Interpretacja indywidualna z dnia 22 listopada 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-1.4012.506.2023.1.RMA

Prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z wykonaniem otworu geotermalnego.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

2 października 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 2 października 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z realizacją przedsięwzięcia polegającego na wykonaniu odwiertu poszukiwawczo-rozpoznawczego wód termalnych. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina (…) jest gminą miejsko-wiejską, zarejestrowaną jako czynny podatnik podatku od towarów i usług.

Gmina (…) jest jednostką samorządu terytorialnego. Zakres działania i zadania gminy reguluje ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym do zadań własnych Gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności. Zadania własne obejmują w szczególności zagadnienia związane z zaopatrzeniem w energię elektryczną i cieplną oraz gaz.

Gmina (...) złożyła wniosek o dofinansowanie przedsięwzięcia w formie dotacji w ramach programu priorytetowego „(...)”, finansowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). Celem projektu jest zwiększenie wykorzystania zasobów geotermalnych w Polsce.

Wniosek został rozpatrzony pozytywnie. W dniu 25 sierpnia 2021 r. została podpisana umowa o dofinansowanie przedsięwzięcia w formie dotacji pomiędzy NFOŚiGW a Gminą (…).

Koszt netto przedsięwzięcia będzie sfinansowany ze środków otrzymanych z NFOŚiGW w formie dotacji. Podatek VAT w całości jest kosztem niekwalifikowanym finansowanym ze środków własnych Gminy.

Z punktu widzenia Miasta celem inwestycji jest znaczące ograniczenie zastosowania konwencjonalnych źródeł ciepła opartych o surowce kopalne, a tym samym istotne zmniejszenie emisji CO₂, a także zdywersyfikowanie źródeł dostaw ciepła.

Celem przedsięwzięcia jest rozpoznanie oraz ujęcie wód termalnych z jednego otworu poszukiwawczo-rozpoznawczego (…) na dwóch głębokościach:

1.z otworu wodonośnego jury dolnej na głębokości ok. 870 m o zakładanej wydajności na poziomie ok. 150 m³/h, temperaturze na wypływie nie mniejszej niż 43 st. C oraz mineralizacji około 50 g/dm³

oraz

2.z otworu triasu środkowego na głębokości ok. 1800 m o zakładanej wydajności na poziomie ok. 50 m³/h, temperaturze na wypływie nie mniejszej niż 60 st. C oraz mineralizacji około 120-150 g/dm³.

Projekt przewiduje wykonanie wiercenia otworu o głębokości 1860 m (+/-10%).

W ramach przedsięwzięcia będą wykonywane następujące prace i zadania:

1.prace przygotowawcze,

2.wykonanie otworu badawczego (…),

3.wykonanie badań hydrogeologicznych,

4.wykonanie badań geofizycznych,

5.wykonanie badań laboratoryjnych,

6.nadzór i dozór geologiczny,

7.demontaż urządzeń wiertniczych, rekultywacja terenu, mobilizacja, demobilizacja, utylizacja odpadów,

8.opracowanie dokumentacji hydrogeologicznej.

Lokalizacja projektowanego otworu została ustalona w oparciu o szczegółową analizę budowy geologicznej rejonu planowanej inwestycji oraz dostosowania do położenia działek będących w posiadaniu Gminy (...).

Szczegółowe rozpoznanie warunków geologicznych oraz potencjału geotermalnego w rejonie projektowanego otworu będzie możliwe po wykonaniu prac przedstawionych w niniejszym projekcie.

Z przeprowadzonych robót i badań geologicznych zostanie sporządzona dokumentacja hydrogeologiczna, w której ustalone zostaną zasoby eksploatacyjne ujęcia wód termalnych. W zależności od wyników ekspertyzy, gdy parametry temperatury i wydajności wody złożowej będą niedostateczne, czyli otwór okaże się nieproduktywny, to wówczas nastąpi likwidacja otworu i w konsekwencji zaniechanie rozpoczętej inwestycji. Natomiast w sytuacji, gdy otwór okaże się produktywny, wówczas nastąpi wykorzystanie otworu do celów ciepłowniczych, tj. do zasilania sieci ciepłowniczej. Gmina nie będzie samodzielnie prowadzić działalności w zakresie dostarczania energii cieplnej. Gmina planuje wydzierżawić grunt wraz z otworem geotermalnym dla firmy prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie produkcji i dystrybucji ciepła systemowego lub przekazać w innej formie rodzącej powstanie zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług (generowanie VAT należnego), tj. przykładowo sprzedaż lub wniesienie aportem. Firma zewnętrzna będzie dokonywała dostawy i pobierała opłaty od odbiorców za dostarczaną energię cieplną.

