Interpretacja indywidualna z dnia 4 grudnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.723.2023.2.KR

Skutki podatkowe umorzenia kredytu hipotecznego - zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Interpretacja indywidualna

- stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

4 października 2023 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia kredytu hipotecznego. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 21 listopada 2023 r. (wpływ 21 listopada 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca zamierza zawrzeć ugodę w sprawie przewalutowania na PLN kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2006 r. z poprzednikiem prawnym (…). Kredyt wskutek przewalutowania aneksem z listopada 2008 r. jest indeksowany kursem franka szwajcarskim. Wnioskodawca wynegocjował ugodę, której warunki są zgodne z wolą obu stron. Bank informuje dodatkowo, że ugoda może nieść za sobą skutki podatkowe. W wyniku ugody dojdzie do umorzenia w całości pozostałego zadłużenia. Umorzona kwota stanowi dla Wnioskodawcy - w ocenie Banku - przychód, dlatego Wnioskodawca będzie zobowiązany zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych.

Minister Finansów wydał rozporządzenie, które pozwala skorzystać Wnioskodawcy z ulgi podatkowej (rozporządzenie z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe).

Warunki skorzystania z ulgi stanowią łącznie:

-zaciągniecie jednego lub kilku kredytów na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego lub więcej niż jednego gospodarstwa domowego (o których mowa szczegółowo w rozporządzeniu),

-nieskorzystanie dotychczas z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zabezpieczonego hipotecznie, zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej, niż określona w punkcie wyżej,

-zaciągnięcie kredytu mieszkaniowego przed dniem 15 stycznia 2015 r.,

-kredyt mieszkaniowy został zabezpieczony hipotecznie na jednym z praw do nieruchomości wymienionych w rozporządzeniu Ministra Finansów,

-kredyt został zaciągnięty w całości lub w części na wydatki, o których mowa w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy),

-umorzenie kredytu mieszkaniowego dotyczy: kwoty kredytu (kapitału), odsetek (w tym odsetek kapitalizowanych), prowizji oraz poniesionych opłat, niezbędnych do zawarcia umowy kredytu (z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń).

Przedmiotowy kredyt hipoteczny został zaciągnięty w dniu 27 listopada 2006 r. w Banku na kwotę (…) zł. Wskutek zawarcia aneksu do przedmiotowej umowy w dniu 11 sierpnia 2008 r. kredyt stał się kredytem indeksowanym, jest z wykorzystaniem franka szwajcarskiego CHF i wpisem do hipoteki Banku (…) wskutek przewalutowania. Kredyt hipoteczny został zaciągnięty na kupno mieszkania położonego w (…) przy ul. (…). Mieszkanie zostało zakupione zgodnie z celem kredytu bez korzystania przy tym nigdy z żadnych ulg mieszkaniowych. Umowa kredytu zatytułowana: Umowa Nr (…) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (…) waloryzowany kursem CHF pomiędzy (…) i Wnioskodawcą ((…)) została zawarta w dniu 22 lipca 2008 r. Celem kredytu było zgodnie z umową finansowanie zakupu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (…) położonego w (…) przy ul. (…). Przedmiotowy kredyt został zaciągnięty na zaspokojenie celów mieszkaniowych. W umowie kredytu został wskazany sposób wypłaty kredytu opisujący, że cała kwota kredytu, została przeznaczona na zakup mieszkania oraz na pokrycie opłat związanych z uruchomieniem kredytu. Zabezpieczenie hipoteczne (opisywane w umowie kredytowej jako „hipoteka kaucyjna”) zostało ustanowione na nieruchomości. W ramach § 3 umowy ustanowiona została na nowopowstałej księdze wieczystej na rzecz Banku, w formie osobnego aktu notarialnego. Ugoda z Bankiem nie została jeszcze podpisana. Strony wynegocjowały wstępnie warunki, ale z uwagi na wątpliwości dotyczące konieczności zapłacenia ewentualnego podatku od korzyści (przychodu), którą miałoby być umorzenie części kredytu (kapitału po przewalutowaniu do PLN), Wnioskodawca nie zdecydował się na podpisanie ugody, do czasu ich wyjaśnienia z Krajowa Informacją Skarbową. Pismo do Krajowej Informacji Skarbowej o wydanie indywidualnej interpretacji ma na celu zbadać czy Wnioskodawca spełnia warunki o zaniechanie poboru podatku. Aktualnie nie określono żadnych dat zawarcia ugody. (…) proponuje ugody kredytobiorcom w związku ze zbiorowymi pozwami do sądów o stosowanie klauzul abuzywnych w umowach kredytowych indeksowanych frankiem szwajcarskim oraz z niekorzystnym dla nich orzecznictwem TSUE. Podstawą ugody jest art. 917 k.c. w zw. z art. 508 k.c. w zw. z art. 3851 k.c. i dotyczy ona wzajemnych ustępstw (zwolnienia z długu Wnioskodawcy) w zakresie zakończenia stosunku kredytu pomiędzy stronami.

