Interpretacja indywidualna z dnia 10 listopada 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.600.2023.2.MG

Zwolnienie na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy od podatku od towarów i usług dostawy działek wraz z naniesieniami na rzecz Skarbu Państwa za ustalonym odszkodowaniem, zwolnienie na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy od podatku od towarów i usług dostawy działki nr 11, na rzecz Skarbu Państwa za ustalonym odszkodowaniem.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że stanowisko Państwa Miasta w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

1 września 2023 r. wpłynął wniosek Państwa Miasta, o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:

‒zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy od podatku od towarów i usług dostawy działek nr 1, nr 2, nr 3, nr 4, nr 5, nr 6, nr 7, nr 8, nr 9, nr 10, nr 12, nr 14, nr 15, nr 16, nr 17, nr 30, nr 19, nr 20, nr 21, nr 22, nr 23, nr 24, nr 25, nr 26, nr 27, nr 28, nr 29 wraz z naniesieniami na rzecz Skarbu Państwa za ustalonym odszkodowaniem,

‒zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy od podatku od towarów i usług dostawy działki nr 11, na rzecz Skarbu Państwa za ustalonym odszkodowaniem.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismami z 3 listopada 2023 r. (data wpływu 3 listopada 2023 r.) oraz z 8 listopada 2023 r. (data wpływu 8 listopada 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego (ostatecznie przedstawiony w uzupełnieniu wniosku z 8 listopada 2023 r.)

Miasto A (dalej: Miasto lub Wnioskodawca) jest zarejestrowane na potrzeby podatku od towarów i usług (dalej: VAT), jako podatnik VAT czynny. Miasto wykonuje zadania nałożone na nie odrębnymi przepisami prawa, do realizacji których zostało powołane. Część z nich realizowana jest przez Miasto w ramach reżimu publicznoprawnego. Poza tym Miasto dokonuje wybranych czynności na podstawie zawieranych umów cywilnoprawnych i traktuje je jako podlegające ustawie o VAT.

W świetle art. 43 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2023 r. poz. 40, dalej: „ustawa o samorządzie gminnym”), mieniem komunalnym jest własność i inne prawa majątkowe należące do poszczególnych gmin i ich związków oraz mienie innych gminnych osób prawnych, w tym przedsiębiorstw. Natomiast zgodnie z art. 44 ustawy o samorządzie gminnym, nabycie mienia komunalnego następuje:

1)na podstawie ustawy - przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym,

2)przez przekazanie gminie mienia w związku z utworzeniem lub zmianą granic gminy w trybie, o którym mowa w art. 4; przekazanie mienia następuje w drodze porozumienia zainteresowanych gmin, a w razie braku porozumienia - decyzją Prezesa Rady Ministrów, podjętą na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej,

3)w wyniku przekazania przez administrację rządową na zasadach określonych przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia,

4)w wyniku własnej działalności gospodarczej,

5)przez inne czynności prawne,

6)w innych przypadkach określonych odrębnymi przepisami.

Składnikiem mienia komunalnego są także nieruchomości, stanowiące własność Miasta. Na mocy przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 162) określona nieruchomość należąca do Gminy może stać się własnością Skarbu Państwa (np. województwa). W odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich decyzję w tym zakresie (decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej) wydaje właściwy wojewoda. Za przejęte pod drogi nieruchomości, zgodnie z art. 12 ust. 4f ustawy dotychczasowemu właścicielowi nieruchomości przysługuje odszkodowanie.

W wyniku wydanej przez Wojewodę ... decyzji nr … (… o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej pn.: „...”, (dalej: „Decyzja ZRiD”), Miasto otrzymało decyzje nr: … z dnia 19 lipca 2023 r., ... z dnia 19 lipca 2023 r., … z dnia 19 lipca 2023 r., … z dnia 19 lipca 2023 r., … z dnia 19 lipca 2023 r., … z dnia 28 lipca 2023 r. i … z dnia 19 lipca 2023 r. dotyczące ustalenia na rzecz Miasta odszkodowania z tytułu przejęcia na rzecz Skarbu Państwa z mocy prawa nieruchomości stanowiących własność Miasta. Na mocy Decyzji nieruchomości stanowiące własność Miasta zostały przeznaczone na realizację ww. inwestycji. Decyzja stała się ostateczna i na jej mocy, w drodze wywłaszczenia, na Skarb Państwa przeszła w szczególności własność objętych niniejszym wnioskiem nieruchomości należących do Miasta (dalej: „Nieruchomości”), wskazanych na kolejnych stronach niniejszego wniosku:

1.Działka 1, obręb ..., ... m² - brak miejscowego plan zagospodarowania przestrzennego, brak decyzji o warunkach zabudowy; działka niezabudowana, naniesienia budowlane: chodnik z płyt betonowych z krawężnikiem o powierzchni 2 m²

2.Działka 2, obręb ..., ... m² - brak miejscowego plan zagospodarowania przestrzennego, brak decyzji o warunkach zabudowy; działka niezabudowana, naniesienia budowlane: chodnik z płyt betonowych z krawężnikiem o powierzchni 1,5 m²

3.Działka 3, obręb ..., ... m² - brak miejscowego plan zagospodarowania przestrzennego, brak decyzji o warunkach zabudowy; działka niezabudowana, naniesienia budowlane: chodnik kostka polbruk z krawężnikiem o powierzchni 1,6 m² i chodnik z płyt betonowych o powierzchni 0,2 m²

4.Działka nr 4, obręb ..., ... m² - obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, 1KDG - tereny dróg publicznych; działka niezabudowana, naniesienia budowlane: chodnik kostka polbruk z krawężnikiem o powierzchni 81 m², brama metalowa o powierzchni 4,55 m², furtka metalowa o powierzchni 1,23 m², słupki betonowe przybramowe z fundamentem i daszkiem o powierzchni 0804 m², ogrodzenie betonowe o powierzchni 27,20 m², ogrodzenie panelowe wraz z cokołem z płyty betonowej o powierzchni 3,75 m²