Wartość wynagrodzenia pobieranego przez Gminę w formie czynszu dzierżawnego na podstawie odpłatnej umowy dzierżawy nie jest możliwa do ustalenia na tym etapie. Na wysokość czynszu będzie miała wpływ ostateczna wartość inwestycji, parametry złoża takie jak temperatura wody, zasolenie wody, wydajność złoża, które będą wiadome po dokonaniu odwiertu i otrzymaniu dokumentacji hydrogeologicznej.

Gmina będzie ustalała wysokość czynszu dzierżawnego z uwzględnieniem realiów rynkowych, gdyż nie bez znaczenia na wysokość czynszu będzie miała cena energii cieplnej zastosowana przez konkurencję oraz taryfy zaakceptowane przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Gmina będzie musiała dojść do porozumienia z potencjalnym dzierżawcą otworu badawczego, gdyż Gmina nie jest w stanie we własnym zakresie zajmować się produkcją i dystrybucją energii cieplnej ze względu na brak odpowiednich środków, sprzętu i pracowników oraz koncesji. Gmina ustalając wysokość czynszu nie będzie mogła opierać się tylko i wyłącznie na czynniku dochodowym, lecz musi również wziąć pod uwagę jego dalszy wpływ na ceny energii cieplnej, które obciążają finalnego odbiorcę, czyli głównie mieszkańców Gminy oraz lokalne przedsiębiorstwa.

Gmina na ten moment nie jest w stanie ustalić, czy wysokość wynagrodzenia z tytułu czynszu dzierżawnego umożliwi zwrot poniesionych nakładów inwestycyjnych z uwagi na brak możliwości dokładnego ustalenia wartości inwestycji oraz wysokości czynszu dzierżawnego.

Prace związane z wykonaniem otworu badawczego (...) zlokalizowane będą na działkach stanowiących własność Gminy (...).

Faktury dokumentujące nabycie towarów i usług w związku z realizowanym projektem będą wystawiane na Gminę (...).

Pytania

1.Czy Gminie (...) będzie przysługiwało prawo do obniżenia w pełnej wysokości kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od towarów i usług nabytych w związku z realizacją przedsięwzięcia polegającego na wykonaniu odwiertu poszukiwawczo-rozpoznawczego wód termalnych finansowanego w kwocie netto w formie dotacji przez NFOŚiGW, w przesyłanych na bieżąco JPK V7M, który w przypadku pozytywnych wyników badań będzie mógł działać jako otwór eksploatacyjny wód termalnych wykorzystywanych w ciepłownictwie i zostanie przekazany odpłatnie na podstawie odpłatnej umowy dzierżawy, w formie aportu lub zostanie sprzedany firmie zajmującej się produkcją i dystrybucją energii cieplnej?

2.Czy Gmina (...) zachowa prawo do odliczonego podatku VAT z faktur dokumentujących poniesione wydatki na wykonanie otworu poszukiwawczo-rozpoznawczego wód termalnych (...) w sytuacji, gdy po dokonaniu odwiertu i otrzymaniu dokumentacji hydrologicznej okaże się, że otwór jest nieproduktywny i inwestycja musi zostać zaniechana ze względu na to, że parametry temperatury i wydajności wody złożowej będą niedostateczne?

Państwa stanowisko w sprawie

1)

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy o podatku od towarów i usług, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a powołanej ustawy kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Z treści powołanego wyżej przepisu wynika zatem, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje po spełnieniu następujących warunków, a mianowicie:

• odliczenie dokonywane jest przez zarejestrowanego, czynnego podatnika podatku od towarów i usług oraz
• istnienie związku zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. z takimi, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Wyklucza się zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego zawartego w fakturach dokumentujących ponoszone wydatki na zakup towarów i usług, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w sytuacji, gdy służą czynnościom zwolnionym od podatku od towarów i usług lub czynnościom niepodlegającym podatkowi od towarów i usług.

Gmina (...) realizując budowę otworu poszukiwawczo-rozpoznawczego (...) na swoim terenie spełnia zadania własne przewidziane przepisami ustawy o samorządzie gminnym (art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym), których celem jest zaspokajanie zbiorowych potrzeb mieszkańców, w tym m.in. zaopatrzenie w energię elektryczną i cieplną oraz gaz.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Jak stanowi art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

W świetle powołanych wyżej przepisów wynika, że organ władzy publicznej uznawany jest za podatnika podatku od towarów i usług w przypadku wykonywania czynności innych niż te, które należą do jego zadań oraz w przypadku wykonywania czynności należących do jego zadań, ale mających charakter cywilnoprawny, tzn. realizowanych na podstawie zawieranych umów cywilnoprawnych.

