Interpretacja indywidualna z dnia 4 grudnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.625.2023.3.KO

W zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego od refakturowanego wykonawstwa zastępczego i w którym momencie.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

28 sierpnia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego od refakturowanego wykonawstwa zastępczego i w którym momencie.

Wniosek został uzupełniony pismem z 16 października 2023 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego

„X” Spółka z o.o. („Spółka”, „Wnioskodawca”) jest polskim rezydentem podatkowym. Spółka prowadzi działalność gospodarczą w sektorze usług budowlanych. Spółka zawarła umowę, której zakres obejmował wykonanie określonych modyfikacji w budynku Inwestora, na zlecenie Generalnego Wykonawcy. W umowie precyzyjnie określono przedmiot prac, których zakres obejmował dostawę i montaż świetlików dachowych z wbudowanymi klapami oddymiającymi oraz dostawę i montaż pasm świetlnych. Na wskazane roboty budowlane udzielono 36 miesięcznej gwarancji. W umowie zawarto także zapisy stanowiące o karach umownych oraz dopuszczalnym wykonaniu zastępczym we wskazanych i zaakceptowanych przypadkach. W umowie zawarto m.in. następujące postanowienia: „Jeżeli Wykonawca nie usunie wad w terminie określonym protokołem, Zamawiający uprawniony jest do usunięcia wady na koszt wykonawcy, nie wyłącza to prawa Zamawiającego do dochodzenia od Wykonawcy kary umownej, o której mowa w rozdz. XIII § 31 ust. 1 ppkt. 3.” „Wykonawca zapłaci Zamawiającemu karę umowną: 1) W razie opóźnienia w usunięciu wad fizycznych wykonanego przedmiotu umowy, stwierdzonych przy jego odbiorze lub w czasie gwarancji - w wysokości 0,2% wynagrodzenia ryczałtowego netto umowy ustalonego w rozdz. X § 25 ust. 2 za każdy dzień opóźnienia”.

Montaż ukończono w roku 2016. Inwestor zaczął zgłaszać usterki również w roku 2016. W roku 2017 Wykonawca przeprowadził prace naprawcze w ramach gwarancji i rękojmi. Za ostatnie faktury Wykonawca nie otrzymał zapłaty. Generalny Wykonawca stwierdził, że zamontowane świetliki i pasma świetlne przeciekają i wezwał Wykonawcę do usunięcia usterek. Pomimo kilkukrotnych przyjazdów na budowę i usuwania stwierdzonych usterek, Generalny Wykonawca nadal zgłaszał nieszczelności. Wykonawca zlecił wykonanie opinii biegłemu z zakresu budownictwa, w której uzyskał wytyczne co do konieczności naprawy usterek. Wykonawca zastosował się do wytycznych i dokonał uszczelnienia. Pomimo tego, nadal pod świetlikami pojawiała się woda. Generalny Wykonawca z uwagi na opóźnienie w naprawie gwarancyjnej, naliczył kary umowne zgodnie z powołanym powyżej postanowieniem umownym. Wykonawca po kolejnych naprawach, uznał że świetliki i pasma świetlne nie stanowią podłoża zaistniałego problemu, a woda pojawiająca się pod świetlikami nie stanowi przecieków a wynika ze skraplania pary wodnej w obiekcie.

Od 03.2017 Generalny Wykonawca zlecał podmiotom zewnętrznym prace związane z przeglądem świetlików, uszczelnieniu świetlików i ich częściową wymianą na nowe.

W związku z poniesionymi kosztami, Inwestor wystawił refaktury na Wykonawcę w okresie od 03.2017 do 07.2020, z następującymi tytułami:

a) za prace dot. nieszczelności świetlików - refaktura kosztów,

b) za wykonanie przeglądu świetlików na obiekcie - refaktura kosztów,

c) za demontaż, uszczelnienie i montaż pasma świetlnego - refaktura kosztów,

d) za demontaż, uszczelnienie i montaż pasma świetlnego - refaktura kosztów,

e) za naprawę wadliwych pasm świetlnych - refaktura kosztów,

 f) za naprawę wadliwych pasm świetlnych - refaktura kosztów.

