Interpretacja indywidualna z dnia 16 kwietnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.3.2024.3.KO

Prawo do odliczenia przez Spółkę podatku naliczonego wskazanego na fakturach wystawionych przez Uczestnika w związku z czynnościami opodatkowanymi VAT wykonywanymi na rzecz Spółki.

Interpretacja indywidualna –

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

4 stycznia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia przez Państwa podatku naliczonego wskazanego na fakturach wystawionych przez Uczestnika w związku z czynnościami opodatkowanymi VAT wykonywanymi na rzecz Państwa.

Pismem z 25 marca 2024 r. i 5 kwietnia 2024 r. uzupełniono wniosek.

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Opis stanu faktycznego

X spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (...) („X”, „Lider” lub „Wnioskodawca") jest spółką prawa handlowego, będącą osobą prawną. Wnioskodawca jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. Przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest prowadzenie prac podziemnych. Wskazane prace prowadzone są przez X w wielu kopalniach i zakładach górniczych ….

W ramach opisanej działalności X zdecydowała o udziale w przetargu organizowanym przez jeden z … (spółka prawa handlowego, posiadająca osobowość prawną, zarejestrowana jako podatnik VAT czynny, dalej: „Zamawiający”)

Dla zwiększenia konkurencyjności składanej oferty oraz efektywności prowadzonych prac (w razie zawarcia umowy z Zamawiającym) Wnioskodawca zdecydował o zawarciu w dniu (...) 2023 r., wraz z innym podmiotem, tj. spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, osobą prawną, zarejestrowaną jako podatnik VAT czynny („Konsorcjant”, łącznie jako „Konsorcjanci”) umowy konsorcjum („Umowa Konsorcjum”), której celem było złożenie oferty w związku z postępowaniem prowadzonym przez Zamawiającego. Następnie, w przypadku wyboru przez Zamawiającego oferty Konsorcjantów, Konsorcjanci mieli przystąpić do wykonania przedmiotu umowy (dotyczącej prac podziemnych w …), zawartej z podmiotem zamawiającym (spółka prawa handlowego, posiadająca osobowość prawną, zarejestrowana jako podatnik VAT czynny, dalej: jako „Zamawiający”). Na mocy Umowy Konsorcjum, Lider i Konsorcjant, zobowiązali się ściśle współpracować we wszystkich fazach postępowania przetargowego prowadzonego przez Zmawiającego tj. w zakresie fazy ofertowej, w fazie wyboru ofert oraz następnie (w przypadku wyboru przez Zamawiającego oferty złożonej przez Konsorcjantów) w fazie realizacji zamówienia.

Konsorcjum zostało powołane na czas trwania procedury przetargowej, a w przypadku zawarcia z Zamawiającym umowy na realizację przedmiotu zamówienia do terminu jej wykonania wraz z terminami dodatkowymi wynikającymi z aneksów zawartych z Zamawiającym, gdy zostaną zawarte.

W ramach podziału zadań między konsorcjantami należy wskazać, że do obowiązków Lidera należy:

- przygotowanie swoich materiałów ofertowych, obejmujących zakres prac przewidzianych przez niego do realizacji, których obowiązek wynika z zapisów SWZ;

- przygotowanie kompletnej oferty w oparciu o swoje materiały jak i materiały ofertowe.

Uczestnika Konsorcjum:

- zabezpieczenie wadium w formie gotówki albo gwarancji ubezpieczeniowej lub bankowej;

- złożenie oferty;

- uczestnictwo we wszystkich spotkaniach z Zamawiającym;

- niezwłoczne przekazywanie wszystkich pozyskanych informacji związanych z przedmiotowym zamówieniem Konsorcjantowi;

- w przypadku wyboru oferty Konsorcjum zawarcie z Zamawiającym umowy;

- w przypadku wyboru oferty Konsorcjum aktywny udział we wspólnym realizowaniu zamówienia;

- zapewnienie nadzoru nad robotami strzałowymi podczas realizacji zamówienia.