Ponadto mimo podejmowania przez podmioty prawa publicznego działalności lub dokonywania transakcji w charakterze władzy publicznej (zgodnie z art. 13 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy 2006/112) należy je uznać za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji w sytuacji, gdyby wyłączenie ich z opodatkowania prowadzić miało do znaczącego zakłócenia konkurencji.

Opisane przedsięwzięcie, polegające na wykonaniu otworu poszukiwawczo-rozpoznawczego do głębokości około 1860 m, będzie zakończone sporządzeniem dokumentacji hydrogeologicznej w celu ustalenia zasobów eksploatacyjnych wód termalnych, która wykaże, czy temperatura wody oraz wydajność otworu pozwoli na wykorzystanie wód termalnych w ciepłownictwie.

W przypadku uzyskania pozytywnego wyniku badań otwór zostanie odpłatnie wydzierżawiony, wniesiony aportem lub sprzedany firmie zajmującej się produkcją i dystrybucją energii cieplnej. Gmina będzie zatem wystawiała z tytułu dzierżawy, sprzedaży lub wniesienia aportem faktury VAT z naliczonym podatkiem VAT należnym. Czynność oddania odwiertu w dzierżawę, jego sprzedaży lub wniesienia aportem dla firmy ciepłowniczej spełniać będzie definicję odpłatnej dostawy i odpłatnego świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Planowana dzierżawa, aport lub sprzedaż inwestycji będzie opodatkowana VAT przy zastosowaniu stawki podstawowej w wysokości 23%. Gmina planuje wykorzystać omawianą inwestycję do czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Realizując inwestycję Gmina będzie zatem działała jako podatnik VAT a wydatki związane z realizacją zadania będą służyły do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, przysługiwać jej będzie zatem prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego w pełnej wysokości w przesyłanych JPK V7M za okresy ustalone zgodnie z art. 86 ust. 10 i 11 ustawy o podatku od towarów i usług.

2)

W sytuacji, gdy badania hydrogeologiczne wykażą, że parametry temperatury i wydajności wody złożowej będą niedostateczne, czyli otwór okaże się nieproduktywny, to wówczas nastąpi likwidacja otworu i w konsekwencji zaniechanie rozpoczętej inwestycji.

W myśl art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług „w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (…)”.

Ponadto w podatku VAT obowiązuje tzw. zasada niezwłocznego odliczenia podatku VAT naliczonego, która wyraża się w tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia, nie musi czekać, aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej.

Ustawodawca nie uzależnia zatem prawa do odliczenia VAT od związku zakupów z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Ważny jest cel, w jakim zamierzamy wykorzystać nabywane towary i usługi. Jeżeli zamiarem nabywcy jest wykorzystanie zakupionych towarów i usług do czynności opodatkowanych, to stanowi to główną przesłankę możliwości odliczenia podatku VAT.

Na obecnym etapie realizacji inwestycji, tj. przed rozpoczęciem robót wiertniczych, Gmina nie jest w stanie przewidzieć, czy inwestycja okaże się efektywna i zostanie wykorzystana do czynności opodatkowanych w ramach prowadzonej przez Gminę działalności gospodarczej. Informacje te będą dopiero znane po dokonaniu odwiertu i otrzymaniu dokumentacji hydrogeologicznej. Ostateczny wynik planowanego przedsięwzięcia nie jest znany i jest niezależny od woli inwestora.

Gmina jako inwestor uważa zatem, że w sytuacji zaniechania inwestycji w sytuacji, gdy otwór okaże się nieproduktywny, zachowuje prawo do odliczonego podatku VAT z faktur dokumentujących poniesione wydatki, gdyż zaniechanie inwestycji nastąpi z przyczyn niezależnych od jej woli i nieznanych w chwili zaciągnięcia zobowiązania. Gmina nie ma żadnego wpływu na ostateczny wynik ekspertyzy hydrogeologicznej i jest całkowicie poza jej kontrolą. Stanowisko takie zostało potwierdzone m.in. w wydanej przez Dyrektora KIS interpretacji indywidualnej z dnia 8 maja 2023 r. nr 0112-KDIL1-2.4012.119.2023.1.DS.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm., zwanej dalej „ustawą”):

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Z przywołanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego). Obowiązkiem podatnika jest przypisanie konkretnych wydatków do określonego rodzaju sprzedaży, z którymi wydatki te są związane. Podatnik ma zatem obowiązek odrębnego określenia, z jakim rodzajem działalności będzie związany podatek wynikający z otrzymanych faktur zakupu, czyli dokonania tzw. alokacji podatku.

Stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:

W myśl art. 2 pkt 6 i 22 ustawy:

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy:

Natomiast z art. 8 ust. 1 ustawy wynika, że:

Pojęcie „dostawa towarów” w rozumieniu przepisów ustawy obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Z kolei każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi co do zasady usługę w rozumieniu ustawy. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

• w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
• świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Przy czym oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usługi w rozumieniu art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:

W myśl art. 15 ust. 6 ustawy:

Oznacza to, że organ władzy publicznej będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Analiza wskazanych powyżej przepisów prowadzi do wniosku, że wyłączenie organów władzy publicznej i urzędów obsługujących te organy z kategorii podatników podatku od towarów i usług ma charakter wyłącznie podmiotowo‑przedmiotowy, w celu skorzystania przez ww. podmioty z wyłączenia z podatku konieczne jest spełnienie dwóch kumulatywnych warunków:

• czynności – co do zasady podlegające opodatkowaniu VAT – muszą być wykonane przez ściśle określone podmioty,
• ponadto czynności te muszą być wykonywane w ramach sprawowanego przez te podmioty władztwa publicznego.

W związku z powyższym należy podkreślić, że tylko spełnienie ww. warunków łącznie daje możliwość legalnego wyłączenia z kategorii podatników podatku od towarów i usług na mocy art. 15 ust. 6 ustawy.

Jak Państwo wskazali, są Państwo gminą miejsko-wiejską, zarejestrowaną jako czynny podatnik podatku od towarów i usług.

Złożyli Państwo wniosek o dofinansowanie przedsięwzięcia w formie dotacji w ramach programu priorytetowego „(...)”, finansowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW).

Wniosek został rozpatrzony pozytywnie. W dniu 25 sierpnia 2021 r. została podpisana umowa o dofinansowanie przedsięwzięcia w formie dotacji pomiędzy NFOŚiGW a Państwem.

Celem przedsięwzięcia jest rozpoznanie oraz ujęcie wód termalnych z jednego otworu poszukiwawczo-rozpoznawczego na dwóch głębokościach.

W ramach przedsięwzięcia będą wykonywane określone prace i zadania.

Lokalizacja projektowanego otworu została ustalona w oparciu o szczegółową analizę budowy geologicznej rejonu planowanej inwestycji oraz dostosowania do położenia działek będących w Państwa posiadaniu.

Szczegółowe rozpoznanie warunków geologicznych oraz potencjału geotermalnego w rejonie projektowanego otworu będzie możliwe po wykonaniu prac przedstawionych w niniejszym projekcie.

W sytuacji, gdy otwór okaże się produktywny, wówczas nastąpi wykorzystanie otworu do celów ciepłowniczych, tj. do zasilania sieci ciepłowniczej. Nie będą Państwo samodzielnie prowadzić działalności w zakresie dostarczania energii cieplnej. Planują Państwo wydzierżawić grunt wraz z otworem geotermalnym dla firmy prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie produkcji i dystrybucji ciepła systemowego lub przekazać w innej formie rodzącej powstanie zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług (generowanie VAT należnego), tj. przykładowo sprzedaż lub wniesienie aportem. Firma zewnętrzna będzie dokonywała dostawy i pobierała opłaty od odbiorców za dostarczaną energię cieplną.

Wartość wynagrodzenia pobieranego przez Państwa w formie czynszu dzierżawnego na podstawie odpłatnej umowy dzierżawy nie jest możliwa do ustalenia na tym etapie. Na wysokość czynszu będzie miała wpływ ostateczna wartość inwestycji, parametry złoża takie jak temperatura wody, zasolenie wody, wydajność złoża, które będą wiadome po dokonaniu odwiertu i otrzymaniu dokumentacji hydrogeologicznej.