Prace objęte fakturami lit. b i c, zgodnie z przewidywaniami Spółki, nie przyniosły rezultatu i woda nadal się skraplała. Spółka zwróciła Generalnemu Wykonawcy otrzymane faktury, informując, iż kwestionuje obciążenie kosztami w fakturach uwzględnionymi. W 2020 r. Generalny Wykonawca zaprzestał zgłaszania usterek. W 2018 r. Generalny Wykonawca złożył pozew dotyczący pokrycia kosztów naprawy w ramach wykonawstwa zastępczego oraz zapłaty kar umownych i należnych odsetek ustawowych. Z kolei, Spółka złożyła pozew o zapłatę należności z faktury za wykonaną usługę. W trakcie procesów sądowego, niezależnie się toczących, powołano biegłych sądowych w celu zbadania i oceny przyczyn przeciekania dachu. Opinie biegłych wskazywały na wadliwość montażu świetlików i pasm świetlnych. Z uwagi na treść opinii oraz rosnące odsetki, Spółka zdecydowała się zawrzeć ugodę z Generalnym Wykonawcą, tak aby ograniczyć rosnące koszty związane z procesem. Taka decyzja wynikała również z faktu, iż Generalny Wykonawca był wieloletnim Klientem, a Spółka liczyła na dalszą współpracę. Dodatkowo Generalny Wykonawca, w ramach kontraktu zatrzymał kaucję gwarancyjną, którą Spółka zamierzała rozliczyć z żądaniami Generalnego Wykonawcy. W efekcie, Strony podpisały porozumienie, w ramach którego Spółka zobowiązała się do zapłaty Generalnemu Wykonawcy ustalonej kary umownej, kosztów sądowych, kosztów zastępstwa procesowego, jak również wykonania zastępczego, a ponadto odsetek ustawowych za opóźnienie od dochodzonych przez Generalnego Wykonawcę należności. Z kolei Generalny Wykonawca, zobowiązał się do zwrotu zatrzymanych kaucji gwarancyjnych i pozostałego do zapłaty wynagrodzenia za wykonania świetlików dachowych. Strony wzajemnie potrąciły należności, a Spółka zobowiązała się do zapłaty różnicy w ustalonym terminie. Z uwagi na zawarte porozumienie, Strony zobowiązały się do zawarcia ugód sądowych i zakończenia sporów sądowych. Spółka obecnie planuje wystąpić do Generalnego Wykonawcy o wystawienie duplikatów faktur dotyczących wykonania zastępczego.

Pytanie w zakresie podatku od towarów i usług

Czy Spółce przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków odliczenia podatku VAT od refakturowanego wykonawstwa zastępczego, o którym mowa w stanie faktycznym, a jeśli tak to w którym momencie?

Państwa stanowisko w sprawie w zakresie podatku od towarów i usług

Zdaniem Spółki, będzie ona miała prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od wydatków bezpośrednich i pośrednich ponoszonych w związku z budową Infrastruktury. Zgodnie z art. 86 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT) w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego). Ponadto podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Z powołanych powyżej przepisów wynika, że warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Przepisy ustawy o VAT nie precyzują jednak, jaki związek musi istnieć pomiędzy zakupami a sprzedażą, żeby podatnik mógł skorzystać z prawa do odliczenia. Związek ten może być bezpośredni lub pośredni. Związek bezpośredni występuje wówczas, gdy nabywane towary służą dalszej odsprzedaży lub też w bezpośredni sposób wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika. Natomiast o związku pośrednim mówimy wtedy, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania podmiotu, a więc w sposób pośredni wiążą się z działalnością gospodarczą i z osiąganymi przychodami. Biorąc pod powołane przepisy prawa należy stwierdzić, że Spółka spełnia przesłanki uprawniające do odliczenia podatku naliczonego, określone w art. 86 ust. 1 ustawy, z tytułu nabycia towarów i usług w związku z realizacją Inwestycji. Należy podkreślić, iż powstawanie wad wykonanych usług jest nieuchronnym elementem działalności w zakresie prac budowlanych. Realizacja kompleksowych projektów budowlanych wymaga współpracy z wieloma podmiotami, korzystania z różnego rodzajów materiałów i technologii, co w praktyce wiąże się ze sporym ryzykiem wystąpienia wad i usterek. Oznacza to, że wszelkie wydatki ponoszone w związku z naprawą tychże wad i usterek są związane z zasadniczym przedmiotem działalności i źródłem przychodów Wnioskodawcy. Powstawanie usterek wpisuje się w ryzyko prowadzonej działalności gospodarczej. Dlatego też, w ocenie Spółki, wydatki związane z wykonaniem zastępczym mają związek ze sprzedażą opodatkowaną podatkiem od towarów i usług. Zatem Spółka ma prawo do odliczenia podatku naliczonego w opisanej sytuacji. W ocenie Spółki, prawo do odliczenia będzie przysługiwało w momencie otrzymania duplikatów faktur.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawowe zasady dotyczące odliczenia podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT.

