Wyrok NSA z dnia 12 października 2023 r., sygn. I OSK 1749/22

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Aleksandra Łaskarzewska Sędziowie: sędzia NSA Maciej Dybowski sędzia del. WSA Maria Grzymisławska-Cybulska (spr.) po rozpoznaniu w dniu 12 października 2023 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej A. T. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 12 kwietnia 2022 r., sygn. akt II SA/Lu 978/21 w sprawie ze skargi A. T. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Lublinie z dnia [...] października 2021 r. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia świadczenia nienależnie pobranego uchyla zaskarżony wyrok oraz zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] czerwca 2021 r. nr [...].

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie wyrokiem z dnia 12 kwietnia 2022 r. sygn. II SA/Lu 978/21 oddalił skargę A. T. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Lublinie z dnia [...] października 2021 r. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia świadczenia nienależnie pobranego.

Wyrok zapadł w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Lublinie decyzją z dnia [...] października 2021 r. nr [...] utrzymało w mocy decyzję Prezydenta Miasta Lublina z dnia [...] czerwca 2021 r. nr [...] odmawiającą A. T. umorzenia pozostałej kwoty świadczenia nienależnie pobranego z tytułu zasiłku stałego w wysokości [...] zł oraz odmawiającą rozłożenia ww. kwoty na raty niższe od ustalonych decyzją z dnia [...] kwietnia 2021 r. nr [...] .

Kolegium wyjaśniło, że decyzją z dnia [...] października 2014 r. nr [...] organ pierwszej instancji ustalił, że należność pobrana przez A. T. z tytułu wypłacanego zasiłku stałego w łącznej wysokości [...] zł stanowi świadczenie nienależnie pobrane. Następnie decyzją z dnia [...] kwietnia 2015 r. nr [...] organ pierwszej instancji odstąpił od żądania od A. T. zwrotu kwoty [...] zł stanowiącej ½ części świadczenia nienależnie pobranego ustalonego decyzją z dnia [...] października 2014 r., natomiast zażądał zwrotu pozostałej części tego świadczenia, również stanowiącej kwotę [...] zł, w ratach po [...] zł miesięcznie (ostatnia rata w wys. [...] zł), wyznaczając termin zwrotu do dnia [...] marca 2021 r. Na poczet tej należności, zgodnie z art. 104 ustawy o pomocy społecznej, z przyznanego stronie zasiłku stałego potrącona została łącznie kwota [...] zł, zaś do spłaty pozostała kwota [...] zł. Następnie w wyniku dokonanych przez organ pierwszej instancji potrąceń nienależnie pobranego świadczenia z wypłacanego zasiłku stałego do kwietnia 2019 r. w łącznej wysokości [...] zł, do zwrotu pozostała kwota [...] zł. Decyzją z dnia [...] maja 2019 r. nr [...] organ pierwszej instancji uchylił decyzję przyznającą stronie zasiłek stały. Pomimo obowiązku spłaty przedmiotowego zobowiązania w ustalonych ratach, strona nie dokonała żadnej wpłaty. W dniu [...] marca 2021 r. A. T. złożył natomiast wniosek o rozłożenie pozostałej do spłaty kwoty na niższe niż dotychczas raty. Uwzględniając powyższy wniosek organ pierwszej instancji decyzją z dnia [...] kwietnia 2021 r. nr [...] r. rozłożył pozostałą stronie do spłaty część świadczenia nienależnie pobranego w wysokości [...] zł na [...] raty, tj. [...] rat w wysokości po [...] zł każda oraz ostatnia rata w wysokości [...] zł W dniu [...] kwietnia 2021 r. strona wystąpiła z wnioskiem o umorzenie pozostałej do spłaty należności z tytułu świadczenia nienależnie pobranego w kwocie [...] zł lub rozłożenia jej na niższe raty. Po rozpatrzeniu wniosku organ pierwszej instancji powołaną na wstępie decyzją z dnia [...] czerwca 2021 r. odmówił umorzenia ww. należności, a także odmówił rozłożenia jej na raty niższe od ustalonych decyzją z dnia [...] kwietnia 2021 r. Organ uznał, że brak jest podstaw do uwzględnienia kolejnego wniosku strony. Wskazał, że z protokołu wywiadu środowiskowego przeprowadzonego w dniu [...] maja 2021 r. oraz zgromadzonej w aktach sprawy dokumentacji nie wynika, aby w przypadku A. T. doszło do zdarzenia losowego czy nadzwyczajnych, szczególnie uzasadnionych okoliczności, które przemawiałyby za umorzeniem wskazanej kwoty. Organ podkreślił, że wnioskodawca posiada stały miesięczny dochód w postaci emerytury i w związku z tym jest w stanie spłacić ciążące na nim zobowiązanie w ustalonych za jego zgodą ratach. W odwołaniu od decyzji organu pierwszej instancji A. T. podniósł, że otrzymując emeryturę w kwocie [...] zł nie jest w stanie spłacić nienależnie pobranego świadczenia nawet w formie ratalnej. Odwołujący się podkreślił, że jest chory, zaś środki finansowe, którymi dysponuje, nie wystarczają nawet na wykupywanie lekarstw w ilościach adekwatnych do jego potrzeb zdrowotnych.