5.Działka nr 5, obręb ..., ... m² - obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, 1KDG - tereny dróg publicznych; działka niezabudowana, naniesienia budowlane: jezdnia kostka polbruk z krawężnikiem o powierzchni 244 m², chodnik kostka polbruk o powierzchni 140 m², wjazd kostka polbruk z krawężnikiem o powierzchni 18 m²

6.Działka nr 6, obręb ..., ... m² - obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, 1G - tereny komunikacji; działka niezabudowana, naniesienia budowlane: jezdnia asfaltowa z krawężnikiem o powierzchni 7,5 m^2, znak drogowy

7.Działka nr 7, obręb ..., ... m² - obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, 1G - tereny komunikacji; działka niezabudowana, naniesienia budowlane: jezdnia asfaltowa z krawężnikiem o powierzchni 752 m², chodnik kostka polbruk o powierzchni 2,0 m²

8.Działka nr 8, obręb ..., ... m² - brak miejscowego plan zagospodarowania przestrzennego, brak decyzji o warunkach zabudowy; działka niezabudowana, naniesienia budowlane: ogrodzenie betonowe o powierzchni 6,51 m², fundament ogrodzenia betonowego o długości 4,20 m, słupek ogrodzeniowy z fundamentem o powierzchni 1,18 m², kamień na słupek z daszkiem o powierzchni 1,18 m², utwardzenie terenu z tłucznia kamiennego o powierzchni 21 m²

9.Działka nr 9, obręb ..., ... m² - dla części działki obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, 1G - tereny komunikacji; działka niezabudowana, naniesienia budowlane: chodnik kostka polbruk z krawężnikiem o powierzchni 44 m², parking kostka polbruk o powierzchni 30 m², znak drogowy

10.Działka 10, obręb ..., ... m² - brak miejscowego plan zagospodarowania przestrzennego, brak decyzji o warunkach zabudowy; działka niezabudowana, naniesienia droga utwardzona tłuczniem o powierzchni 9,5 m²

11.Działka 11, obręb ..., ... m² - dla części działki uchwalony jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, 1G - tereny komunikacji; budowle na działce: ogrodzenie z siatki w ramach na słupkach stalowych z cokołem o powierzchni 24 m², reklama trwale związana z gruntem o powierzchni 11,80 m², reklama trwale związana z gruntem o powierzchni 4,20 m² - Miastu przysługuje tylko odszkodowanie za grunt i za trawnik, były użytkownik wieczysty otrzymuje odszkodowanie za naniesienia budowlane i prawo użytkowania wieczystego

12.Działka nr 12, obręb ..., ... m² - obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, 1KDG - tereny dróg publicznych działka niezabudowana, naniesienia budowlane: parking kostka polbruk z krawężnikiem o powierzchni 299 m²

13.Działka nr 13, obręb ..., ... m² - obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, 1G - tereny komunikacji; działka niezabudowana, bez naniesień budowlanych

14.Działka 14, obręb ..., ... m² - dla części działki uchwalony jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, 1G - tereny komunikacji, budowle na działce: chodnik kostka polbruk 49 m², parking kotka polbruk 67 m², jezdnia asfaltowa z krawężnikiem 231 m²

15.Działka 15, obręb ..., ... m² - obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, 1G - tereny komunikacji, budowla na działce: chodnik kostka polbruk z krawężnikiem 5 m²

16.Działka nr 16, obręb ..., .. m² - brak miejscowego plan zagospodarowania przestrzennego, brak decyzji o warunkach zabudowy; działka niezabudowana, naniesienia budowlane: wiata przystankowa 2 szt., utwardzenie terenu płytami betonowymi o powierzchni 5 m²

17.Działka nr 17, obręb ..., ... m² - brak miejscowego plan zagospodarowania przestrzennego, brak decyzji o warunkach zabudowy; działka niezabudowana, naniesienia budowlane: jezdnia asfaltowa z krawężnikiem o powierzchni 18 m², chodnik z płyt betonowych z krawężnikiem o powierzchni 52 m², znak drogowy

18.Działka nr 30, obręb ..., ... m² - brak miejscowego plan zagospodarowania przestrzennego, brak decyzji o warunkach zabudowy; działka niezabudowana, naniesienia budowlane: chodnik z płyt betonowych z krawężnikiem o powierzchni 90 m²

19.Działka nr 19, obręb ..., ... m² - brak miejscowego plan zagospodarowania przestrzennego, brak decyzji o warunkach zabudowy; działka niezabudowana, naniesienia budowlane: chodnik z płyt betonowych z krawężnikiem o powierzchni 25 m²

20.Działka nr 20, obręb ..., ... m² - brak miejscowego plan zagospodarowania przestrzennego, brak decyzji o warunkach zabudowy; działka niezabudowana, naniesienia budowlane: chodnik z płyt betonowych z krawężnikiem o powierzchni 3 m²

21.Działka nr 21, obręb ..., ... m² - brak miejscowego plan zagospodarowania przestrzennego, brak decyzji o warunkach zabudowy; działka niezabudowana, naniesienia budowlane: chodniki z płyt betonowych z krawężnikiem o powierzchni 46 m² i 9 m²

22.Działka nr 22, obręb ..., ... m² - brak miejscowego plan zagospodarowania przestrzennego, brak decyzji o warunkach zabudowy; działka niezabudowana, naniesienia budowlane: nawierzchnia parkingu asfaltowa - 2 m², nawierzchnia z kostki polbruk - 3 m², znak drogowy - 2 szt., barierka metalowa, słupek metalowy - oznaczenie zasuwy gazowej

23.Działka nr 23, obręb ..., ... m² - brak miejscowego plan zagospodarowania przestrzennego, brak decyzji o warunkach zabudowy; działka niezabudowana, naniesienia budowlane: chodnik z płyt betonowych z krawężnikiem - 0,3 m²

24.Działka nr 24, obręb ..., ... m² - brak miejscowego plan zagospodarowania przestrzennego, brak decyzji o warunkach zabudowy; działka niezabudowana, naniesienia budowlane: jezdnia asfaltowa z krawężnikiem - 201 m², asfaltowa nawierzchnia parkingu z krawężnikiem - 118 m², znak drogowy - 2 szt.