W świetle tego przepisu,

w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy,

kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Stosownie do art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy,

nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Związek dokonywanych zakupów z działalnością podatnika może mieć charakter bezpośredni lub pośredni. O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością gospodarczą można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży – towary handlowe, czy też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy – bezpośrednio więc wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika.

Natomiast o związku pośrednim można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa; mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganymi przez podatnika przychodami. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania przychodu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez dany podmiot obrotów.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

Zasadą jest także to, że podatnik jest zobowiązany w pierwszej kolejności dołożyć należytych starań, aby odpowiednio przyporządkować podatek naliczony do poszczególnych czynności, aby prawa do odliczenia nie nadużyć. Nie można również rozszerzająco przyjmować braku możliwości dokonania takiego przyporządkowania.

Zatem podstawowym warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że zawarli Państwo umowę, której zakres obejmował wykonanie określonych modyfikacji w budynku Inwestora, na zlecenie Generalnego Wykonawcy. W umowie precyzyjnie określono przedmiot prac, których zakres obejmował dostawę i montaż świetlików dachowych z wbudowanymi klapami oddymiającymi oraz dostawę i montaż pasm świetlnych. Na wskazane roboty budowlane udzielono 36 miesięcznej gwarancji. W umowie zawarto także zapisy stanowiące o karach umownych oraz dopuszczalnym wykonaniu zastępczym we wskazanych i zaakceptowanych przypadkach. W umowie zawarto m.in. następujące postanowienia: „Jeżeli Wykonawca nie usunie wad w terminie określonym protokołem, Zamawiający uprawniony jest do usunięcia wady na koszt wykonawcy, nie wyłącza to prawa Zamawiającego do dochodzenia od Wykonawcy kary umownej, o której mowa w rozdz. XIII § 31 ust. 1 ppkt. 3.” „Wykonawca zapłaci Zamawiającemu karę umowną: 1) W razie opóźnienia w usunięciu wad fizycznych wykonanego przedmiotu umowy, stwierdzonych przy jego odbiorze lub w czasie gwarancji - w wysokości 0,2% wynagrodzenia ryczałtowego netto umowy ustalonego w rozdz. X § 25 ust. 2 za każdy dzień opóźnienia”. Montaż ukończono w roku 2016. Inwestor zaczął zgłaszać usterki również w roku 2016. W roku 2017 przeprowadzili Państwo prace naprawcze w ramach gwarancji i rękojmi. Za ostatnie faktury nie otrzymali Państwo zapłaty. Generalny Wykonawca stwierdził, że zamontowane świetliki i pasma świetlne przeciekają i wezwał Państwa do usunięcia usterek. Pomimo kilkukrotnych przyjazdów na budowę i usuwania stwierdzonych usterek, Generalny Wykonawca nadal zgłaszał nieszczelności. Zlecili Państwo wykonanie opinii biegłemu z zakresu budownictwa, w której uzyskali wytyczne co do konieczności naprawy usterek. Państwo zastosowali się do wytycznych i dokonali uszczelnienia.

