Interpretacja indywidualna z dnia 13 listopada 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-2.4012.390.2023.1.AP

Dotyczy występowania jako płatnik podatku VAT w przypadku sprzedaży lokalu prowadzonej w toku postępowania egzekucyjnego oraz możliwości zwolnienia sprzedaży lokalu z podatku.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

31 sierpnia 2023 r. wpłynął Pana wniosek z dnia 31 sierpnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy występowania jako płatnik podatku VAT w przypadku sprzedaży lokalu prowadzonej w toku postępowania egzekucyjnego oraz możliwości zwolnienia sprzedaży lokalu z podatku.

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest komornikiem sądowym i prowadzi postępowanie egzekucyjne przeciwko dłużniczce A sp. j. (dalej Dłużnik A) w sprawie (…). Przedmiotem egzekucji jest nieruchomość położona (…) ul. (…) lokal (…), dla której Sąd Rejonowy (...) prowadzi księgę wieczystą o nr (…).

Jest to nieruchomość lokalowa usytuowana w budynku, który został wybudowany przez A w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w roku 2014. Lokal mieszkalny będący przedmiotem wniosku znajduje się w budynku wielolokalowym z przeznaczeniem na apartamenty wczasowo-mieszkaniowe. Lokal obejmuje: pokój z aneksem kuchennym, korytarz, łazienkę, komórkę lokatorską oznaczoną (…) o pow. 1,70 m², o łącznej powierzchni 33,13 m². Powierzchnia mieszkania: 31,43 m², powierzchnia komórki lokatorskiej: 1,70 m². Odrębna własność tego lokalu została ustanowiona na rzecz Dłużnika A w dniu 15 września 2015 roku. Dłużnik A zbył jednak ten lokal w toku postępowania egzekucyjnego w dniu 7 stycznia 2016 roku na rzecz małżonków K.G. i T.G. (dalej Nowi Właściciele).

Nowi Właściciele nie przystąpili do udziału w toczącym się postępowaniu egzekucyjnym przeciwko Dłużnikowi A. Wnioskodawca dokonał oględzin lokalu w dniu 1 grudnia 2022 r. Na miejscu czynności stwierdzono, że lokal (…) znajduje się w stanie deweloperskim i nie nadaje się do użytkowania. Wnioskodawca w lipcu 2023 roku wezwał Nowych Właścicieli do udzielenia odpowiedzi na pytania, które wraz z odpowiedziami są przedstawione niżej.

1)Czy przedmiotowy lokal został nabyty przez K.G. i T.G. do majątku prywatnego w celach osobistych, czy w celu prowadzenia działalności gospodarczej (zdefiniowanej w art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm. – zwanej dalej ustawą), w tym działalności rolniczej (o której mowa w art. 2 pkt 15 ustawy)?

Odp.: Lokal został nabyty do celów osobistych.

2)Czy lokal był/jest/będzie do momentu sprzedaży wykorzystywany przez K.G. i T.G. w działalności gospodarczej (zdefiniowanej w art. 15 ust. 2 ustawy), w tym działalności rolniczej (o której mowa w art. 2 pkt 15 ustawy)?

Odp.: Nie.

3)Czy lokal stanowił/stanowi/będzie stanowił składnik majątkowy działalności gospodarczej K.G. i T.G.? Czy był on wprowadzony do środków trwałych zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym?

Odp.: Nie.

4)Czy K.G. i T.G. z tytułu prowadzenia działalności, o której mowa powyżej byli/są/będą zarejestrowanymi czynnymi podatnikami podatkiem VAT?

Odp.: Nie.

5)W jaki sposób lokal był/jest/będzie wykorzystywany przez K.G. i T.G. od momentu jego nabycia do momentu jego zbycia (czy były to czynności opodatkowane podatkiem VAT, zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT, czy niepodlegające opodatkowaniu podatkiem VAT)? Prosimy o szczegółową odpowiedź.

Odp.: Nie, lokal nie był wykorzystywany. Lokal nie został wykończony i obecnie jest w stanie „do wykończenia”.