25.Działka nr 25, obręb ..., ... m² - brak miejscowego plan zagospodarowania przestrzennego, brak decyzji o warunkach zabudowy; działka niezabudowana, naniesienia budowlane: chodnik z płyt betonowych z krawężnikiem - 30 m², jezdnia asfaltowa z krawężnikiem - 47 m², znak drogowy

26.Działka nr 26, obręb ..., ... m² - brak miejscowego plan zagospodarowania przestrzennego, brak decyzji o warunkach zabudowy; działka niezabudowana, naniesienia budowlane: chodnik z płyt betonowych z krawężnikiem - 20 m², jezdnia asfaltowa z krawężnikiem - 8 m²

27.Działka nr 27, obręb ..., ... m² - brak miejscowego plan zagospodarowania przestrzennego, brak decyzji o warunkach zabudowy; działka niezabudowana, naniesienia budowlane: chodnik z płyt betonowych z krawężnikiem - 9,5 m², reklama na słupkach betonowych - 4,2 m², znak drogowy

28.Działka nr 28, obręb ..., ... m² - brak miejscowego plan zagospodarowania przestrzennego, brak decyzji o warunkach zabudowy działka niezabudowana, naniesienia budowlane: chodnik z płyt betonowych z krawężnikiem - 4 m², znak drogowy

29.Działka nr 29, obręb ..., ... m² - brak miejscowego plan zagospodarowania przestrzennego, brak decyzji o warunkach zabudowy; działka niezabudowana, naniesienia budowlane: chodnik z płyt betonowych z krawężnikiem - 413m², chodnik kostka polbruk - 2 m², znak drogowy

Dane o Nieruchomościach na moment wywłaszczenia zostały wskazane w opisie każdej poszczególnej działki.

Nieruchomości, stanowiące przedmiot opisanych wywłaszczeń według danych wynikających z operatów szacunkowych (określających wartość nieruchomości dla potrzeb ustalenia kwoty odszkodowania za wywłaszczenie) zostały opisane jako niezabudowane, jednak wskazano na nich szereg naniesień w formie budowli (lub ich części składowych) stanowiących budowle w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 203 r. poz. 967 ze zm.; dalej: „Prawo budowlane”) przy czym zlokalizowane na tych nieruchomościach budowle stanowiły na moment wywłaszczenia własność Miasta tzn. zostały wybudowane przez Miasto lub Miasto nabyło ich własność w związku z nabyciem własności gruntu (wyjątek stanowią naniesienia wskazane na działce nr 11).

Dane o Nieruchomościach na moment wywłaszczenia zostały wskazane w opisie każdej poszczególnej działki.

Nieruchomości można podzielić na trzy kategorie:

1.nieruchomości niezabudowane wraz z naniesieniami, które przed wydaniem Decyzji (na moment wywłaszczenia) leżały na terenach, dla których nie obowiązywał miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego oraz nie były objęte decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu - działki wskazane w pozycjach nr 1, 2, 3, 8, 10 oraz od 16 do 29 (str. nr 4, 5 i 6 wniosku),

2.nieruchomości niezabudowane wraz z naniesieniami, które przed wydaniem Decyzji (na moment wywłaszczenia) leżały na terenach, dla których obowiązywał miejscowy plan zagospodarowania terenu - działki wskazane w pozycjach nr 4, 5, 6, 7, 9, 12, 14 (str. nr 4, 5 i 6 wniosku),

3.pozostałe nieruchomości: działka nr 11 obręb ... - zabudowana budowlami trwale związanymi z gruntem - Miasto otrzymało odszkodowanie za grunt i za trawnik, były użytkownik wieczysty otrzymał odszkodowanie za naniesienia budowlane.

Nieruchomości były użytkowane jako ogólnodostępne tereny (jako ogólnodostępne drogi, chodniki, ciągi piesze, dojazdy do posesji). Budowle (lub ich części) znajdujące się na Nieruchomościach zabudowanych zostały oddane do użytkowania dawniej niż dwa lata przed wywłaszczeniem. Ponadto, w ciągu dwóch lat poprzedzających wywłaszczenie i przez cały okres, gdy Miasto było właścicielem Nieruchomości, budowle (lub ich części) nie podlegały ulepszeniu przez Miasto o wartości stanowiącej co najmniej 30% ich wartości początkowej.

Nieruchomości zabudowane od momentu nabycia do momentu wywłaszczenia były przez Miasto wykorzystywane wyłącznie do działalności innej niż gospodarcza. Działki te (w tym znajdujące się na nich budowle) nie były przez Miasto w żadnym momencie wykorzystywane do prowadzenia działalności opodatkowanej VAT - a więc zarówno działalności, która generuje obowiązek zapłaty podatku, jak i działalności zwolnionej z opodatkowania. W szczególności Nieruchomości zabudowane nie stanowiły przedmiotu najmu/dzierżawy lub innych czynności opodatkowanych VAT po stronie Gminy, a drogi oraz chodniki znajdujące się na ww. działkach były ogólnodostępne i nie były udostępniane odpłatnie. W konsekwencji z tytułu nabycia Nieruchomości zabudowanych oraz w związku z wydatkami ponoszonymi na budowę znajdujących się na ww. działkach naniesień, Miastu Anie przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego, ponieważ Miasto nie nabyło nieruchomości na potrzeby wykonywania czynności opodatkowanych VAT.