Będą Państwo ustalali wysokość czynszu dzierżawnego z uwzględnieniem realiów rynkowych, gdyż nie bez znaczenia na wysokość czynszu będzie cena energii cieplnej zastosowana przez konkurencję oraz taryfy zaakceptowane przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Będą Państwo musieli dojść do porozumienia z potencjalnym dzierżawcą otworu badawczego, gdyż nie są w stanie we własnym zakresie zajmować się produkcją i dystrybucją energii cieplnej ze względu na brak odpowiednich środków, sprzętu i pracowników oraz koncesji. Ustalając wysokość czynszu nie będą Państwo mogli opierać się tylko i wyłącznie na czynniku dochodowym, lecz muszą również wziąć pod uwagę jego dalszy wpływ na ceny energii cieplnej, które obciążają finalnego odbiorcę, czyli głównie mieszkańców gminy oraz lokalne przedsiębiorstwa.

Na ten moment nie są Państwo w stanie ustalić, czy wysokość wynagrodzenia z tytułu czynszu dzierżawnego umożliwi zwrot poniesionych nakładów inwestycyjnych z uwagi na brak możliwości dokładnego ustalenia wartości inwestycji oraz wysokości czynszu dzierżawnego.

Państwa wątpliwości dotyczą prawa do obniżenia w pełnej wysokości kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od towarów i usług nabytych w związku z realizacją ww. przedsięwzięcia polegającego na wykonaniu odwiertu poszukiwawczo-rozpoznawczego wód termalnych.

Jak Państwo wskazali, m.in. planują Państwo wydzierżawić grunt wraz z otworem geotermalnym dla firmy prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie produkcji i dystrybucji ciepła systemowego (w sytuacji, gdy otwór okaże się produktywny).

Zgodnie z art. 693 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610):

Dzierżawa jest więc umową dwustronnie zobowiązującą i wzajemną, odpowiednikiem świadczenia wydzierżawiającego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania, jest świadczenie dzierżawcy, polegające na płaceniu umówionego czynszu. Z powyższego wynika, że umówiony między stronami czynsz jest wynagrodzeniem za możliwość korzystania z cudzej rzeczy i stanowi świadczenie wzajemne należne za używanie przedmiotu dzierżawy przez dzierżawcę.

W związku z tym należy uznać, że dzierżawa stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

W odniesieniu do tej czynności (odpłatnej umowy dzierżawy na rzecz firmy prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie produkcji i dystrybucji ciepła systemowego) nie działają Państwo jako organ władzy publicznej i w konsekwencji nie korzystają z wyłączenia, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy. W analizowanym przypadku występują Państwo w roli podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, a ww. czynność, tj. odpłata dzierżawa otworu geotermalnego - jako usługa zdefiniowana w art. 8 ust. 1 ustawy – podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Jak wskazali Państwo we wniosku, wartość wynagrodzenia pobieranego przez Państwa w formie czynszu dzierżawnego na podstawie odpłatnej umowy dzierżawy nie jest możliwa do ustalenia na tym etapie. Na wysokość czynszu będzie miała wpływ ostateczna wartość inwestycji, parametry złoża takie jak temperatura wody, zasolenie wody, wydajność złoża, które będą wiadome po dokonaniu odwiertu i otrzymaniu dokumentacji hydrogeologicznej.

Będą Państwo ustalać wysokość czynszu dzierżawnego z uwzględnieniem realiów rynkowych, gdyż nie bez znaczenia na wysokość czynszu będzie cena energii cieplnej zastosowana przez konkurencję oraz taryfy zaakceptowane przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Będą Państwo musieli dojść do porozumienia z potencjalnym dzierżawcą otworu badawczego, gdyż nie są w stanie we własnym zakresie zajmować się produkcją i dystrybucją energii cieplnej ze względu na brak odpowiednich środków, sprzętu i pracowników oraz koncesji. Ustalając wysokość czynszu nie będą Państwo mogli opierać się tylko i wyłącznie na czynniku dochodowym, lecz muszą również wziąć pod uwagę jego dalszy wpływ na ceny energii cieplnej, które obciążają finalnego odbiorcę, czyli głównie mieszkańców gminy oraz lokalne przedsiębiorstwa.

Na ten moment nie są Państwo w stanie ustalić czy wysokość wynagrodzenia z tytułu czynszu dzierżawnego umożliwi zwrot poniesionych nakładów inwestycyjnych z uwagi na brak możliwości dokładnego ustalenia wartości inwestycji oraz wysokości czynszu dzierżawnego.

Zatem w opisanej sytuacji otrzymany przez Państwa czynsz dzierżawny należy uznać za ekwiwalentną wartość z tytułu świadczonej przez Państwa usługi.