Pomimo tego, nadal pod świetlikami pojawiała się woda. Generalny Wykonawca z uwagi na opóźnienie w naprawie gwarancyjnej, naliczył kary umowne zgodnie z powołanym powyżej postanowieniem umownym. Wykonawca po kolejnych naprawach, uznał że świetliki i pasma świetlne nie stanowią podłoża zaistniałego problemu, a woda pojawiająca się pod świetlikami nie stanowi przecieków a wynika ze skraplania pary wodnej w obiekcie. Od marca 2017 Generalny Wykonawca zlecał podmiotom zewnętrznym prace związane z przeglądem świetlików, uszczelnieniu świetlików i ich częściową wymianą na nowe. W związku z poniesionymi kosztami, Inwestor wystawił refaktury na Państwa w okresie od marca 2017 do lipca 2020, z następującymi tytułami:

a) za prace dot. nieszczelności świetlików - refaktura kosztów,

b) za wykonanie przeglądu świetlików na obiekcie - refaktura kosztów,

c) za demontaż, uszczelnienie i montaż pasma świetlnego - refaktura kosztów,

d) za demontaż, uszczelnienie i montaż pasma świetlnego - refaktura kosztów,

e) za naprawę wadliwych pasm świetlnych - refaktura kosztów,

 f) za naprawę wadliwych pasm świetlnych - refaktura kosztów.

Państwo zwrócili Generalnemu Wykonawcy otrzymane faktury, informując, iż kwestionują obciążenie kosztami w fakturach uwzględnionymi. W 2020 r. Generalny Wykonawca zaprzestał zgłaszania usterek. W 2018 r. Generalny Wykonawca złożył pozew dotyczący pokrycia kosztów naprawy w ramach wykonawstwa zastępczego oraz zapłaty kar umownych i należnych odsetek ustawowych. Z kolei, Spółka złożyła pozew o zapłatę należności z faktury za wykonaną usługę. W trakcie procesów sądowego, niezależnie się toczących, powołano biegłych sądowych w celu zbadania i oceny przyczyn przeciekania dachu. Opinie biegłych wskazywały na wadliwość montażu świetlików i pasm świetlnych. Z uwagi na treść opinii oraz rosnące odsetki, zdecydowali się Państwo zawrzeć ugodę z Generalnym Wykonawcą, tak aby ograniczyć rosnące koszty związane z procesem. Generalny Wykonawca, w ramach kontraktu zatrzymał kaucję gwarancyjną, którą zamierzali Państwo rozliczyć z żądaniami Generalnego Wykonawcy. W efekcie, Strony podpisały porozumienie, w ramach którego zobowiązali się Państwo do zapłaty Generalnemu Wykonawcy ustalonej kary umownej, kosztów sądowych, kosztów zastępstwa procesowego, jak również wykonania zastępczego, a ponadto odsetek ustawowych za opóźnienie od dochodzonych przez Generalnego Wykonawcę należności. Z kolei Generalny Wykonawca, zobowiązał się do zwrotu zatrzymanych kaucji gwarancyjnych i pozostałego do zapłaty wynagrodzenia za wykonania świetlików dachowych. Strony wzajemnie potrąciły należności, a Państwo zobowiązali się do zapłaty różnicy w ustalonym terminie. Z uwagi na zawarte porozumienie, Strony zobowiązały się do zawarcia ugód sądowych i zakończenia sporów sądowych. Obecnie planują Państwo wystąpić do Generalnego Wykonawcy o wystawienie duplikatów faktur dotyczących wykonania zastępczego.

W związku z tak przedstawionym opisem sprawy Państwa wątpliwości dotyczą kwestii prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur otrzymanych od Generalnego Wykonawcy, który w ramach wykonania zastępczego nabył usługi związane z przeglądem świetlików, uszczelnieniu świetlików i ich częściową wymianą na nowe.

