Interpretacja indywidualna z dnia 12 stycznia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-2.4015.139.2023.1.PB

W zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego zniesienia współwłasności lokalu mieszkalnego obciążonego hipoteką.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

8 listopada 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 30 października 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego zniesienia współwłasności lokalu mieszkalnego obciążonego hipoteką. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Jest Pan współwłaścicielem stanowiącego odrębną nieruchomość lokalu mieszkalnego  w udziale wynoszącym 1/2 części. Drugim współwłaścicielem także w udziale 1/2 część jest osoba fizyczna należąca do III grupy podatkowej w rozumieniu ustawy o podatku  od spadków i darowizn, tj. Pana była już obecnie partnerka.

Wyżej wymienione udziały w ww. lokalu mieszkalnym zostały zakupione przez Pana  i ww. osobę fizyczną od dewelopera 23 maja 2023 r. na podstawie sporządzonych  w formie aktu notarialnego umów: o ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego i umowy sprzedaży lokalu mieszkalnego, za łączną kwotę 386.065,00 zł,  tj. kwota należna od Pana wynosiła 193.032,50 zł i kwota należna od ww. osoby fizycznej także wynosiła 193.032,50 zł.

Na zakup oraz wykończenie ww. lokalu został przez Pana i byłą partnerkę zaciągnięty bankowy kredyt hipoteczny w wysokości 375.642,07 zł, z czego kwota 331.642,07 zł została przelana na konto dewelopera jako część łącznej ceny za ww. lokal, a pozostała kwota 44.000 zł wpłynęła na Pana konto, jako środki na wykończenie mieszkania kupionego w stanie deweloperskim.

Środki w kwocie 50.564,93 zł jako tzw. wkład własny na zakup nieruchomości pochodziły z premii gwarancyjnej książeczki mieszkaniowej, której był Pan właścicielem.

W wyniku zobowiązania kredytowego wynikającego z umowy kredytu ww. lokal w całości jest obciążony hipoteką umowną w kwocie 638.600 zł.

Sumując kwotę zakupu mieszkania, tj. 386.065 zł oraz pieniądze pochodzące z części kredytu na jego wykończenie, tj. 44.000 zł otrzymujemy kwotę 430.065 zł. Jako, że lokal nie został wyremontowany w 100% za jego wartość rynkową przyjmuje Pan sumę kwot kupna oraz części kredytu na jej wykończenie, tj. ww. kwotę 430.065 zł. Aktualna kwota zabezpieczonego ww. hipoteką kredytu pozostała do spłaty to 371.240,48 zł.

Z uwagi na zmianę sytuacji życiowej, chciałby Pan zawrzeć z byłą partnerką notarialną umowę nieodpłatnego zniesienia współwłasności ww. lokalu, bez spłat i dopłat od żadnej ze stron.

W wyniku tej umowy stanie się Pan wyłącznym właścicielem ww. lokalu oraz zobowiąże się Pan wobec byłej partnerki do spłaty całości zadłużenia w postaci kredytu hipotecznego wspólnie zaciągniętego, poprzez dokonanie cesji kredytu hipotecznego na Pana osobę.

Pytania

1)Czy hipoteka ustanowiona na rzecz banku stanowi ciężar w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn?

2)Czy w ww. przypadku, gdy wysokość ww. hipoteki przewyższa wartość ww. lokalu podatek od spadków i darowizn nie będzie należny od Pana?

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem:

Ad. 1) Hipoteka ustanowiona na rzecz banku stanowi ciężar w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Ad. 2) W ww. przypadku, gdy wysokość hipoteki przewyższa wartość ww. lokalu, podatek od spadków i darowizn od Pana nie będzie należny, a swoje stanowisko opiera Pan na treści  art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, który stanowi, że podstawę opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn – również, jak wynika z art. 1 ust. 4  ww. ustawy, w przypadku nieodpłatnego zniesienia współwłasności – stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość).

Wyjaśniając:

-ponieważ hipoteka jest ciężarem i jej wysokość wynosi 638.600 zł, to wysokość ww. hipoteki dla udziału wynoszącego 1/2 część w ww. lokalu wynosi 319.300 zł,

-ponieważ wartość rynkowa udziału 1/2 w ww. lokalu, który miałby być jako całość przedmiotem zawarcia notarialnej umowy nieodpłatnego zniesienia jego współwłasności, wynosi 215.032,50 zł,to traktując ww. hipotekę jako ciężar – zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy – w Pana opinii nie będzie należny od Pana podatek od spadków i darowizn z tytułu ww. planowanej umowy nieodpłatnego zniesienia współwłasności ww. lokalu, tj. bez spłat lub dopłat.

Swoje stanowisko opiera Pan na podstawie:

·art. 7 ust. 1 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn,

·oraz na interpretacjach indywidualnych:

– Znak: IBPBII/1/4515-22/15/MCZ z 7 maja 2015 r.;

– Znak: IBPB-2-1/4515-172/16-1/MCZ z 6 września 2016 r.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków  i darowizn (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 ze zm.):

Jako, że przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn nie definiują pojęcia „współwłasność”, należy odwołać się do odpowiednich przepisów uregulowanych w ustawie  z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).

Na podstawie art. 195 Kodeksu cywilnego:

Zgodnie z art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego:

Sposoby wyjścia ze stanu współwłasności regulują postanowienia art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego. W świetle wyżej powołanych przepisów zniesienie współwłasności może nastąpić

w drodze umowy między współwłaścicielami albo, w braku zgody między współwłaścicielami, na podstawie orzeczenia sądu.

