Interpretacja indywidualna z dnia 15 marca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.68.2024.2.AC

Zaniechanie poboru podatku z tytułu umorzenia kredytu hipotecznego zaciągniętego we frankach szwajcarskich - ugoda z bankiem.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

22 stycznia 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku z tytułu umorzonego zadłużenia kredytowego. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 18 lutego 2024 r. (wpływ 18 lutego 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

W listopadzie 2023 r. dostaliście Państwo (Pan z żoną jako Kredytobiorcy) od Banku propozycję ugody dotyczącą umorzenia zaciągniętego w nim kredytu w CHF na zakup działki budowlanej. Bank zaznacza, że umorzenie kredytu może nieść za sobą skutki podatkowe dla Pastwa jako kredytobiorców/podatników. Umorzona kwota stanowić będzie dla Państwa - według Banku - przychód, dlatego możemy być zobowiązani zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych. Jednocześnie Bank powołuje się na Rozporządzenie Ministra Finansów, które pozwala skorzystać z ulgi podatkowej (Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe), o ile spełnione są określone kryteria i wtedy zawarta z bankiem Ugoda nie będzie miała dla Państwa skutków podatkowych. Według wspomnianego rozporządzenia mogą Państwo skorzystać z ulgi, jeśli łącznie spełniają Państwo warunki:

• zaciągnięto kredyt mieszkaniowy na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej,
• nie skorzystano z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego,
• zaciągnięto kredyt mieszkaniowy przed dniem 15 stycznia 2015 r.,
• kredyt został zabezpieczony hipotecznie na jednym z praw do nieruchomości wymienionych w Rozporządzeniu Ministra Finansów,
• umorzenie kredytu mieszkaniowego dotyczy: kwoty kredytu (kapitału), odsetek (w tym odsetek kapitalizowanych), prowizji oraz poniesionych opłat, niezbędnych do zawarcia umowy kredytu (z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń).

26 kwietnia 2007 r. został zaciągnięty przez Państwo (małżonków) w mBanku kredyt hipoteczny w PLN na zakup działki budowlanej na kwotę 150 000 zł (Umowa nr (…) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (…)) na okres 30 lat. Przedmiot kredytu - działka budowlana – została zakupiona na mocy przedwstępnej umowy kupna – sprzedaży z 24 marca 2007 r. i zaliczkowana do czasu podpisania ww. Umowy kredytowej. Uzyskany kredyt pokrył w całości koszt zakupu działki. Akt notarialny zakupu działki budowlanej został podpisany 23 maja 2007 r. 20 grudnia 2007 r. kredyt ten został przewalutowany na CHF także w Banku (Aneks nr 1 do Umowy nr (…)). Kredyt został przewalutowany, gdyż wydawało się Państwu, że w długotrwałej perspektywie spłaty (30 lat) będzie dla Państwa korzystniejszy do spłaty. Wtedy wydawało się Państwu, że CHF jest walutą stabilną. Kredyt hipoteczny został zaciągnięty w całości na kupno działki położonej w miejscowości A., (…), z zamiarem wybudowania na niej domu jednorodzinnego. W 2007 r. po zakupie działki wystąpiliście Państwo o wydanie warunków zabudowy dotyczące budowy domu jednorodzinnego na wspomnianej działce, które uzyskaliście państwo 13 listopada 2007 r. decyzją Wojewody (…). W bezpośrednim jej sąsiedztwie (w drodze) jest wodociąg, kanalizacja, prąd oraz gaz. Jest ona ogrodzona i znajduje się pomiędzy innymi domami. Jednak w związku ze zmianami sytuacji na rynku pracy oraz sytuacji rodzinnej zawiesili Państwo na razie plany budowy domu. Działka jednak cały czas pozostaje dla Państwa miejscem zbudowania na niej domu. W połowie listopada 2023 r. Bank przysłał propozycję Ugody do Umowy nr (…) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (…) waloryzowany kursem CHF („Ugoda”). Propozycja Ugody mówi m.in.: „§ 1.3 Strony zmieniają walutę zadłużenia na PLN i uzgadniają, że zadłużenie z tytułu salda kredytowego oraz odsetek na dzień zawarcia Ugody wynosi łącznie (…) PLN. § 1.4 Bank zwalnia Kredytobiorcę/ów z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy/ów z tytułu kredytu w kwocie (…) PLN ustalonej przez Strony i wskazanej w ust. 3 powyżej, a Kredytobiorca/y dokonane zwolnienie z długu przyjmuje/ują. § 1.5 W związku ze zwolnieniem z długu (wskazanym w ust. 4) zadłużenie Kredytobiorcy/ów wobec Banku z tytułu Kredytu uznaje się za spłacone w całości.”

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Przed umorzeniem części zobowiązania dojdzie do przewalutowania kredytu z franka szwajcarskiego na polski złoty, mówi o tym par.1 p.3 Ugody - strony zmieniają walutę zadłużenia na PLN. Przewalutowanie nastąpi po kursie średnim NBP według Tabeli kursów średnich na dzień zawarcia ugody. Przewalutowanie kredytu nie będzie polegać jedynie na zmianie umowy poprzez przeliczenie kapitału powstałego do spłaty na inną walutę niż wskazana w umowie na dzień otrzymania kredytu, tj. wyłącznie na zmianie sposobu wykonania zobowiązania. Proponowana Ugoda polega na przewalutowaniu kwoty niespłaconego kapitału i odsetek oraz na umorzeniu ww. zadłużenia. Przewalutowanie i umorzenie zobowiązania kredytowego nastąpi w wyniku podpisania proponowanej Ugody do umowy kredytowej (Ugoda do Umowy nr (…) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (…) waloryzowany kursem CHF).