Wnioskodawca pełni rolę pełnomocnika Konsorcjum, upoważnionego do reprezentowania stron, w tym do złożenia kompletnej oferty, do składania oświadczeń w imieniu Konsorcjum, do poświadczania dokumentów za zgodność z oryginałem oraz do zawarcia umowy w postępowaniu oraz reprezentowania Konsorcjum po zawarciu umowy z Zamawiającym.

Z kolei do obowiązków Konsorcjanta należy:

- przygotowanie swoich materiałów ofertowych, obejmujących zakres prac przewidzianych przez niego do realizacji, których obowiązek dostarczenia wynika z zapisów umowy Konsorcjum;

- dostarczenie wszystkich wymaganych przez SWZ dokumentów przedsiębiorstwa potrzebnych do sporządzenia przez Lidera kompletnej oferty;

- w przypadku wyboru oferty Konsorcjum aktywny udział we wspólnym realizowaniu zamówienia;

- zapewnienie zasobów ludzkich i potencjału technicznego, sprzętu i narzędzi niezbędnych przy zrealizowaniu zamówienia;

- sporządzenie miesięcznych protokołów odbioru prac.

Zgodnie z Umową Konsorcjum faktura na Zamawiającego będzie wystawiana przez Wnioskodawcę, który z Konsorcjantem prowadzi wzajemne rozliczenia.

W związku z wyborem przez Zamawiającego oferty Konsorcjantów, w dniu 27 listopada 2023 r., zawarli oni z Zamawiającym umowę na wykonanie określonych prac podziemnych („Umowa z Zamawiającym”).

Ponadto, w konsekwencji zawarcia Umowy z Zamawiającym, Konsorcjanci zawarli pomiędzy sobą tego samego dnia, tj. 27 listopada 2023 r., porozumienie dotyczące zasad rozliczeń finansowych pomiędzy Liderem Konsorcjum a Konsorcjantem z tytułu wykonywanych robót („Porozumienie dot. rozliczeń”).

W porozumieniu, Konsorcjanci wskazali, że wyliczenia przez Lidera należnego miesięcznego wynagrodzenia odbywać się będą sukcesywnie, zgodnie z protokołem odbioru prac, podpisanym przez Zamawiającego bez uwag, pomniejszona o wynagrodzenie podwykonawcy (za usługi wykonane przez podwykonawcę na podstawie odrębnej umowy zawartej z podwykonawcą przez Lidera), stosownie do zakresu rzeczowo - ilościowego wykonanego w ramach umowy w stosunku:

1) Lider - wynagrodzenie w wysokości 8%,

2) Konsorcjant - wynagrodzenie w wysokości 92%.

Podwykonawcy, o który mowa powyżej, przysługiwało będzie wynagrodzenie za faktycznie wykonane roboty w cenach wynikających z umowy o podwykonawstwo.

Lider będzie wystawiał faktury VAT Konsorcjantowi oraz/lub podwykonawcy z tytułu wszystkich zobowiązań wobec Zamawiającego, w tym kosztów świadczenia odpłatnych usług przez Zamawiającego. Z kolei podstawą wystawiania faktur Liderowi będzie spisany protokół wewnętrzny Konsorcjum, przygotowany zgodnie z zasadami wynikającymi z Porozumienia dot. rozliczeń.

Wnioskodawca wskazuje również, że Konsorcjanci nie zawarli umowy o utworzeniu grupy VAT ani nie dokonali rejestracji grupy VAT.

Pismem z 25 marca 2024 r. uzupełniono opis sprawy następująco.

1. Czy Państwo są czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług?

Odpowiedź:

Tak.

2. Czy Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Konsorcjant) jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług?

Odpowiedź:

Tak.

3. Czy Państwo świadczą/będą świadczyć usługi lub dokonują/będą dokonywać dostawy towarów odpłatnie/nieodpłatnie na rzecz Konsorcjanta?

Odpowiedź:

Konsorcjum ma charakter konsorcjum podwykonawczego, w ramach którego Uczestnik dokonuje określonych, odpłatnych świadczeń na rzecz Lidera. Lider nie wykonuje na rzecz Uczestnika zarówno odpłatnych jak i nieodpłatnych świadczeń (usług, czy też dostaw towarów).