Miasto, w związku z otrzymanymi odszkodowaniami, wystawia od 10 sierpnia 2023 r. do dnia dzisiejszego faktury VAT na Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad uznając otrzymane kwoty odszkodowania jako kwoty brutto i odprowadzając VAT należny w stawce 23%.

W uzupełnieniu wniosku, na pytania Organu o treści:

1)Czy stwierdzenie zawarte w opisie sprawy, tj. „Nieruchomości, stanowiące przedmiot opisanych wywłaszczeń według danych wynikających z operatów szacunkowych (…) zostały opisane jako niezabudowane, jednak wskazano na nich szereg naniesień w formie budowli (lub ich części składowych) stanowiących budowle w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 203 r. poz. 967 ze zm.; dalej: „Prawo budowlane”) przy czym zlokalizowane na tych nieruchomościach budowle stanowiły na moment wywłaszczenia własność Miasta tzn. zostały wybudowane przez Miasto lub Miasto nabyło ich własność w związku z nabyciem własności gruntu (wyjątek stanowią naniesienia wskazane na działce nr 11).”, odnosi się do wszystkich naniesień posadowionych na działkach objętych zakresem wniosku?

2)Jeżeli odpowiedź na powyższe pytanie jest przecząca, to należy wskazać:

a)Które naniesienia stanowią budowlę w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane? Należy wskazać które to naniesienia wraz z podaniem numeru ewidencyjnego działki, na której się znajdują.

b)Czy któreś z naniesień posadowionych na działkach objętych zakresem wniosku stanowi urządzenie budowalne, o których mowa w art. 3 pkt 9 ww. ustawy Prawo budowlane? Jeśli tak to należy wskazać które to naniesienia wraz z podaniem numeru ewidencyjnego działki, na której się znajdują.

c)Jeżeli naniesienia znajdujące się na działkach objętych zakresem wniosku nie stanowią budowli ani urządzenia budowlanego w rozumieniu ww. przepisów Prawa budowlanego, to należy wskazać jakie to naniesienia wraz z podaniem numeru ewidencyjnego działki, na której się znajdują.

3)Czy określenie zawarte w opisie sprawy: „Nieruchomości zabudowane” odnosi się do działek nr 1, nr 2, nr 3, nr 4, nr 5, nr 6, nr 7, nr 8, nr 9, nr 10, nr 11, nr 12, nr 13, nr 14, nr 15, nr 16, nr 17, nr 18, nr 19, nr 20, nr 21, nr 22, nr 23, nr 24, nr 19/3, nr 26, nr 27, nr 28, nr 29?

4)Czy poszczególne budowle, znajdujące się na działkach objętych zakresem wniosku, są trwale związane z gruntem?

5)Czy na działce nr 13 znajdują się naniesienia budowlane?

6)W związku z informacją zawartą w opisie sprawy, dotyczącą działki 11, że były użytkownik wieczysty otrzymuje odszkodowanie za naniesienia budowlane i prawo użytkowania wieczystego tej działki, proszę o wskazanie kiedy działka nr 11 została oddana w użytkowanie wieczyste?

wskazali Państwo:

1.Tak, wyjątek stanowią naniesienia wskazane na działce o numerze 11 wskazane w pozycji nr 11.

2.W związku z odpowiedzą twierdząca na pytanie nr 1 odpowiedź na pyt. nr 2 jest bezprzedmiotowa.

3.Określenie zawarte w opisie sprawy: „Nieruchomości zabudowane” odnosi się do poniżej wymienionych działek o numerach: 1, nr 2, nr 3, nr 4, nr 5, nr 6, nr 7, nr 8, nr 9, nr 10, nr 11, nr 12, nr 13, nr 14, nr 15, nr 16, nr 17, nr 30, nr 19, nr 20, nr 21, nr 22, nr 23, nr 24, nr 25, nr 26, nr 27, nr 28, nr 29.

4.Tak poszczególne budowle są na stałe związane z gruntem.

5.Na działce nr 13 brak jest naniesień budowlanych. Jest to działka niezabudowana.

6.Działka nr 11 stała się przedmiotem użytkowania wieczystego na podstawie decyzji Wojewody ... z dnia 28.05.1991 r. nr … na okres 40 lat.

W odniesieniu do informacji zawartych we wniosku dotyczących działki nr 13 (wskazana w poz. 13 opisu sprawy) Miasto, informuje że dostawa działki nr 13 pozostaje poza wątpliwościami Miasta.

Pytania

1.Czy dostawy działek z naniesieniami, dla których na dzień wywłaszczenia brak jest miejscowego plan zagospodarowania przestrzennego i decyzji o warunkach zabudowy, wykazanych w pozycjach nr 1, 2, 3, 8, 10 oraz od 16 do 29 (str. nr 4, 5 i 6 wniosku) na rzecz Skarbu Państwa za ustalonym odszkodowaniem, będą korzystać ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy od podatku od towarów i usług?

2.(ostatecznie przedstawione w uzupełnieniu wniosku z 3 listopada 2023 r.) Czy dostawy działek z naniesieniami, dla których na dzień wywłaszczenia jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, wykazanych w pozycjach nr 4, 5, 6, 7, 9, 12, 14, 15 (str. nr 4, 5 i 6 wniosku) na rzecz Skarbu Państwa za ustalonym odszkodowaniem, będą korzystać ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy od podatku od towarów i usług?

3.(ostatecznie przedstawione w uzupełnieniu wniosku z 3 listopada 2023 r.) Czy dostawa działki nr 11 obręb ..., dla której na dzień wywłaszczenia jest obowiązujący miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, wykazanej w pozycji nr 11 (str. nr 4 i 5 wniosku) na rzecz Skarbu Państwa za ustalonym odszkodowaniem, będzie korzystać ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy od podatku od towarów i usług?