6)Czy lokal był/jest/będzie udostępniany przez K.G. i T.G. osobom trzecim na podstawie umów cywilnoprawnych (np. dzierżawy, najmu, użyczenia) lub innej umowy o podobnym charakterze? Jeżeli tak, to:

a)na podstawie jakiej umowy?

b)czy były to umowy odpłatne, czy nieodpłatne?

c)na jaki okres zostały zawarte te umowy (np. na 3 miesiące, na rok, na czas nieokreślony)?

Odp.: Nie.

7)Czy K.G. i T.G. ponosili/poniosą nakłady lub dokonali/dokonają działań, które zwiększały/zwiększą wartość bądź atrakcyjność lokalu? Jeśli tak, to jakie dokładnie były/będą to nakłady/działania? Prosimy o szczegółową odpowiedź.

Odp.: Nie, lokal pozostaje w stanie deweloperskim.

8)Czy w odniesieniu do lokalu doszło/dojdzie do pierwszego zasiedlenia w rozumieniu art. 2 pkt 14 ustawy i czy od tego momentu do momentu dokonanej sprzedaży tego lokalu upłynął/upłynie okres co najmniej 2 lat?

Odp.: Nie mamy wiedzy z zakresu podatków i nie wiemy czy dojdzie do pierwszego zasiedlenia w rozumieniu tych przepisów.

9)Czy były/będą ponoszone wydatki na ulepszenie tego lokalu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiące co najmniej 30% jego wartości początkowej?

Odp.: Cały czas zastanawiamy się czy lokal wykończyć więc jeżeli go wykończymy w przyszłości nie wiemy jak te wydatki będą się kształtowały w odniesieniu do wartości zakupu tego lokalu.

10)Jeżeli odpowiedź na powyższe pytanie nr 9 jest twierdząca, to czy po tym ulepszeniu lokal został/zostanie oddany do użytkowania? Czy od ww. oddania do użytkowania do momentu dokonania sprzedaży upłynął/upłynie okres co najmniej 2 lat?

Odp.: Nie rozumiemy tego pytania. Kto ma oddać do użytkowania tan lokal? O jaką sprzedaż chodzi w tym pytaniu?

11)Czy w stosunku do tego lokalu przysługiwało/będzie przysługiwało K.G. i T.G. prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego?

Odp.: Nie wiemy tego.

12)Jeżeli odpowiedź na pytanie nr 9 jest twierdząca, to czy w stosunku do tych wydatków przysługiwało/będzie przysługiwało K.G. i T.G. prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego?

Odp.: Nie wiemy kiedy będą czynione wydatki na ten lokal w przyszłości i jakiej będą wysokości. Nie wiemy też czy będzie przysługiwało nam wówczas prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

13)Czy lokal od momentu nabycia do momentu sprzedaży będzie wykorzystywany przez K.G. i T.G. wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku VAT? Jeżeli tak, to prosimy podać podstawę prawną zwolnienia.

Odp.: O jaką sprzedaż chodzi w tym pytaniu? My z tego lokalu nie korzystamy bo nie jest wykończony.

14)Czy z tytułu nabycia lokalu przysługiwało K.G. i T.G. prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego? Czy przy ww. nabyciu wystąpił podatek VAT?

Odp.: Nabywaliśmy mieszkanie od dewelopera i wtedy w akcie notarialnym był podatek VAT.

Pytania

1)Czy w przypadku sprzedaży opisanego wyżej lokalu, którego właścicielem w chwili sprzedaży nie jest Dłużnik A, ale Nowi Właściciele, którzy nabyli ten lokal od Dłużnika A do majątku osobistego na prywatne cele, Wnioskodawca wystąpi jako płatnik podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 18 u.p.t.u.?

2)Jeżeli z odpowiedzi na pytanie 1 wynikać będzie, iż Wnioskodawca wystąpi jako płatnik podatku VAT, a podatnikiem będą Nowi Właściciele, to czy w celu potwierdzenia albo wykluczenia możliwości zastosowania zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2, 10 i 10a u.p.t.u. może On uzyskiwać informacje zarówno do Dłużnika, jak od Nowych Właścicieli, mimo iż w art. 43 ust. 21 u.p.t.u. mowa jest jedynie od informacjach od dłużnika?

