Orzeczenie
Postanowienie SN z dnia 1 marca 2024 r., sygn. II CSKP 1519/22
1 marca 2024 r.
Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:
SSN Dariusz Zawistowski
zwraca się do Prokuratora Generalnego o zajęcie na piśmie stanowiska co do skargi kasacyjnej wniesionej przez powódkę (art. 3988 § 1 k.p.c.)
UZASADNIENIE
Zasadnicze powody rozstrzygnięcia.
W skardze kasacyjnej powódki zarzucono nieważność postępowania spowodowaną przez sprzeczny z prawem skład Sądu drugiej instancji. W jej uzasadnieniu wskazano, że dwóch członków składu, który wydał wyrok zaskarżony skargą kasacyjną zostało powołanych na urząd sędziego Sadu Apelacyjnego w Szczecinie w wadliwym postępowaniu nominacyjnym prowadzonym z udziałem Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej przepisami ustawy z 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 3., dalej- ustawa z 8 grudnia 2017 r.). Określenie skutków wadliwego postępowania nominacyjnego, stanowiącego podstawę powołania do pełnienia urzędu sędziego, jest istotnym zagadnieniem prawnym w obszarze regulacji o charakterze ustrojowym, którego wyjaśnienie ma znaczenie nie tylko dla sposobu rozstrzygnięcia skargi kasacyjnej. Dotyczy bowiem problematyki występującej obecnie w praktyce sądowej powszechnie. Przemawiało to za zastosowaniem przez Sąd Najwyższy art. 3988 § 1 k.p.c.
W uchwale składu połączonych Izb Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 23 stycznia 2020 r., BSA I-4110-1/20 (OSNC 2020, nr 4, poz. 34) Sąd Najwyższy stwierdził, że w przypadku powołań do pełnienia urzędu sędziego w sądach powszechnych może zachodzić sprzeczność składu sądu z przepisami prawa w rozumieniu art. 379 pkt 4 k.p.c., gdy w składzie sądu bierze udział osoba powołana na urząd sędziego na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r., poz. 3). Zgodnie z art. 87 § 1 ustawy o Sądzie Najwyższym powyższa uchwała stanowi zasadę prawną, od której Sąd Najwyższy nie odstąpił w przepisanym trybie (art. 88 ustawy o SN). W orzecznictwie Sądu Najwyższego stwierdzono wielokrotnie, że uchwała z dnia 23 stycznia 2021 r. zachowuje moc wiążącą mimo wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 kwietnia 2020 r., U 2/20, OTK-A 2020, poz. 61 (zob. m.in. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 26 maja 2020 r., III KK 75/20 i IV KK 110/20, z dnia 22 grudnia 2020 r., IV KK 516/20, z dnia 21 maja 2020 r., III KO 15/20, z dnia 16 września 2021 r., I KZ 29/21, OSNK 2021, nr 10, poz. 41, z dnia 29 września 2021 r., V KZ 47/21 i II KO 30/21, z dnia 18 stycznia 2022 r., I KZ 61/21, z dnia 21 stycznia 2022 r., III CO 6/22 i III CO 37/22, z dnia 30 grudnia 2021 r., I CSK 197/20, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 lipca 2022 r., III KK 404/21, uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 5 kwietnia 2022 r., III PZP 1/22, OSNP 2022, nr 10, poz. 95 oraz uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2022 r., I KZP 2/22, OSNKW 2022, nr 6, poz. 22). W orzeczeniach tych podkreślono, że uchwały Sądu Najwyższego nie są źródłem prawa i nie mają charakteru normatywnego, a Trybunał Konstytucyjny w świetle regulacji zawartej w art. 175 i art. 183 ust. 1 Konstytucji RP nie ma uprawnień do wkraczania w sferę orzecznictwa sądów.
