Interpretacja indywidualna z dnia 20 lutego 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-3.4012.6.2024.4.JG

Możliwość wystawiania faktur i paragonów podczas zawieszenia działalności gospodarczej za czynności, które wynikają z umów zawartych przed zawieszeniem działalności.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

1 stycznia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 1 stycznia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości wystawiania faktur i paragonów podczas zawieszenia działalności gospodarczej za czynności, które wynikają z umów zawartych przed zawieszeniem działalności. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 17 lutego 2024 r. (data wpływu 17 lutego 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Pan (…) jako jednoosobową działalność gospodarczą prowadzi Kancelarię Radcy Prawnego (…), jednak od 2 stycznia 2024 r. został Pan zatrudniony w centralnym organie administracji rządowej na stanowisku radcy prawnego, które jest równorzędne ze stanowiskiem naczelnika wydziału i dlatego zgodnie z art. 2 pkt 2 ustawy o ograniczeniu działalności gospodarczej jest Pan zobowiązany do zakończenia albo zawieszenia działalności. Jednak podczas prowadzenia działalności wykonywał Pana zastępstwo procesowe z urzędu, jako pełnomocnik albo jako obrońca. Sąd w wyroku zasądza wynagrodzenie wskazując kwotę stawki netto, np. 1200 zł powiększone o podatek VAT i dlatego w następstwie księgowość sądu zwraca się do Pana o wystawienie faktury VAT w celu wykonania wyroku i zapłaty wynagrodzenia wg stawki za zastępstwo lub obronę z urzędu. Jednak działalność jest zawieszona, a więc czy można wystawić fakturę celem uzyskania należnego wynagrodzenia. Podobnie z rozliczeniem usługi świadczonej na podstawie zawartej umowy zlecenia o zastępstwo procesowe osoby fizycznej albo prawnej albo obrony - po zakończeniu zastępstwa albo obrony klient żąda faktury VAT albo paragonu fiskalnego. Podobnie w przypadku sprawowania funkcji kuratora ad actum - wówczas sąd również żąda faktury celem rozliczenia kurateli.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

Radcowie prawni i adwokaci z ustawy są płatnikami VAT, gdy prowadzą Kancelarię. Z powodów wskazanych we wniosku zawiesił Pan działalność i aktualnie nie jest Pan czynnym płatnikiem VAT.

Chodzi o czynności wykonane, gdy działalność była prowadzona i był Pan czynnym płatnikiem VAT, czyli z umów zawartych przed zawieszeniem działalności - niestety - jest tak, że np. wykonuje Pan obronę, albo reprezentacje w sądzie, np. w 2022 ale wyrok zapada w 2024 r., ponieważ sąd nie miał czasu rozstrzygnąć sprawy, wyrok uprawomocnia się w 2025 r., bo była apelacja i to wówczas wyrok staje się wykonalny i sąd prosi o wystawienie faktury, ponieważ chce Panu zapłacić, a Pan już nie prowadzi działalności albo ma zawieszoną działalność, co w rozumieniu podatkowym skutkuje tym, że nie może wystawić faktury VAT.

Pytanie

Czy radca prawny (…) jest uprawniony do wystawienia faktury VAT albo paragonu fiskalnego za wykonywane czynności zastępstwa procesowego, albo obrony z urzędu albo z wyboru, a także kurateli po zawieszeniu działalności gospodarczej, tj. po 2 stycznia 2024 r.

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem, po zawieszeniu działalności gospodarczej jest Pan uprawniony do wystawienia faktury VAT albo paragonu fiskalnego w odniesieniu do umów zlecenia o zastępstwo procesowe /obronę/ albo wyznaczenie przez sąd do zastępstwa /obrony/ z urzędu albo sprawowania kurateli, które rozpoczęły się postanowieniem sądu (zostały zawarte z klientami) przed dniem zawieszenia działalności gospodarczej.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy:

W świetle art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie, powstrzymanie się od działania (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 tej ustawy. Należy jednak zaznaczyć, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności, przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Aby natomiast dana czynność stanowiąca świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, była opodatkowana podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Z powyższego jednoznacznie wynika, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy.

Na podstawie art. 2 pkt 22 ustawy:

Zgodnie z art. 2 pkt 31 ustawy:

Jak stanowi art. 106b ust. 1 ustawy:

W myśl art. 106b ust. 3 pkt 1 ustawy:

Jak wynika z przywołanych przepisów, ustawodawca nie nakłada na podatników podatku od towarów i usług obowiązku wystawiania faktur dokumentujących sprzedaż realizowaną na rzecz podmiotów niebędących podatnikami podatku VAT. Natomiast na żądanie nabywcy, niebędącego podatnikiem podatku VAT, wyrażone w odpowiednim czasie, podatnik jest zobowiązany wystawić fakturę. Podatnik jest zobowiązany wystawić fakturę również na rzecz innego podatnika podatku VAT.

Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy:

Powyższy przepis określa generalną zasadę, z której wynika, że obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej dotyczy wszystkich podatników, którzy dokonują sprzedaży na rzecz określonych w nim odbiorców, tj. osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych.

Natomiast według przepisu art. 111 ust. 3a pkt 1 ustawy:

Paragon fiskalny stanowi dla nabywcy dowód dokonania zakupu, natomiast dla sprzedawcy dokonanie sprzedaży i potwierdzenie tożsamości towaru/usługi.