3)Jeżeli z odpowiedzi na pytanie 1 wynikać będzie, iż Wnioskodawca wystąpi jako płatnik podatku VAT, to czy sprzedaż lokalu może zostać zwolniona od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 u.p.t.u.?

Pańskie stanowisko w sprawie

Ad. 1)

W ocenie Wnioskodawcy, w sytuacji opisanej we wniosku, nie będzie on płatnikiem podatku od towarów i usług, ponieważ planowana sprzedaż nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 18 u.p.t.u., organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2022 r. poz. 479) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów. W art. 18 u.p.t.u. mowa jest o dostawie towarów będących własnością dłużnika. Jednak w postępowaniu egzekucyjnym może dojść do sytuacji, w której przedmiotem sprzedaży egzekucyjnej jest majątek, który dłużnik - w toku postępowania - zbył na osoby trzecie. W takich przypadkach zastosowanie ma przepis art. 930 § 1 kodeksu postępowania cywilnego określający zasadę bezskuteczności transakcji dokonanej przez dłużnika w toku postępowania egzekucyjnego. Zgodnie bowiem z tym przepisem rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie, a czynności egzekucyjne są ważne tak w stosunku do dłużnika, jak i w stosunku do nabywcy. W konsekwencji wierzyciel, który skierował egzekucję do nieruchomości i doprowadził do jej zajęcia, może zaspokoić się z tej nieruchomości tak, jakby nadal należała ona do majątku dłużnika (skutek procesowy). Przepis art. 930 § 1 KPC nie podważa więc ważności umowy przeniesienia własności zajętej nieruchomości między dłużnikiem a nabywcą, powoduje jedynie bezskuteczność względną tej umowy w stosunku do wierzycieli, którzy wszczęli egzekucję.

Po zbyciu nieruchomości w toku postępowania egzekucyjnego Nowy Właściciel traci własność tej nieruchomości. Jeżeli jednak cena uzyskana w toku egzekucji przekroczy wartość wierzytelności, nadwyżka, która pozostanie po zaspokojeniu wszystkich wierzytelności dłużnika powinna przypaść właścicielowi nieruchomości, czyli nabywcy. Był on bowiem właścicielem zbytej nieruchomości, a jedynie w związku z treścią art. 930 § 1 k.p.c. utracił jej własność na potrzeby postępowania egzekucyjnego wobec dłużnika. Tak więc komornik, dokonując zbycia nieruchomości na podstawie art. 930 k.p.c. rozporządza własnością osoby trzeciej.

Ponadto, w art. 18 u.p.t.u. mowa jest o dostawie. Pojęcie „dostawy towarów” zostało zdefiniowane w art. 7 ust. 1 u.p.t.u. i obejmuje wszelkie czynności faktyczne i prawne, których skutkiem jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W sytuacji opisanej we wniosku własność lokalu będącego przedmiotem planowanej czynności egzekucyjnej została skutecznie przeniesiona na Nowych Właścicieli. Nowi Właściciele w wyniku tej dostawy uzyskali prawo do rozporządzania tym lokalem „jak właściciel”. W związku z tym, komornik dokonując sprzedaży lokalu będącego przedmiotem wniosku dokona kolejnego „przeniesienia prawa do rozporządzania lokalem jak właściciel”. Prawo to (własność) należy jednak do Nowych Właścicieli, a nie do Dłużnika. Czym innym jest bowiem skutek zbycia przez dłużnika nieruchomości w postaci bezskuteczności względnej w stosunku do wierzycieli, czym innym zaś faktyczne przeniesienie własności na Nowych Właścicieli. Dojdzie więc do dostawy lokalu należącego do Nowych Właścicieli.

