Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 26 stycznia 2024 r., sygn. II SA/Gl 1659/23

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Beata Kalaga-Gajewska (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Grzegorz Dobrowolski, Asesor WSA Aneta Majowska, , po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym w dniu 26 stycznia 2024 r. sprawy ze skargi D. C. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach z dnia 29 sierpnia 2023 r. nr SKO.PSŚ/41.5/2528/2023/18321/ w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego oddala skargę.

Uzasadnienie

Burmistrz Miasta R. (dalej: "organ I Instancji") decyzją z dnia 10 sierpnia 2023 r., nr [...], działając na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (obecnie t.j.: Dz. U. z 2023 r. poz. 775, dalej w skrócie: "k.p.a.") oraz art. 17 ust. 1b i art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (obecnie t.j.: Dz. U. z 2023 r. poz. 390 z późn. zm., w skrócie: "u.ś.r."), po rozpatrzeniu wniosku, odmówił D. C. (dalej: "skarżąca") przyznania świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w związku z opieką nad niepełnosprawną matką W. T. (ur. [...] r.), legitymującą się od dnia 2 marca 2023 r. znacznym stopniem niepełnosprawności (orzeczenie Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności w W. z dnia 26 czerwca 2023 r.), bowiem niepełnosprawność matki nie powstała do ukończenia 18 roku życia, jak również w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia.

Skarżąca złożyła odwołanie od powyższej decyzji, podkreślając, że tylko ona może opiekować się mamą, która wymaga całodobowej opieki.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Katowicach (dalej: "Kolegium" lub "SKO"), po rozpatrzeniu odwołania, decyzją z dnia 29 sierpnia 2023 r., nr SKO.PSŚ/41.5/2528/2023/18321/, utrzymało w mocy decyzję organu I instancji z dnia 10 sierpnia 2023 r. W uzasadnieniu przedstawiło stan faktyczny sprawy i zacytowało przepisy u.ś.r. Odnosząc się do kwestii momentu powstania niepełnosprawności nie podzieliło stanowiska zaprezentowanego w uzasadnieniu decyzji organu I instancji w zakresie odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego z uwagi brak możliwości ustalenia momentu powstania niepełnosprawności osoby wymagającej opieki. Okoliczność ta nie może stanowić negatywnej przesłanki w sprawie ustalenia prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, gdyż z dniem 23 października 2014 r. art. 17 ust. 1b u.ś.r. w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności, został uznany za niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r. sygn. akt K 38/13 oraz na utrwalone stanowisko judykatury). Podkreśliło, że nie neguje stanu zdrowia osoby wymagającej opieki (matki skarżącej), jednakże świadczenie pielęgnacyjne nie jest wynagrodzeniem za sprawowanie faktycznej opieki, ale rekompensatą za utratę dochodów z powodu konieczności pielęgnacji członka rodziny, która wymusza rezygnację lub niepodejmowanie zatrudnienia. Zacytowało orzecznictwo sądowoadministracyjne ze szczególnym uwzględnieniem konieczności istnienia takiej opieki nad osobą chorą, która uniemożliwia podjęcie jakiejkolwiek aktywności zawodowej opiekuna. Świadczenie pielęgnacyjne jest zatem niejako surogatem wynagrodzenia za pracę, które jest uzyskiwane nie od pracodawcy z tytułu świadczenia pracy, a na podstawie decyzji administracyjnej. W ocenie Kolegium, zakres opieki jakiej wymaga matka skarżącej nie jest tego rodzaju, aby wykluczał podjęcie zatrudnienia. Czynności skarżącej związane z opieką ograniczają się jedynie do wspomagania w czynnościach życia codziennego i nie są na tyle angażujące, aby nie mogła podjąć choćby częściowego zatrudnienia. Nie zachodzi również bezpośredni związek przyczynowo - skutkowy pomiędzy niepodejmowaniem lub rezygnacją z zatrudnienia lub z innej pracy zarobkowej przez skarżącą, w celu sprawowania opieki, bowiem skarżąca była zatrudniona i pracowała do miesiąca grudnia 2000 r.