Interpretacja indywidualna z dnia 19 października 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL3.4012.303.2022.8.MBN

Wykonywane przez Państwa czynności na rzecz Banku w ramach Etapu I, wypełniają przesłanki pośrednictwa i tym samym będą korzystać ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 i pkt 40 ustawy.

Interpretacja indywidualna po wyroku sądu – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo:

1)ponownie rozpatruję sprawę Państwa wniosku z 8 sierpnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej – uwzględniam przy tym wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 4 kwietnia 2023 r. sygn. akt I SA/Kr 1381/22; i

2)stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

12 sierpnia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 8 sierpnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:

-zwolnienia od podatku czynności polegających na przeprowadzaniu rozmów zmierzających do zainicjowania kontaktu, zainteresowania ofertą Banku wraz z przeprowadzeniem analizy dostępności produktu dla danego klienta oraz zaoferowania danego produktu Banku, wykonywanych na rzecz Banku (pytanie nr 1)

-ustalenia, czy zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy o VAT, Bank z uwagi na związek dokonanych zakupów ze sprzedażą usług finansowych dających oraz niedających prawa do odliczenia VAT naliczonego, będzie uprawniony do dokonania tzw. proporcjonalnego odliczenia VAT (pytanie nr 2).

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 19 października 2022 r. (wpływ 19 października 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowany będący stroną postępowania:

X (...)

2)Zainteresowani niebędący stroną postępowania:

Bank (...)

Opis zdarzenia przyszłego

X (dalej: „Wnioskodawca” lub „X”) jest spółką działającą w ramach grupy kapitałowej Banku (…) (dalej: „Bank”). Zgodnie z wpisem do KRS głównym przedmiotem działalności X jest pozostała finansowa działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych (PKD 64.99.Z).

Bank jest spółką akcyjną, bankiem krajowym, prowadzącym działalność bankową w rozumieniu ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2021 r., poz. 2439 ze zm.; dalej: „Prawo bankowe”).

Wnioskodawca i Bank w dalszej części niniejszego wniosku będą łącznie określani jako „Zainteresowani”.

Działalność X polega na wykonywaniu w imieniu i na rzecz Banku pośrednictwa w zakresie czynności bankowych oraz czynności faktycznych i prawnych w ramach umowy agencyjnej związanych z działalnością bankową, o których mowa w Prawie bankowym. Ponadto X jako podmiot wpisany do drugiego działu rejestru pośredników kredytowych zgodnie z art. 59da ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 246 ze zm.) realizuje obowiązki przewidziane powyższą ustawą wynikające z nadzoru w rozumieniu powyższej ustawy, w szczególności poprzez wykonywanie zaleceń wydanych przez Komisję Nadzoru Finansowego.

Ogólne zasady istniejącej współpracy pomiędzy X a Bankiem zostały uregulowane m.in. w Umowie o świadczenie usług polegających na sprzedaży produktów Banku (dalej: „Umowa”), w której doprecyzowano zakres podejmowanych przez X czynności agencyjnych w ramach pośrednictwa w sprzedaży oferowanych przez Bank produktów finansowych oraz zakres czynności prawych polegających na zawieraniu w imieniu i na rzecz Banku umów na podstawie odrębnego pełnomocnictwa.

Mając na uwadze dotychczasową współpracę między Zainteresowanymi, celem biznesowym Zainteresowanych jest wyodrębnienie i objęcie zakresem Umowy podejmowanych przez X wobec klientów i potencjalnych klientów Banku („Klientów”) określonych aktywności sprzedażowych realizowanych w ramach dedykowanej kampanii.

Dla zapewnienia możliwości realizacji wskazanego celu Zainteresowani zamierzają zawrzeć aneks do istniejącej Umowy (dalej: „Aneks”).

Zakresem przedmiotowym aneksowanej Umowy jest powierzenie przez Bank (na podstawie art. 6a i następnych Prawa Bankowego) X czynności, które mają na celu doprowadzenie do zawarcia pomiędzy Bankiem a Klientem umowy na określony lub dowolny produkt oferowany przez Bank, którym w danym czasie potencjalnie byłby zainteresowany Klient (m.in. rachunków bankowych, bankowości elektronicznej, pożyczek, kart kredytowych, umów dot. akceptacji kart płatniczych). Zakres czynności faktycznych podejmowanych przez X w ramach pośrednictwa finansowego jest zróżnicowany w zależności od kategorii oferowanego produktu, a także możliwego do zastosowania kanału sprzedaży. W każdym przypadku jednak (jak również bez względu na dany etap procesu sprzedaży) działania X, realizowane w ramach czynności agencyjnych, nakierowane są na pozyskanie klienta (m.in. poprzez wskazanie okazji do zawarcia umowy z Bankiem) oraz skuteczne doprowadzenie do zawarcia umowy, w tym do zawarcia umowy na dany produkt w granicach udzielonego przez Bank pełnomocnictwa (przy czym umowa podpisywana jest zasadniczo przez Bank i Klienta). Nie mają Państwo i nie będą mieli żadnego interesu w treści umów zawartych za jego pośrednictwem, jak też nie będą Państwo wpływać na treść umów zawieranych między Bankiem a Klientem.

Dynamiczny rozwój sprzedaży produktów finansowych w formie zdalnej oraz obserwowana ograniczona dostępność czasowa Klientów spowodowała konieczność aktualizacji oraz rozszerzenia obecnie funkcjonujących i stosowanych przez X modeli i procesów sprzedaży.

W tym celu, Bank na podstawie Aneksu, zamierza powierzyć X dodatkowe czynności sprzedażowe polegające głównie na przeprowadzaniu z Klientami i potencjalnymi klientami, w ramach dedykowanych kampanii sprzedażowych, rozmów telefonicznych, wideo-rozmów oraz rozmów w ramach czatu online.

Wskazane rozmowy realizowane będą na podstawie uzgodnionego z Bankiem schematu/skryptu rozmowy. Celem przedstawionego w dalszej części Wniosku skryptu/schematu rozmowy będzie de facto nawiązanie lub utrzymanie danej relacji biznesowej oraz podejmowanie dalszych kroków zmierzających do skutecznej sprzedaży produktów finansowych Banku. Dlatego też omawiane w dalszej części Wniosku aktywności będą stanowiły kluczowy element całościowego procesu sprzedaży realizowanego przez X na rzecz Banku.

Zgodnie z założeniami biznesowymi zamiarem Zainteresowanych jest przeprowadzanie przez X z Klientami rozmów o charakterze akwizycyjnym, których celem jest wzbudzenie zainteresowania ofertą i pozyskiwanie Klientów na produkty finansowe Banku. W ramach dedykowanych rozmów akwizycyjnych obok nawiązania relacji z Klientem, przedstawienia oferty produktów finansowych Banku oraz warunków ich przyznania i funkcjonowania, zgromadzenia danych niezbędnych dla sprawnego przeprowadzenia procesu sprzedażowego, X może również kontynuować rozpoczęty wcześniej proces oraz podejmować dalsze działania zmierzające do jego finalizacji (m.in. poprzez przypomnienie klientowi o konieczności/możliwości aktywacji danego produktu oferowanego przez Bank.

Cel oraz zakres przedmiotowy wspomnianej kampanii oraz dedykowanej jej rozmowy telefonicznej, będzie zatem zróżnicowany w zależności od faktu istnienia lub odnowienia relacji biznesowej z danym Klientem. Schemat rozmowy może być zależny od obecnego etapu sprzedaży wobec danego/potencjalnego Klienta, preferencji Klienta, ale również od kategorii produktu finansowego. O charakterze podejmowanej z klientem rozmowy może także decydować zakres wymogów formalnych warunkujących sfinalizowanie umowy, ale również kategorie kanałów sprzedaży stosowane w praktyce wobec danych produktów (sprzedaż on-line, telefoniczna, bezpośrednia).

Niemniej, bez względu na charakter/typ danej rozmowy przeprowadzonej w ramach danej kampanii, działania X w praktyce będą inicjowały i zapewniały możliwość kontynuacji procesu sprzedażowego produktów oferowanych przez Bank. W ramach akcji sprzedażowych podzielonych na poszczególne etapy, X w ramach kampanii akwizycyjnej poprzez kontakt telefoniczny/czat/wideo-rozmowę z Klientem, będzie bowiem identyfikowała Klientów, którzy mogą być skłonni zawrzeć umowę z Bankiem, a następnie będzie przedstawiać Klientom ofertę produktową Banku, ustalać ich indywidualną sytuację pod kątem ich bieżącego zapotrzebowania na określone produkty Banku i możliwości spełnienia warunków formalnych (m.in. warunków brzegowych dla danego produktu) oraz zachęcać do zakupu danego produktu. Dodatkowo będą Państwo podejmować dalsze działania (np. aktywizujące), które docelowo będą zmierzały do doprowadzenia do zawarcia przez Klienta umowy z Bankiem.

Przedstawiając porządek współpracy Zainteresowanych, zgodnie z ich zamiarem, współpraca ma obejmować dwuetapowy proces sprzedaży obejmujący odpowiednio:

• Etap I. przeprowadzenie rozmów zmierzających do zainicjowania kontaktu, zainteresowania ofertą Banku wraz z przeprowadzeniem analizy dostępności produktu dla danego Klienta (np. poprzez zadanie pytań sondażowych w celu sprawdzenia czy Klient spełnia warunki brzegowe właściwe dla danego produktu finansowego) oraz zaoferowania danego produktu Banku (ofertę ogólną lub promocyjną) - ze względu na ograniczenia czasowe oraz limitowany zakres uprawnień przyznanych dla konsultantów a wymaganych dla finalizacji umowy w imieniu Banku, może zaistnieć konieczność kontynuacji procesu sprzedaży w Etapie II;
• Etap II. przeprowadzenie wtórnych rozmów z Klientem przez konsultanta X wyspecjalizowanego w zdalnej obsłudze produktów Banku i zmierzających docelowo do zawarcia odpowiedniej umowy na dany produkt finansowy (tj. z konsultantem posiadającym odpowiednie m.in. uprawnienia do wynegocjowania dla Klienta warunków indywidualnych oraz formalnego sfinalizowania umowy);

- przy czym niniejszy Wniosek, obejmuje wyłącznie czynności wskazane na Etapie I (czynności z Etapu II nie są objęte rozważanym Aneksem; działania z Etapu II były przedmiotem odrębnej interpretacji indywidualnej, w której organ interpretacyjny zaaprobował zasadność ich kwalifikacji jako czynności objętych zakresem zwolnienia z VAT).