Jednak, w ocenie Wnioskodawcy, odpowiedź na pytanie o jego status jako płatnika podatku VAT w planowanej transakcji zależy od ustalenia, czy Nowi Właściciele wystąpią w niej w charakterze podatnika VAT. Nie każda bowiem czynność stanowiąca dostawę towarów podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Zgodnie z art. 15 ust. 1 u.p.t.u. podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza zdefiniowana w ust. 2 obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje także czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Podatnikiem jest więc każdy, kto działa: 1) jak producent, 2) jak handlowiec, 3) jak usługodawca, w tym podmiot wynajmujący nieruchomości.

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest więc spełnienie dwóch przesłanek łącznie: 1) po pierwsze - czynność jest ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (a mieści się tam praktycznie wszystko), 2) po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem działa jak podatnik, tj. jak producent, handlowiec, usługodawca.

W sytuacji będącej przedmiotem wniosku, Nowi Właściciele nabyli lokal do majątku osobistego, na prywatne potrzeby. Lokal do dziś pozostaje w stanie deweloperskim z powodu postępowania egzekucyjnego i ryzyka utraty własności w związku ze sprzedażą ich lokalu w toku egzekucji. Kupując lokal nie planowali go ani wynajmować, ani dokonać jego sprzedaży. W związku z tym, w ocenie Wnioskodawcy nie wystąpią w planowanej transakcji w charakterze podatników VAT. W konsekwencji Wnioskodawca nie wystąpi jako płatnik podatku od towarów i usług.

Ad. 2)

Jeżeli jednak organ interpretacyjny uzna, że Wnioskodawca wystąpi jako płatnik podatku VAT, to Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w celu potwierdzenia albo wykluczenia możliwości zastosowania zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2, 10 i 10a u.p.t.u. może On uzyskiwać informacje zarówno do Dłużnika, jak od Nowych Właścicieli, mimo iż w art. 43 ust. 21 u.p.t.u. mowa jest jedynie od informacjach uzyskanych od dłużnika.

Zgodnie z tym przepisem, jeżeli udokumentowane działania komorników sądowych, o których mowa w art. 18 u.p.t.u, nie doprowadziły, na skutek braku możliwości uzyskania niezbędnych informacji od dłużnika, do potwierdzenia spełnienia warunków zastosowania do dostawy towarów, o której mowa w art. 18, zwolnień od podatku, o których mowa w ust. 1 pkt 2, 10 i 10a, przyjmuje się, że warunki zastosowania zwolnień od podatku nie są spełnione. W przepisie tym mowa jest o informacjach uzyskanych jedynie od dłużnika, jednak w ocenie Wnioskodawcy w przypadku zbycia przez dłużnika nieruchomości na inny podmiot, dłużnik nie jest już w posiadaniu kompletnych informacji niezbędnych do ustalenia, czy można zastosować zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2, 10 lub 10a u.p.t.u. Takie informacje posiadają jedynie Nowi Właściciele. W związku z tym, Wnioskodawca uważa, że w sprawie istotne jest pozyskanie takich informacji od innego podmiotu niż Dłużnik, mimo iż w art. 43 ust. 21 u.p.t.u. mowa jest jedynie o dłużniku.

Jednocześnie Wnioskodawca uważa, że w przypadku zastosowania zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 i pkt 10a u.p.t.u. pozyskanie informacji, co do tego, czy przy nabyciu lub przy ulepszeniu nieruchomości przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego powinno nastąpić wyłącznie od tego podmiotu, który zostanie uznany za podatnika, a więc:

1) jedynie od dłużnika – jeżeli to dłużnik zostanie uznany za podatnika VAT z tytułu dostawy lokalu, którego właścicielem jest inny podmiot, albo

2) jedynie od Nowego Właściciela – jeżeli to nowy właściciel zostanie uznany za podatnika.

Istotne jest bowiem ustalenie kompletnego stanu faktycznego, aby otrzymać komplet informacji niezbędnych do ustalenia, czy w danej sytuacji należy zastosować zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 2, 10 lub 10a u.p.t.u.

Ad. 3)

Jeżeli organ interpretacyjny uzna, że w sytuacji opisanej we wniosku, Wnioskodawca wystąpi w charakterze płatnika podatku VAT, to w ocenie Wnioskodawcy, powinien On zastosować zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 u.p.t.u.