Państwa stanowisko w sprawie (ostatecznie przedstawione w uzupełnieniu wniosku z 8 listopada 2023 r.)

Ad. 1. Dostawy działek z naniesieniami, dla których na dzień wywłaszczenia brak jest miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i decyzji o warunkach zabudowy, wykazanych w pozycjach nr 1, 2, 3, 8, 10 oraz od 16 do 29 (str. nr 4, 5 i 6 wniosku) na rzecz Skarbu Państwa za ustalonym odszkodowaniem, będą korzystać ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy od podatku od towarów i usług.

Ad. 2 Dostawy działek z naniesieniami, dla których na dzień wywłaszczenia jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, wykazanych w pozycjach nr 4, 5, 6, 7, 9, 12, 14, 15 (str. nr 4, 5 i 6 wniosku) na rzecz Skarbu Państwa za ustalonym odszkodowaniem, będą korzystać ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy od podatku od towarów i usług.

Ad. 3 Dostawa działki nr 11 obręb ..., dla której na dzień wywłaszczenia jest obowiązujący miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, wykazanej w pozycji nr 11 (str. nr 4 i 5 wniosku) na rzecz Skarbu Państwa za ustalonym odszkodowaniem, nie będzie korzystać ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy od podatku od towarów i usług.

Uzasadnienie

Miasto A (dalej: Miasto lub Wnioskodawca) jest zarejestrowane na potrzeby podatku od towarów i usług (dalej: VAT), jako podatnik VAT czynny. Miasto wykonuje zadania nałożone na nie odrębnymi przepisami prawa, do realizacji których zostało powołane. Część z nich realizowana jest przez Miasto w ramach reżimu publicznoprawnego.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2023 r. poz. 1570), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie. Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy: ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumienie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. Z przywołanego powyżej przepisu art. 7 ust. 1 ustawy wynika, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie jest objęte podatkiem od towarów i usług (a więc także wówczas, gdy nie jest ono następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa). W takiej sytuacji uznać należy, że ma miejsce dostawa towarów w zamian za odszkodowanie, natomiast odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną - objętą opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług. Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

W myśl dyspozycji art. 15 ust. 1 ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy: działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Jak stanowi natomiast art. 15 ust. 6 ustawy: nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Oznacza to, że organ będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

W świetle wskazanych unormowań jednostki samorządu terytorialnego na gruncie podatku od towarów i usług występować mogą w dwoistym charakterze:

‒podmiotów niebędących podatnikami, gdy realizują zadania nałożone na nich odrębnymi przepisami prawa, oraz

‒podatników podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.

W pierwszej kolejności zaznaczyć należy, że ani organ władzy publicznej ani urząd obsługujący ten organ wydając nieruchomość za odszkodowaniem nie może skorzystać z wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy. W przypadku wywłaszczenia nieruchomości za odszkodowaniem nie są realizowane zadania, dla realizacji których organy te zostały powołane. Jednocześnie w przedmiotowym zakresie Miasto A nie występuje jako podmiot prawa publicznego, lecz jako właściciel.

Tym samym dokonując zbycia opisanych nieruchomości gruntowych, Miasto A działa jako podatnik w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzący działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy. Tak więc przeniesienie przez Miasto własności opisanych we wniosku działek na rzecz Skarbu Państwa w zamian za odszkodowanie, stanowi odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7ust. 1 pkt 1 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W tym przypadku odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów - przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.

Czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają opodatkowaniu VAT stawką właściwą dla przedmiotu świadczenia albo korzystają ze zwolnienia od podatku. Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ust. 1 ustawy.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane. Powyższe oznacza, że zwolnienie przysługuje względem takiej dostawy, której przedmiotem jest grunt niezabudowany i jednocześnie o przeznaczeniu innym niż budowlane. Na podstawie art. 2 pkt 33 ustawy przez tereny budowlane rozumie się grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu - zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. W tym miejscu warto wyjaśnić, że stosownie do treści wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 28 marca 1996 r. w sprawie C-468/93 Gemeente Emmen - „teren budowlany” oznacza każdy nieuzbrojony lub uzbrojony teren uznany przez państwa członkowskie za teren z przeznaczeniem pod zabudowę. Zatem także w świetle orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości za teren budowlany uznać można jedynie taki, który regulacjami prawa krajowego został przeznaczony pod zabudowę.

Z powyższych przepisów wynika, że przeznaczenie określonego gruntu należy oceniać wyłącznie w oparciu o istniejący miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego oraz – w przypadku braku takiego planu - wydane decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Opodatkowaniu podlegają te dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe zabudowane i niezabudowane, przy czym w przypadku gruntów niezabudowanych, tylko te, które stanowią tereny budowlane w myśl art. 2 pkt 33 ustawy. Natomiast dostawa gruntów niezabudowanych, które nie są terenami budowlanymi, jest zwolniona od podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 977) ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.

Stosownie do art. 4 ust. 2 ww. ustawy w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, przy czym:

1)lokalizację inwestycji celu publicznego ustala się w drodze decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego;

2)sposób zagospodarowania terenu i warunki zabudowy dla innych inwestycji ustala się w drodze decyzji o warunkach zabudowy.

Z zapisów wyżej cytowanego przepisu wynika, że przez decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu należy rozumieć zarówno decyzję o lokalizacji inwestycji celu publicznego, jak i decyzję o warunkach zabudowy. W świetle art. 2 pkt 5 ww. ustawy: przez inwestycję celu publicznego należy rozumieć działania o znaczeniu lokalnym (gminnym) i ponadlokalnym (powiatowym, wojewódzkim i krajowym), a także krajowym (obejmującym również inwestycje międzynarodowe i ponadregionalne), oraz metropolitalnym (obejmującym obszar metropolitalny) bez względu na status podmiotu podejmującego te działania oraz źródła ich finansowania, stanowiące realizację celów, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 21 sierpnia1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2023 r. poz. 344 ). Stosownie do art. 6 pkt 1 tej ustawy celami publicznymi w rozumieniu ustawy są wydzielanie gruntów pod drogi publiczne, drogi rowerowe i drogi wodne, budowa, utrzymywanie oraz wykonywanie robót budowlanych tych dróg, obiektów i urządzeń transportu publicznego, a także łączności publicznej i sygnalizacji.