W ramach wymienionych trybów ustawodawca przewiduje trzy sposoby zniesienia współwłasności:

1.podział rzeczy wspólnej, czyli np. podzielenie jednej nieruchomości na kilka mniejszych (tzw. podział fizyczny),

2.przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli,

3.sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny).

Zniesienie współwłasności bez spłat i dopłat podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków

i darowizn.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy:

Natomiast w myśl art. 7 ust. 6 ww. ustawy:

Ustawodawca nie podaje definicji długów i ciężarów. Jednocześnie rozszerza to pojęcie  w art. 7 ust. 2 i 3 ustawy przykładowo wyliczając przypadki, które stanowią długi i ciężary. Oznacza to, iż długi i ciężary w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowią katalog otwarty. Pojęcie „długów” w rozumieniu tego artykułu obejmuje wszelkie pieniężne roszczenia cywilnoprawne związane z przedmiotem nabycia. Równowartość tych roszczeń podlega potrąceniu od jego wartości.

„Ciężarem” natomiast jest inne niż dług obciążenie nabytej rzeczy lub prawa, które w chwili nabycia zmniejsza jego wartość rynkową, np. hipoteka. Odliczenie długów i ciężarów jest wyrazem istoty (elementem konstrukcyjnym) podatku od spadków i darowizn, polegającej na opodatkowaniu przyrostu czystej wartości majątku podatnika.

Stosownie do treści art. 244 ustawy Kodeks cywilny:

W świetle powyższych przepisów – hipoteka stanowi ograniczone prawo rzeczowe i regulują ją odrębne przepisy, a mianowicie ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych  i hipotece (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1984).

W myśl art. 65 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece:

Na mocy art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Na podstawie art. 8 ust. 3 ww. ustawy:

Stosownie do art. 9 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy:

Przy obliczeniu podatku od nieodpłatnego zniesienia współwłasności ma także zastosowanie zasada kumulacji nabytych od tej samej osoby wartości rzeczy i praw majątkowych w okresie

5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, oraz odliczenia kwoty wolnej od podatku.

Zgodnie z art. 9 ust. 2 ww. ustawy: 

Na podstawie art. 14 ust. 1 i 2 ww. ustawy:

W myśl art. 14 ust. 3 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn w związku z § 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 czerwca 2023 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek (Dz.U. z 2023 r. poz. 1226):

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że jest Pan współwłaścicielem stanowiącego odrębną nieruchomość lokalu mieszkalnego w udziale wynoszącym 1/2 części. Drugim współwłaścicielem także w udziale 1/2 część jest osoba fizyczna należąca do III grupy podatkowej w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn, tj. Pana była już obecnie partnerka. Wyżej wymienione udziały w ww. lokalu mieszkalnym zostały zakupione przez Pana i ww. osobę fizyczną od dewelopera 23 maja 2023 r. na podstawie sporządzonych w formie aktu notarialnego umów: o ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego i umowy sprzedaży lokalu mieszkalnego, za łączną kwotę 386.065,00 zł. Na zakup oraz wykończenie ww. lokalu został przez Pana i byłą partnerkę zaciągnięty bankowy kredyt hipoteczny w wysokości 375.642,07 zł. W wyniku zobowiązania kredytowego wynikającego z umowy kredytu ww. lokal w całości jest obciążony hipoteką umowną w kwocie 638.600 zł. Jako, że lokal nie został wyremontowany w 100% za jego wartość rynkową przyjmuje Pan sumę kwot kupna oraz części kredytu na jej wykończenie, tj. ww. kwotę 430.065 zł. Z uwagi na zmianę sytuacji życiowej, chciałby Pan zawrzeć z byłą partnerką notarialną umowę nieodpłatnego zniesienia współwłasności ww. lokalu, bez spłat i dopłat od żadnej ze stron. W wyniku tej umowy stanie się Pan wyłącznym właścicielem ww. lokalu oraz zobowiąże się Pan wobec byłej partnerki do spłaty całości zadłużenia w postaci kredytu hipotecznego wspólnie zaciągniętego, poprzez dokonanie cesji kredytu hipotecznego na Pana osobę.

Wobec powyższego stwierdzić należy, że skoro dokonana zostanie czynność prawna dotycząca zniesienia współwłasności nieruchomości, bez spłat i dopłat, to nabycie przez Pana lokalu mieszkalnego (udziału, który przysługuje Pana byłej partnerce) podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Podstawę opodatkowania należy ustalić zgodnie z art. 7 ust. 1 i 6 cyt. ustawy.

Ustanowiona na ww. nieruchomości hipoteka stanowić będzie obciążenie, które należy zaliczyć do długów i ciężarów w rozumieniu art. 7 ww. ustawy. Zatem wartość 1/2 części lokalu mieszkalnego (wynikająca ze współwłasności), nabyta przez Pana w drodze zniesienia współwłasności, powinna być pomniejszona o 1/2 część kwoty hipoteki.

Dla kwestii ustalenia podstawy opodatkowania nie ma znaczenia fakt jaka kwota kredytu pozostała do spłacenia. Istotna jest kwota hipoteki, którą zostało obciążone opisane we wniosku prawo do lokalu mieszkalnego i tym samym przedmiot nabycia.

Zatem skoro w przedmiotowej sprawie – jak wynika z wniosku – wartość hipoteki (przypadająca na nabywany udział) przekroczy wartość nabywanego udziału  w lokalu mieszkalnym, to podstawa opodatkowania wyniesie zero. Tym samym w niniejszej sprawie obowiązek podatkowy co prawda wystąpi, jednak nie dojdzie do powstania zobowiązania podatkowego w podatku od spadków i darowizn. W związku z powyższym nie będzie ciążył na Panu obowiązek uiszczenia podatku od spadków i darowizn z tytułu dokonania przedmiotowego zniesienia współwłasności.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).