Zgodnie z nim, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy: a) dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim, b) pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Pojęcie pierwszego zasiedlenia zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 14 u.p.t.u. jako oddanie do użytkowania (używania, korzystania) pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi albo rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich: a) wybudowaniu lub b) ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej. Dla oceny, czy dostawa opisanego wyżej lokalu będzie zwolniona od podatku, niezbędne jest ustalenie, czy będzie on w chwili dostawy uznany za „zasiedlony” przez okres co najmniej 2 lat liczonych od wybudowania albo od jego ulepszenia o wartość co najmniej 30% wartości początkowej. Warunkiem zwolnienia jest bowiem zasiedlenie obiektów budowlanych przez okres co najmniej 2 lat przed dostawą.

W sytuacji będącej przedmiotem wniosku Dłużnik A dokonał sprzedaży lokalu w dniu 7 stycznia 2016 roku. Pierwsze zasiedlenie, o którym mowa w art. 2 pkt 14 u.p.t.u. nastąpiło w dniu sprzedaży tzn. ponad 6 lat temu. Lokal był w dacie sprzedaży w stanie deweloperskim i nadal w takim stanie pozostaje. Nie były ponoszone w nim żadne nakłady, nie był poddany ani ulepszeniom ani przebudowie. Tak więc przedmiotem planowanej dostawy będzie lokal zasiedlony od ponad 6 lat, który nigdy nie został ulepszony ani przebudowany. Zgodnie z art. 43 ust. 21 u.p.t.u., jeżeli udokumentowane działania komorników sądowych, o których mowa w art. 18 u.p.t.u, nie doprowadziły, na skutek braku możliwości uzyskania niezbędnych informacji od dłużnika, do potwierdzenia spełnienia warunków zastosowania do dostawy towarów, o której mowa w art. 18, zwolnień od podatku, o których mowa w ust. 1 pkt 2, 3 i 9-10a, przyjmuje się, że warunki zastosowania zwolnień od podatku nie są spełnione. Z art. 43 ust. 21 u.p.t.u. wynika, że zwolnienie od podatku można zastosować jedynie wówczas, gdy stan faktyczny zostanie ustalony w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości, a stwierdzone okoliczności wskazują, że należy zastosować zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 2, 10 lub 10a u.p.t.u. Podobnie uznano w licznych interpretacjach prawa podatkowego w podobnych sprawach np. w interpretacji DKIS z 3 lutego 2023 r. nr 0111-KDIB3-3.4012.587.2022.2.PJ; z 16 stycznia 2023 r., nr 0112-KDIL1-3.4012.505.2022.2.AKS.

W ocenie Wnioskodawcy, informacje pozyskane przez Niego w toku czynności egzekucyjnych pozwalają jednoznacznie ocenić, że sprzedaż lokalu (…) położonego przy ul. (…) powinna skorzystać ze zwolnienia od podatku VAT określonego w art. 43 ust. 1 pkt 10 u.p.t.u.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Definicja płatnika została zawarta w art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.):

Natomiast zgodnie z art. 30 § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepis art. 18 ustawy wprowadza szczególną na gruncie przepisów ustawy regulację, kiedy to należny podatek pobierany jest i odprowadzany do urzędu skarbowego przez płatnika, a nie przez podatnika. Płatnik pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika.

W świetle cyt. wyżej przepisów, płatnikami podatku od towarów i usług (czyli podmiotami zobowiązanymi do obliczania, poboru podatku od podatnika i wpłaty podatku na konto organu podatkowego) mogą być organy egzekucyjne oraz komornicy sądowi. Sytuacja taka ma miejsce, gdy w wykonaniu czynności egzekucyjnych organy te dokonują dostawy towarów należących do podatnika lub przez niego posiadanych z naruszeniem przepisów. Sformułowanie „płatnikami” oznacza, że organy te nie stają się z tytułu wykonania powyższych czynności podatnikami podatku od towarów i usług, lecz pełnią jedynie rolę płatnika w odniesieniu do podatku należnego z tytułu sprzedanych (zlicytowanych) towarów należących do podatnika, w stosunku do którego toczy się postępowanie egzekucyjne.