W świetle przytoczonych powyżej przepisów należy zaznaczyć, że podatnik ma obowiązek ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, bez względu na fakt, czy sprzedaż ta jest dokumentowana fakturą wystawioną na żądanie nabywcy, czy też nie.

Jak wynika z przywołanych przepisów regulujących wystawianie faktur i paragonów fiskalnych, dokumenty te wystawia podatnik dokonujący sprzedaży towarów i usług, w celu udokumentowania dokonanej transakcji. Faktura i paragon fiskalny są dokumentami sformalizowanym (potwierdzającymi zaistnienie określonego zdarzenia gospodarczego), które powinny spełniać szereg wymogów przewidzianych przepisami prawa. Prawidłowość materialno-prawna faktury i paragonu fiskalnego zachodzi wówczas, jeżeli odzwierciedlają one prawdziwe zdarzenie gospodarcze, czyli w istocie stwierdzają fakt dostawy określonych towarów lub świadczenia usług. Wystawienie faktury lub paragonu fiskalnego należy rozumieć jako sporządzenie dokumentu oraz jego przekazanie innemu podmiotowi. Faktura lub paragon fiskalny jest więc dokumentem stwierdzającym wystąpienie u podatnika okoliczności powodujących powstanie obowiązku podatkowego.

Z opisu sprawy wynika, że od 2 stycznia 2024 r. jest Pan zobowiązany do zakończenia albo zawieszenia działalności gospodarczej. Podczas prowadzenia działalności wykonywał Pana zastępstwo procesowe z urzędu, jako pełnomocnik albo jako obrońca. Księgowość sądu zwraca się do Pana o wystawienie faktury VAT w celu wykonania wyroku i zapłaty wynagrodzenia. Podobnie z rozliczeniem usługi świadczonej na podstawie zawartej umowy zlecenia o zastępstwo procesowe osoby fizycznej albo prawnej albo obrony - po zakończeniu zastępstwa albo obrony klient żąda faktury VAT albo paragonu fiskalnego.

Pana wątpliwości dotyczą kwestii, czy jest Pan uprawniony do wystawienia faktury VAT albo paragonu fiskalnego za wykonywane czynności zastępstwa procesowego, obrony z urzędu albo z wyboru, a także kurateli - po zawieszeniu działalności gospodarczej, tj. po 2 stycznia 2024 r., w odniesieniu do wykonywanych czynności z umów zawartych przed zawieszeniem działalności.

Odnosząc się do kwestii obowiązku wystawiania faktur oraz paragonów fiskalnych w okresie zawieszenia działalności gospodarczej stwierdzić należy, że ustawa nie definiuje pojęcia „zawieszenie działalności”. Kwestia ta została uregulowana m.in. w przepisach ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 221 ze zm.).

Stosownie do treści art. 22 ust. 1 ww. ustawy Prawo przedsiębiorców:

Zgodnie z art. 23 ust. 1 ww. ustawy Prawo przedsiębiorców:

Z kolei, w myśl art. 25 ust. 1 ww. ustawy Prawo przedsiębiorców:

Natomiast zgodnie z art. 25 ust. 2 ww. ustawy Prawo przedsiębiorców:

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy należy stwierdzić, że zawieszenie działalności gospodarczej samo w sobie nie stanowi zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej przez podatnika. Podatnik, który zawiesza prowadzenie działalności gospodarczej na pewien czas, nadal pozostaje podatnikiem, z tym że w okresie zawieszenia wykonywania działalności przedsiębiorca nie prowadzi aktywnej działalności. Zgłoszenie zawieszenia działalności gospodarczej nie oznacza zatem ustania bytu przedsiębiorcy, a jedynie przerwę w wykonywaniu działalności gospodarczej. Zatem, przedsiębiorca w okresie zawieszenia działalności gospodarczej ma m.in. prawo wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów.

W niniejszej sprawie, w okresie zawieszenia działalności gospodarczej, otrzyma Pan wynagrodzenie z tytułu usługi świadczonej na podstawie zawartej umowy zlecenia o zastępstwo procesowe osoby fizycznej, albo osoby prawnej, albo obrony z urzędu, albo z wyboru, a także kurateli, rozpoczętych jeszcze przed momentem zawieszenia działalności gospodarczej.

Jak już wyżej wskazano podatnik, który „zawiesza” prowadzenie działalności gospodarczej na pewien czas, pozostaje nadal podatnikiem podatku od towarów i usług i dlatego spoczywają na nim określone obowiązki podatkowe. Jednocześnie w myśl powołanych przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z działalności, ma jednak pewne uprawnienia i obowiązki, które mają związek z działalnością prowadzoną przed datą zawieszenia.

Tym samym, w okresie zawieszenia działalności gospodarczej, w związku z otrzymanym wynagrodzeniem za wykonanie czynności rozpoczętych przed zawieszeniem działalności gospodarczej, tj. przed 2 stycznia 2024 r. będzie Pan zobowiązany do wystawiania i wydawania faktur na rzecz klientów będących przedsiębiorcami oraz paragonów fiskalnych na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych lub również faktur na żądanie wyrażone w odpowiednim czasie przez klientów będących osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej i rolnikami ryczałtowymi.

Dodatkowe informacje

Zaznaczenia wymaga, że organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem zdarzenia przyszłego. Ponosi Pan ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu zdarzenia przyszłego. Podkreślenia wymaga, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z tym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie podatku od towarów i usług (pytanie nr 1 wniosku), natomiast w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (pytanie nr 2 wniosku) wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).