Potencjalne ustalenia w sprawie umorzenia zobowiązań kredytowych zawiera cyt.: „paragraf 1 z proponowanej ugody, w którym opisano treść ugody i ustalenia z nią związane.

1.Strony potwierdzają, że wolą obu Stron: - było zawarcie Umowy oraz - jest utrzymanie tej Umowy w mocy przez cały okres kredytowania z uwzględnieniem zmian, które wynikają z tej Ugody.

2.Na dzień zawarcia tej Ugody zadłużenie Kredytobiorcy/ów z tytułu niespłaconego kapitału Kredytu w kwocie (…) CHF po przeliczeniu na PLN po kursie średnim Narodowego Banku Polskiego według Tabeli kursów średnich walut obcych z dnia 25 września 2023 r. publikowanej przez Narodowy Bank Polski na stronie www.nbp.pl wynosi (…) PLN. Odsetki naliczone za okres od ostatniej spłaty rat do daty podpisania Ugody wynoszą (…) CHF, po przeliczeniu na PLN po kursie średnim Narodowego Banku Polskiego według Tabeli kursów średnich walut obcych z dnia 25 września 2023 r. publikowanej przez Narodowy Bank Polski na stronie www.nbp.pl wynoszą (…) PLN.

3.Strony zmieniają walutę zadłużenia na PLN i uzgadniają, że zadłużenie z tytułu salda kredytu oraz odsetek na dzień zawarcia Ugody wynosi łącznie (…) PLN.

4.Bank zwalnia Kredytobiorcę/ów z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy/ów z tytułu kredytu) w kwocie (…) ustalonej przez Strony i wskazanej w ust. 3 powyżej, a Kredytobiorca/y dokonane zwolnienie z długu przyjmuje/ją.

5.W związku ze zwolnieniem z długu (wskazanym w ust. 4) zadłużenie Kredytobiorcy/ów wobec Banku z tytułu Kredytu uznaje się za spłacone w całości.

6.Bank dodatkowo zwróci na rzecz Kredytobiorcy/ów ustalaną przez Strony kwotę (…) PLN.

7.Bank zwróci Kredytobiorcy/om kwotę wskazaną w § 1 ust. 6 powyżej w terminie 30 dni od daty zawarcia niniejszej Ugody na rachunek należący Kredytobiorcy/ów o numerze (numer konta).

8.Strony oświadczają, że zachowana zostaje tożsamość i ciągłość wierzytelności wynikającej z Umowy z uwzględnieniem zmian, które wynikają z Ugody.

9.Zawarcie tej Ugody nie stanowi odnowienia w rozumieniu art. 506 Kodeksu cywilnego.