Zaznaczenia wymaga, że komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika – dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika, będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, gdy do rozliczenia tego podatku byłby zobowiązany dłużnik. Natomiast w przypadku, gdy powyższa czynność nie podlegałaby opodatkowaniu tym podatkiem lub byłaby od niego zwolniona, komornik sądowy nie będzie obowiązany do odprowadzenia podatku.

Komornik sądowy pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika. Uzasadnione jest to charakterem odpłatnej dostawy następującej w ramach wykonywania czynności egzekucyjnych. Jeżeli bowiem dłużnik niesolidnie spłaca swoje zobowiązania i w celu wyegzekwowania należności wszczęto przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne, to istnieją podstawy do uznania, że nie uiści również podatku należnego w związku z dostawą dokonaną w ramach egzekucji. Nie bez znaczenia jest także fakt, że podatnik, będący dłużnikiem, zazwyczaj nie otrzymuje kwot uzyskanych przez organ egzekucyjny ze sprzedaży towarów w wykonaniu czynności egzekucyjnych. Prawdopodobne jest zatem, że podatnik nie posiada innych środków finansowych umożliwiających uiszczenie należnego podatku. Ustanowienie organu egzekucyjnego płatnikiem zapewnia odprowadzenie należnego podatku przez organ przeprowadzający dostawę w ramach czynności egzekucyjnych.

Zatem komornik sądowy zobowiązany jest do przestrzegania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług i do uwzględnienia w trakcie sprzedaży licytacyjnej towarów okoliczności decydujących o jej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Stosownie zaś do treści art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług:

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:

Należy zaznaczyć, że sprzedaż nieruchomości w trybie egzekucji stanowi odpłatną dostawę towarów, co oznacza, że zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, objęta jest zakresem przedmiotowym opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Natomiast zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy:

Interpretując zawarty w tym artykule zwrot „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel” należy utożsamiać z czynnością, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nim jak właściciel. Należy przy tym uznać, że chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności. Zwrotu „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawo własności”. Istotny jest przede wszystkim aspekt ekonomiczny, a nie prawny transakcji, w ramach której podatnik przenosi na nabywcę prawo do rozporządzania towarami jak właściciel. Akcent sformułowanej definicji położony został głównie na podkreślenie przeniesienia ekonomicznego władztwa nad rzeczą w taki sposób, aby nabywca mógł nią dysponować podobnie jak właściciel.

Wskazać także należy, że pojęcie „dostawa towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np.: sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu.

Jak stanowi art. 2 pkt 22 ustawy:

Jednak nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług, w rozumieniu art. 7 ustawy podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Określona czynność jest opodatkowana podatkiem VAT, jeśli zostanie wykonana przez podatnika, a więc osobę prowadzącą działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy:

Jak wynika natomiast z art. 15 ust. 2 ustawy:

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W świetle powyższych przepisów stwierdzić należy, że istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że Pan - jako komornik sądowy - prowadzi postępowanie egzekucyjne z nieruchomości (lokalu (…)). Dłużnikiem jest A sp. j. (dalej: Dłużnik). W toku postępowania egzekucyjnego Dłużnik zbył lokal mieszkalny na rzecz małżonków K.G. i T.G. (dalej: Nowy Właściciel), zatem obecnie egzekucja prowadzona jest w dalszym ciągu wobec Dłużnika, a aktualnym właścicielem jest Nowy Właściciel. Nabycie to jest ujawnione w księdze wieczystej nieruchomości. Nowy Właściciel nie przystąpił do postępowania egzekucyjnego.

Na tle powyższego opisu sprawy Pana wątpliwości w pierwszej kolejności sprowadzają się do ustalenia, czy w przypadku sprzedaży opisanego wyżej lokalu (…), którego właścicielem w chwili sprzedaży nie jest Dłużnik, ale Nowi Właściciele, którzy nabyli ten lokal od Dłużnika do majątku osobistego na cele prywatne, wystąpi Pan jako płatnik podatku VAT, o którym mowa w art. 18 ustawy.

