Aktualizacja regulacji najmu przez radę gminy nie narusza praw lokatorów - Wyrok NSA z dnia 20 grudnia 2022 r., sygn. III OSK 1/22

Przyjęcie przez radę gminy zasad wynajmowania lokali, które uwzględniają aktualizację deklaracji dochodów i majątkowych oraz wprowadzają konsekwencje trzykrotnej odmowy przyjęcia oferty najmu, nie narusza ani prawa materialnego w zakresie ochrony praw lokatorów i mieszkaniowego zasobu gminy, ani Konstytucji RP.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Małgorzata Masternak - Kubiak Sędziowie Sędzia NSA Małgorzata Pocztarek Sędzia del. WSA Kazimierz Bandarzewski (spr.) po rozpoznaniu w dniu 20 grudnia 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Wojewody Śląskiego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 31 sierpnia 2021 r. sygn. akt III SA/Gl 798/21 w sprawie ze skargi Gminy Łazy na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Śląskiego z dnia 30 kwietnia 2021 r. nr NPII.4131.1.469.2021 w przedmiocie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z dnia 31 sierpnia 2021 r. sygn. akt III SA/Gl 798/21 uwzględnił skargę Gminy Łazy i uchylił zaskarżone rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Śląskiego z dnia 30 kwietnia 2021 r. nr NPII.4131.1.469.2021 stwierdzające nieważność uchwały Rady Miejskiej w Łazach z dnia 31 marca 2021 r. Nr XXIV/150/2021 w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy Łazy oraz zasądził zwrot kosztów postępowania.

W motywach orzeczenia Sąd pierwszej instancji wskazał, że § 14 pkt 1 i 2 ww. uchwały, zgodnie z którym skreślenie z listy osób oczekujących na najem następuje m.in. wówczas, gdy osoba ubiegająca się o to nie złożyła kompletu zaktualizowanych: deklaracji o wysokości dochodów członków gospodarstwa domowego, oświadczenia o stanie majątkowym członków gospodarstwa domowego, oświadczenia o braku tytułu prawnego do lokalu, nie narusza art. 21 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2020 r. poz. 611 z późn. zm.) zwanej dalej u.o.p.l. Skoro gmina może uczynić więcej, tj. w ogóle odmówić zawarcia umowy w sytuacji nieprzedłożenia określonych dokumentów, to tym bardziej może uczynić mniej, czyli żądać okresowej aktualizacji – co należy wyraźnie podkreślić – dokładnie tych samych dokumentów, jakie przewidziane są w ustawie, a w ich braku – skreślić osobę oczekującą z listy. Podkreślono, że notoryjnie znany jest fakt, iż na zawarcie umowy najmu lokalu komunalnego osoby zainteresowane czekają czasem latami, zatem ich sytuacja materialna może w tym czasie ulegać zmianie. To, że uchwała mówi o "zaktualizowanych dokumentach", a nie o "dokumentach" jest właśnie konsekwencją tego faktu i nie oznacza, że Gmina żądając ich przedłożenia narusza prawo, czy – jak twierdzi organ nadzoru - wprowadza negatywne przesłanki do zawarcia umowy sprzeczne z jej celem. Przeciwnie – działanie takie należy ocenić jako w pełni realizujące cel ustawy, jakim jest zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych osób o niskich dochodach lub w trudnej sytuacji życiowej, których możliwości zaspokojenia tych potrzeb poza zasobem komunalnym są co najmniej ograniczone. Jak zasadnie twierdzi Gmina, działanie takie nie skutkuje pozbawianiem prawa do zawarcia umowy osób uprawnionych, lecz dokładnie odwrotnie – bieżącą aktualizacją listy w celu pozostawania na niej jedynie takich osób, z którymi umowa będzie mogła być zawarta i nie utrzymywaniu na niej osób do tego nie uprawnionych. Służy także wyłonieniu do zawarcia umowy osób najbardziej tego potrzebujących.