Uzyskane przez Państwa informacje będą gromadzone przez jego pracowników w systemie bankowym, tworząc bazę danych kluczowych dla dalszego procesu sprzedaży (dane te są niezbędne do zawarcia umowy przez klienta np. w placówce Banku lub wygenerowania formularzy na dalszym Etapie sprzedaży produktu Banku w formie online). Pozyskane w trakcie rozmowy z Klientem i oznaczone w systemie bankowym dane dotyczące danego/potencjalnego Klienta są bowiem niezbędne dla rejestracji klienta w celu późniejszego wypełnienia, wygenerowania dokumentów niezbędnych do zawarcia umowy.

Państwa działania w tym zakresie (m.in. w odniesieniu do nowych Klientów) warunkują sprawny transfer danych do systemu, w celu szybszego procesowania wniosku o produkt Banku. Pozyskane w trakcie rozmowy akwizycyjnej informacje mogą również determinować zakres finalnej oferty kierowanej do danego Klienta na dalszych etapach sprzedaży. Zgodnie z przyjętymi założeniami biznesowymi, zasadniczo kierowana do klientów w ramach poszczególnych kampanii oferta ma charakter ogólny lub promocyjny. Niemniej, jeśli pozyskane w trakcie rozmowy informacje wskazywałyby na możliwość pozyskania klienta o istotnym potencjale lub o niestandardowych potrzebach, wówczas dane zgromadzone i zapisane przez Państwa w systemie należącym do Banku („system bankowy”) mogą stanowić podstawę do wynegocjowania dla Klienta warunków indywidualnych (w oparciu o decyzję konsultanta przeprowadzającego indywidualną rozmowę z Klientem lub w oparciu o decyzję biznesową podjętą na wyższym szczeblu).

Wykonywana przez X w trakcie powyższego procesu obsługa dedykowanych formularzy kontaktowych i kontaktów serwisowych do Klientów, w praktyce zapewni możliwość skutecznego wdrożenia, kontynuacji i zakończenia procesu sprzedaży na jego dalszych etapach, jak również zainicjowania kolejnych/innych procesów sprzedaży.

W praktyce biznesowej możliwe są sytuacje, gdy po przeprowadzeniu rozmów akwizycyjnych z Etapu I Klient może zdecydować się na samodzielne (poprzez wykorzystanie do tego celu aplikacji mobilnej) zawarcie umowy na produkt Banku oferowany wcześniej przez X. W związku z zapewnieniem klientom łatwego dostępu do produktów finansowych online, coraz częściej możliwym jest przyjęcie deklaracji Klienta z wykorzystaniem do tego systemu Banku. W rezultacie, zarówno proces sprzedaży przez X produktów Banku, jak i finalizacja umowy w praktyce może zostać w pełni zrealizowana z wykorzystaniem kanałów zdalnych.

Alternatywnie, efektem rozmów z Etapu I może być również decyzja Klienta o wyborze produktu finansowego oraz wizyta stacjonarna Klienta w jednym z oddziałów Banku, w którym może dojść do zawarcia umowy z udziałem pracownika placówki Banku.

W każdym ze wskazanych powyżej przypadków, Bank będzie miał możliwość odnotowania faktu zawarcia umowy na dany produkt finansowy i powiązanie danej umowy z pierwotną rozmową przeprowadzoną z konsultantem X, który poprzez nawiązanie kontaktu oraz m.in. przedstawienie oferty produktów oferowanych przez Bank, efektywnie doprowadził do zawarcia umowy pomiędzy Bankiem a Klientem.

Zakres Państwa zaangażowania czasowego oraz efektywność Państwa działania jako pośrednika w Etapie I procesu, będzie miał kluczowy wpływ na poziom należnego od Banku wynagrodzenia. Wedle planowanej treści Aneksu wynagrodzenie dla X będzie kalkulowane w oparciu o stawki godzinowe oraz stawki kwotowe zależne od skuteczności sprzedażowej (tj. stawki za minutę rozmowy oraz prowizję od wolumenu sprzedaży produktów oferowanych przez Bank, odrębne dla Etapu I oraz Etapu II).

Warto podkreślić, że zawarcie przez Klienta umowy na inny produkt Banku niż produkt zaoferowany podczas rozmowy w ramach Etapu I nie będzie miało wpływu na skuteczność sprzedażową X (tj. zawarcie takiej umowy przez Klienta nie będzie wiązało się z wypłatą jakiejkolwiek dodatkowej prowizji dla Państwa).

Wykonanie kampanii sprzedażowej przez X będzie zatem stanowić element szerokiego zakresu działań sprzedażowych kreujących ogół pośrednictwa ukierunkowanego na sprzedaż produktów finansowych Banku. W zależności od zainteresowań i potrzeb Klienta, proces pośrednictwa może być dłuższy (obejmujący zarówno Etap I oraz Etap II rozmów) albo krótszy (np. wyłącznie Etap I oraz następcze działanie Klienta), niemniej działania X zawsze będą zmierzały do sprzedaży produktów finansowych Banku.

X nie jest i nie będzie stroną umowy dotyczącej danego produktu finansowego oferowanego przez Bank. Co warte podkreślenia, z punktu widzenia Klientów, czynności X podejmowane w całym ciągu procesu sprzedaży, w tym w ramach Etapu I, będą stanowić element wieloetapowej aktywności sprzedażowej podejmowanej przez Państwa na rzecz Banku lub przez pracowników Banku oraz prowadzonej przez niego działalności bankowej, a tym samym będą postrzegane jako działania samego Banku. Potwierdzeniem powyższego jest m.in. okoliczność, że Klient nie będzie ponosił na rzecz X żadnych opłat, ani nie będzie wiązała go z X jakakolwiek umowa.

Ponadto pragną Państwo wskazać, że w odniesieniu do czynności realizowanych dotychczas przez Państwa wg. Umowy w ramach pośrednictwa w sprzedaży produktów finansowych na rzecz X zostały wydane interpretacje indywidualne Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia:

• 4 września 2020 r., nr 0111-KDIB3-1.4012.491.2020.1.IK,

• 24 września 2021 r., nr 0114-KDIP4-3.4012.526.2021.1.MP

- (dalej: „Interpretacje”).

Powyższe Interpretacje potwierdziły prawidłowość kwalifikacji działań podejmowanych przez X na rzecz Banku jako korzystających ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 i 40 ustawy VAT (m.in. w zakresie pośrednictwa w sprzedaży następujących produktów: pożyczki, karty kredytowej, rachunku bankowego, bankowości elektronicznej, karty płatniczej kredytowej, kredytów i pożyczek zawieranych przy zdalnym procesie obsługi, umów dotyczących obsługi i rozliczeń transakcji dokonywanych przy użyciu kart płatniczych).

Jednocześnie, mimo planowanego wyodrębnienia oraz indywidualnego zdefiniowana w Aneksie omawianego zakresu czynności sprzedażowych odnośnie do Etapu I, zarówno rola, podstawowy charakter czynności oraz funkcje pełnione przez X zasadniczo nie ulegną modyfikacji względem czynności wskazanych w uzyskanych już przez X Interpretacjach. Analogicznie, głównym celem realizowanych przez konsultantów X rozmów telefonicznych/czatu/wideo-rozmowy w ramach Etapu I, będzie zainicjowanie kontaktu z potencjalnym Klientem, skojarzenie stron, a następnie podjęcie różnego rodzaju aktywności zmierzających do doprowadzenia do zawarcia przez Klienta umowy z Bankiem (m.in. poprzez zainicjowanie i podtrzymanie kontaktu, ustalenie jakimi produktami zainteresowany jest Klient, wprowadzenie do systemów informatycznych Banku informacji uzgodnionych z Klientem, w tym ustalenie z Klientami kluczowych parametrów produktów, czy też informowanie Klientów o szerszym zakresie informacji związanych z oferowanymi produktami Banku).

W uzupełnieniu do wniosku, doprecyzowali Państwo opis sprawy poprzez poniższe informacje:

Głównym przedmiotem działalności gospodarczej Banku jest świadczenie usług finansowych objętych zakresem zwolnienia podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37-40 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 931 ze zm., dalej: „ustawa o VAT”), w tym w szczególności (i) usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, usług zarządzania kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę, (ii) usług w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych, oraz (iii) usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli. Obok prowadzenia działalności objętej zwolnieniem z podatku VAT, wśród aktywności podejmowanych przez Bank można również wskazać czynności opodatkowane podatkiem VAT, niemniej zakres takiej aktywności w porównaniu do działalności zwolnionej z podatku VAT jest ograniczony. Usługi te oferowane są przez Bank zarówno na rzecz krajowych klientów indywidualnych, ale również na rzecz klientów indywidualnych spoza Polski (tj. na rzecz klientów z tzw. krajów trzecich - np. klientów z Ukrainy).

Jak zostało wskazane w stanie faktycznym Wniosku wspólnego, zakres realizowanych przez X na rzecz Banku usług ma na celu pośrednictwo, a więc skuteczne dotarcie przez Bank do klienta oraz skuteczne doprowadzenie do sprzedaży oferowanych przez Bank usług finansowych objętych zakresem zwolnienia z podatku VAT (m.in. umów kredytu, pożyczki, kart kredytowych, karty płatniczej czy umów prowadzenia rachunków bankowych, w tym bankowości elektronicznej).