Na podstawie art. 11a ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 176 ze zm.) Wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi. Artykuł 11f ust. 1 pkt 6 cyt. ustawy wskazuje, że: „decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego”. Według art. 11i ust. 1 ww. ustawy w sprawach dotyczących zezwolenia na realizację inwestycji drogowej nieuregulowanych w niniejszej ustawie stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, z wyjątkiem art. 28 ust. 2. W myśl art. 11i ust. 2 ww. ustawy w sprawach dotyczących zezwolenia na realizację inwestycji drogowej nie stosuje się przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz przepisów ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz. U. z 2021 r. poz. 485 ze zm.). Fakt, że w przypadku wydawania decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej zostały w całości wyłączone przepisy określone w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oznacza w szczególności, że ustalenie lokalizacji drogi w ramach zezwolenia na realizację inwestycji drogowej może nastąpić niezależnie od tego, czy dla terenu, przez który ma przebiegać ta inwestycja, obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego oraz niezależnie od treści postanowień takiego planu.

Stosownie do art. 12 ust. 1 ww. ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zatwierdza się podział nieruchomości. Jak stanowi ust. 3 tego artykułu: Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stanowi podstawę do dokonania wpisów w księdze wieczystej i w katastrze nieruchomości. Według regulacji art. 12 ust. 4 tej ustawy nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:

a)własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,

b)własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych

- z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

Na podstawie art. 112 ust. 2 ww. ustawy o gospodarce nieruchomościami wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości. W myśl art. 128 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw. Istotą wywłaszczenia jest pozbawienie lub ograniczenie m.in. prawa własności nieruchomości. Dokonuje się tego za odszkodowaniem wypłaconym na rzecz osoby (podmiotu) wywłaszczanego, co poprzedza wydanie aktu prawnego w randze decyzji. Nieruchomość objęta taką procedurą staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje organ administracji publicznej, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji. Z tak określonych zapisów ustawowych wynika jasno, że podmiotem podejmującym cały katalog czynności prawnych jest organ administracji. Nie wymaga się tu współdziałania, czy jakiejkolwiek innej inicjatywy ze strony podmiotu wywłaszczanego.

Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami zmiana przeznaczenia wywłaszczonej nieruchomości z terenu niebędącego terenem przeznaczonym pod zabudowę na teren przeznaczony pod zabudowę odbywa się w tym samym momencie, w którym nieruchomość ta staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego. Zmiana ta nie wystąpiłaby, gdyby nie doszło do czynności wywłaszczenia.

Jak już wcześniej wskazano przeniesienie z mocy prawa własności gruntu w opisanym przypadku w zamian za odszkodowanie stanowi odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, natomiast opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności w zamian za wynagrodzenie pełniące funkcję odszkodowania.

Z okoliczności sprawy wynika, że decyzje o wywłaszczeniach objęły m.in. działki z naniesieniami w postaci budowli w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane. Kwestię opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki lub budowle rozstrzyga art. 29a ust. 8 ustawy, w myśl którego w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu. W tym miejscu warto przytoczyć wykładnię pojęcia „trwale związany z gruntem” zawartego w przepisie art. 3 pkt 2 i 5 Prawa budowlanego dokonanego przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 17.1.2020 r., II OSK 536/18, w którym stwierdził, że Istnienie fundamentów nie jest jedynym wyznacznikiem kwalifikacji prawnej budynku jako trwale związanego z gruntem, ponieważ aktualnie dostępne środki techniczne pozwalają także na zastosowanie innych rozwiązań technicznych pozwalających na trwałe związanie obiektu budowlanego z gruntem. Chodzi bowiem o to aby obiekt budowlany opierał się naturalnym siłom przyrody, na co też wielokrotnie wskazywano w ugruntowanym orzecznictwie, jeśli chodzi o kwalifikację w zakresie trwałego związania z gruntem. Naczelny Sąd Administracyjny wielokrotnie i kategorycznie wypowiadał się, że cecha „trwałego związania z gruntem” sprowadza się do posadowienia obiektu na tyle trwale, by zapewnić mu stabilność i możliwość przeciwdziałania czynnikom zewnętrznym, mogącym go zniszczyć lub spowodować przesunięcie czy przemieszczenie na inne miejsce. Niewątpliwie zlokalizowane na wskazanych nieruchomościach budowle typu chodnik z płyt betonowych czy kostki brukowej z krawężnikiem, jezdnia asfaltowa z krawężnikiem doskonale wpisują się w kwalifikację prawną obiektów budowlanych trwale związanych z gruntem. Dla działek wskazanych w pozycjach 1, 2, 3, 8, 10 oraz od 16 do 29 (str. nr 4, 5 i 6 wniosku) na dzień wywłaszczenia nie obowiązywał miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, nie została dla nich również wydana decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu. Należy podkreślić, że zmiana przeznaczenia ww. wywłaszczonych działek niezabudowanych nastąpiła w tym samym momencie, w którym nieruchomości te stały się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa. Zmiana ta nie wystąpiłaby, gdyby nie doszło do czynności wywłaszczenia. Należy zatem stwierdzić, że najpierw dochodzi do czynności wywłaszczenia, a dopiero następnie do dokonania zmiany przeznaczenia nieruchomości. Tym samym, wywłaszczone nieruchomości powinny zostać opodatkowane zgodnie z obowiązującą kwalifikacją nieruchomości w momencie wywłaszczenia. W momencie dostawy (wywłaszczenia) przedmiotowe ww. działki były terenem zabudowanym (tj. na moment wywłaszczenia na nieruchomościach znajdowały się obiekty, budowle lub ich części w rozumieniu Prawa budowlanego), fakt że nie znajdowały się na terenie budowlanym w myśl art. 2 pkt 33 ustawy (grunty bowiem nie były objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego i decyzją o warunkach zabudowy), nie ma znaczenia. W konsekwencji powyższego, dostawa na rzecz Skarbu Państwa w zamian za odszkodowanie Nieruchomości, stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, korzystającą ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy. Zwolnienie od podatku dostawy budynków, budowli lub ich części zostało uregulowane w art. 43 ust. 1 pkt 10, 10a i pkt 2 ustawy.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy: Zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