10.W związku z zawarciem Ugody, Strony zgodnie oświadczają, że nie będą występować w przyszłości względem siebie z roszczeniami wywodzonymi z treści postanowień Umowy, które dotyczyłyby lub byłyby związane z: a. zasadami ustalania kursu waluty, b. zasadami waloryzacji do waluty obcej (tzw. klauzula ryzyka walutowego) Ugoda wyczerpuje wszelkie wzajemne roszczenia Stron w tym zakresie.

11.Bank informuje, że postanowienia Umowy dotyczące ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, w podobnych sprawach, z powództwa innych Kredytobiorców, uznano za niedozwolone postanowienia umowne, a klauzula o tożsamej lub zbliżonej treści jak ta zawarta w Umowie została wpisana do rejestru klauzul niedozwolonych. Kredytobiorca/y oświadcza/ją, że w związku z zawartą Ugodą i umorzeniem zadłużenia określonego w ust. 4 i 6 Ugody, świadomie zrzeka/ją się roszczeń w kwocie (…) PLN jakie mógłby/mogliby dochodzić na drodze sądowej i oświadcza/ją, że nie będzie/będą występować w przyszłości względem Banku z żadnymi roszczeniami wywodzonymi z treści postanowień Umowy, które dotyczą ubezpieczenia niskiego wkładu własnego ani podwyżki w marży związanej z brakującym wkładem własnym (w tym z roszczeniami wywodzonymi z zarzutu abuzywności tych postanowień).

12.Kredytobiorca/y oświadcza/ją, że przed zawarciem Ugody nie przeniósł/przenieśli ani nie zobowiązał/li się do przeniesienia na rzecz jakiejkolwiek osoby trzeciej jakiegokolwiek roszczenia lub prawa dotyczącego Umowy lub związanego z Umową.

13.Kredytobiorca/y przyjmuje/ą do wiadomości, że w wyniku zwolnienia z długu (umorzenia), w odniesieniu do kwoty wskazanej w § 1 ust. 4 Ugody, po jego/ich stronie powstaje przychód, a w związku z tym Bank ma obowiązek informacyjny (musi wystawić informację PIT-11 zgodnie z właściwymi przepisami prawa). Jednocześnie Kredytobiorca/y przyjmuje/ą do wiadomości, że aby do osiągniętego przychodu zastosowanie miała regulacja rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe niezbędne jest spełnienie przez Kredytobiorcę/ów warunków określonych w tym rozporządzeniu. W tym celu Kredytobiorca/y potwierdza/ją oświadczeniem, że Kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku kilku kredytów, że zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego lub więcej niż jednego gospodarstwa domowego (o których mowa w Rozporządzeniu) oraz że nie skorzystał/li z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu żadnego innego kredytu mieszkaniowego zabezpieczonego hipotecznie, zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej. Oświadczenie może dotyczyć również Kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego. Wzór oświadczenia jest załącznikiem do Ugody.

14.Kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, że w wyniku zwrotu, w odniesieniu do kwoty wskazanej w § 1 ust. 6 Ugody, po jego stronie nie powstaje przychód podatkowy, a w związku z tym na Banku nie ciąży obowiązek informacyjny, tj. obowiązek przygotowania informacji PIT-11 dla kwoty zwrotu.”

Na kwotę umorzenia części kredytu stanowiącej przedmiot ugody składa się kapitał wyrażony w polskich złotych (PLN) po przewalutowaniu z franka szwajcarskiego (CHF) w dniu zawarcia ugody. Na mocy ugody Bank zwraca dodatkowo ustaloną kwotę z tytułu nadpłaty środków względem udostępnienia kapitału. W skład kwoty umorzenia nie wchodzą natomiast żadnego rodzaju odsetki, ani odsetki karne. Do przewalutowania przedmiotowego kredytu dojdzie w dniu podpisania ugody. Przewalutowanie nastąpi po średnim kursie NBP z dnia 25 września według Tabeli kursów średnich walut obcych. Przewidywana całkowita spłata kapitału pozostałego po zawarciu ugody miałaby nastąpić w chwili zawarcia ugody. W przeszłości Wnioskodawca nie korzystał z umorzenia wierzytelności z tytułu innego kredytu zabezpieczonego hipotecznie i zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe.

