Wyrok NSA z dnia 24 października 2023 r., sygn. II OSK 2006/23

Dnia 24 października 2023 r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Paweł Miładowski (spr.) po rozpoznaniu w dniu 24 października 2023 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej M. R. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 6 kwietnia 2023 r., sygn. akt II SA/Łd 779/22 w sprawie ze sprzeciwu M. R. od decyzji Łódzkiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Łodzi z dnia 19 maja 2022 r., nr 127/2022 w przedmiocie nakazu rozbiórki zjazdu z drogi krajowej oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 6 kwietnia 2023 r., sygn. akt II SA/Łd 779/22, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oddalił sprzeciw M. R. od decyzji Łódzkiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego, zwanego dalej "WINB", w Łodzi z dnia 19 maja 2022 r., nr 127/2022, w przedmiocie nakazu rozbiórki zjazdu z drogi krajowej.

Zaskarżoną decyzją Łódzki WINB, na podstawie art. 138 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 735 ze zm.), zwanej dalej "K.p.a.", uchylił decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego, zwanego dalej "PINB", w W. Nr 1/2022 z dnia 5 stycznia 2022 r., nakazującą M. R. i N. B. rozbiórkę zjazdu zrealizowanego z drogi krajowej nr [...] na dz. nr [...] i [...] (obecnie [...] po kolejnym podziale) oraz poprzedzające ją postanowienie PINB w W. Nr 165/2010 z dnia 3 września 2010 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji.

Uzasadniając wydane rozstrzygnięcie WINB wskazał, że rozstrzygnięcie PINB nie zostało poprzedzone wyczerpującym postępowaniem dowodowym, a sama decyzja została wydana z naruszeniem art. 10 K.p.a.

Organ odwoławczy wyjaśnił, że organ I instancji powinien ponownie zbadać krąg stron postępowania i adresatem decyzji uczynić podmiot, który faktycznie może dany obowiązek wykonać. W pierwszej kolejności nakaz rozbiórki powinien być nałożony na inwestora, który jest sprawcą samowoli budowlanej i ma tytuł prawny do nieruchomości, który pozwoli mu na wykonanie nałożonego obowiązku (por. wyrok WSA we Wrocławiu z 25 lipca 2012 r., II SA/Wr 167/12). Organ stwierdził, że kryterium wyboru spośród wymienionych w art. 52 Prawa budowlanego, zwanego dalej "P.b.", podmiotów jest jednoznacznie określone i jest nim posiadanie tytułu prawnego umożliwiającego wykonanie nakazu wynikającego z decyzji rozbiórkowej. W sytuacji jednak, gdy inwestor utracił tytuł prawny do nieruchomości i obiektów objętych nakazem rozbiórki np. wskutek sprzedaży, darowizny lub w ogóle nigdy go nie posiadał, wówczas obowiązek rozbiórki powinien zostać wykonany przez aktualnego właściciela nieruchomości. W wyroku WSA w Gdańsku z dnia 12 kwietnia 2012 r., sygn. akt II SA/Gd 82/11, wskazał, że w przypadku utraty przez inwestorów tytułu prawnego do nieruchomości gruntowej, jak i do obiektów budowlanych usytuowanych na tej nieruchomości, w związku ze sprzedażą działki, obowiązek dokonania rozbiórki samowolnie wzniesionych obiektów przechodzi na obecnego właściciela nieruchomości. Obowiązek rozbiórki obiektu budowlanego wynikający z prawa administracyjnego materialnego — prawa budowlanego, na skutek następstwa prawnego (np. zbycia nieruchomości) przechodzi bowiem na następcę prawnego zobowiązanego. Tym samym przed wydaniem decyzji organ I instancji powinien zbadać, czy nie doszło do przejęcia prawa własności ww. nieruchomości na rzecz innych podmiotów. Organ II instancji zauważył, iż w trakcie dokonywania czynności urzędowych przez organ I instancji w przedmiotowej sprawie nie umożliwiono nowemu właścicielowi – Natalii Białek dokonania legalizacji obiektu, nie wzięto pod uwagę jednej z istotnych zasad postępowania administracyjnego, a mianowicie, że działania administracji publicznej powinny być podejmowane w sposób budzący zaufanie uczestników postępowania do władzy publicznej.