Interpretacja indywidualna z dnia 7 listopada 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT2.4011.412.2023.2.KC

Ustalenie skutków podatkowych w związku z przedawnieniem roszczenia wskazanego w informacji PIT-8C przesłanej przez Bank.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko w części nieprawidłowe oraz w części prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest w części nieprawidłowe oraz w części prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

25 sierpnia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 19 lipca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy powstania przychodu w związku z przedawnieniem zobowiązania. Uzupełnili go Państwo pismem z 23 października 2023 r. (data wpływu 25 października 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem:

1)Zainteresowany będący stroną postępowania:

Pan V

(...)

(...)

2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

Pani Q

(...)

(...)

Opis stanu faktycznego

We wrześniu 2022 r., pod Pana adres oraz Pani Q – jako stron postępowania, Bank A skierował pismo, w którym poinformował o przekazaniu Państwu oraz złożeniu do właściwych dla Państwa urzędów skarbowych, informacji w formie PIT-8C „O wypłaconym stypendium, o przychodach z innych źródeł oraz niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych” za rok 2017, w której to przedmiotowy przychód został wykazany.

Było to wynikiem odpowiedzi na pozew oraz skutecznego podniesienia zarzutu przedawnienia roszczenia z Państwa strony w 2017 r., po czym Bank - zgodnie z decyzją sądu - uznał zarzut przedawnienia roszczenia, z tym że go nie umorzył, w związku z czym nie miał podstaw do przymusowego egzekwowania od Państwa dochodzonej wierzytelności.

Składając powyższą informację do urzędu skarbowego, Bank powołał się na wyrok wydany dla Banku przez Wojewódzki Sąd Administracyjny (...) 2019 r. sygn. akt (...) na podstawie którego uznał, że po Państwa stronie jako zobowiązanych, w momencie powołania się przez Państwo na zarzut przedawnienia roszczenia, powstał przychód podatkowy, kwalifikowany jako przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w zw. art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W temacie przedmiotowego zagadnienia zapadł również wyrok, wydany przez Naczelny Sąd Administracyjny z września 2021 r. sygn. akt (...), w którym wyjaśniono iż: nie sposób uznać, że przedawnienie wierzytelności wyczerpuje pojęcie nieodpłatnego świadczenia. Do czasu kiedy wierzyciel nie zrzeknie się roszczenia, bądź nie zwolni dłużnika z długu, nie następuje po stronie zobowiązanego trwałe i definitywne przysporzenie, pomimo upływu terminu przedawnienia.

W związku z zaistniałą sytuacją, do urzędów skarbowych właściwych dla stron postępowania, złożone zostały wnioski o odroczenie zapłaty podatku dochodowego wskazanego przez Bank w informacji PIT-8C, do chwili wydania interpretacji indywidualnej przez Krajową Informację Skarbową.

W odpowiedzi na wnioski, właściwe urzędy skarbowe odmówiły wszczęcia postępowań o odroczenie płatności zobowiązania podatkowego, do bliżej nieokreślonego terminu w związku z niezłożeniem przez Państwa - jako stron postępowania, zeznań podatkowych za 2017 r., którymi rozliczony byłby przedmiotowy przychód.

Pytania:

1.Czy w związku z przedstawioną sytuacją, przedawnione zobowiązanie jest przychodem podatkowym, powstałym u Państwa?

2.Czy Państwo są zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego od przedawnionego roszczenia wskazanego w informacji PIT-8C przesłanej przez Bank A, w świetle obowiązujących przepisów podatkowych?

Państwa stanowisko w sprawie

W Państwa ocenie, upływ terminu przedawnienia nie tworzy po Państwa stronie - jako zobowiązanych, przychodu w postaci wartości nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wskazać należy, że przedawnienie roszczenia to sytuacja diametralnie różna od umorzenia, gdzie formalnie przestaliby Państwo być zobowiązani do spełnienia świadczenia, i tym sposobem uzyskali definitywne przysposobienie majątkowe.

Z chwilą upływu terminu przedawnienia nadal są Państwo formalnie zobowiązani do wykonania świadczenia, a więc nie uzyskali jeszcze opodatkowanego przysporzenia majątkowego.

Brak skutecznego dochodzenia wierzytelności od Państwa przez wierzyciela na drodze sądowej nie oznacza jednak, że Państwo - jako zobowiązani nie mają obowiązku wykonania przedawnionego świadczenia. Taki obowiązek pozostaje dalej aktualny. Obowiązek taki nie ustaje, ale przekształca się w tak zwane zobowiązanie naturalne.