Zatem, nabywane przez Bank usługi od X zasadniczo zmierzają do świadczenia przez Bank usług zwolnionych z podatku VAT.

Jednocześnie, w zależności od kategorii klienta, do którego skierowany będzie dany produkt finansowy (tj. czy produkt finansowy będzie skierowany do odbiorcy krajowego czy do odbiorcy z tzw. kraju trzeciego) nabywane przez Bank usługi od X mogą być powiązane z zakresem aktywności Banku (sprzedaży) niedającej prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego (jeśli sprzedaż realizowana jest na rzecz podmiotów krajowych), oraz z zakresem realizowanej przez Bank sprzedaży VAT dającej Bankowi prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego (tj. w przypadku wpływu usług realizowanych przez X na zakres sprzedaży usług finansowych zwolnionych z podatku VAT, ale oferowanych na rzecz podmiotów z tzw. krajów trzecich - w tym rezydentom Ukrainy przebywającym czasowo na terytorium Polski).

Zgodnie z art. 86 ustawy o VAT, nabywanie przez Bank usług, które można bezpośrednio powiązać ze świadczeniem usług zwolnionych dla podmiotów krajowych, nie będzie uprawniało do odliczenia podatku naliczonego. Niemniej, stosowanie do obowiązujących regulacji świadczenie przez Bank usług zwolnionych z podatku VAT na rzecz podmiotów z krajów trzecich zasadniczo będzie dawać uprawnienie do odliczenia podatku naliczonego (por. art. 86 ust. 9 ustawy o VAT).

W konsekwencji, wspomniane nabycia usług realizowanych przez X w oparciu o Umowę i Aneks jako służące sprzedaży produktów finansowych zwolnionych z opodatkowania VAT można wiązać zarówno ze sprzedażą przez Bank usług niedających prawa do odliczenia VAT naliczonego, jak również sprzedażą przyznającą takie prawo do odliczenia dla Banku. Zainteresowani pragną podkreślić, iż w ich ocenie, zważając na skalę działalności gospodarczej prowadzonej przez Bank, w tym w szczególności ilość kontrahentów (zarówno z terytorium kraju i z terytoriów krajów trzecich), do których kierowana jest oferta Banku za pośrednictwem X, ale również biorąc pod uwagę ilość faktur VAT otrzymywanych przez Bank nie jest możliwym wyodrębnienie przez Bank całości lub części kwot regulowanych na rzecz X wprost do realizowanej przez Bank sprzedaży dającej prawo do odliczenia oraz sprzedaży niedającej takiego prawa.

W takiej sytuacji, ze względu na brak możliwości dokonania przez podatnika bezpośredniego przyporządkowania danych zakupów wprost do czynności dających/niedających prawa do odliczenia VAT na zasadzie alokacji bezpośredniej, odliczenie podatku VAT przysługiwać będzie jedynie wobec kwot podatku VAT naliczonego, które można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia (tzw. proporcjonalne odliczenie VAT zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy o VAT).

Zatem, jeśli świadczone przez X usługi kwalifikowane są przez Bank jako koszty pośrednictwa, które można obiektywnie powiązać ze świadczeniem usług finansowych, niemniej nie jest możliwym ich bezpośrednie powiązanie wprost ze świadczeniem jedynie usług zwolnionych z VAT (niedających prawa do odliczenia podatku naliczonego), jak również jedynie usług dających prawo do odliczenia podatku naliczonego (w przypadku świadczenia usług finansowych na rzecz odbiorców spoza terytorium kraju - tj. na rzecz krajów trzecich), wówczas zdaniem Zainteresowanych, Bankowi będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego według stosowanej przez Bank proporcji sprzedaży VAT.

Dlatego też, z perspektywy Banku jako Wnioskodawcy niebędącego stroną postępowania, w związku z opisanym w treści Wniosku wspólnego zdarzeniem przyszłym, kluczowym jest potwierdzenie zakresu przysługującego dla Banku prawa do odliczenia VAT naliczonego, jaki mógłby zostać wykazany na fakturach wystawionych przez X z tytułu świadczenia na rzecz Banku usług pośrednictwa finansowego, niemniej jedynie w przypadku zakwestionowania Państwa stanowiska, tj. uznania usług dokonywanych przez X na rzecz Banku za usługi opodatkowane 23% VAT (a nie za usługi pośrednictwa korzystające ze zwolnienia z podatku VAT).

Ponadto udzielili Państwo odpowiedzi na poniższe pytania:

1)Z jakimi czynnościami/działaniami ma związek zakup świadczonych przez Państwa usług z Etapu I u nabywcy tej usługi, tj. Bank :

-Opodatkowanymi podatkiem VAT,

-Zwolnionymi z opodatkowania podatkiem VAT?

Zakup usług świadczonych przez X usług z Etapu I w Banku jest związany z produktami finansowymi Banku, które korzystają ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 38 oraz pkt 40 ustawy o VAT. Jednocześnie, w zależności od kategorii/statusu odbiorcy danej usługi finansowej (tj. w zależności od tego czy usługa finansowa jest wykonywana na rzecz podmiotu krajowego lub podmiotu z tzw. krajów trzecich), zakres realizowanej przez Bank sprzedaży może zarówno uprawniać Bank do odliczenia VAT naliczonego od zakupów powiązanych z ww. sprzedażą, jak i nie przyznawać prawa do odliczenia. Finalny zakres uprawnienia Banku do odliczenia naliczonego z faktur wystawionych przez X będzie zależał od stosowanej przez Bank proporcji sprzedaży VAT w danym roku podatkowym.

2)Z jakimi ofertami banku będą związane działania z Etapu I?

-udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, depozytów środków pieniężnych czy

-prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli

-inne (proszę wskazać jakie).

Działania z Etapu I będą związane z ofertami Banku obejmującymi m.in. umowy o rachunki bankowe, bankowość elektroniczną, pożyczki, karty kredytowe.

Pytania

1.Czy czynności z Etapu I wykonywane przez X na rzecz Banku na podstawie Aneksu korzystają ze zwolnienia z podatku VAT?

2.W przypadku uznania pytania pierwszego jako nieprawidłowe, tj. uznania, iż czynności z Etapu I wykonywane przez X na rzecz Banku na podstawie Aneksu nie korzystają ze zwolnienia z podatku VAT, czy zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy o VAT, Bank z uwagi na związek dokonanych zakupów ze sprzedażą usług finansowych dających oraz niedających prawa do odliczenia VAT naliczonego, będzie uprawniony do dokonania tzw. proporcjonalnego odliczenia VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

1.W Państwa ocenie, w zakresie przedstawionego w opisie zdarzenia przyszłego, czynności wykonywane przez X na rzecz Banku wskazane w zdarzeniu przyszłym dotyczące Etapu I korzystają ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 i 40 ustawy o VAT.

2.W przypadku zakwalifikowania czynności realizowanych przez X jako usług opodatkowanych 23% VAT (a nie jako usług pośrednictwa w sprzedaży produktów finansowych zwolnionych z podatku VAT), zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy o VAT, Bank będzie uprawniony pomniejszyć kwotę podatku należnego wynikającą z faktury wystawionej przez X przy zastosowaniu tzw. proporcji sprzedaży VAT (proporcji ustalonej jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo).

Uzasadnienie Państwa stanowiska

Zgodnie z obowiązującymi regulacjami ustawy o VAT zwolnieniu z opodatkowania podatkiem VAT podlegają usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę. Ponadto zwalnia się od podatku VAT usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług (art. 43 ust. 1 pkt 38, 40 ustawy o VAT).

Wskazane regulacje dotyczące zwolnienia VAT dla usług finansowych oraz pośrednictwa w ich zakresie transponują do polskiego systemu prawnego art. 135 ust. 1 lit. b oraz lit. d Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE. seria L z 2006 r. nr 347.1).

Zgodnie z art. 135 ust. 1 lit. b powyższego przepisu, „państwa członkowskie zwalniają udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę”. Z kolei zgodnie z art. 135 ust. 1 lit. d powyższego przepisu, „państwa członkowskie zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności”. Zwolnienie z podatku VAT definiowane powyższymi przepisami jest zwolnieniem przedmiotowym, tj. ma zastosowanie do wskazanych w przepisie usług bez względu na to, jaki podmiot wykonuje te usługi.

W obowiązujących przepisach podatkowych brak jest definicji usług pośrednictwa. Zgodnie ze słownikiem języka polskiego (PWN, 1988, pod red. prof. dr Mieczysława Szymczaka) pośrednictwo to:

1)działalność osoby trzeciej mająca na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron, występowanie w roli łącznia lub rozjemcy;

2)załatwianie dla zarobku różnego rodzaju transakcji handlowych między dwiema różnymi stronami, pośredniczenie w zawieraniu takich transakcji.

Należy zatem przyjąć, że w działalności gospodarczej (a zatem w większym stopniu należy tu skłaniać się do znaczenia ad 2), kluczową cechą definiującą usługę pośrednictwa (w tym finansowego) jest:

-działanie pośrednika w relacji z dwiema stronami,

-podejmowanie działań zmierzających do zawarcia umowy pomiędzy tymi dwiema stronami,

-zarobkowy charakter, czyli otrzymywanie wynagrodzenia za czynności pośrednictwa.

Powyższe rozumienie pojęcia usługi pośrednictwa wynika również z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”) dotyczącym wprost pośrednictwa finansowego (por. wyrok TSUE z 21 czerwca 2007 r., sygn. akt C-453/05 oraz wyrok TSUE z 13 grudnia 2001 r., sygn. akt C- 235/00).