Uzupełnienie zdarzenia przyszłego

Do zawarcia ugody dojdzie w 2023 r. Kredyt hipoteczny zaciągnięty 27 listopada 2006 r. został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej. Wnioskodawca jest właścicielem nieruchomości (mieszkania), na nabycie której został zaciągnięty wskazany we wniosku kredyt hipoteczny. Wnioskodawca jest jedynym kredytobiorcą, który zaciągnął przedmiotowy kredyt. Na pytanie Organu cyt. „czy w przeszłości korzystał Pan z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu innego kredytu mieszkaniowego, o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 592 ze zm.), a jeżeli tak, to czy kredyt ten dotyczył inwestycji mieszkaniowej, o której mowa we wniosku czy innej inwestycji mieszkaniowej?”, Wnioskodawca wskazał, że w przeszłości nie korzystał z umorzenia wierzytelności z tytułu innego kredytu zabezpieczonego hipotecznie i zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe.

Pytanie

Czy w ocenie organu podatkowego zawarcie przez Wnioskodawcę ugody, którą Wnioskodawca zamierza zawrzeć w opisanym we wniosku i uzupełnieniu wniosku zdarzeniu przyszłym – która to ugoda spowoduje umorzenie wierzytelności Banku w stosunku do kredytobiorcy (Wnioskodawcy), w sytuacji, w której zgodnie z opisanym zdarzeniem przyszłym:

-zaciągnięty kredyt służył realizacji wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, której celem było zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego;

-Wnioskodawca nie korzystał z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zabezpieczonego hipotecznie, zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej;

-kredyt mieszkaniowy zaciągnięty został przed dniem 15 stycznia 2015 r.;

-kredyt mieszkaniowy został zabezpieczony hipotecznie na jednym z praw do nieruchomości;

-zaciągnięty kredyt mieszkaniowy w całości przeznaczony był na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tej ustawy);

-umorzenie kredytu mieszkaniowego dotyczy: kwoty kredytu (kapitału), odsetek (w tym odsetek skapitalizowanych), prowizji oraz poniesionych opłat, niezbędnych do zawarcia umowy kredytu

spełnia warunki konieczne do zaniechania poboru podatku zawarte w § 1 ust. 1-7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe?

Pana stanowisko w sprawie

W ocenie Wnioskodawcy, czynność prawna, której zamierza dokonać Wnioskodawca, opisana w opisie zdarzenia przyszłego wypełnia znamiona zaniechania poboru podatku dochodowego stosownie do art. 22 § 1 pkt 1 o.p. w zw. z § 1 ust. 1-7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

W opisanym zdarzeniu przyszłym umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu wyrażonego w ramach ugody pomiędzy stronami, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela z prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.), zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody czy poprzez oświadczenie).

Tym samym, umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W ocenie Wnioskodawcy, zdarzenie przyszłe spełnia warunki uprawniające do zaniechania poboru podatku, ponieważ:

-zaciągnięty kredyt służył realizacji wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, której celem było zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego;

-Wnioskodawca nie korzystał z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zabezpieczonego hipotecznie, zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej, niż określona w punkcie wyżej;

-kredyt mieszkaniowy zaciągnięty został przed dniem 15 stycznia 2015 r.;

-kredyt mieszkaniowy został zabezpieczony hipotecznie na jednym z praw do nieruchomości;

-zaciągnięty kredyt mieszkaniowy w całości przeznaczony był na wydatki, o których mowa w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy), tj. na nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego, który posiada przeznaczenie pod budowę budynku mieszkalnego;

-umorzenie kredytu mieszkaniowego dotyczy: kwoty kredytu (kapitału), odsetek (w tym odsetek skapitalizowanych), prowizji oraz poniesionych opłat, niezbędnych do zawarcia umowy kredytu (z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń) co łącznie powoduje wypełnienie dyspozycji § 1 ust. 1-7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ww. ustawy:

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Przepis art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, źródłem przychodów są inne źródła.