Ponadto roszczenia przedawnione mogą być przedmiotem odnowienia (art. 506 k.c.) oraz ugody (art. 917 k.c.). W konsekwencji, dysponując majątkiem stanowiącym równoważność przedawnionego roszczenia, mogliby Państwo podjąć decyzję o jego spłacie.

Podsumowując, dopiero umorzenie dochodzonej kwoty przez Bank, dawałoby podstawę do naliczenia podatku dochodowego od umorzonej kwoty. W związku z tym, nie są Państwo zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego od przedawnionego roszczenia, ponieważ nie stanowi ono dochodu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części nieprawidłowe oraz w części prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z jego treścią:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

• w brzmieniu do 31 grudnia 2018 r.

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

• w brzmieniu od 1 stycznia 2019 r.:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), jak również na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy:

Źródłem przychodów są inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

• w brzmieniu do 17 maja 2018 r.:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

• w brzmieniu od 18 maja 2018 r.:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z przedstawionego we wniosku opisu w szczególności wynika, że we wrześniu 2022 r., pod Pana adres oraz Pani Q – jako stron postępowania, Bank A. skierował pismo, w którym poinformował o przekazaniu Państwu oraz złożeniu do właściwych dla Państwa urzędów skarbowych, informacji w formie PIT-8C „O wypłaconym stypendium, o przychodach z innych źródeł oraz niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych” za rok 2017, w której to przedmiotowy przychód został wykazany. Było to wynikiem odpowiedzi na pozew oraz skutecznego podniesienia zarzutu przedawnienia roszczenia z Państwa strony w 2017 r., po czym Bank - zgodnie z decyzją sądu - uznał zarzut przedawnienia roszczenia z tym, że go nie umorzył, w związku z czym nie miał podstaw do przymusowego egzekwowania od Państwa dochodzonej wierzytelności.

Wobec powyższego, powzięli Państwo wątpliwość dotyczącą tego, czy przedawnione zobowiązanie jest przychodem podatkowym i czy są Państwo zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego od przedawnionego roszczenia, w świetle obowiązujących przepisów podatkowych.

W związku z tym należy wskazać, że instytucja przedawnienia uregulowana została w art. 117-125 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).

Zgodnie z art. 117 § 1 Kodeksu cywilnego:

Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu.

Przy czym, w myśl art. 117 § 2 ww. Kodeksu:

Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

Stosownie do art. 118 Kodeksu cywilnego:

Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

Przedawnienie zobowiązania jest zdarzeniem prawnym, powodującym określone skutki w zakresie możliwości dochodzenia zobowiązań.

Przedawnienie roszczenia cywilnoprawnego nie powoduje jego wygaśnięcia, a jedynie sprowadza się do tego, że po upływie określonego w ustawie terminu (wynoszącego zgodnie z art. 118 Kodeksu cywilnego 6 lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej 3 lata), dłużnik może uchylić się od jego zaspokojenia. Skutkiem tego, roszczenie przedawnione nie wygasa, ale nie będzie mogło zostać przymusowo zrealizowane, w sytuacji gdy dłużnik podniesie zarzut jego przedawnienia.

Zatem przychód podatkowy w postaci nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, powstaje nie w momencie upływu terminu przedawnienia zobowiązania cywilnoprawnego, a dopiero wówczas, gdy dłużnik skutecznie podniesie zarzut jego przedawnienia.

Z uwagi na powyższe zgodzić się można z Państwa stanowiskiem zawartym we wniosku, zgodnie z którym upływ terminu przedawnienia nie tworzy po Państwa stronie - jako zobowiązanych, przychodu w postaci wartości nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednak za nieprawidłowe należy uznać Państwa stanowisko w tej części, w której wskazują Państwo, że nie uzyskali jeszcze opodatkowanego przysporzenia majątkowego i nie są zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego od przedawnionego roszczenia, ponieważ nie stanowi ono dochodu.

Jak zostało bowiem wcześniej wskazane, przedawnienie zobowiązania cywilnoprawnego generuje przychód w postaci nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w momencie gdy dłużnik skutecznie podniesie zarzut jego przedawnienia.

Zważywszy zatem na okoliczności stanu faktycznego, uznać należy, że skoro zarzut przedawnienia zobowiązania został przez Państwa skutecznie podniesiony to uzyskali Państwo realne przysporzenie majątkowe generujące przychód podatkowy w postaci nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kwalifikowany jako przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowych od osób fizycznych. Wobec tego z ww. tytułu są Państwo zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Z powyższych względów Państwa stanowisko jest w części nieprawidłowe oraz w części prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

•Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej, ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).