a)dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,

b)pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Z powyższego uregulowania wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest – co do zasady - zwolniona od podatku od towarów i usług. Wyjątek stanowi dostawa w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata. Zatem dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części kluczowym jest ustalenie, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu. Definicję pierwszego zasiedlenia zawiera art. 2 pkt 14 ustawy o VAT, zgodnie z którym przez pierwsze zasiedlenie rozumie się oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich:

a)wybudowaniu lub

b)ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej

W przypadku nieruchomości niespełniających przesłanek do zwolnienia od podatku na podstawie powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, ustawodawca umożliwia podatnikom - po spełnieniu określonych warunków - skorzystanie ze zwolnienia wskazanego w pkt 10a tego przepisu.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy: Zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem, że:

a)w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,

b)dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.

Powyższe przepisy wskazują, jakie muszą zostać spełnione warunki aby sprzedaż budynków, budowli lub ich części mogła korzystać ze zwolnienia od podatku VAT.

Analiza przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, regulujących wyżej wskazane prawo do zwolnienia od podatku dostaw budynków, budowli lub ich części, prowadzi do wniosku, że w odniesieniu do tych towarów może wystąpić jedna z ww. podstaw do zastosowania zwolnienia od tego podatku. Istotne jest wobec tego każdorazowe kompleksowe zbadanie okoliczności towarzyszących dostawie danego obiektu. Zauważenia wymaga, że stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega ani wykładni rozszerzającej, ani zawężającej, natomiast możliwość wychodzenia poza wykładnię literalną jest niedopuszczalna. W efekcie, podatnik uprawniony jest do zastosowania ww. preferencji, gdy charakter dokonywanych przez niego czynności, w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości, wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Kwestię opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki lub budowle rozstrzyga art. 29a ust. 8 ustawy, w myśl którego: w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.

W świetle tego przepisu, przy sprzedaży budynków lub budowli, dokonywanej wraz z dostawą gruntu, na którym są one posadowione, grunt dzieli byt prawny budynków w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Oznacza to, że do dostawy gruntu stosuje się analogiczną stawkę podatku, jak przy dostawie budynków, budowli lub ich części trwale z gruntem związanych. Jeżeli dostawa budynków albo budowli lub ich części korzysta ze zwolnienia od podatku, ze zwolnienia takiego korzysta również dostawa gruntu, na którym obiekt jest posadowiony.

W celu ustalenia, czy w analizowanej sprawie zastosowanie znajdzie zwolnienie od opodatkowania, należy w pierwszej kolejności rozstrzygnąć, czy i kiedy względem budowli będących przedmiotem wniosku nastąpiło pierwsze zasiedlenie.

Ponadto należy zauważyć, że przepisy ustawy nie definiują pojęcia budynku i budowli. W tym zakresie należy odnieść się do przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2023 r. poz. 682 ze zm.). Stosownie do art. 3 Prawa budowlanego: ilekroć w ustawie jest mowa o:

1)obiekcie budowlanym - należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych;

2)(...)

3)budowli - należy rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych, elektrowni wiatrowych, morskich turbin wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową;

3a)obiekcie liniowym - należy przez to rozumieć obiekt budowlany, którego charakterystycznym parametrem jest długość, w szczególności droga wraz ze zjazdami, linia kolejowa, wodociąg, kanał, gazociąg, ciepłociąg, rurociąg, linia i trakcja elektroenergetyczna, linia kablowa nadziemna i umieszczona bezpośrednio w ziemi, podziemna, wał przeciwpowodziowy oraz kanalizacja kablowa, przy czym kable zainstalowane w kanalizacji kablowej, kable zainstalowane w kanale technologicznym oraz kable telekomunikacyjne dowieszone do już istniejącej linii kablowej nadziemnej nie stanowią obiektu budowlanego lub jego części ani urządzenia budowlanego.

Przedmiotem wniosku są nieruchomości:

1)Działka 1, obręb ...,

2)Działka 2, obręb ...,

3)Działka 3, obręb ...,

4)Działka nr 4 obręb ...,

5)Działka nr 5 obręb ...,

6)Działka nr 6 obręb ...,

7)Działka nr 7 obręb ...,

8)Działka nr 8 obręb ...,

9)Działka nr 9 obręb ...,

10)Działka 10 obręb ...,

11)Działka nr 12, obręb ...,

12)Działka 14, obręb ...,

13)Działka 15, obręb ...,

14)Działka nr 16 obręb ...,

15)Działka nr 17, obręb ...,

16)Działka nr 30, obręb ...,

17)Działka nr 19, obręb ...,

18)Działka nr 20, obręb ...,

19)Działka nr 21, obręb ...,

20)Działka nr 22 obręb ...,

21)Działka nr 23, obręb ...,

22)Działka nr 24, obręb ...,

23)Działka nr 25, obręb ...,

24)Działka nr 26, obręb ...,

25)Działka nr 27, obręb ...,

26)Działka nr 28, obręb ...,

27)Działka nr 29, obręb ...,

na których na moment wywłaszczenia znajdowały się budowle (lub ich części składowe) i stanowiły one na moment wywłaszczenia własność Miasta, tzn. zostały wybudowane przez Miasto lub Miasto nabyło ich własność w związku z nabyciem własności gruntu.