W Państwa ocenie, biorąc pod uwagę powyższe kryteria, przedstawione w zdarzeniu przyszłym, czynności X realizowane na podstawie planowanego Aneksu do Umowy dotyczącego Etapu I należy kwalifikować jako świadczenie usług pośrednictwa na rzecz Banku.

Pośrednictwo dotyczy sprzedaży przez Państwa produktów finansowych objętych zakresem zwolnienia z podatku VAT, a w szczególności, uczynienia wszystkiego co możliwe, aby doszło do zawarcia umowy o produkt bankowy pomiędzy Bankiem a Klientem.

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, zgodnie z brzmieniem Aneksu w zakresie Etapu I, będą Państwo kontaktować się z potencjalnymi nabywcami i podejmie wobec nich szereg działań sprzedażowych zmierzających docelowo do zawarcia umowy na produkt finansowy Banku.

W ramach realizacji kampanii, Państwa działania będą nakierowane m.in. na:

·zainicjowanie kontaktu i przedstawienie oferty Banku,

·zbadanie preferencji Klienta oraz przeprowadzenie analizy dostępności produktu dla danego klienta (np. poprzez zadanie pytań sondażowych w celu sprawdzenia czy Klient spełnia warunki brzegowe właściwe dla danego produktu),

·zaoferowania danego produktu finansowego Banku oraz zachęcenia do jego zakupu,

·dopełnienia czynności faktycznych (zgromadzenie danych w systemie bankowym) pozwalających na kontynuację procesu sprzedaży na kolejnych etapach, w tym sprawne sfinalizowanie umowy (np. dzięki wykorzystaniu systemu bankowego lub ze wsparciem konsultantów Banku).

Pragną Państwo podkreślić, że jego działania nie będą ograniczać się do rutynowych czynności, czy wykonywania jedynie wsparcia o charakterze technicznym lub operacyjnym. Mając na względzie zakres i istotę podejmowanych przez Państwa aktywności, z perspektywy całego procesu sprzedaży (składającego się z kilku etapów) oraz z perspektywy samego Banku i Klienta, działania te nie mogą być również kwalifikowane jako czynności zmierzające jedynie do udostępnienia informacji stronom.

W ramach usługi pośrednictwa, będą Państwo nawiązywać lub aktywować relację biznesową z Klientem, stając się niejako pośrednikiem/łącznikiem pomiędzy potencjalnym Klientem a Bankiem. Jednocześnie, obok przedstawienia informacji o produktach Banku, będą Państwo sondować potrzeby danego Klienta, sprawdzał spełnienie przez klientów tzw. warunków brzegowych produktu, aktywnie wzbudzał zainteresowanie ofertą produktów finansowych Banku oraz zachęcał do ich zakupu.

Mimo że z przyczyn praktycznych (w tym ze względu na ograniczenia czasowe) działania w ramach Etapu I rozmów konsultantów, co do zasady, mogą się efektywnie nie skończyć zawarciem umowy, działania zrealizowane przez Państwa w trakcie powyższego procesu niewątpliwie będą miały istotne, a wręcz podstawowe znaczenie dla wdrożonego przez Bank wieloetapowego procesu sprzedaży produktów na odległość. Jednocześnie w przypadku wysokiej skuteczności rozmowy z Etapu I – Państwa działania będą znaczące również z perspektywy realizacji wymogów formalnych związanych z finalizacją umowy.

Zatem, okoliczność kontynuacji procesu sprzedaży w trakcie kolejnych etapów rozmów sprzedażowych nie ogranicza istoty Państwa wpływu na pozyskanie Klientów i tym samym jego skuteczności w finalnym doprowadzeniu do zawarcia umowy dot. produktu finansowego Banku. Wręcz przeciwnie, zgodnie z przyjętymi założeniami biznesowymi, realizacja rozmów z Etapu I warunkuje wdrożenie kolejnych kroków/inicjatyw względem danego Klienta, stanowiąc jednocześnie podstawę dla kontynuacji powyższego procesu w przyszłości. Jednocześnie, w zależności od kategorii oferowanego produktu oraz dostępnego kanału sprzedaży, Państwa działania niejednokrotnie będą fundamentalne dla ostatecznej decyzji podjętej przez Klienta. W tym zakresie można posłużyć się chociażby istotą Państwa działań w związku z realizacją kampanii reklamowych o charakterze aktywizującym. W przypadku produktów oferowanych głównie w formie zdalnej, dla których skuteczność sprzedażowa zależna jest od dopełnienia formalności samodzielnie przez Klienta, umiejętne przeprowadzenie rozmowy aktywizującej niejednokrotnie będzie determinować finalną decyzję klienta oraz sprzedaż produktu finansowego przez Bank.

Mając na uwadze powyższe, nie budzi wątpliwości, że również w odniesieniu do działań podejmowanych na podstawie Aneksu w zakresie Etapu I Państwa funkcję prawidłowo będzie opisywać zarówno definicja słownikowa pośrednictwa („kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych”), jak i interpretacja ww. funkcji wskazana w orzecznictwie TSUE („celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę”).

Co również istotne, mimo że nie będą Państwo mieć żadnego interesu w treści umowy zawieranej przez Klienta (tj. umowy dotyczącej produktów oferowanych przez Bank), ani nie będą jej stroną, z perspektywy Klienta niewątpliwie będą Państwo postrzegani jako podmiot działający w charakterze pośrednika w relacji z Bankiem. Jednocześnie w związku z podjętymi przez Państwa aktywnościami będzie przysługiwało m.in. wynagrodzenie o charakterze prowizyjnym, które jest charakterystyczne dla usług pośrednictwa. Państwa wynagrodzenie będzie bowiem uwarunkowane skutecznością Państwa działań. Dlatego też, Państwa zdaniem, usługi świadczone na rzecz Banku na podstawie treści Aneksu nie stanowią w szczególności usług administracyjno-technicznych ani usług jedynie informacyjnych, ponieważ każdorazowo stanowią istotny element sformalizowanego procesu sprzedaży zmierzającego do zawarcia umów pomiędzy Klientem a Bankiem.

W istocie opisane przyszłe działania podejmowane przez X na podstawie Aneksu będą zmieniać co do zasady sytuację prawną lub finansową Klientów Banku, co wyklucza techniczny lub jedynie informacyjny charakter usługi.

Aktywności podejmowane przez Państwa na podstawie Aneksu w istocie mogą skutkować zapoczątkowaniem relacji z danym klientem oraz skutecznym zachęceniem do wyboru produktu Banku, ale również do mobilizacji Klienta do samodzielnej finalizacji procesu zakupu. Mając na względzie rozbudowany i sformalizowany proces sprzedaży w kanałach zdalnych, fakt pozyskania oraz zgromadzenia przez Państwa w systemie bankowym niezbędnych danych będzie również stanowił podstawę/warunek dla możliwości kontynuacji procesu sprzedaży (poprzez możliwość dostosowania finalnej oferty do potrzeb klienta), w tym finalizację procesu sprzedaży (poprzez zagwarantowanie sprawnego wygenerowania i procesowania wniosku o dany produkt).

Zważając na przedstawione zdarzenie przyszłe wyłączone jest wystąpienie sytuacji, w której usługi świadczone przez Państwa na rzecz Banku w ramach niniejszego Wniosku, byłyby wykonywane już po zawarciu właściwej umowy Banku z Klientem (co zaprzeczałoby założeniom usług pośrednictwa). Dlatego też w Państwa ocenie, Państwa działania, jakie będą podejmowane w ramach realizacji postanowień Aneksu, powinny być kwalifikowane jako zwolnione z podatku VAT usługi pośrednictwa finansowego.

Podsumowując, zamiar wyodrębnienia w treści Aneksu określonych Państwa aktywności sprzedażowych, dotyczących Etapu I, realizowanych w ramach dedykowanej kampanii, uwarunkowany jest zmieniającymi się realiami biznesowymi w zakresie możliwości dotarcia do klienta oraz konieczności zaimplementowania przez Bank sprofilowanego wieloetapowego procesu sprzedaży produktów finansowych.

Nie budzi jednak wątpliwości, że bez względu na ich formalne wyodrębnienie w Aneksie, Państwa działania, składające się na Etap I, analogicznie jak w oparciu o dotychczasową współpracę na podstawie Umowy, nakierowane będą na skojarzenia dwóch stron kontraktu, przedstawienia oferty Banku, zachęcenia do jej wyboru przez Klienta oraz zapewnienia możliwości sfinalizowania kontraktu na kolejnych etapach sprzedaży. Z tej perspektywy Państwa działania należy postrzegać analogicznie do dotychczas pełnionych czynności sprzedażowych, których charakter jako pośrednictwa finansowego jako objętego zakresem zwolnienia z podatku VAT został już potwierdzony w drodze Interpretacji indywidualnych uzyskanych przez Państwa.

Państwa stanowisko w przedmiotowym zakresie jest również zgodne z akceptowaną przez TSUE oraz krajową judykaturę (w tym Naczelny Sąd Administracyjny) linią interpretacyjną pojęcia pośrednictwa finansowego VAT. W kontekście powyższego Państwo zwracają uwagę m.in. na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 maja 2022 r., sygn. I FSK 1989/18, w którym, stosownie do przedstawionego uzasadnienia ustnego, skład orzekający przychylił się do wykładni TSUE wskazującej, że czynności pośrednictwa obejmują co do zasady działania mające na celu pozyskanie nowych klientów dla instytucji finansowych. Jednocześnie w ocenie składu orzekającego przedmiotowe pojęcie pośrednictwa nie powinno być ograniczone zamkniętym enumeratywnym katalogiem czynności i może ono obejmować nawet sytuację, w której podmiot/pośrednik stwarza możliwość nawiązania kontaktu z instytucją finansową i przez to nabycia jej produktu przez klienta. W tym zakresie, dla zastosowania zwolnienia z VAT dla usług pośrednictwa nie jest niezbędne, aby pośrednik aktywnie uczestniczył w szeregu innych czynności, bowiem kluczowym jest, czy już podjęte aktywności rzeczywiście stwarzają z perspektywy klienta możliwość/warunki do zawarcia umowy o produkt finansowy (m.in. brak negocjacji umowy nie przesądza o możliwości uznania danej czynności za pośrednictwo w rozumieniu ustawy o VAT).