Jedynymi fakturami wystawianymi przez Lidera na Uczestnika (oraz innych ewentualnych podwykonawców) będą faktury dotyczące przeniesienia zobowiązań wobec Zamawiającego, powstałych na mocy umowy zawartej przez Konsorcjum z Zamawiającym (chodzi tu o opłaty za rejestrację wejść i wyjść na teren zakładu pracy Zamawiającego, koszty szkolenia BHP osób wykonujących prace, korzystanie z lampowni i pochłaniaczy, korzystanie z łaźni, pranie, suszenie i szycie odzieży roboczej, wystawienie duplikatów kart wstępu na teren zakładu pracy Zamawiającego). Niemniej, jest to jedynie zwykłe przeniesienie rzeczywistych wydatków związanych bezpośrednio z działaniami podejmowanymi przez Uczestnika (lub innych podwykonawców). Innymi słowy, dochodzi tu do refakturowania w myśl art. 8 ust. 2a ustawy o VAT.

4. Czy Państwo dokonują/będą dokonywać rozliczenia poniesionych kosztów i przychodów w przypadającym udziale procentowym w Konsorcjum, proszę opisać?

Odpowiedź:

Zgodnie z opisem stanu faktycznego zawartym we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej prawa podatkowego z 4 stycznia 2024 r. w porozumieniu dotyczącym zasad rozliczania Konsorcjum, Konsorcjanci wskazali, że wyliczenia przez Lidera należnego miesięcznego wynagrodzenia odbywać się będą sukcesywnie, zgodnie z protokołem odbioru prac, podpisanym przez Zamawiającego bez uwag, pomniejszona o wynagrodzenie podwykonawcy (za usługi wykonane przez podwykonawcę na podstawie odrębnej umowy zawartej z podwykonawcą przez Lidera), stosownie do zakresu rzeczowo - ilościowego wykonanego w ramach umowy. Uwzględniając to:

1) Liderowi przypada wynagrodzenie w wysokości 8%,

2) Konsorcjantowi przypada wynagrodzenie w wysokości 92%.

Podwykonawcy, o który mowa powyżej, przysługuje wynagrodzenie za wykonane roboty w cenach wynikających z umowy o podwykonawstwo.

Z kolei podstawą wystawiania faktur Liderowi jest spisany protokół wewnętrzny Konsorcjum, dokumentujący czynności wykonane przez Uczestnika w danym miesiącu.

Wnioskodawca (tj. Lider) podnosi, że porozumienie dot. rozliczania Konsorcjum, w załączniku nr 1, wskazuje ustalony zakres prac które zostaną wykonane w ramach umowy Konsorcjum. Mowa tu przykładowo o pracach takich jak:

1) wykonanie przebudowy chodnika 3 badawczego na poziomie 726 m w obudowie ŁP10/V32/A w podziałce do 0,8 m z wykładką w okładzinie betonowej;

2) wykonanie przebudowy chodnika 3 badawczego na poziomie 726 m w obudowie ŁP12/V32/4/A w podziałce do 0,8 m z wykładką w okładzinie betonowej;

3) Wykonanie wzmocnień przez zabudowę podciągu drewnianego na stojakach stalowych lub podciągu stalowego w osi wyrobiska w miejscach wskazanych KDG na łącznym odcinku 100 m.

Wysokość udziału Lidera i Uczestnika w wynagrodzeniu otrzymywanym od Zamawiającego stanowi jedynie element kalkulacyjny wynagrodzenia przysługującego Uczestnikowi za czynności opodatkowane VAT, wykonywane na rzecz Lidera. Wysokość ww. udziału stanowi procentowe wyrażenie zaangażowania (polegającego m.in. na zapewnieniu pracowników i urządzeń) Uczestnika w prace zmierzające do realizacji zadań wskazanych w pkt 1-3 powyżej. Co istotne, jeżeli w ramach wykonywanych prac okaże się, że niezbędne będzie wykonanie dodatkowych prac, to w tym zakresie zostanie przygotowane dodatkowe porozumienie (umowa) określająca wysokość wynagrodzenia przysługującego Uczestnikowi z tytułu wykonania takich dodatkowych prac.

