Opinia rzecznika generalnego Emiliou przedstawiona w dniu 9 listopada 2023 r., sygn. C-516/22

Wydanie tymczasowe

OPINIA RZECZNIKA GENERALNEGO

NICHOLASA EMILIOU

przedstawiona w dniu 9 listopada 2023 r.(1)

Sprawa C‑516/22

Komisja Europejska

przeciwko

Zjednoczonemu Królestwu Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej

Uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego – Wyrok zaoczny – Umowa o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej – Okres przejściowy – Właściwość Trybunału – Wyrok Supreme Court of the United Kingdom – Wykonanie orzeczenia arbitrażowego – Artykuł 4 ust. 3 TUE – Obowiązek lojalnej współpracy – Zawieszenie postępowania – Artykuł 351 akapit pierwszy TFUE – Umowy między państwami członkowskimi a państwami trzecimi zawarte przed datą przystąpienia do Unii Europejskiej – Traktaty wielostronne – Artykuł 267 TFUE – Pominięcie odesłania prejudycjalnego – Sąd krajowy orzekający w ostatniej instancji – Artykuł 108 ust. 3 TFUE – Pomoc państwa – Obowiązek stosowania okresu zawieszenia

I. Wprowadzenie

W 1970 r. Josse Mertens de Wilmars, ówczesny sędzia, a następnie szósty prezes instytucji znanej obecnie jako Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, opublikował, poza ramami swojej działalności orzeczniczej, jako współautor, artykuł, w którym zauważył, że na gruncie klasycznego prawa międzynarodowego publicznego państwa ponoszą odpowiedzialność za działania swojego wymiaru sprawiedliwości. Dodał on jednak, że podówczas obowiązujący traktat EWG ustanowił bardzo szczególną relację między krajowymi i wspólnotowymi organami sądowymi. W związku z tym J.M. de Wilmars argumentował, że „orzeczenia sądu krajowego w przedmiocie zakresu norm wspólnotowych […] lub, ujmując rzecz bardziej ogólnie, wyroku, w którym taki sąd stosuje prawo wspólnotowe, nie można per se nigdy traktować w kategoriach uchybienia po stronie państwa członkowskiego”. Jego zdaniem w kontekście postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwo członkowskie ponosiłoby odpowiedzialność za działania swoich sądów wyłącznie wówczas, gdyby sąd orzekający w ostatniej instancji systematycznie odmawiał inicjowania postępowania prejudycjalnego().