Jak już wskazano powyżej, obowiązkiem podatnika jest przypisanie konkretnych wydatków do określonego rodzaju czynności, z którymi wydatki te są związane. Podatnik ma zatem obowiązek odrębnego określenia, z jakim rodzajem czynności będzie związany podatek wynikający z otrzymanych faktur zakupu, czyli dokonania tzw. alokacji podatku do czynności podlegających opodatkowaniu i czynności niepodlegających opodatkowaniu.

W analizowanej sprawie w pierwszej kolejności należy rozstrzygnąć czy refakturowane wykonanie zastępcze, którym zostali Państwo obciążeni w związku z nienależytym wykonaniem usług, będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy,

opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, że

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Na mocy art. 8 ust. 1 ustawy,

przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, (…).

Należy zauważyć, że pojęcie usługi zostało zdefiniowane bardzo szeroko w przepisie art. 8 ust. 1 ustawy. Taka konstrukcja definicji usług pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku VAT wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej. Powyższa definicja jest niewątpliwie szersza niż zakres tego pojęcia w potocznym jego rozumieniu. Definicja ta obejmuje bowiem nie tylko transakcje polegające na wykonaniu czynności przez usługodawcę, ale również szereg transakcji niewymagających aktywnego działania usługodawcy.

Wskazać należy, że świadczenie usług podlega opodatkowaniu tylko wtedy, gdy pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, na podstawie którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych. Aby usługa podlegała obowiązkowi podatkowemu z tytułu VAT koniecznym warunkiem jest by świadczona była odpłatnie, przy czym pomiędzy czynnością podlegającą opodatkowaniu (usługą), a wynagrodzeniem otrzymanym z tytułu jej wyświadczenia musi istnieć bezpośredni, czytelny i dostrzegalny związek.

W wyroku z 29 października 2009 r. C-246/08 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej przypomniał, że jeżeli działalność usługodawcy polega wyłącznie na świadczeniu usług bez bezpośredniego świadczenia wzajemnego, brak jest podstawy opodatkowania i usługi te nie podlegają tym samym podatkowi VAT (teza 43).

Zatem usługę uznaje się za odpłatną gdy są spełnione następujące warunki:

- istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

- wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

- istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy usługi,

- odpłatność za otrzymane świadczenie (usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

- istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Według art. 361 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r., poz. 1610),zwanej dalej Kodeksem cywilnym,

zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

Zgodnie z art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego,

w powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W myśl art. 363 § 1 Kodeksu cywilnego,

naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.

Na mocy art. 363 § 2 Kodeksu cywilnego,

jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.

Stosownie do art. 471 Kodeksu cywilnego,

dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Zgodnie z art. 480 § 1, § 2 i § 3 Kodeksu cywilnego,

§ 1. W razie zwłoki dłużnika w wykonaniu zobowiązania czynienia, wierzyciel może, zachowując roszczenie o naprawienie szkody, żądać upoważnienia przez sąd do wykonania czynności na koszt dłużnika.

§ 2. Jeżeli świadczenie polega na zaniechaniu, wierzyciel może, zachowując roszczenie o naprawienie szkody, żądać upoważnienia przez sąd do usunięcia na koszt dłużnika wszystkiego, co dłużnik wbrew zobowiązaniu uczynił.

§ 3. W wypadkach nagłych wierzyciel może, zachowując roszczenie o naprawienie szkody, wykonać bez upoważnienia sądu czynność na koszt dłużnika lub usunąć na jego koszt to, co dłużnik wbrew zobowiązaniu uczynił.