Konkludując, w Państwa ocenie przedstawione w opisie zdarzenia przyszłego usługi świadczone przez Państwa w ramach Aneksu dot. Etapu I, polegające na doprowadzeniu do zawarcia umowy przez Klienta, na które składają się czynności agencyjne odnoszące się m.in. do kredytów/pożyczek, będą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 oraz pkt 40 ustawy o VAT.

Stosownie do uregulowań art. 86 ust. 1 ustawy o VAT „w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego”.

Z treści wskazanej powyżej regulacji wynika, iż prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje podatnikom VAT w sytuacji, gdy towary i usługi, przy nabyciu których został naliczony podatek są następnie wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych VAT.

Jednocześnie, stosownie do regulacji art. 86 ust. 9 ustawy o VAT podatnik ma również prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, jeżeli importowane lub nabyte towary/usługi dotyczą czynności zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37-41, wykonywanych na terytorium kraju, w przypadku gdy miejscem świadczenia tych usług zgodnie z art. 28b lub art. 28l ustawy o VAT jest terytorium państwa trzeciego.

W oparciu zaś o postanowienia art. 28l ustawy o VAT, w przypadku świadczenia określonych kategorii usług, w tym m.in. usług finansowych i bankowych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, a mających siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu poza terytorium Unii Europejskiej (np. w Ukrainie), miejscem świadczenia tychże usług jest miejsce, gdzie podmioty te (odbiorcy) posiadają siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

Przedstawione regulacje ustawy o VAT umożliwiają zatem Bankowi odliczenie podatku naliczonego również w przypadku zakupów, które byłyby związane z realizacją przez Bank usług finansowych i bankowych, jeśli usługi te są wykonane na terytorium Polski niemniej na rzecz zarówno podatników VAT, jak i na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, a posiadających siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu na terytorium państwa trzeciego.

Należy przy tym zaznaczyć, iż zakres przysługującego podatnikowi prawa do odliczenia VAT uwarunkowane jest niezaistnieniem przesłanek negatywnych, wskazanych w art. 88 ustawy o VAT. Jednocześnie wyrażoną w cyt. wyżej art. 86 ust. 1 ustawy o VAT generalną zasadę uprawniającą do odliczenia podatku naliczonego, uzupełniają regulacje zawarte w art. 90 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 90 ust. 1 ustawy o VAT „w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego”.

Niemniej, stosownie do art. 90 ust. 2 ustawy o VAT, jeżeli podatnik nie jest w stanie dokonać bezpośredniego przyporządkowania podatku naliczonego czynnościom, w związku z wykonywaniem których odliczenie podatku naliczonego jest możliwe, i czynnościom, w związku z wykonywaniem których podatnik nie ma prawa do odliczenia, wówczas zastosowanie znajdzie formuła tzw. proporcjonalnego odliczenia podatku VAT naliczonego.

Przedmiotową proporcję (proporcję sprzedaży VAT) ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo (zgodnie z art. 90 ust. 3 ustawy o VAT).

Zasadniczo odliczenie proporcjonalne może zatem zostać zastosowane tylko wówczas, gdy podatnik nie jest w stanie wyodrębnić kwot VAT naliczonego wprost do konkretnych czynności. Jeśli natomiast podatnik byłby w stanie przyporządkować w sposób bezpośredni cały podatek naliczony odpowiednio czynnościom umożliwiającym odliczenie i czynnościom niedającym prawa do odliczenia podatku naliczonego, wówczas rozliczenie proporcjonalne nie będzie miało zastosowania.

Mając na uwadze powyższe regulacje ustawy o VAT oraz przedstawiony związek nabywanych od X usług z zakresem usług świadczonych przez Bank skierowanych zarówno wobec klientów krajowych oraz klientów z krajów trzecich nie budzi wątpliwości, że usługi nabywane od X powiązane są z czynnościami dającymi prawo do odliczenia VAT, ale również z czynnościami niedającymi takiego uprawnienia.

Jednocześnie ze względu na brak możliwości dokonania przez Bank identyfikacji kwot podatku VAT oraz bezpośredniego przyporządkowania zakresu świadczonych przez X usług z konkretnym strumieniem sprzedaży Banku (tj. sprzedaży dającej prawo do odliczenia i niedającej takiego prawa), zakres przysługującego Bankowi prawa do odliczenia ewentualnej kwoty VAT naliczonego należy określić w oparciu o skalkulowaną przez Bank tzw. proporcję sprzedaży VAT. W przedstawionym stanie faktycznym zastosowanie ww. metody odliczenia VAT jest jedynym możliwym (przewidzianym w ustawie o VAT) sposobem ustalenia kwoty VAT naliczonego podlegającego odliczeniu przez Bank.

Podsumowując, w Państwa ocenie, zważając na kwestie przywołane w zdarzeniu przyszłym, skoro związek nabywanych od X usług z zakresem sprzedaży dającej i niedającej prawa do odliczenia nie budzi wątpliwości, a wyodrębnienia przez Bank całości lub części kwot podatku naliczonego, a tym samym zastosowanie odliczenia VAT wg reguł alokacji bezpośredniej nie jest w praktyce możliwe, Bank uprawniony będzie do dokonania odliczenia VAT naliczonego przy zastosowaniu tzw. proporcji VAT (zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy o VAT). Powyższe stanowisko będzie jednak prawdziwe jedynie w sytuacji, gdy nabywane przez Bank od X usługi zostałyby uznane za czynności podlegające 23% VAT (a więc Państwa stanowisko odnośnie do kwalifikacji usług X jako usług zwolnionych z podatku VAT zostałoby skutecznie zakwestionowane przez organ).

Interpretacja indywidualna

Rozpatrzyłem Państwa wniosek – 27 października 2022 r. wydałem interpretację indywidualną znak 0112-KDIL3.4012.303.2022.2.MBN, w której uznałem Państwa stanowisko za:

-nieprawidłowe w zakresie ustalenia, czy czynności polegające na przeprowadzaniu rozmów zmierzających do zainicjowania kontaktu, zainteresowania ofertą Banku wraz z przeprowadzeniem analizy dostępności produktu dla danego klienta oraz zaoferowania danego produktu Banku, wykonywanych na rzecz Banku, mają prawo do zwolnienia od podatku VAT,

-prawidłowe w zakresie ustalenia, czy zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy o VAT, Bank z uwagi na związek dokonanych zakupów ze sprzedażą usług finansowych dających oraz niedających prawa do odliczenia VAT naliczonego, będzie uprawniony do dokonania tzw. proporcjonalnego odliczenia VAT.

Interpretację doręczono Państwu 28 października 2022 r.

Skarga na interpretację indywidualną

25 listopada 2022 r. wnieśli Państwo skargę na tę interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie. Skarga wpłynęła do mnie 25 listopada 2022 r.

Wnieśli Państwo o uchylenie zaskarżonej interpretacji w części (w zakresie odpowiedzi na pytanie 1).

Postępowanie przed sądami administracyjnymi

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie uchylił skarżoną interpretację – wyrokiem z 4 kwietnia 2023 r. sygn. akt I SA/Kr 1381/22.

Wyrok, który uchylił interpretację indywidualną stał się prawomocny od 6 lipca 2023 r. (wpływ prawomocnego wyroku 14 sierpnia 2023 r.).

Ponowne rozpatrzenie wniosku – wykonanie wyroku

Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.):

Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.

Wykonuję obowiązek, który wynika z tego przepisu, tj.:

•uwzględniam ocenę prawną i wskazania dotyczące postępowania, które wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny i w ww. wyroku;

•ponownie rozpatruję Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej – stwierdzam, że stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 jest prawidłowe;

•odnosząc się do pytania oznaczonego we wniosku nr 2 zauważyć należy, iż pytanie to miało charakter warunkowy i uzależnione były od zakwalifikowania przez nas czynności realizowanych przez Państwa jako usług opodatkowanych, a nie jako usług pośrednictwa w sprzedaży produktów finansowych zwolnionych z podatku VAT. Z uwagi na uznanie świadczonych usług w ramach Etapu I za usługi pośrednictwa w świadczeniu usług finansowych, które będą korzystać ze zwolnienia od podatku VAT − odpowiedź na pytanie nr 2 stała się bezzasadna.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie należy wskazać, że niniejszą interpretację oparto na przepisach prawa podatkowego obowiązujących w dacie wydania pierwotnej interpretacji, bowiem niniejsza interpretacja stanowi ponowne rozstrzygnięcie tej samej sprawy w wyniku orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 4 kwietnia 2023 r. sygn. akt I SA/Kr 1381/22.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenia innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Wobec powyższej analizy, dostawa towarów lub świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie, oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewiduje dla niektórych czynności obniżone stawki podatku albo zwolnienie od podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy:

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy:

Zgodnie z art. 43 ust. 15 ustawy:

Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek odzwierciedlenia odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L Nr 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE. Zgodnie z regulacją zawartą w art. 135 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE,

Należy wskazać, że ww. zwolnienia mają charakter przedmiotowy, gdzie przede wszystkim istotną przesłanką do skorzystania ze zwolnienia jest rodzaj świadczonej usługi – cechy, które ją wyróżniają. Ustawodawca szczególny nacisk położył na stronę przedmiotową, nie dokonując zawężenia omawianych zwolnień wyłącznie do określonej grupy podmiotów. Zatem podkreślić należy, że wystarczającą przesłanką pozwalającą objąć zwolnieniem daną czynność jest wykazanie jej związku ze wskazanymi w ww. przepisach czynnościami, przy czym związek ten musi być wyraźny i nie odbiegać od świadczenia usług finansowych, wypaczając przez to istotę przewidzianego zwolnienia.