Jak stanowi art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

W związku z tym, świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Na mocy art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Biorąc pod uwagę przedstawiony opis sprawy oraz powołane wyżej przepisy prawa wyjaśnić należy, że na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych inne skutki prawnopodatkowe wywołuje przewalutowanie kredytu, a inne umorzenie tego kredytu.

W ramach operacji przewalutowania nie dochodzi do transferu/przelewu środków pieniężnych, nie dochodzi do uregulowania w jakiejkolwiek formie zobowiązania wynikającego z umowy kredytu – zmianie ulega jedynie waluta, w której zobowiązanie ma być uregulowane. Przewalutowanie stanowi wyłącznie techniczną operację zamiany kwoty wyrażonej w określonej walucie, na tę samą kwotę wyrażoną w innej walucie. Tym samym, przewalutowanie nie skutkuje powstaniem przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez Bank wierzytelności od zaciągniętego przez Pana kredytu hipotecznego wskazać należy, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Należy w tym miejscu wyjaśnić, że umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela z prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Tym samym, umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Poprawność powyższego stanowiska potwierdza wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 maja 2012 r., sygn. akt II FSK 2633/10, w którym Sąd wskazał, że „gdy dochodzi do umorzenia wierzytelności przez kredytodawcę nie jest istotne, czy u podstaw uzyskanego nieodpłatnego świadczenia leży umowa o zwolnienie z długu, czy też decyzja wierzyciela o rezygnacji z dochodzenia należności. Zasadnicze znaczenie ma bowiem to, że w następstwie takich zdarzeń dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zadłużenia. Po jego stronie powstaje tym samym przychód stanowiący równowartość umorzonej kwoty zobowiązania, którego nie musi już świadczyć na rzecz wierzyciela. Faktyczna rezygnacja wierzyciela z dochodzenia należności prowadzi więc do powstania przychodu, podobnie jak w przypadku zawarcia umowy o zwolnienie z długu, albowiem w każdym z tych przypadków po stronie dłużnika ustaje obowiązek spełnienia świadczenia. Należy bowiem zauważyć, że pojęcie „nieodpłatnego świadczenia” obejmuje wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy”.

Natomiast stosownie do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592 ze zm.), wyjaśnić należy, że zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia, zmieniony rozporządzeniem z dnia 20 grudnia 2022 r. (Dz. U. z 2022 r. poz. 2743), które weszło w życie 24 grudnia 2022 r., stanowi, że:

Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:

Natomiast, zgodnie z treścią art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) w zw. z § 3 ww. rozporządzenia). Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podkreślić należy, że zaniechanie poboru podatku ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2024 r.

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Mając na uwadze przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że umorzona w 2023 r. przez Bank kwota wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2006 r. (tj. kwota kredytu (kapitału), odsetek (w tym odsetek skapitalizowanych), prowizji oraz poniesionych opłat, niezbędnych do zawarcia umowy kredytu), stanowić będzie dla Pana przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Jednocześnie należy wskazać, że w przypadku uzyskania przez Pana w 2023 r. przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu zaciągniętego w 2006 r. kredytu hipotecznego (na jedną inwestycję mieszkaniową), zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Będzie bowiem Pan spełniać wszystkie przesłanki umożliwiające zastosowanie ww. zaniechania.

Podkreślić jeszcze raz należy, że wobec treści § 4 cytowanego rozporządzenia Ministra Finansów, zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych ma zastosowanie tylko wówczas, gdy ugoda z bankiem, na mocy której dojdzie do umorzenia wierzytelności, zostanie zawarta w okresie obowiązywania rozporządzenia, tj. do 31 grudnia 2024 r.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy przedstawionego przez Pana zdarzenia przyszłego i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe jest zgodne ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego organu kontroli celno-skarbowej.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383).