Wyrok NSA z dnia 25 kwietnia 2023 r., sygn. I OSK 661/22

Dnia 25 kwietnia 2023 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Karol Kiczka Sędziowie: sędzia NSA Piotr Niczyporuk sędzia NSA Piotr Przybysz (sprawozdawca) po rozpoznaniu w dniu 25 kwietnia 2023 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej P. S.A. z siedzibą w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 4 sierpnia 2021 r. sygn. akt I SA/Wa 252/21 w sprawie ze skargi P. S.A. z siedzibą w W. na decyzję Krajowej Komisji Uwłaszczeniowej z dnia 16 grudnia 2020 r. nr KKU-136/20 w przedmiocie nabycia przez gminę z mocy prawa nieodpłatnie prawa własności nieruchomości oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie po rozpoznaniu sprawy ze skargi Polskich Kolei Państwowych S.A. w Warszawie na decyzję Krajowej Komisji Uwłaszczeniowej z 16 grudnia 2020 r., nr KKU-136/20, w przedmiocie nabycia przez gminę z mocy prawa nieodpłatnie prawa własności nieruchomości, wyrokiem z 4 sierpnia 2021 r., sygn. akt I SA/Wa 252/21, oddalił skargę.

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.

Krajowa Komisja Uwłaszczeniowa decyzją z 16 grudnia 2020 r., nr KKU-136/20, utrzymała w mocy decyzję Wojewody Śląskiego z 19 maja 2020 r., nr NWXV.7532.1.537.2015, stwierdzającą nabycie przez Gminę [...] z mocy prawa z dniem 27 maja 1990 r., nieodpłatnie prawa własności nieruchomości państwowej, położonej w jednostce ewidencyjnej [...], obrębie ewidencyjnym [...], [...], oznaczonej jako działki nr [...] o powierzchni 0,1420 ha i nr [...] o powierzchni 0,0131 ha, objętej księgą wieczystą nr [...], prowadzoną przez Sąd Rejonowy w [...].

Postępowanie w niniejszej sprawie zostało wszczęte z urzędu przez Wojewodę, o czym strony zostały zawiadomione pismem z 26 kwietnia 2018 r.

Decyzją z 19 maja 2020 r. Wojewoda, działając na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 17a ust. 3 ustawy z 10 maja 1990 r. — Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz.U. Nr 32, poz. 191 z późn.zm.), stwierdził nieodpłatne nabycie przez Gminę [...], z mocy prawa, z dniem 27 maja 1990 r., prawa własności nieruchomości, położonej w jednostce ewidencyjnej [...], oznaczonej w obrębie ewidencyjnym [...] [...] jako działki nr [...] o powierzchni 0,1420 ha i nr [...] o powierzchni 0,0131 ha, dla której Sąd Rejonowy w [...], V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr [...]. W uzasadnieniu swojej decyzji Wojewoda wyjaśnił, iż zgodnie z treścią księgi wieczystej nr [...] w dziale II jako właściciel nieruchomości ujawniony został Skarb Państwa w 1952 r. na podstawie przeniesienia prawa własności z księgi wieczystej Dóbr Rycerskich [...] oraz zaświadczenia i wniosku Wojewódzkiego Urzędu Ziemskiego w [...] z 19 czerwca 1946 r., [...]. Ponadto, organ I instancji wskazał na wypis z rejestru gruntów, sporządzony według stanu na 27 maja 1990 r., w którym figurowała działka nr [...] o powierzchni 0,3121 ha, która posiadała symbol użytku "Ps" - pastwiska trwałe, i gdzie jako władającego/właściciela wskazano Polskie Koleje Państwowe. Wojewoda wyjaśnił przy tym, że w 2014 r. działka nr [...] uległa podziałowi na obecne działki nr [...] i [...]. Wskazał także, że w miejscowym planie ogólnego zagospodarowania przestrzennego zespołu jednostek osadniczych II Stopnia - GOP /Południe Rejon [...] - [...], zatwierdzonym uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej w [...] nr [...] z 15 stycznia 1979 r., grunt oznaczony obecnie jako działka nr [...] położony był w terenie oznaczonym symbolem L 34 KS – jako teren usług komunikacji, parkingi oraz L 1 KP II – jako istniejący odcinek drogi ruchu przyspieszonego, natomiast działka nr [...] w terenie oznaczonym symbolem M 41 ZP – jako teren zieleni publicznej. W ocenie Wojewody, materiał dowodowy sprawy nie potwierdza, aby ww. działki zabudowane były infrastrukturą kolejową. Ponadto podkreślił, iż w postępowaniu komunalizacyjnym nie zostało wykazane, by teren ten w dacie 27 maja 1990 r. znajdował się w zarządzie przedsiębiorstwa PKP. Powołał się na fakt, że bezpośrednio przed 27 maja 1990 r. przekazanie nieruchomości w zarząd państwowych jednostek organizacyjnych (np. przedsiębiorstw państwowych) następowało w drodze decyzji administracyjnej lub w przypadkach prawem przewidzianych, zgodnie z art. 38 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. 1985 r. Nr 22, poz. 99). Również obowiązująca do 31 lipca 1985 r. ustawa z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach (Dz. U. z 1969 r. Nr 22, poz. 159) przewidywała, że przekazywanie terenów państwowych jednostkom państwowym i organizacjom społecznym w użytkowanie następuje w drodze decyzji właściwego do spraw gospodarki komunalnej i mieszkaniowej organu prezydium powiatowej rady narodowej. Wskazał zatem, iż w myśl art. 5 ust. 1 pkt. 1 cytowanej na wstępie ustawy z dnia 10 maja 1990 r., mienie ogólnonarodowe (państwowe), należące do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego (z wyłączeniem mienia określonego w art. 11 i 12 ww. ustawy) staje się w dniu jej wejścia w życie tj. 27 maja 1990 r., z mocy prawa, mieniem właściwych gmin. Z uwagi na fakt, że w niniejszym postępowaniu nie stwierdzono dokumentów potwierdzających, aby przedmiotowa nieruchomość Skarbu Państwa w dniu 27 maja 1990 r. obciążona była prawem zarządu na rzecz innych niż Państwo państwowych osób prawnych oraz aby podlegała wyłączeniu z komunalizacji stosownie do art. 11 i 12 cytowanej na wstępie ustawy z dnia 10 maja 1990 r., tym samym, w ocenie Wojewody, należała ona do podmiotów wyszczególnionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.