Ponadto, koszty każdego z uczestników Konsorcjum (tj. Lidera i Uczestnika) ponoszone będą przez te podmioty we własnym zakresie. Innymi słowy, każdy uczestnik konsorcjum ponosi realny ciężar wydatków związanych ze swoim uczestnictwem w Konsorcjum. Koszty nie są rozdzielane na Lidera oraz Uczestnika według jakiegokolwiek klucza.

5. Czy Konsorcjant świadczy/będzie świadczyć usługi lub dokonuje/będzie dokonywać dostawy towarów odpłatnie/nieodpłatnie na rzecz Państwa?

Odpowiedź:

Jak zostało wskazane w pkt. 4 Uczestnik dokonuje na rzecz Lidera określone odpłatne czynności.

6. Czy Konsorcjant dokonuje/będzie dokonywać rozliczenia poniesionych kosztów i przychodów w przypadającym udziale procentowym w Konsorcjum, proszę opisać?

Odpowiedź:

Odpowiedź na wskazane pytanie została zawarta w odpowiedzi do pytania nr 4.

Pismem z 5 kwietnia 2024 r. uzupełniono opis sprawy następująco.

1. Czy towary i usługi wymienione w fakturach wystawionych przez Uczestnika na rzecz Państwa są/będą wykorzystywane przez Państwa do wykonywania czynności opodatkowanych?

Odpowiedź:

Tak.

2. Jakie odpłatne świadczenia dokonuje Uczestnik na rzecz Lidera tj. Państwa, proszę opisać?

Odpowiedź:

Z informacji, które do tej pory Wnioskodawca wskazał Dyrektorowi KIS we wniosku o wydanie interpretacji z dnia 4 stycznia 2024 r. oraz odpowiedzi na wezwanie do uzupełnienia tegoż wniosku z dnia 18 marca 2024 r. o nr 0111-KDIB3-1.4012.3.2024.1.KO wynika, że:

 I. porozumienie dot. rozliczania Konsorcjum, w załączniku nr 1, wskazuje ustalony zakres prac, które zostaną wykonane w ramach umowy Konsorcjum. Mowa tu przykładowo o pracach takich jak:

1) wykonanie przebudowy chodnika 3 badawczego na poziomie 726 m w obudowie ŁP10/V32/A w podziałce do 0,8 m z wykładką w okładzinie betonowej;

2) wykonanie przebudowy chodnika 3 badawczego na poziomie 726 m w obudowie ŁP12/V32/4/A w podziałce do 0,8 m z wykładką w okładzinie betonowej;

3) wykonanie wzmocnień przez zabudowę podciągu drewnianego na stojakach stalowych lub podciągu stalowego w osi wyrobiska w miejscach wskazanych KDG na łącznym odcinku 100 m.

II. do obowiązków Uczestnika należy m.in.:

1) przygotowanie swoich materiałów ofertowych, obejmujących zakres prac przewidzianych przez niego do realizacji, których obowiązek dostarczenia wynika z zapisów umowy Konsorcjum;

2) dostarczenie wszystkich wymaganych przez SWZ dokumentów przedsiębiorstwa potrzebnych do sporządzenia przez Lidera kompletnej oferty;

3) w przypadku wyboru oferty Konsorcjum aktywny udział we wspólnym realizowaniu zamówienia;

4) zapewnienie zasobów ludzkich i potencjału technicznego, sprzętu i narzędzi niezbędnych przy zrealizowaniu zamówienia;

5) sporządzenie miesięcznych protokołów odbioru prac.

Chcąc jeszcze bardziej doprecyzować ww. opis, Wnioskodawca wskazuje, że w ramach realizacji prac wskazanych w pkt I i II powyżej, w ramach Konsorcjum Uczestnik będzie odpłatnie wykonywał na rzecz Wnioskodawcy świadczenia związane m.in. z:

1) przebudową wyrobisk;

2) urabianiem calizny (nienaruszonej zawartości pokładu) za pomocą młotków pneumatycznych lub elektrycznych;

3) wykonaniem stropu i ociosów;

4) załadunkiem urobku;

5) transportem urobku/materiałów.

