Wyrok NSA z dnia 19 stycznia 2024 r., sygn. I OSK 1875/20

Przy ustalaniu odsetek ustawowych od należnego odszkodowania nie ma podstawy prawnej dla waloryzacji wcześniej wypłaconego, a następnie egzekwowanego odszkodowania, które przewyższa należną kwotę odszkodowania.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Marek Stojanowski Sędziowie: sędzia NSA Marian Wolanin sędzia del. WSA Jakub Zieliński (spr.) Protokolant: asystent sędziego Anna Tomaszek po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2024 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej [...] "[...]" S.A. z siedzibą w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 stycznia 2020 r. sygn. akt I SA/Wa 845/19 w sprawie ze skarg S. K. i [...] "[...]" S.A. z siedzibą w W. na decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia 29 listopada 2018 r. nr 4843/2018 w przedmiocie ustalenia odsetek ustawowych od należnego odszkodowania oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, wyrokiem z 23 stycznia 2020 r. o sygn. akt I SA/Wa 845/19 oddalił skargi S.K. i [...] spółka akcyjna z siedzibą w W. na decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia 29 listopada 2018 r. nr 4843/2018 w przedmiocie ustalenia odsetek ustawowych od należnego odszkodowania.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniósł [...] spółka akcyjna z siedzibą w W. (dalej zwana jako: "Spółka", "AB" "Skarżący kasacyjnie") zaskarżając go w zakresie rozstrzygnięcia o oddaleniu skargi Spółki i wnosząc o:

1. uchylenie zaskarżonego wyroku w zakresie orzeczenia o oddaleniu skargi Skarżącego kasacyjnie z 25 stycznia 2019 r. w całości i przekazanie w tym zakresie sprawy do ponownego rozpatrzenia Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie,

2. zasądzenie od Wojewody Mazowieckiego na rzecz Skarżącego kasacyjnie kosztów postępowania, w tym wynagrodzenia radcy prawnego, według norm przepisanych.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono:

1. naruszenia przepisów prawa materialnego w postaci przepisów art. 132 ust. 1a ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 65 – dalej jako "u.g.n.") i art. 132 ust. 2 u.g.n. oraz art. 476 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 121 ze zmianami- dalej jako "k.c.") i art. 481 § 1 k.c., stosowanych przy uwzględnieniu przepisów art. 128 ust. 4 u.g.n. oraz art. 132 ust. lc u.g.n. i art. 132 ust. 3a u.g.n. , poprzez ich błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że w sytuacji, gdy przed zaistnieniem stanu opóźnienia lub zwłoki zobowiązanego do zapłaty odszkodowania, uprawniony do tego odszkodowania uzyskał od zobowiązanego tytułem odszkodowania kwotę, która następnie nie została uwzględniona przy ustalaniu kwoty odszkodowania i nie została zwrócona przez uprawnionego na rzecz zobowiązanego, a została uwzględniona przy ustalaniu kwoty, co do której zobowiązany pozostawał w opóźnieniu, to jej uwzględnienie przy ustalaniu kwoty, co do której zobowiązany pozostawał w opóźnieniu, powinno nastąpić w kwocie nominalnej, podczas, gdy prawidłowa wykładnia przepisów art. 132 ust. 1a u.g.n. i art. 132 ust. 2 u.g.n. oraz art. 476 k.c. i art. 481 § 1 k.c., stosowanych przy uwzględnieniu zasady, że odszkodowanie powinno odpowiadać wartości poniesionych szkód (art. 128 ust. 4 u.g.n.), zasady waloryzacji kwot wypłaconych z tytułu odszkodowania w przypadku uchylenia lub stwierdzenia nieważności decyzji o odszkodowaniu (art. 132 ust. 3a u.g.n.) oraz zasady waloryzacji zaliczki na poczet odszkodowania uchylenia lub stwierdzenia nieważności decyzji o odszkodowaniu (art. 132 ust. 1c u.g.n.), prowadzi w tej sytuacji do wniosku, że ustalenie kwoty, co do której zobowiązany pozostawał w opóźnieniu, powinno nastąpić przy uwzględnieniu wszelkich korzyści uzyskanych przez uprawnionego od zobowiązanego przed nadejściem terminu do zapłaty odszkodowania, w tym wypłaconych mu kwot, ale również możliwości dysponowania środkami pieniężnymi wypłaconymi uprawnionemu przez zobowiązanego, poprzez dokonanie ich waloryzacji co w sytuacji, gdy Spółka wypłaciła S.K. kwotę 461.748 zł w lipcu 2000 r., a odszkodowanie zostało ustalone mocą decyzji Wojewody Mazowieckiego z 27 maja 2011 r. (nr 202/C/ll), zatem S.K. nieodpłatnie dysponował środkami pieniężnymi Spółki przez ponad 10 lat, a w tym czasie doszło do zmiany siły nabywczej pieniądza, a następnie doprowadził do wyegzekwowania od Spółki odszkodowania, ustalonego decyzją Wojewody Mazowieckiego z 27 maja 2011 r. (nr 202/C/ll), w wysokości niepomniejszonej o kwotę 461.748 zł, wypłaconą w lipcu 2000 r., w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym pod sygnaturą akt Km [...] przez A.K., Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w O., nakazywało przyjęcie, że uzasadnionym było dokonanie waloryzacji kwoty 461.748 zł w celu obliczenia części kwoty odszkodowania, co do zapłaty którego Spółka pozostawała w opóźnieniu, czyli pomniejszenie ustalonej kwoty odszkodowania (635.350 zł) o zwaloryzowaną, wypłaconą wcześniej kwotę (461.748 zł plus waloryzacja tej kwoty), a następnie uwzględnienie kwoty 7.835 zł wypłaconej przez Spółkę S.K. 30 maja 2012 r., zatem błędnie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w zaskarżonym wyroku przyjął, że kwestionowana decyzja Wojewody Mazowieckiego z 29 listopada 2018 r. nr 4843/2018 (znak SPN-III.7536.1.2018.IT) nie narusza prawa w stopniu nakazującym jej wyeliminowanie z obrotu prawnego i w konsekwencji oddalił skargę, czym naruszył przepisy postępowania w postaci art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 2325 – dalej: jako "p.p.s.a.") oraz art. 151 p.p.s.a., które to uchybienie miało istotny wpływ na wynik sprawy, albowiem spowodowało oddalenie skargi Spółki z 25 stycznia 2019 r., podczas, gdy należało orzec o uchyleniu zaskarżonej decyzji Wojewody Mazowieckiego z 29 listopada 2018 r. nr 4843/2018 (znak SPN- III.7536.1.2018.IT) i poprzedzającej ją decyzji Starosty C. w kwestionowanym przez Spółkę zakresie (to jest w zakresie, w jakim decyzja Wojewody Mazowieckiego utrzymuje w mocy decyzję Starosty C. z 7 listopada 2017 r. (znak G.6821.1.2.2014) co do punktów 2 i 3 wskazanej decyzji Starosty C., oraz w zakresie punktów 2 i 3 decyzji Starosty C. z 7 listopada 2017 r.);