Powyższy pogląd potwierdza orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-2/95 pomiędzy Sparekassernes Datacenter (SDC) a Skatteministeriet (Dania), w którym Trybunał stwierdził, że: „zwolnienie dotyczące usług finansowych nie jest uzależnione od tego, czy usługa jest wykonywana przez instytucję, która wstępuje w prawny związek z końcowym odbiorcą. Fakt, że dana transakcja jest wykonywana przez osobę trzecią, ale z punktu widzenia końcowego odbiorcy wydaje się być usługą wykonywaną przez bank, nie wyklucza objęcia jej zwolnieniem”.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo spółką działającą w ramach grupy kapitałowej Banku. Zgodnie z wpisem do KRS głównym przedmiotem Państwa działalności jest pozostała finansowa działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych (PKD 64.99.Z).

Państwa działalność polega na wykonywaniu w imieniu i na rzecz Banku pośrednictwa w zakresie czynności bankowych oraz czynności faktycznych i prawnych w ramach umowy agencyjnej związanych z działalnością bankową, o których mowa w Prawie bankowym. Ponadto, jako podmiot wpisany do drugiego działu rejestru pośredników kredytowych zgodnie z art. 59da ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. z 2022 r., poz. 246 ze zm.), realizują Państwo obowiązki przewidziane powyższą ustawą wynikające z nadzoru w rozumieniu powyższej ustawy, w szczególności poprzez wykonywanie zaleceń wydanych przez Komisję Nadzoru Finansowego.

Mając na uwadze dotychczasową współpracę między Zainteresowanymi, celem biznesowym Zainteresowanych jest wyodrębnienie i objęcie zakresem Umowy podejmowanych przez Państwa, wobec klientów i potencjalnych klientów Banku („Klientów”), określonych aktywności sprzedażowych realizowanych w ramach dedykowanej kampanii.

Dla zapewnienia możliwości realizacji wskazanego celu Zainteresowani zamierzają zawrzeć aneks do istniejącej Umowy (dalej: „Aneks”).

Zakresem przedmiotowym aneksowanej Umowy jest powierzenie Państwu przez Bank (na podstawie art. 6a i następnych Prawa Bankowego) czynności, które mają na celu doprowadzenie do zawarcia pomiędzy Bankiem a Klientem umowy na określony lub dowolny produkt oferowany przez Bank, którym w danym czasie potencjalnie byłby zainteresowany Klient (m.in. rachunków bankowych, bankowości elektronicznej, pożyczek, kart kredytowych, umów dot. akceptacji kart płatniczych). Zakres czynności faktycznych podejmowanych przez Państwa, w ramach pośrednictwa finansowego, jest zróżnicowany w zależności od kategorii oferowanego produktu, a także możliwego do zastosowania kanału sprzedaży. W każdym przypadku jednak (jak również bez względu na dany etap procesu sprzedaży) działania Państwa, realizowane w ramach czynności agencyjnych, nakierowane są na pozyskanie klienta (m.in. poprzez wskazanie okazji do zawarcia umowy z Bankiem) oraz skuteczne doprowadzenie do zawarcia umowy, w tym do zawarcia umowy na dany produkt w granicach udzielonego przez Bank pełnomocnictwa (przy czym umowa podpisywana jest zasadniczo przez Bank i Klienta). Nie mają i nie będą mieli Państwo żadnego interesu w treści umów zawartych za jego pośrednictwem, jak też nie będzie wpływać na treść umów zawieranych między Bankiem a Klientem.

Bank na podstawie Aneksu, zamierza powierzyć Państwu dodatkowe czynności sprzedażowe polegające głównie na przeprowadzaniu z Klientami i potencjalnymi klientami, w ramach dedykowanych kampanii sprzedażowych, rozmów telefonicznych, wideo-rozmów oraz rozmów w ramach czatu online.

Wskazane rozmowy realizowane będą na podstawie uzgodnionego z Bankiem schematu/skryptu rozmowy. Celem przedstawionego w dalszej części wniosku skryptu/schematu rozmowy będzie de facto nawiązanie lub utrzymanie danej relacji biznesowej oraz podejmowanie dalszych kroków zmierzających do skutecznej sprzedaży produktów finansowych Banku. Dlatego też omawiane w dalszej części Wniosku aktywności będą stanowiły kluczowy element całościowego procesu sprzedaży realizowanego przez Państwa na rzecz Banku.

Zgodnie z założeniami biznesowymi zamiarem Zainteresowanych jest przeprowadzanie przez Państwa rozmów z Klientami o charakterze akwizycyjnym, których celem jest wzbudzenie zainteresowania ofertą i pozyskiwanie Klientów na produkty finansowe Banku. W ramach dedykowanych rozmów akwizycyjnych obok nawiązania relacji z Klientem, przedstawienia oferty produktów finansowych Banku oraz warunków ich przyznania i funkcjonowania, zgromadzenia danych niezbędnych dla sprawnego przeprowadzenia procesu sprzedażowego, mogą Państwo również kontynuować rozpoczęty wcześniej proces oraz podejmować dalsze działania zmierzające do jego finalizacji (m.in. poprzez przypomnienie klientowi o konieczności/możliwości aktywacji danego produktu oferowanego przez Bank.

Cel oraz zakres przedmiotowy wspomnianej kampanii oraz dedykowanej jej rozmowy telefonicznej, będzie zatem zróżnicowany w zależności od faktu istnienia lub odnowienia relacji biznesowej z danym Klientem. Schemat rozmowy może być zależny od obecnego etapu sprzedaży wobec danego/potencjalnego Klienta, preferencji Klienta, ale również od kategorii produktu finansowego. O charakterze podejmowanej z klientem rozmowy może także decydować zakres wymogów formalnych warunkujących sfinalizowanie umowy, ale również kategorie kanałów sprzedaży stosowane w praktyce wobec danych produktów (sprzedaż on-line, telefoniczna, bezpośrednia).

Niemniej, bez względu na charakter/typ danej rozmowy przeprowadzonej w ramach danej kampanii, działania Państwa w praktyce będą inicjowały i zapewniały możliwość kontynuacji procesu sprzedażowego produktów oferowanych przez Bank. W ramach akcji sprzedażowych podzielonych na poszczególne etapy, Państwo w ramach kampanii akwizycyjnej poprzez kontakt telefoniczny/czat/wideo-rozmowę z Klientem, będzie identyfikowała Klientów, którzy mogą być skłonni zawrzeć umowę z Bankiem, a następnie będzie przedstawiać Klientom ofertę produktową Banku, ustalać ich indywidualną sytuację pod kątem ich bieżącego zapotrzebowania na określone produkty Banku i możliwości spełnienia warunków formalnych (m.in. warunków brzegowych dla danego produktu) oraz zachęcać do zakupu danego produktu. Dodatkowo będą Państwo podejmować dalsze działania (np. aktywizujące), które docelowo będą zmierzały do doprowadzenia do zawarcia przez Klienta umowy z Bankiem.

Przedstawiając porządek współpracy Zainteresowanych, zgodnie z ich zamiarem, współpraca ma obejmować dwuetapowy proces sprzedaży obejmujący odpowiednio:

-Etap I. przeprowadzenie rozmów zmierzających do zainicjowania kontaktu, zainteresowania ofertą Banku wraz z przeprowadzeniem analizy dostępności produktu dla danego Klienta (np. poprzez zadanie pytań sondażowych w celu sprawdzenia, czy Klient spełnia warunki brzegowe właściwe dla danego produktu finansowego) oraz zaoferowania danego produktu Banku (ofertę ogólną lub promocyjną) - ze względu na ograniczenia czasowe oraz limitowany zakres uprawnień przyznanych dla konsultantów a wymaganych dla finalizacji umowy w imieniu Banku, może zaistnieć konieczność kontynuacji procesu sprzedaży w Etapie II,

-Etap II. przeprowadzenie wtórnych rozmów z Klientem przez Państwa konsultanta, wyspecjalizowanego w zdalnej obsłudze produktów Banku i zmierzających docelowo do zawarcia odpowiedniej umowy na dany produkt finansowy (tj. z konsultantem posiadającym odpowiednie m.in. uprawnienia do wynegocjowania dla Klienta warunków indywidualnych oraz formalnego sfinalizowania umowy),

- przy czym niniejszy Wniosek, obejmuje wyłącznie czynności wskazane na Etapie I.

Uzyskane przez Państwa informacje będą gromadzone przez pracowników w systemie bankowym, tworząc bazę danych kluczowych dla dalszego procesu sprzedaży (dane te są niezbędne do zawarcia umowy przez klienta np. w placówce Banku lub wygenerowania formularzy na dalszym Etapie sprzedaży produktu Banku w formie online). Pozyskane w trakcie rozmowy z Klientem i oznaczone w systemie bankowym dane dotyczące danego/potencjalnego Klienta są bowiem niezbędne dla rejestracji klienta w celu późniejszego wypełnienia, wygenerowania dokumentów niezbędnych do zawarcia umowy.

Działania Państwa w tym zakresie (m.in. w odniesieniu do nowych Klientów) warunkują sprawny transfer danych do systemu, w celu szybszego procesowania wniosku o produkt Banku. Pozyskane w trakcie rozmowy akwizycyjnej informacje mogą również determinować zakres finalnej oferty kierowanej do danego Klienta na dalszych etapach sprzedaży. Zgodnie z przyjętymi założeniami biznesowymi, zasadniczo kierowana do klientów w ramach poszczególnych kampanii oferta ma charakter ogólny lub promocyjny. Niemniej, jeśli pozyskane w trakcie rozmowy informacje wskazywałyby na możliwość pozyskania klienta o istotnym potencjale lub o niestandardowych potrzebach, wówczas dane zgromadzone i zapisane przez Państwa w systemie należącym do Banku („system bankowy”) mogą stanowić podstawę do wynegocjowania dla Klienta warunków indywidualnych (w oparciu o decyzję konsultanta przeprowadzającego indywidualną rozmowę z Klientem lub w oparciu o decyzję biznesową podjętą na wyższym szczeblu).

Wykonywana przez Państwa, w trakcie powyższego procesu, obsługa dedykowanych formularzy kontaktowych i kontaktów serwisowych do Klientów, w praktyce zapewni możliwość skutecznego wdrożenia, kontynuacji i zakończenia procesu sprzedaży na jego dalszych etapach, jak również zainicjowania kolejnych/innych procesów sprzedaży.

W praktyce biznesowej możliwe są sytuacje, gdy po przeprowadzeniu rozmów akwizycyjnych z Etapu I, Klient może zdecydować się na samodzielne (poprzez wykorzystanie do tego celu aplikacji mobilnej), zawarcie umowy na produkt Banku oferowany wcześniej przez Państwa. W związku z zapewnieniem klientom łatwego dostępu do produktów finansowych online, coraz częściej możliwym jest przyjęcie deklaracji Klienta z wykorzystaniem do tego systemu Banku. W rezultacie, zarówno proces sprzedaży przez Państwa produktów Banku, jak i finalizacja umowy w praktyce może zostać w pełni zrealizowana jest z wykorzystaniem kanałów zdalnych.

Alternatywnie, efektem rozmów z Etapu I może być również decyzja Klienta o wyborze produktu finansowego oraz wizyta stacjonarna Klienta w jednym z oddziałów Banku, w którym może dojść do zawarcia umowy z udziałem pracownika placówki Banku.

W każdym ze wskazanych powyżej przypadków, Bank będzie miał możliwość odnotowania faktu zawarcia umowy na dany produkt finansowy i powiązanie danej umowy z pierwotną rozmową przeprowadzoną z Państwa konsultantem, który poprzez nawiązanie kontaktu oraz m.in. przedstawienie oferty produktów oferowanych przez Bank, efektywnie doprowadził do zawarcia umowy pomiędzy Bankiem a Klientem.

Zakres Państwa zaangażowania czasowego oraz efektywność jego działania jako pośrednika w Etapie I procesu, będzie miał kluczowy wpływ na poziom należnego od Banku wynagrodzenia. Wedle planowanej treści Aneksu wynagrodzenie dla Państwa będzie kalkulowane w oparciu o stawki godzinowe oraz stawki kwotowe zależne od skuteczności sprzedażowej (tj. stawki za minutę rozmowy oraz prowizję od wolumenu sprzedaży produktów oferowanych przez Bank, odrębne dla Etapu I oraz Etapu II).

Podkreślacie Państwo, że zawarcie przez Klienta umowy na inny produkt Banku niż produkt zaoferowany podczas rozmowy w ramach Etapu I nie będzie miało wpływu na Państwa skuteczność sprzedażową (tj. zawarcie takiej umowy przez Klienta nie będzie wiązało się z wypłatą jakiejkolwiek dodatkowej prowizji dla Państwa).

Wykonanie przez Państwa kampanii sprzedażowej będzie zatem stanowić element szerokiego zakresu działań sprzedażowych kreujących ogół pośrednictwa ukierunkowanego na sprzedaż produktów finansowych Banku. W zależności od zainteresowań i potrzeb Klienta, proces pośrednictwa może być dłuższy (obejmujący zarówno Etap I oraz Etap II rozmów) albo krótszy (np. wyłącznie Etap I oraz następcze działanie Klienta), niemniej działania Państwa zawsze będą zmierzały do sprzedaży produktów finansowych Banku.

Państwo nie są i nie będą stroną umowy dotyczącej danego produktu finansowego oferowanego przez Bank. Co warte podkreślenia, z punktu widzenia Klientów, czynności Państwa podejmowane w całym ciągu procesu sprzedaży, w tym w ramach Etapu I, będą stanowić element wieloetapowej aktywności sprzedażowej podejmowanej przez Państwa na rzecz Banku lub przez pracowników Bank oraz prowadzonej przez niego działalności bankowej, a tym samym będą postrzegane jako działania samego Banku. Potwierdzeniem powyższego jest m.in. okoliczność, że Klient nie będzie ponosił na rzecz Państwa żadnych opłat, ani nie będzie wiązała go z Państwem jakakolwiek umowa.

Jednocześnie, mimo planowanego wyodrębnienia oraz indywidualnego zdefiniowana w Aneksie omawianego zakresu czynności sprzedażowych odnośnie do Etapu I, głównym celem realizowanych przez Państwa konsultantów rozmów telefonicznych/czatu/wideo-rozmowy w ramach Etapu I, będzie zainicjowanie kontaktu z potencjalnym Klientem, skojarzenie stron, a następnie podjęcie różnego rodzaju aktywności zmierzających do doprowadzenia do zawarcia przez Klienta umowy z Bankiem (m.in. poprzez zainicjowanie i podtrzymanie kontaktu, ustalenie jakimi produktami zainteresowany jest Klient, wprowadzenie do systemów informatycznych Banku informacji uzgodnionych z Klientem, w tym ustalenie z Klientami kluczowych parametrów produktów, czy też informowanie Klientów o szerszym zakresie informacji związanych z oferowanymi produktami Banku).

Państwa wątpliwości dotyczą wskazania, czy czynności z Etapu I wykonywane przez Państwa na rzecz Banku na podstawie Aneksu korzystają ze zwolnienia z podatku VAT.

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczania zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu VAT.

Mając na uwadze wykładnię zwolnień przewidzianych w art. 43 ust. 1 pkt 38 i 40 ustawy oraz w art. 135 ust. 1 lit. b) i d) Dyrektywy 2006/112/WE, konieczne jest zdefiniowanie pojęcia „usług pośrednictwa”. W związku z tym, że ani ustawa o podatku od towarów i usług, ani Dyrektywa 112 nie definiują tego pojęcia, w celu określenia, jakie czynności należy rozumieć pod pojęciem usług pośrednictwa, należy oprzeć się na wykładni językowej oraz na wyrokach Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN, wersja internetowa: http://sjp.pwn.pl), przez pośrednictwo należy rozumieć działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron.

Pośrednictwo obejmuje zatem czynności dokonywane w imieniu oraz na rzecz innego podmiotu gospodarczego, w wyniku których dochodzi do zawarcia transakcji między tym przedsiębiorcą a podmiotem trzecim. Działanie „w imieniu” oznacza działanie z czyjegoś upoważnienia, w zastępstwie kogoś, natomiast działanie na czyjąś korzyść oznacza działanie dla kogoś, dla czyjegoś dobra.

W celu rozstrzygnięcia, co w świetle ww. przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem „pośrednictwa”, warto odnieść się do wyroku w sprawie C-453/05 Volker Ludwig przeciwko Finanzamt Luckenwalde, w którym TSUE stwierdził, że: „X pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową”.

Natomiast w wyroku z 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 Commissioners of Customs & Excise przeciwko CSC Financial Services Ltd. Trybunał orzekł, że pojęcie pośrednictwa obejmuje działalność wykonywaną przez osobę pośredniczącą, która nie jest stroną umowy dotyczącej produktu finansowego i której działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tych umów. W istocie pośrednictwo stanowi usługę świadczoną na rzecz strony umowy, za którą wypłaca ona wynagrodzenie jako za odrębną działalność pośrednictwa. Działalność ta może obejmować m.in. wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych. Celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. TSUE w orzeczeniu tym uznał, że znaczenie słowa „negocjacje”, w kontekście art. 13 część B lit. d pkt 5 VI Dyrektywy odnosi się „do działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów. Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywaniu kontaktu z drugą stroną lub negocjowaniu, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy.

Z drugiej strony, nie stanowi negocjacji sytuacja, w której jedna ze stron powierza podwykonawcy część formalności administracyjnych związanych z umową, takich jak udzielanie informacji drugiej stronie oraz przyjmowanie i przetwarzanie wniosków, zapisów na papiery wartościowe, będące przedmiotem umowy. W takim przypadku, podwykonawca zajmuje tę samą pozycję, jak strona sprzedająca produkt finansowy i nie jest zatem pośrednictwem.

Zatem, zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, usługa pośrednictwa finansowego powinnacharakteryzować się następującymi cechami:

·pośrednik nie jest stroną umowy dotyczącej produktu finansowego i jego działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tych umów,

·strona transakcji finansowej wypłaca pośrednikowi wynagrodzenie za świadczoną przez niego usługę pośrednictwa,

·celem działań pośrednika jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę (a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy),

·czynności pośrednika nie ograniczają się do dopełnienia formalności administracyjnych związanych z umową (nie może to być np. wyłącznie udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej).

W konsekwencji, żeby uznać daną działalność za pośrednictwo konieczne jest, aby pośrednik wykonał przynajmniej niektóre z czynności:

·wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia umowy,

·uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę,

·prowadzenie negocjacji polegających na jednoznacznie określonym akcie mediacji,

·nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron.

W kontekście zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Państwa, na uwagę zasługuje treść wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 czerwca 2013 r., sygn. akt I FSK 923/12, w którym stwierdzono: „Celem świadczonych przez skarżącą usług jest skojarzenie dwóch stron i doprowadzenie do zawarcia umowy między użytkownikiem a instytucją finansową. Skoro bowiem użytkownik po zapoznaniu się z przedstawioną przez skarżącą ofertą instytucji finansowych może wybrać odpowiedni dla niego produkt i go zakupić lub zgłosić zainteresowanie nim, to stworzona zostaje możliwość nawiązania kontaktu z instytucją finansową i nabycia jej produktu. Zdaniem NSA takim działaniem spółka spełnia wynikający z powołanych wyżej orzeczeń TSUE warunek uczynienia wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sama spółka jako pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy.