Z uwagi na zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług oraz przepisy Kodeksu cywilnego regulujące kwestię odszkodowań należy stwierdzić, że odszkodowania nie zostały objęte zakresem art. 5 ustawy i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Istotą odszkodowań nie jest płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie – co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana ze zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

W okolicznościach niniejszej sprawy stwierdzić należy, że Generalny Wykonawca obciążając Państwa kosztami wykonania zastępczego w związku z niewywiązaniem się przez Państwa ze swoich obowiązków (tj. wadliwym montażem świetlików i pasm świetlnych) nie wykonuje – w świetle ustawy o podatku od towarów i usług – żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W rozpatrywanym przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczeniem w zamian za wynagrodzenie, gdyż obciążenie Państwa kosztami naprawy świetlików i pasm świetlnych, związane jest z wadliwym przez Państwa montażem świetlików i pasm świetlnych. Zatem w niniejszej sprawie nie występuje świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. Generalny Wykonawca angażując podmiot trzeci nie uczynił tego w celach zarobkowych, lecz w celu usunięcia skutków niewykonania przez Państwa zobowiązań wynikających z zawartej umowy. W konsekwencji zwrot kosztów z tytułu wykonania zastępczego ma na celu naprawienie szkody wynikłej z nienależytego wykonania usługi montażu świetlików i pasm świetlnych, zatem ma charakter odszkodowawczy.

W związku z powyższym kwota z tytułu poniesionych przez Generalnego Wykonawcę kosztów związanych z wadliwym wykonaniem usługi montażu świetlików i pasm świetlnych, którą obciąża Generalny Wykonawca Państwa ma charakter odszkodowawczy, i pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT. Tym samym, nie podlega ona opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż odszkodowania nie zostały objęte zakresem art. 5 ustawy. Bez wpływu na opodatkowanie ww. zwrotu kosztów pozostaje fakt, czy Państwo kwestionują, czy też nie kwestionują swoją odpowiedzialność za powstałe wady.

W konsekwencji, nie przysługuje Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych z nabyciem usług związanych z naprawą świetlików i pasm świetlnych wykonanych przez podmiot trzeci, ponieważ w analizowanej sprawie ma zastosowanie przepis art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT.

W tym miejscu warto przytoczyć np. wyrok WSA w Szczecinie z 12 sierpnia 2015 r., sygn. akt I SA/Sz 781/15, w którym Sąd stwierdził: „W konsekwencji doszłoby do sytuacji, że za te same roboty budowlane podatek naliczony odliczony zostałby dwukrotnie. Pierwszy raz podatek ten miałaby prawo odliczyć Skarżąca z faktury wystawionej przez rzeczywistego podwykonawcę, tj. podwykonawcę zastępczego, zaś drugi raz odliczyłaby ten sam podatek z faktury VAT wystawionej przez niesolidnego podwykonawcę”.

Prawidłowość ww. rozstrzygnięcia została potwierdzona przez Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 6 lipca 2017 r., sygn. akt I FSK 2173/15.

Podobnie do kwestii braku prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur wystawionych przez podwykonawcę zastępczego wypowiedział się ww. Sąd we wcześniejszym wyroku sygn. akt I FSK 1013/10 z 29 czerwca 2011 r., w którym oddalił skargę kasacyjną podatnika na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie sygn. akt III SA/Wa 1591/09 z dnia 2 marca 2010 r.

Mając zatem na uwadze powyższe stwierdzić należy, że w analizowanej sprawie nie są spełnione przesłanki uprawniające do odliczenia podatku naliczonego, o których mowa w art. 86 ust. 1 ustawy. Obciążenie Państwa kosztami wykonania zastępczego stanowi należność o charakterze odszkodowawczym, tj. czynność, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a w konsekwencji nie jesteście Państwo uprawnieni do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur (duplikatów faktur, o które obecnie planują Państwo wystąpić do Generalnego Wykonawcy) wystawionych przez Generalnego Wykonawcę dokumentujących nabycie usługi od wykonawcy zastępczego na podstawie art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy.

Przy czym w świetle powyższego, bez wpływu na prawo do odliczenia podatku naliczonego pozostaje fakt, że nabywane towary i usługi służą realizacji Państwa zobowiązań, wynikających z umowy zawartej z Generalnym Wykonawcą, nawet jeśli świadczą Państwo na rzecz Generalnego wykonawcy usługi opodatkowane podatkiem VAT.

Zatem stanowisko Państwa jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy:

- stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia.

- zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Ocena prawna stanowiska Państwa w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych zostanie zawarta w odrębnym rozstrzygnięciu.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA).

Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.