Wnioskodawca wskazuje również, że nie jest możliwe wyodrębnienie każdej poszczególnej czynności, ponieważ ich zakres wynika z bieżących potrzeb wynikających z sytuacji zastanej przez Uczestnika w danym wyrobisku (znajdującym się ponad 700 m pod ziemią). Niemniej za czynności te Uczestnikowi będzie przysługiwało wynagrodzenie od Wnioskodawcy.

Pytanie ostatecznie sformułowane w piśmie z 25 marca 2024 r.

Czy Wnioskodawcy (Liderowi Konsorcjum) przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego przez Uczestnika i wskazanego na fakturach wystawionych przez Uczestnika w związku z czynnościami opodatkowanymi VAT, wykonywanymi przez Uczestnika na rzecz Lidera w ramach Konsorcjum?

Państwa stanowisko w sprawie ostatecznie sformułowane w piśmie z 25 marca 2024 r.

Zdaniem Wnioskodawcy (Lidera Konsorcjum), przysługuje mu prawo do odliczenia VAT naliczonego przez Uczestnika i wskazanego na fakturach wystawionych przez Uczestnika w związku z czynnościami opodatkowanymi VAT, wykonywanymi przez Uczestnika na rzecz Lidera w ramach Konsorcjum.

Ocena stanowiska

Stanowisko Państwa w zakresie podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r., poz. 361), zwanej dalej ustawą.

W myśl art. 86 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Kwotę podatku naliczonego stanowi:

1) suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a)nabycia towarów i usług,

b) dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi;

Jak wynika z powołanych przepisów, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług, oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ustawa o podatku od towarów i usług ustanawia zasadę tzw. niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej. Wystarczającym zatem jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towaru lub usługi, przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej oraz planowanej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakup ten dokonany został w celu jego wykorzystania w ramach działalności opodatkowanej. Ta warunkowość realizacji określonego w art. 86 ust. 1 ustawy prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony powoduje, że nieziszczenie się warunku pozytywnego, jakim jest wykorzystanie towaru lub usługi do realizacji czynności opodatkowanej podatnika, np. gdy okaże się, że zmieniono przeznaczenie towaru (usługi) i został on ostatecznie wykorzystany do czynności zwolnionych od VAT lub niepodlegających VAT – spowoduje konieczność weryfikacji uprzedniego odliczenia podatku naliczonego.

Z uregulowań ustawy o podatku od towarów i usług wyraźnie wynika, że dla realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego niezbędne jest istnienie związku między dokonywanymi zakupami towarów i usług, a prowadzoną działalnością opodatkowaną. Przy czym związek dokonywanych zakupów z działalnością podatnika może mieć charakter bezpośredni lub pośredni.

O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością gospodarczą można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży – towary handlowe lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług, będących przedmiotem dostawy; bezpośrednio więc wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika.

Natomiast o związku pośrednim można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa. Mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganymi przez podatnika przychodami. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania przychodu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez dany podmiot obrotów.

Warunek zachowania związku zakupów z działalnością opodatkowaną, akcentowany jest w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE. W orzeczeniu z dnia 6 kwietnia 1995 r. (w sprawie C-4/94, BLP Groupplc v. Commissioners of Customs & Excise), TSUE stwierdził, że powstanie prawa do odliczenia podatku jest uzależnione od bezpośredniego i niezwłocznego związku z transakcjami opodatkowanymi. Także w wyroku z dnia 8 czerwca 2000 r. (w sprawie C-98/98, Commissioners of Customs and Excise a Midland Bank plc) TSUE nie miał wątpliwości, że artykuł 2 Pierwszej Dyrektywy i artykuł 17 ust. 2, 3 i 5 Szóstej Dyrektywy w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych należy interpretować w taki sposób, aby warunkiem odliczenia przez podatnika VAT oraz podstawą do ustalenia zakresu tego prawa było zasadniczo istnienie bezpośredniego związku pomiędzy daną transakcją nabycia, a daną transakcją (lub transakcjami) sprzedaży. W wyroku z dnia 13 marca 2008 r. w sprawie C-437/06 Securenta, TSUE stanął na stanowisku, że w sytuacji, gdy podatnik wykonuje działalność gospodarczą i działalność niemającą charakteru gospodarczego, prawo do odliczenia z tytułu ewentualnych wydatków jest dopuszczalne jedynie w zakresie, w jakim wydatki te można przyporządkować działalności gospodarczej podatnika.

Powyższe jest zgodne z utrwalonym już orzecznictwem TSUE dotyczącym prawa do odliczenia podatku naliczonego, np. z wyrokiem TSUE w sprawie C-528/19 (pkt 27), w którym m.in. stwierdzono: „Prawo do odliczenia zostaje jednak również przyznane podatnikowi nawet w przypadku braku bezpośredniego i ścisłego związku pomiędzy konkretną transakcją powodującą naliczenie podatku a transakcją lub większą liczbą transakcji objętych podatkiem należnym, które rodzą prawo do odliczenia, gdy koszty omawianych usług należą do kosztów ogólnych podatnika i jako takie stanowią elementy składowe ceny dostarczanych przez niego towarów lub świadczonych przez niego usług. Koszty takie zachowują bowiem bezpośredni i ścisły związek z całą działalnością gospodarczą podatnika (wyrok z dnia 14 września 2017 r., Iberdrola Inmobiliaria Real Estate Investments, C‑132/16, EU:C:2017:683, pkt 29 i przytoczone tam orzecznictwo)”.

Jak wyjaśniono, odliczeniu powinien podlegać taki podatek naliczony, który zawarty jest w cenie towarów i usług nabytych w celu wykonania czynności opodatkowanych. Należy zaznaczyć, że nie zawsze możliwe jest wskazanie na ścisłe powiązanie podatku naliczonego z konkretnymi czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika. Ważne jest jednak, by związek ten w chwili dokonywania zakupów był oczywisty, a nabyte towary i usługi muszą w sposób niewątpliwy służyć czynnościom opodatkowanym. Okoliczności towarzyszące konkretnej transakcji zakupu towaru lub usługi powinny wskazywać jednoznacznie, że zakup ten dokonany został w celu jego wykorzystania w ramach działalności opodatkowanej podatnika, przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej lub planowanej przez niego działalności gospodarczej.

Ponadto ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, to jest m.in. tego, że zakupy będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:

Z opisu sprawy wynika, że Państwo są zarejestrowani jako podatnik VAT czynny. Przedmiotem działalności Państwa jest prowadzenie prac podziemnych. W ramach działalności zdecydowali Państwo o udziale w przetargu organizowanym przez jeden z podmiotów z branży wydobywczej węgla kamiennego. Dla zwiększenia konkurencyjności składanej oferty oraz efektywności prowadzonych prac (w razie zawarcia umowy z Zamawiającym) zdecydowali Państwo o zawarciu w dniu 11 października 2023 r., wraz z innym podmiotem, tj. spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, zarejestrowaną jako podatnik VAT czynny umowy konsorcjum, której celem było złożenie oferty w związku z postępowaniem prowadzonym przez Zamawiającego.

Porozumienie dotyczące rozliczania Konsorcjum, w załączniku nr 1, wskazuje ustalony zakres prac, które zostaną wykonane w ramach umowy Konsorcjum. Mowa tu przykładowo o pracach takich jak:

1) wykonanie przebudowy chodnika 3 badawczego na poziomie 726 m w obudowie ŁP10/V32/A w podziałce do 0,8 m z wykładką w okładzinie betonowej;

2) wykonanie przebudowy chodnika 3 badawczego na poziomie 726 m w obudowie ŁP12/V32/4/A w podziałce do 0,8 m z wykładką w okładzinie betonowej;

3) wykonanie wzmocnień przez zabudowę podciągu drewnianego na stojakach stalowych lub podciągu stalowego w osi wyrobiska w miejscach wskazanych KDG na łącznym odcinku 100 m.

Do obowiązków Uczestnika należy m.in.:

1) przygotowanie swoich materiałów ofertowych, obejmujących zakres prac przewidzianych przez niego do realizacji, których obowiązek dostarczenia wynika z zapisów umowy Konsorcjum;

2) dostarczenie wszystkich wymaganych przez SWZ dokumentów przedsiębiorstwa potrzebnych do sporządzenia przez Lidera kompletnej oferty;

3) w przypadku wyboru oferty Konsorcjum aktywny udział we wspólnym realizowaniu zamówienia;

4) zapewnienie zasobów ludzkich i potencjału technicznego, sprzętu i narzędzi niezbędnych przy zrealizowaniu zamówienia;

5) sporządzenie miesięcznych protokołów odbioru prac.