Z wniosku wynika ponadto, że oprócz dzierżawy, planują Państwo przekazać otwór w innej formie rodzącej powstanie zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług (generowanie VAT należnego), tj. przykładowo sprzedaż lub wniesienie aportem.

Należy wskazać, że aport to wkład na utworzenie lub powiększenie majątku spółki, który daje prawo do udziału w jej zyskach. Przedmiotem aportu mogą być pieniądze (aporty pieniężne), rzeczy lub prawa (aporty rzeczowe) oraz umiejętności, kompetencje techniczne czy zawodowe. W związku z wniesieniem wkładu do spółki realizują się dwa rodzaje świadczeń ekonomicznych:

• wnoszący wkład (aport) przenosi na spółkę, do której dokonuje wkładu, prawo do rozporządzania określonymi składnikami majątku,
• w zamian za aport wnoszący otrzymuje pewne uprawnienia (udziały) mające określoną wartość.

Taka transakcja bez wątpienia ma charakter odpłatny. Odpłatność może przybierać różne formy – nie jest konieczne, aby została ustalona lub dokonana w pieniądzu. Odpłatnością jest więc także np. otrzymanie udziałów spółki, w związku z którym wnoszący aport uzyskuje pewną wymierną korzyść.

Wniesienie aportu do spółki prawa handlowego lub cywilnego – w zależności od tego co jest jego przedmiotem – spełnia definicję odpłatnej dostawy towarów lub odpłatnego świadczenia usług. Tym samym w rozumieniu art. 2 pkt 22 ustawy uznawane jest za sprzedaż, ponieważ odbywa się za wynagrodzeniem - istnieje bowiem bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług, a otrzymanym wynagrodzeniem w formie wyrażonych pieniężnie udziałów.

W sytuacji zatem, gdy przedmiotem aportu są towary w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy i gdy czynność ta prowadzi do przeniesienia prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel, mamy do czynienia z odpłatną dostawą towarów w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy.

Tym samym również do ww. czynności – aportu i sprzedaży - nie działają Państwo jako organ władzy publicznej i w konsekwencji nie korzystają z wyłączenia, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy. W zaistniałej sytuacji występują Państwo w roli podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, a ww. czynności, jako dostawa towarów zdefiniowana w art. 7 ust. 1 ustawy – podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Z uwagi zatem na fakt, że w opisanej sytuacji realizacja przedsięwzięcia polegającego na wykonaniu odwiertu poszukiwawczo-rozpoznawczego wód termalnych będzie mieć związek z wykonywaniem przez Państwa czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług (dzierżawą gruntu wraz z otworem, za którą będą Państwo pobierać czynsz dzierżawny ustalany z uwzględnieniem realiów rynkowych lub przekazaniem w innej formie rodzącej powstanie zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług (generowanie VAT należnego), tj. przykładowo sprzedażą lub wniesieniem aportem), będzie Państwu przysługiwało prawo do obniżenia w pełnej wysokości kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od nabytych towarów i usług.

Stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą tego, czy zachowają prawo do odliczenia podatku naliczonego od wskazanych wydatków na wykonanie otworu geotermalnego w sytuacji, gdy po dokonaniu odwiertu i otrzymaniu dokumentacji hydrologicznej okaże się, że otwór jest nieproduktywny i inwestycja zostanie zaniechana ze względu na to, że parametry temperatury i wydajności wody złożowej będą niedostateczne.

Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej.

Zatem w podatku od towarów i usług obowiązuje zasada tzw. „niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego”. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia, nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

Istotna jest intencja nabycia – jeśli dany towar ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych wówczas – po spełnieniu wymienionych w art. 86 ustawy wymogów formalnych – odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych.

W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowo-prawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych. Z ogólnie przyjętej definicji „zamiaru” wynika, że jest to projekt, plan czy intencja zrealizowania czegoś. Istotą zamiaru są intencje jakie przyświecają dokonywanym czynnościom, jak i cel, który dana osoba ma osiągnąć dokonując tych czynności.

Zatem w sytuacji, gdy podatnik dokonuje nabycia towarów i usług, które zmierzają do przyszłego wykorzystania ich dla czynności opodatkowanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej bez względu na to jakie faktycznie będą efekty tej działalności, należy uznać w momencie ich nabycia za związane z wykonywaniem czynności opodatkowanych.