Analiza powołanych wyżej przepisów prawa oraz przedstawionych okoliczności sprawy, prowadzi do wniosku, że w stosunku do budowli posadowionych na ww. działkach nastąpiło pierwsze zasiedlenie, a od pierwszego zasiedlenia do momentu ich dostawy upłynął okres dłuższy niż 2 lata. Bowiem budowle (lub ich części) znajdujące się na Nieruchomościach zostały oddane do użytkowania dawniej niż dwa lata przed wywłaszczeniem. Ponadto, w ciągu dwóch lat poprzedzających wywłaszczenie budowle (lub ich części) nie podlegały ulepszeniu o wartości przekraczającej 30% ich wartości początkowej. W związku z powyższym, w odniesieniu do transakcji dostawy ww. budowli spełnione zostały przesłanki do zastosowania zwolnienia od podatku VAT, określone w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy. Jednocześnie dostawa gruntów, na których znajdują się ww. budowle - stosownie do art. 29a ust. 8 ustawy - również korzystała ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy. W tych przypadkach bez znaczenia jest fakt, czy działki znajdują się na terenie objętym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, czy są wydane decyzje o warunkach zabudowy bowiem na każdej z nich są budowle i to one będą przedmiotem dostawy. W konsekwencji powyższego, dostawa na rzecz Skarbu Państwa w zamian za odszkodowanie ww. działek wraz z naniesieniami podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jednakże na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 w zw. z art.29a ust. 8 ustawy korzysta ze zwolnienia z opodatkowania VAT.

Reasumując, dostawy działek o numerach: (1), (2), (3), (17), (30), (19), (20), (21), (22), (23), (24), (25), (26), (27), (28), (29) w obrębie 8 i działek o nr (4), (5), (12) w obrębie 9 oraz o numerach: (6), (7), (8), (9), (10), (14), (15), (16) w obrębie 10, powinny korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT.

Nieco inna sytuacja prawna występuje na działce nr 11 w obrębie .... Działka jest zabudowana budowlami trwale związanymi z gruntem, jednak Miasto jest właścicielem gruntu, a były użytkownik wieczysty działki jest właścicielem naniesień i to on otrzymał odszkodowanie za naniesienia budowlane. Biorąc pod uwagę zapisy ustawy o podatku od towarów i usług oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste stanowi dostawę towarów, czynność ta została wymieniona w art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy. W wyniku ustanowienia prawa użytkowania wieczystego dochodzi do ekonomicznego przeniesienia władztwa nad gruntem na rzecz użytkownika wieczystego, co sprawia, że może on rozporządzać nim jak właściciel. Znajduje to wyraz zarówno w swobodzie korzystania z gruntu i czerpania z niego pożytków w sposób niemalże taki, jak w przypadku właściciela tego gruntu, jak i w możliwości przeniesienia takiego władztwa na inny podmiot, jak przy dokonywaniu sprzedaży gruntu przez właściciela. Kwestie dotyczące prawa wieczystego użytkowania uregulowane zostały w ustawie z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r., poz. 1610 ). Oddanie w użytkowanie wieczyste gruntu jest czynnością odpłatną, gdyż ustawodawca w ustawie o gospodarce nieruchomościami przewidział w tym zakresie dwa rodzaje odpłatności, tj. pierwszą opłatę oraz opłaty roczne. Należy podkreślić, że ustanowienie prawa użytkowania wieczystego gruntu na działce nr 11 obręb ... nastąpiło w 1994 r. czyli przed dniem 1 maja 2004 r. co oznacza, że nie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż na podstawie obowiązującej przed tym dniem ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11 poz. 50 ze zm.), grunt nie był towarem i ustanowienie prawa jego użytkowania wieczystego nie stanowiło dostawy towarów. Uwzględniając przywołane regulacje prawne, należy stwierdzić, że w sytuacji gdy przedmiotem sprzedaży jest grunt, na którym posadowiona jest budowla, niestanowiąca własności zbywcy, to mimo, iż ten obiekt budowlany stanowi w świetle prawa cywilnego część składową nieruchomości – w świetle ustawy o podatku od towarów i usług nie dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzania tym obiektem jak właściciel (zarówno w sensie ekonomicznym, jak i w sensie prawnym ), a zatem przedmiotem dostawy jest w takim przypadku sam grunt (jako grunt zabudowany). W związku z tym dostawa działki nr 11 obręb ..., dla której na dzień wywłaszczenia jest obowiązujący miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, wykazanej w pozycji nr 11 (str. nr 4 i 5 wniosku) na rzecz Skarbu Państwa za ustalonym odszkodowaniem, nie będzie korzystać ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy.

W uzupełnieniu z dnia 03.11.2023 r. błędnie wskazano numer działki 18 prawidłowy numer działki to 30.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiło Państwa Miasto we wniosku jest prawidłowe.

Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który przedstawiło Państwa Miasto i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zgodnie z art. 14f § 2b pkt 3 ustawy Ordynacja podatkowa:

Z tytułu złożenia niniejszego wniosku Państwa Miasto wniosło opłatę w łącznej wysokości 1160 zł. Natomiast opłata należna od tego wniosku wynosi 1120 zł (40 zł x 28 stanów faktycznych). W związku z tym, opłata w wysokości 40 zł zostanie zwrócona – stosownie do art. 14f § 2a Ordynacji podatkowej – na rachunek bankowy wskazany w poz. 60 wniosku ORD-IN.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli sytuacja Państwa Miasta będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i Państwa Miasto zastosuje się do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

‒Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).

Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej.