Opinia rzecznika generalnego P. Pikamäe przedstawiona w dniu 9 czerwca 2022 r. Postępowanie karne przeciwko DELTA STROY 2003., sygn. C-203/21

1.

Udzielając odpowiedzi na pytanie, postawione na początku swojej publikacji, dotyczące rozszerzenia możliwości korzystania z praw podstawowych na osoby prawne, prof. P. Wachsmann udzielił następującej prostej i jasnej odpowiedzi: „A czemu nie, jeśli jest wola, aby to uczynić?” (2). Analiza orzecznictwa europejskich sądów zajmujących się ochroną praw podstawowych, zarówno sądu strasburskiego, jak i luksemburskiego, ukazuje, że wola taka musiała być, ponieważ wspomniane sądy wywodzą wszystkie skutki, przy niemal pełnym milczeniu przepisów (3), z osobowości prawnej, w jaką wyposażone są te byty prawne, a zatem również z ich zdolności do bycia podmiotem praw i obowiązków (4).

2.

Powyższe stwierdzenie nabiera kluczowego znaczenia w kontekście ustawodawstw państw członkowskich uznających, ogólnie rzecz biorąc, zasadę odpowiedzialności karnej osób prawnych lub, tak jak w postępowaniu głównym, ustanawiających możliwość nałożenia na te osoby przez sąd kary administracyjnej o charakterze karnym opartej na podwójnym domniemaniu, a mianowicie domniemaniu polegającym na przypisaniu spółce odpowiedzialności za popełnienie przestępstwa, które miało zostać dokonane przez osobę ją reprezentującą. Znaczenie niniejszej sprawy polega na tym, że wymaga ona od Trybunału rozważenia zgodności takich przepisów z zasadami skutecznej ochrony sądowej, domniemania niewinności i indywidualnego charakteru kar, ustanowionymi odpowiednio na mocy art. 47–49 karty praw podstawowych.