W tym miejscu należy podkreślić również, że Trybunał Sprawiedliwości UE wielokrotnie stwierdzał, że prawo do odliczenia zostało wprowadzone, aby całkowicie uwolnić przedsiębiorcę od kosztów podatku VAT zapłaconego lub podlegającego zapłacie w toku jego działalności gospodarczej. Wspólny system podatku od wartości dodanej konsekwentnie zapewnia, że każda działalność gospodarcza, niezależnie od jej celu i efektu, pod warunkiem, że sama podlega podatkowi VAT, jest opodatkowana w sposób całkowicie neutralny.

Potwierdzeniem powyżej przedstawionej linii orzecznictwa jest m.in. wyrok TSUE w sprawie C-268/83 D.A. Rompelman i E.A. Rompelman-Van Deelen, z którego to wynika, że regulacja dotycząca odliczenia ma za cel całkowicie odciążyć podmiot podlegający opodatkowaniu podatkiem VAT od podatku od wartości dodanej, który jest winien zapłacić w związku ze swoją działalnością gospodarczą. Wspólny system wartości dodanej zapewnia, że obciążenie podatkiem VAT jest całkowicie neutralne wobec każdego przedsiębiorstwa, niezależnie od celów i wyników przedsiębiorstwa, pod warunkiem, że takie przedsiębiorstwo samo w sobie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Wyrażoną w cytowanym powyżej art. 86 ust. 1 ustawy generalną zasadę uprawniającą do odliczenia podatku naliczonego uzupełniają regulacje zawarte w art. 91 ustawy.

Przepisy zawarte w art. 91 ustawy co do zasady dotyczą sytuacji, gdy uprzednio odliczona kwota podatku naliczonego z różnych przyczyn musi zostać skorygowana lub przypadku, gdy podatek naliczony nie został odliczony, bo na moment realizacji prawa do odliczenia nabyty towar lub usługa nie miały służyć działalności opodatkowanej, ale sytuacja ta uległa zmianie.

W świetle art. 91 ust. 1 ustawy:

W oparciu o art. 91 ust. 2 ustawy:

Stosownie do art. 91 ust. 3 ustawy:

Jak stanowi art. 91 ust. 7 ustawy:

Zgodnie z art. 91 ust. 8 ustawy:

Z przywołanych wyżej przepisów art. 86 i art. 91 ustawy wynika, że podatnik jest zobowiązany do rozpoznania prawa do odliczenia podatku naliczonego w momencie nabycia towarów i usług oraz dokonania ewentualnej korekty tego odliczonego bądź nieodliczonego podatku w przypadku późniejszej zmiany przeznaczenia nabytych towarów i usług lub zmiany sposobu wykorzystania.

Stwierdzenie, czy konieczność korekty rzeczywiście zachodzi wymaga zbadania okoliczności, na skutek których podatnik zaniechał inwestycji lub wykonywania czynności opodatkowanych. Taki wniosek można wyciągnąć z orzeczeń TSUE wydanych na bazie przepisu art. 20(1)(b) VI Dyrektywy, a mianowicie w sprawie C-37/95 Państwo Belgijskie a Ghent Coal Terminal NV oraz C-110/94 między Intercommunale voor zeewaterontziliting (INZO) a Państwem Belgijskim. W obu przypadkach chodziło o sytuacje, w których podatnik zaniechał inwestycji z przyczyn „pozostających poza jego kontrolą”, na skutek decyzji innego organu nakazującego zmianę miejsca prowadzenia działalności i zamiany działki, na której rozpoczęto inwestycję (C-37/95) i sytuacji, w której „decyzja o zaniechaniu inwestycji wynikała z przeprowadzonego studium jej opłacalności, które nie potwierdziło możliwości generowania zysku z danej działalności” (C-110/94).

Zatem podatnik jest uprawniony do odliczenia podatku VAT naliczonego za towary i usługi nabyte w związku z realizowaną inwestycją, która miała służyć działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu, a nabyte prawo do odliczenia pozostaje w mocy, nawet jeśli w wyniku niezależnych od niego okoliczności podatnik nigdy nie wykorzystał nabytych towarów lub usług do transakcji podlegających opodatkowaniu. Zawsze jednak należy brać pod uwagę okoliczności towarzyszące temu zachowaniu, a w szczególności, czy były one konsekwencją zdarzeń od podatnika niezależnych, czy też podejmowanych świadomie decyzji gospodarczych.

Tym samym w sytuacji, kiedy nabycie towarów i usług zostało poczynione z zamiarem wykorzystania ich do działalności opodatkowanej, ale z powodów pozostających poza kontrolą podatnika nie wykorzystał on nabytych towarów i usług w prowadzeniu tej działalności, prawo do odliczenia zostaje zachowane.