(…) Z analizy ww. orzeczeń można stwierdzić, że usługa pośrednictwa powinna charakteryzować się dążeniem do zawarcia umowy, usługa jest świadczona na rzecz klienta, za którą ten klient dokonuje zapłaty wynagrodzenia i usługa pośrednictwa oraz główna musi być postrzegana przez klienta jako całość, a usługa pośrednika powinna być specyficzna wobec usługi finansowej. Ponadto należy zwrócić uwagę, że czynności wykonywane przez pośrednika nie mogą stanowić jedynie czynności techniczno-administracyjnych związanych z udzielaniem pożyczek czy kredytów”.

Z kolei NSA w wyroku z dnia 20 lutego 2019 r., sygn. akt I FSK 147/17, stwierdził: „(…)zakres zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38 obejmuje czynności pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a więc te czynności, które są podejmowane aby skojarzyć dwie strony transakcji, które zamierzają zawrzeć takie umowy. Nie dotyczy natomiast tych czynności, które są podejmowane już po zawarciu takiej umowy i służą jej realizacji, w tym czynności polegających na obsłudze umów kredytowych w trakcie ich trwania”. Wykładnia tego przepisu dokonana przez WSA w zaskarżonym wyroku została oparta nie tylko na jego brzmieniu, lecz także uwzględnia aspekt unijny, do czego szeroko nawiązano w uzasadnieniu tego orzeczenia, jak również zasadę, że wyjątków nie należy interpretować rozszerzająco.

Aby zatem uznać daną działalność za pośrednictwo, konieczne jest żeby pośrednik wykonał przynajmniej niektóre z czynności, tj.: wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia umowy; uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę; prowadzenie negocjacji polegających na jednoznacznie określonym akcie mediacji; nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron.

Nie oznacza to, że pośrednik nie może wykonywać dodatkowych czynności, jednakże aby czynności te można było zaliczyć do czynności pośredniczących konieczne jest, aby wywoływały skutek lub miały na celu wywołanie skutku dla wszystkich stron transakcji, innymi słowy konieczne jest, aby skutek tych czynności znalazł odzwierciedlenie w zawartej umowie pomiędzy stronami.

Jak wynika z opisu zdarzenia przyszłego, Państwa działania każdorazowo będą inicjowały i zapewniały możliwość kontynuacji procesu sprzedażowego produktów oferowanych przez Bank. Będą Państwo bowiem identyfikować Klientów, którzy mogą być skłonni zawrzeć umowę z Bankiem, a następnie będą Państwo przedstawiać Klientom ofertę produktową Banku, ustalać ich indywidualną sytuację pod kątem ich bieżącego zapotrzebowania na określone produkty Banku i możliwości spełnienia warunków formalnych (m.in. warunków brzegowych dla danego produktu) oraz zachęcać do zakupu danego produktu. Dodatkowo będą Państwo podejmować dalsze działania (np. aktywizujące), które docelowo będą zmierzały do doprowadzenia do zawarcia przez Klienta umowy z Bankiem.

Działania takie powinny zostać łącznie zinterpretowane jako czynności i działania zmierzające do skojarzenia stron w celu zawarcia umowy między Bankiem a potencjalnym klientem. Mamy tutaj do czynienia z powiązaniem faktycznym (możliwość kontynuacji i zawarcia umowy na etapie II ), jak i finansowym. Z jednej bowiem strony, zgodnie z planowaną treścią Aneksu, wynagrodzenie dla Państwa będzie kalkulowane w zależności od skuteczności sprzedażowej. Natomiast zawarcie przez Klienta umowy na inny produkt Banku niż produkt zaoferowany podczas rozmowy w ramach Etapu I, nie będzie miało wpływu na Państwa skuteczność sprzedażową (tj. zawarcie takiej umowy przez Klienta nie będzie wiązało się z wypłatą jakiejkolwiek dodatkowej prowizji dla Państwa).

W rozpatrywanej sprawie, treść opisu zdarzenia przyszłego wskazuje, że w związku z realizacją opisanych działań na rzecz Banku, w procesie zawierania umów dotyczących usług finansowych, będą Państwo uprawnieni do otrzymania wynagrodzenia od Banku. W związku z powyższym, w tej sytuacji wykonywane czynności będą stanowiły odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy.

W związku z powyższym działalność, którą będą Państwo prowadzić spełnia powyższe warunki dotyczące wykonywania czynności pośrednictwa, tym samym usługa wykonywana przez Państwa może być uznana za pośrednictwo w świadczeniu usług określonych w art. 43 ust. 1 pkt 38 i 40 ustawy. Jak wynika z okoliczności sprawy, istotą świadczonych przez Państwa usług jest pośredniczenie w zawarciu umowy pomiędzy Bankiem a klientem. Na podstawie umowy wykonują Państwo określone czynności faktyczne i prawne, które mają doprowadzić do zawarcia umowy na dany produkt finansowy pomiędzy Bankiem a Klientem. Otrzymują Państwo wynagrodzenie za doprowadzenie do zawarcia umowy z Klientem (skorzystania przez klienta z produktów oferowanych przez Bank). Nie mają Państwo żadnego interesu w treści umowy zawieranej przez klienta, ani nie są Państwo stroną. Efektem działań podejmowanych przez Państwa jest doprowadzenie do skojarzenia Klienta z Bankiem w celu zawarcia umowy oraz uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę. Opisane usługi nie mają wyłącznie charakteru wykonywania czynności technicznych związanych z umową.

Dla poparcia prezentowanego stanowiska i dokonanej wykładni pojęcia „pośrednictwa” w świadczeniu usług kredytowych Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, w przedmiotowej sprawie, stwierdził, że należy odwołać się do wyroku NSA z 26 czerwca 2013 r., sygn. akt I FSK 923/12, w którym Sąd stwierdził, że „świadczone za pomocą sieci Internet usługi polegające na prezentacji i możliwości zapoznania się z ofertą instytucji finansowych, a w przypadku zainteresowania produktem danej instytucji finansowej stworzenia użytkownikowi możliwości kontaktu z doradcą lub możliwości pobrania, wypełnienia i złożenia wniosku, a następnie zawarcia umowy i nabycia danego produktu finansowego stanowią usługi pośrednictwa w świadczeniu usług finansowych określonych w art. 43 ust. 1 pkt 37-41 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jednolity: Dz.U. z 2011 r. nr 177 poz. 1054 ze zm.) zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT”.

Wyżej cytowany wyrok NSA koresponduje z wyrokiem TSUE w sprawie CSC Financial Sen/ices L.t.d., kiedy spółka świadczyła usługi call center na rzecz instytucji finansowych i gdzie Trybunał stwierdził, że „pośrednikiem jest podmiot niebędący żadną ze stron umowy, ale świadczący na jej rzecz usługę w zamian za wynagrodzenie. W skład usługi może wchodzić zwłaszcza prowadzenie negocjacji a jej celem jest uczynienie wszystkiego, aby strony zawarły umowę. Nie może zaś być mowy o pośrednictwie, gdy jedna ze stron umowy zleca podwykonawcy tylko część czynności faktycznych”.

Tezy wyroków TSUE i NSA należy rozumieć w ten sposób, że nie stanowią pośrednictwa finansowego czynności faktyczne o charakterze technicznym (typu cali center, rozsyłanie e-maili czy ulotek reklamowych losowo wybranym lub anonimowym adresatom, kopertowanie korespondencji). Są nimi natomiast takie czynności, które wymagają od pośrednika zaangażowania lub także kontaktu z potencjalnym indywidualnym klientem, takie jak przeprowadzenie rozmów zmierzających do zainicjowania kontaktu, zachęcanie, udzielenie informacji w żądanym zakresie, doręczenie formularzy czy odbiór dokumentów od kredytobiorcy. Wyliczenie to ma oczywiście charakter przykładowy i nie oznacza, że usługami pośrednictwa mogą być tylko takie świadczenia, które spełniają wszystkie podane wyżej warunki.

Z uwagi na powołane przepisy prawa oraz orzecznictwo TSUE, w kontekście przedstawionych okoliczności sprawy, stwierdzić należy, że świadczone przez Państwa usługi spełniają definicję usług pośrednictwa w świadczeniu usług finansowych, określonych w art. 43 ust. 1 pkt 38 i pkt 40 ustawy. Efektem podejmowanych przez Państwa działań jest doprowadzenie do skojarzenia klienta z Bankiem w celu zawarcia umowy oraz uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę.

Wobec powyższego, uwzględniając wnioski płynące z orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z I SA/Kr 1381/22, należy stwierdzić, że wykonywane przez Państwa czynności na rzecz Banku w ramach Etapu I, wypełniają przesłanki pośrednictwa i tym samym będą korzystać ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 i pkt 40 ustawy.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe.

Odnosząc się do pytania oznaczonego we wniosku nr 2 zauważyć należy, iż pytanie to miało charakter warunkowy i uzależnione były od zakwalifikowania przez nas czynności realizowanych przez Państwa jako usług opodatkowanych, a nie jako usług pośrednictwa w sprzedaży produktów finansowych zwolnionych z podatku VAT. Z uwagi na uznanie świadczonych usług w ramach Etapu I za usługi pośrednictwa w świadczeniu usług finansowych, które będą korzystać ze zwolnienia od podatku VAT − odpowiedź na pytanie nr 2 stała się bezzasadna.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dniu wniesienia wniosku.

Zaznacza się, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

X (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).