Kredyt został zabezpieczony hipoteką na nieruchomości będącej przedmiotem kredytowania (działka budowlana). Kwota kredytu w całości pokrywała zakup i tylko zakup działki. Kredyt był przeznaczony wyłącznie na realizację zakupu działki budowlanej.

Bank udzielający kredytu podlega nadzorowi KNF.

Zgodnie z umową wszyscy kredytobiorcy odpowiadają za spłatę kredytu solidarnie (wspólność majątkowa małżeńska).

Kredyt został zaciągnięty na realizację własnego celu mieszkaniowego. Kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej. Nie korzystałem z umorzenia wierzytelności z tytułu tego lub innego kredytu zabezpieczonego hipotecznie i zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe.

Na kwotę umorzenia będzie się składać zadłużenie z tytułu niespłaconego kapitału oraz odsetek naliczonych za okres od ostatniej spłaty raty do dnia podpisania Ugody.

Obydwie należności przed umorzeniem zostaną przewalutowane po kursie średnim NBP według Tabeli kursów średnich walut obcych na dzień podpisania Ugody. W skład umarzanej kwoty nie wchodzi kwota odsetek karnych, gdyż nie zaszła konieczność zastosowania odsetek karnych z tytułu niewykonania przez Pana umowy kredytowej.

Pytanie

Czy w związku z zawarciem proponowanej ugody z Bankiem, w ramach której Bank umorzy Panu część kredytu pozostałą do spłaty, umorzona kwota (jako Pana przychód) będzie objęta zwolnieniem podatkowym, o którym mowa w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym na cele mieszkaniowe?

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem spełnia Pan założenia dotyczące zaniechania poboru podatku (na podstawie wspomnianego Rozporządzenia Ministra Finansów) gdyż:

a) kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej/jednego gospodarstwa domowego (wspólność majątkowa małżeńska), której celem było zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego – zakup działki budowlanej z zamiarem budowy domu jednorodzinnego;

b) nigdy nie korzystał Pan z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zabezpieczonego hipotecznie, zaciągniętego na realizację innej (niż opisywana) inwestycji mieszkaniowej;

c) kredyt został zaciągnięty przed 15 stycznia 2015 r. – zaciągnięty dnia 26 kwietnia 2007 r;

d) kredyt mieszkaniowy został zabezpieczony hipotecznie na jednym z praw do nieruchomości – Księga Wieczysta (...);

e) zaciągnięty kredyt mieszkaniowy w całości przeznaczony był na wydatki, o których mowa w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy), tj. na nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego;

f) umorzenie kredytu mieszkaniowego dotyczy: kwoty kredytu (kapitału) i odsetek – tego dotyczy ugoda.

Nie zdecydował się Pan jednak jeszcze na podpisanie zaproponowanej przez Bank Ugody do czasu uzyskania wiążącej opinii z KIS. W związku z czym złożył Pan wniosek o wydanie indywidualnej interpretacji, czy zdaniem KIS spełnia Pan warunki o zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w złożonym wniosku. Bank proponuje ugody kredytobiorcom w związku ze zbiorowymi pozwami do sądów o stosowanie klauzul abuzywnych w umowach kredytowych indeksowanych frankiem szwajcarskim oraz z niekorzystnym dla nich (banków) orzecznictwem TSUE, dlatego propozycja Ugody została skierowana także do Pana.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Źródła przychodów

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Umorzenie wierzytelności

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Wskazał Pan, że w wyniku zawarcia ugody z bankiem, bank umorzy Panu pozostałą do spłaty kwotę kredytu.

Tym samym, umorzoną Panu kwotę wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zaniechanie poboru podatku

Jednakże zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. 2024 poz. 102):

Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:

Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

1.kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej;

2.kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

3.kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

4.kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.

Przedstawił Pan informacje, z których wynika, że:

1.26 kwietnia 2007 r. zaciągnął Pan z żoną kredyt hipoteczny na zakup działki budowlanej z zamiarem wybudowania na niej domu jednorodzinnego;

2.kredyt został zaciągnięty na jedną inwestycję;

3.kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

4.nie korzystał Pan wcześniej z umorzenia wierzytelności z tytułu tego lub innego kredytu zabezpieczonego hipotecznie i zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe;

5.na podstawie ugody bank umorzy Panu pozostałą do spłaty kwotę kredytu.

Powziął Pan wątpliwość, czy z tytułu umorzenia tego zadłużenia będzie Pan mógł skorzystać z zaniechania poboru podatku.

Pana skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, w ust. 3 pkt 3 odsyła do art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. katalogu wydatków mieszkaniowych.

W literze c) tego przepisu zostało wymienione m.in. nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie. Przepis ten ani rozporządzenie nie zawiera natomiast zapisu mówiącego, kiedy ewentualnie powinien na nim zostać wybudowany budynek mieszkalny.

Zatem zakup działki budowlanej pod budowę budynku mieszkalnego z kredytu wymienionego w rozporządzeniu daje prawo do zaniechania w związku z umorzeniem wierzytelności.

Skoro spełnił Pan warunki określone w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, to do umorzonej w drodze ugody bankowej wierzytelności będzie miało zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych określone w ww. rozporządzeniu. Nie będzie Pan zobowiązany do wykazania w zeznaniu rocznym przychodu z tytułu umorzenia kwoty wierzytelności i zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.

Pana stanowisko należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Skoro stroną wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych jest Pan, to ta interpretacja nie wywołuje skutków podatkowych dla Pana żony.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).