Opinia rzecznik generalnej J. Kokott przedstawiona w dniu 7 września 2023 r., sygn. C-433/22

Wydanie tymczasowe

OPINIA RZECZNIK GENERALNEJ

JULIANE KOKOTT

przedstawiona w dniu 7 września 2023 r.(1)

Sprawa C‑433/22

Autoridade Tributária e Aduaneira

przeciwko

HPA – Construções SA

[wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Supremo Tribunal Administrativo (najwyższy sąd administracyjny, Portugalia)]

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym – Podatek od wartości dodanej (VAT) – Dyrektywa 2006/112/WE – Tymczasowa możliwość obniżenia stawki podatku dla usług pracochłonnych – Obniżona stawka podatku w odniesieniu do remontu prywatnych mieszkań – Pojęcie „prywatne mieszkanie” – Granice selektywnie obniżonej stawki podatku – Zasada demokracji i zakres swobody decyzyjnej prawodawcy – Zasada neutralności podatkowej

I. Wstęp

1. Postępowanie to po raz kolejny pokazuje, jak podatne na spory są obniżone stawki podatku w prawie o VAT. Portugalia opodatkowuje usługi pracochłonne związane z budynkami według obniżonej stawki. Musi to być jednak remont, renowacja, naprawa i konserwacja „nieruchomości do użytku mieszkalnego”. Taka obniżona stawka podatku była zgodnie z prawem Unii możliwa w spornym roku 2007 tylko przez ograniczony okres (do dnia 31 grudnia 2010 r.) i doprowadziła już do dwóch postępowań o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym przed Trybunałem.

2. Trybunał musiał już w dniu 5 maja 2022 r. orzec w sprawie C‑218/21, w kontekście tego samego portugalskiego przepisu, czy w zakresie tym mieści się również naprawa windy w budynku, który nie jest wykorzystywany wyłącznie do celów mieszkaniowych. Chociaż udzielił odpowiedzi twierdzącej, podkreślił jednak w uzasadnieniu orzeczenia, że w przypadku usług remontowych i naprawczych dotyczących obiektów używanych wspólnie w budynkach do użytku mieszanego należy dokonać „proporcjonalnego podziału”(2).

Z kolei niniejsza sprawa dotyczy kwestii, czy w przypadku „nieruchomości wykorzystywanej do celów mieszkaniowych” wystarczy, że do księgi wieczystej wpisano, że nieruchomość ta może być wykorzystywana wyłącznie na cele mieszkaniowe, czy też musi być faktycznie wykorzystywana na ten cel w momencie remontu? To ostatnie rozwiązanie uniemożliwiłoby inwestorom nieuprawnionym do odliczenia podatku naliczonego remontowanie starych domów przy zastosowaniu obniżonej stawki podatku z wyprzedzeniem i sprzedawanie ich później (zwłaszcza po upływie terminu obowiązywania obniżonej stawki podatku) jako mieszkań lub nawet jako nieruchomości spekulacyjnych. Zasadniczo chodzi o uprawnienie państw członkowskich do selektywnego stosowania obniżonej stawki podatku bez naruszania zasady neutralności.