Biorąc pod uwagę przedstawiony opis sprawy oraz powołane przepisy prawa należy stwierdzić, że ponosząc wydatki w związku z realizowaną inwestycją mającą służyć wyłącznie czynnościom opodatkowanym, będą Państwo mieli prawo (o ile nie wystąpią przesłanki negatywne wymienione w art. 88 ustawy) do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur związanych z ich poniesieniem. Z wniosku wynika bowiem, że przyczyny podjęcia decyzji o zaniechaniu inwestycji będą wynikać z okoliczności niezależnych od Państwa. Jak Państwo wskazali, lokalizacja projektowanego otworu została ustalona w oparciu o szczegółową analizę budowy geologicznej rejonu planowanej inwestycji oraz dostosowania do położenia działek będących w Państwa posiadaniu. Szczegółowe rozpoznanie warunków geologicznych oraz potencjału geotermalnego w rejonie projektowanego otworu będzie możliwe po wykonaniu prac przedstawionych w projekcie. Z przeprowadzonych robót i badań geologicznych zostanie sporządzona dokumentacja hydrogeologiczna, w której ustalone zostaną zasoby eksploatacyjne ujęcia wód termalnych. W zależności od wyników ekspertyzy, gdy parametry temperatury i wydajności wody złożowej będą niedostateczne, czyli otwór okaże się nieproduktywny, to wówczas nastąpi likwidacja otworu i w konsekwencji zaniechanie rozpoczętej inwestycji. Natomiast w sytuacji, gdy otwór okaże się produktywny wówczas nastąpi wykorzystanie otworu do celów ciepłowniczych, tj. do zasilania sieci ciepłowniczej.

Należy mieć na uwadze, że gdy okoliczności danej sprawy sprowadzają się do zmiany zewnętrznej sytuacji czyniącej inwestycję niewykonalną, nie oznacza to, że wydatki poniesione na inwestycję nie zostały poniesione w celu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Dla oceny związku wydatku ze sprzedażą opodatkowaną należy brać pod uwagę przede wszystkim cel wydatku w dacie jego poniesienia. W przedmiotowej sprawie cel ten będzie taki sam w dacie poniesienia przedmiotowych wydatków oraz w dacie zaniechania inwestycji. Rezygnacja przez Państwa z inwestycji nie spowoduje, że ulegnie zmianie cel wydatków poniesionych w związku z inwestycją w okresie, w którym rozpoczną Państwo jej realizację. Powyższe powinno być traktowane jako okoliczność, która ma charakter zewnętrzny, niezależny od Państwa woli. W świetle powyższego, w tak przedstawionym opisie sprawy nie będą Państwo zobowiązani do dokonania korekty odliczonego podatku naliczonego.

Podsumowując, w przypadku zaniechania inwestycji zachowają Państwo prawo do odliczenia podatku VAT z faktur dokumentujących poniesione wydatki na wykonanie otworu poszukiwawczo-rozpoznawczego wód termalnych w sytuacji, gdy po dokonaniu odwiertu i otrzymaniu dokumentacji hydrologicznej okaże się, że otwór jest nieproduktywny ze względu na to, że parametry temperatury i wydajności wody złożowej będą niedostateczne, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy.

Stanowisko w zakresie pytania nr 2 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Należy zaznaczyć, że interpretację wydano na podstawie przedstawionego we wniosku opisu okoliczności sprawy, w szczególności w interpretacji przyjęto wyjaśnienia dotyczące elementów mających wpływ na wysokość ustalanego przez Państwa czynszu dzierżawnego. Zatem w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej bądź celno-skarbowej zostanie ustalone, że wysokość wynagrodzenia za świadczenie usług dzierżawy odbiega od realiów rynkowych i skalkulowana jest na zbyt niskim poziomie lub też, że inwestycja nie jest wykorzystywana wyłącznie do czynności opodatkowanych, interpretacja nie wywoła skutków prawnych.

Ponadto tut. Organ przyjął jako element zdarzenia przyszłego wskazaną przez Państwa okoliczność, że „Gmina planuje wydzierżawić grunt wraz z otworem geotermalnym dla firmy prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie produkcji i dystrybucji ciepła systemowego lub przekazać w innej formie rodzącej powstanie zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług (generowanie VAT należnego), tj. przykładowo sprzedaż lub wniesienie aportem” (tj. że sprzedaż i aport będzie opodatkowany). Zatem w niniejszej interpretacji Organ nie dokonywał analizy w tym zakresie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383).