Z powołanych powyżej przepisów wynika, że opodatkowanie danej czynności podatkiem od towarów i usług uwarunkowane jest łącznym spełnieniem dwóch przesłanek. Po pierwsze konkretna czynność winna być ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, po wtóre – musi być dokonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W tym miejscu rozstrzygnąć należy, kto będzie uznany za podatnika podatku VAT przy licytacyjnej sprzedaży lokalu (…). Jak z wniosku wynika, w momencie licytacyjnej sprzedaży lokalu, prawo do rozporządzania lokalem jak właściciel będzie należało do Nowych Właścicieli. Ponadto, Nowi Właściciele, którzy nabyli od Dłużnej Spółki lokal, mają nad nim praktyczną kontrolę, dysponują nim i korzystają z niego jak właściciel.

Mając na względzie powołane przepisy prawa oraz elementy zdarzenia przyszłego, wskazać należy, że sprzedaż wskazanego we wniosku lokalu przez Dłużnika, na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług, będzie stanowiło dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, i skutkowało przeniesieniem prawa własności do lokalu. Wraz z przeniesieniem przez Dłużnika na rzecz Nowych Właścicieli własności lokalu, Nowi Właściciele uzyskali prawo do rozporządzania lokalem jak właściciel. Zatem, w rozpatrywanej sprawie, od dnia sprzedaży lokalu Nowymi Właścicielami tego lokalu są małżonkowie K.G. i T.G. W świetle powyższego czynności egzekucyjne – a więc licytacja komornicza mająca za przedmiot lokal – powinny uwzględniać aktualnych właścicieli rozporządzającego rzeczą (towarem), w imieniu których powinny być dokumentowane czynności prawne obejmujące wskazany lokal.

Z uwagi na fakt, że w przedmiotowej sprawie doszło do wydania przez Dłużnika towaru, w tym przypadku lokalu, w konsekwencji czego nabywca (Nowi Właściciele) zaczęli dysponować towarem jak właściciel, należy uznać, że dokonano dostawy lokalu w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług.

W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z art. 930 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 1550 ze zm.):

Jak wynika z powyższego przepisu Kodeksu postępowania cywilnego, sprzedaż nieruchomości zajętych w postępowaniu egzekucyjnym jest ważna z punktu widzenia zasad prawa i nie wyklucza dalszego prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Ponadto w takich sytuacjach sam nabywca nieruchomości jest traktowany jak dłużnik.

W kwestii zbycia zajętej nieruchomości przez dłużników wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z 7 lutego 2008 r. sygn. akt V CSK 426/07, w których stwierdził, że: „Artykuł 930 § 1 KPC stanowi, że rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie, a czynności egzekucyjne są ważne tak w stosunku do dłużnika, jak i w stosunku do nabywcy. Oznacza to, że wierzyciel, na rzecz którego nieruchomość została zajęta, może zaspokoić się ze sprzedanej nieruchomości tak, jakby nieruchomość ta należała w dalszym ciągu do majątku jego dłużnika, bez względu na zmianę właściciela. W wyroku z dnia 3 lutego 1998 r. (OSP rok 1998, nr 11, poz. 96) Sąd Najwyższy uznał, że w świetle art. 930 § 1 KPC umowa przeniesienia własności zajętej nieruchomości między zbywcą (dłużnikiem) a nabywcą jest ważna, ale całkowicie bezskuteczna w stosunku do wierzycieli, którzy wszczęli egzekucję i pozostaje bez wpływu na dalsze postępowanie egzekucyjne, co oznacza, że egzekucję prowadzi się tak, jak gdyby zbycie nieruchomości nie nastąpiło. Ratio legis tego przepisu stanowi ochrona wierzyciela przed nierzetelnymi działaniami dłużnika, podjętymi w celu udaremnienia zaspokojenia się wierzyciela z nieruchomości.”

