugody tabeli spłaty pożyczki). Jednocześnie uważa Pani, że od nadpłaty podatek dochodowy jest nienależny, a PIT-11 wystawiony przez bank jest niezasadny.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnychświadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Wskazać również należy, że dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez bank wierzytelności od pożyczki hipotecznej, zaciągniętej przez Panią wskazać należy, że umowa pożyczki została uregulowana w przepisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).

Zgodnie z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego:

Stosownie do art. 720 § 2 ww. Kodeksu:

Podkreślić należy, że otrzymanie pożyczki i jej spłata na warunkach przewidzianych w umowie pożyczki są obojętne podatkowo. Przychód po stronie pożyczkobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia pożyczki, jej części lub odsetek. Wtedy bowiem pożyczkobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 Kodeksu cywilnego:

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

W konsekwencji, umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu pożyczki należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W opisie stanu faktycznego wskazała Pani, że zawarli Państwo (Pani i Pani mąż) z bankiem ugodę, w której bank umorzył zobowiązanie z tytułu umowy pożyczki hipotecznej wraz z odsetkami, które zostały ujęte w całkowitej kwocie umorzenia. Zobowiązanie zostało umorzone na podstawie polubownego porozumienia zmiany waluty i wysokości spłaty wierzytelności. Bank umorzył zobowiązanie obojgu pożyczkobiorcom. Ponadto wystawił Pani informację PIT-11, w której uwzględnił połowę umorzonego zobowiązania.

Zatem z treści ugody jednoznacznie wynika, że w wyniku jej zawarcia doszło do umorzenia zobowiązania jakie posiadała Pani wobec banku.

Wobec powyższego, umorzona przez Bank kwota zobowiązania z tytułu pożyczki hipotecznej zaciągniętej przez Panią 12 listopada 2010 r., stanowić dla Pani będzie przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 tej ustawy. Przychód ten podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych według skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1 ustawy. Połowę kwoty umorzonego zobowiązania winna Pani wykazać w zeznaniu podatkowym składanym za 2023 r.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Wyjaśniam, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Natomiast w myśl art 14c § 1 tej ustawy, interpretacja indywidualna zawiera ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Z powyższych przepisów wynika zatem, że przedmiotem interpretacji może być jedynie ocena stanowiska wnioskodawcy dotyczącego przedstawionego we wniosku stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). W konsekwencji nie jestem uprawniony do analizowania i oceny przesłanych załączników.

Z uwagi na to, że wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej stosowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, został złożony przez Panią jako jednego ze współpożyczkobiorców, zaznaczam, że interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla drugiego współpożyczkobiorcy, tj. Pani męża.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

· Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).