Międzynarodowy ranking konkurencyjności podatkowej 2023 - na którym miejscu Polska

Polska zajęła 33. miejsce w rankingu International Tax Competitiveness Index 2023 (ITCI) na 38 systemów podatkowych państw Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), zatem spadła o pięć miejsc niżej w porównaniu do roku 2022. Na czele uplasowała się Estonia, z kolei z najniższym wynikiem ranking zamyka Kolumbia.

Kryteria jakości systemów podatkowych

Międzynarodowy wskaźnik konkurencyjności podatkowej (ITCI) to coroczny ranking organizacji Tax Foundation - amerykańskiej niezależnej organizacji non-profit zajmującej się polityką podatkową. Ma on na celu zmierzenie stopnia, w jakim system podatkowy danego kraju jest zgodny z dwoma ważnymi aspektami polityki podatkowej: konkurencyjnością i neutralnością.

Aby zmierzyć, czy system podatkowy danego kraju jest neutralny i konkurencyjny, ITCI analizuje ponad 40 zmiennych polityki podatkowej. Zmienne te wskazują nie tylko na poziom stawek podatkowych, ale także na strukturę podatków. We wskaźniku poddaje się analizie w danym kraju:

• podatki dochodowe od osób prawnych, 
• podatki dochodowe od osób fizycznych, 
• podatki konsumpcyjne, 
• podatki od nieruchomości,
• sposób podejścia do zysków uzyskanych za granicą.

ITCI zawiera kompleksowy przegląd porównań przepisów podatkowych krajów rozwiniętych, wyjaśnia, dlaczego niektóre przepisy podatkowe są dobrymi lub złymi modelami reform, oraz zapewnia ważny wgląd w sposób myślenia o polityce podatkowej.

Lider rankingu

Estonia już dziesiąty rok z rzędu ma najlepszy system podatkowy w OECD. Najwyższą ocenę zawdzięcza czterem pozytywnym cechom systemu podatkowego. Po pierwsze, ma 20-procentową stawkę podatku dochodowego od osób prawnych, która ma zastosowanie tylko do podzielonych zysków. Po drugie, ma zryczałtowany 20-procentowy podatek dochodowy od osób fizycznych, który nie ma zastosowania do dochodów z dywidend osobistych. Po trzecie, podatek od nieruchomości w Estonii ma zastosowanie tylko do wartości gruntów, a nie do wartości nieruchomości lub kapitału. Kraj ten ma również terytorialny system podatkowy, który zwalnia 100 procent zagranicznych zysków osiąganych przez krajowe spółki z podatków krajowych, z kilkoma ograniczeniami.

Pozostałe kraje

Podczas gdy system podatkowy Estonii jest najbardziej konkurencyjny w OECD, systemy podatkowe innych czołowych krajów uzyskują wysokie noty ze względu na doskonałość w jednej lub kilku głównych kategoriach podatkowych. Łotwa, która niedawno przyjęła estoński system opodatkowania osób prawnych, ma również stosunkowo skuteczny system opodatkowania dochodów z pracy. Nowa Zelandia ma stosunkowo liniowy, niski podatek dochodowy od osób fizycznych, który w dużej mierze zwalnia również zyski kapitałowe (z łączną najwyższą stawką 39 procent), dobrze zorganizowany podatek od nieruchomości i szeroko rozpowszechniony podatek VAT. Szwajcaria ma stosunkowo niską stawkę podatku dochodowego od osób prawnych (19,7 procent), niski, szeroko zakrojony podatek konsumpcyjny oraz indywidualny podatek dochodowy, który częściowo zwalnia zyski kapitałowe z opodatkowania. Luksemburg ma szeroko zakrojony podatek konsumpcyjny i konkurencyjny międzynarodowy system podatkowy.

Kolumbia ma najmniej konkurencyjny system podatkowy w OECD. Ma podatek majątkowy od nieruchomości, podatek od transakcji finansowych oraz najwyższą stawkę podatku dochodowego od osób prawnych wynosząca 35 procent.  Kolumbijski VAT obejmuje mniej niż 40 procent ostatecznej konsumpcji, ujawniając luki zarówno w polityce, jak i egzekwowaniu prawa.

Mocne i słabe strony polskiego systemu podatkowego

Autorzy raportu wśród mocnych stron polskiego systemu podatkowego wymieniają stawkę podatku dochodowego od osób prawnych, wynoszącą 19 proc., a zatem sporo poniżej średniej stawki dla OECD, która wynosi 23,6 proc. Ponadto polskie podatki od pracy są na ogół liniowe, co pozwala rządowi na zwiększanie dochodów z podatków od pracowników przy stosunkowo niskich kosztach wydajności. Polska może się także pochwalić szeroką siecią umów podatkowych obejmującą 86 krajów.

Z drugiej strony jednak Polska ma wiele zniekształcających podatków od nieruchomości z oddzielnymi opłatami od przeniesienia własności nieruchomości, majątku, aktywów bankowych i transakcji finansowych. Dodatkowo firmy są poważnie ograniczone pod względem wysokości strat operacyjnych netto, które mogą wykorzystać do zrekompensowania przyszłych zysków i nie są w stanie wykorzystać strat do zmniejszenia przeszłego dochodu podlegającego opodatkowaniu. Wśród słabości polskiego systemu podatkowego wymienia się również fakt, że firmy mogą realnie odpisać zaledwie 33,8 proc. kosztów budynków przemysłowych (średnia OECD to 48,9 proc.).

Szczegółowe wyniki przedstawiono w poniższej tabeli:

Oprac. Alicja Fal