W ramach realizacji prac wskazanych powyżej, w ramach Konsorcjum Uczestnik będzie odpłatnie wykonywał na rzecz Państwa świadczenia związane m.in. z:

1) przebudową wyrobisk;

2) urabianiem calizny (nienaruszonej zawartości pokładu) za pomocą młotków pneumatycznych lub elektrycznych;

3) wykonaniem stropu i ociosów;

4) załadunkiem urobku;

5) transportem urobku/materiałów.

Nie jest możliwe wyodrębnienie każdej poszczególnej czynności, ponieważ ich zakres wynika z bieżących potrzeb wynikających z sytuacji zastanej przez Uczestnika w danym wyrobisku (znajdującym się ponad 700 m pod ziemią). Za czynności te Uczestnikowi będzie przysługiwało wynagrodzenie od Państwa.

Towary i usługi wymienione w fakturach wystawionych przez Uczestnika na rzecz Państwa są/będą wykorzystywane przez Państwa do wykonywania czynności opodatkowanych.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o VAT:

Konsorcjum – w świetle obowiązujących przepisów prawa podatkowego – nie może być zatem uznane za podatnika VAT. Oznacza to, że relacji zachodzących pomiędzy stronami umowy konsorcjum (podatnikami VAT), dla potrzeb podatku od towarów i usług, nie należy oceniać na zasadach wewnętrznych rozliczeń konsorcjum. Powyższego nie zmienia okoliczność, że w przypadku umów konsorcjum dopuszczalne jest zawarcie ustaleń, że rozliczenia gospodarcze i księgowe, w tym dotyczące podpisywania umów i wystawiania faktur za prace wykonane przez uczestników konsorcjum na rzecz podmiotów zamawiających te prace na podstawie zawartego z nimi kontraktu – będzie dokonywał wytypowany przez uczestników konsorcjum podmiot.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Opodatkowaniu podatkiem VAT podlega czynność (tj. dostawa towarów lub świadczenie usług), a nie sama płatność. Zatem samo „rozliczenie przychodów i kosztów” nie może podlegać opodatkowaniu.

Za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

- istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

- wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

- istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

- odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

- istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Natomiast udział w kosztach i przychodach Konsorcjum, które nie dotyczą dostawy towarów i świadczenia usług, nie powinien być opodatkowany podatkiem od towarów i usług i dokumentowany między stronami przez wystawienie faktury.

Reasumując przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum są odrębnymi podatnikami VAT. Powyższe oznacza, że działając w ramach konsorcjum, powinni oni do wzajemnych rozliczeń stosować ogólne reguły wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych do niej, w tym także w zakresie wystawiania faktur VAT dokumentujących wykonywane przez nich czynności.

Mając na uwadze przedstawiony stan prawny i opis sprawy należy stwierdzić, że przysługuje Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego wskazanego na fakturach wystawionych przez Uczestnika w związku z czynnościami opodatkowanymi VAT wykonywanymi przez niego na rzecz Państwa w ramach Konsorcjum, gdyż jak wskazali Państwo towary i usługi wymienione w fakturach wystawionych przez Uczestnika na rzecz Państwa są/będą wykorzystywane przez Państwa do wykonywania czynności opodatkowanych.

Zatem stanowisko Państwa jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Niniejsza interpretacja indywidualna ogranicza się wyłącznie do udzielenia informacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w okolicznościach zaistniałego stanu faktycznego podanego przez Państwa. Z powyższych przepisów wynika, że organ rozpatrując wniosek o wydanie interpretacji nie podejmuje wyjaśnienia stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, tj. nie przeprowadza dowodów, lecz dokonuje oceny prawnej przedstawionych we wniosku okoliczności w kontekście zadanego pytania przyporządkowanego do danego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. W tym miejscu organ interpretacyjny zastrzega jednak, że gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny interpretacja nie wywoła skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U z 2023 r., poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.