Zatem w rozpatrywanej sprawie, jak już wcześniej zostało wskazane, od dnia zakupu Nowymi Właścicielami nieruchomości są małżonkowie K.G. i T.G., którzy nabyli niniejszy lokal do majątku prywatnego w celach osobistych.

W przedmiotowym przypadku należy więc rozważyć kwestię, czy Nowi Właściciele, którzy nabyli lokal od Dłużnika, będą działać jako podatnicy podatku od towarów i usług w odniesieniu do sprzedaży lokalu, a tym samym sprzedaż ta będzie wykonywana w ramach działalności gospodarczej.

Jak wykazano powyżej definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie o podatku od towarów i usług ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Tym samym, nie jest działalnością handlową, a zatem i gospodarczą sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty ani też wykorzystany w trakcie jego posiadania w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Analizując powyższe przepisy należy stwierdzić, że właściwym jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej.

W kontekście powyższych rozważań nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku osobistego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności. Wykorzystywanie majątku prywatnego stanowi działalność gospodarczą wówczas, jeżeli jest dokonywane w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Podstawowym kryterium dla opodatkowania sprzedaży nieruchomości jest ustalenie, czy działanie to można uznać za wykorzystywanie majątku w sposób ciągły do celów zarobkowych, czy majątek nabyty został i faktycznie wykorzystany na potrzeby własne, czy też z przeznaczeniem do działalności gospodarczej.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.

Wskazał Pan we wniosku, że w toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego przeciwko Dłużnikowi zamierza sprzedać lokal mieszkalny (…), który wcześniej (już w toku postępowania egzekucyjnego) został zbyty na rzecz Nowego Właściciela. Nowi Właściciele nabyli lokal do majątku prywatnego w celach osobistych. Lokal nigdy nie był wykorzystywany, nie został wykończony i od momentu nabycia do dnia dzisiejszego pozostaje w stanie deweloperskim. Przedmiotowy lokal nie był i nie jest wykorzystywany do prowadzenia działalności gospodarczej. Nowi Właściciele nie byli i nie są zarejestrowanymi czynnymi podatnikami podatku VAT. Lokal nie był, nie jest i nie będzie udostępniany przez Nowych Właścicieli osobom trzecim na podstawie umów cywilnoprawnych.

Zatem, dostawa lokalu będzie dokonywana z majątku osobistego Nowych Właścicieli i nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż brak jest przesłanek, aby w związku z tą transakcją uznać Nowych Właścicieli (występujących, z racji nabycia lokalu mieszkalnego będącego przedmiotem postępowania egzekucyjnego, w charakterze dłużników w zakresie tego składnika majątkowego) za podatników tego podatku w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy prowadzących działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Z zawartego we wniosku opisu sprawy nie wynika bowiem taka aktywność Nowych Właścicieli, która wykraczałaby poza ramy czynności związanych ze zwykłym wykonywaniem prawa własności, nieruchomość nie była wykorzystywana w celach zarobkowych, do osiągnięcia korzyści majątkowych. Oznacza to więc, że działania Nowych Właścicieli wobec posiadanej nieruchomości należy uznać za działania związane z wykonywaniem przysługującego im prawa własności. Sprzedaż nieruchomości (lokalu mieszkalnego (…)) w ramach postępowania egzekucyjnego nie będzie więc podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Podsumowując, Pan – jako komornik sądowy – dokonujący w toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego przeciwko Dłużnikowi sprzedaży nieruchomości (lokalu mieszkalnego (…)) – niebędącej w chwili licytacji własnością Dłużnika, lecz Nowych Właścicieli – nie będzie zobowiązany do odprowadzenia podatku VAT od dostawy nieruchomości (uprzednio zbytej przez Dłużnika), dokonywanej w trybie egzekucji.

Tym samym Pana stanowisko w zakresie pytania nr 1 należało uznać za prawidłowe.

W związku z tym, że Pana stanowisko w zakresie pytania nr 1 uznano za prawidłowe, udzielenie odpowiedzi na pytania nr 2 i 3 wniosku pozostaje bezzasadne.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie wskazujemy, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA),albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2023 r. poz. 2383).