Interpretacja indywidualna z dnia 16 października 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB1-2.4010.413.2023.1.ANK

Czy w przypadku odpłatnego zbycia udziałów w Spółce Przejmującej 1, Spółka będzie uprawniona do rozpoznania kosztów uzyskania przychodów w wysokości wydatków poniesionych na nabycie udziałów w P w takiej proporcji, w jakiej pozostaje wartość rynkowa wydzielanej części majątku P do wartości rynkowej majątku P bezpośrednio przed podziałem; Czy w przypadku odpłatnego zbycia udziałów w Spółce Przejmującej 2, Spółka będzie uprawniona do rozpoznania kosztów uzyskania przychodów w wysokości wydatków poniesionych na nabycie udziałów w M w takiej proporcji, w jakiej pozostaje wartość rynkowa wydzielanej części majątku M do wartości rynkowej majątku M bezpośrednio przed podziałem.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób prawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

16 sierpnia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z tego samego dnia o wydanie interpretacji indywidualnej, dotyczący podatku dochodowym od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy w przedstawionym zdarzeniu:

- w przypadku odpłatnego zbycia udziałów w Spółce Przejmującej 1, Spółka będzie uprawniona do rozpoznania kosztów uzyskania przychodów w wysokości wydatków poniesionych na nabycie udziałów w P w takiej proporcji, w jakiej pozostaje wartość rynkowa wydzielanej części majątku P do wartości rynkowej majątku P bezpośrednio przed podziałem;

- w przypadku odpłatnego zbycia udziałów w Spółce Przejmującej 2, Spółka będzie uprawniona do rozpoznania kosztów uzyskania przychodów w wysokości wydatków poniesionych na nabycie udziałów w M w takiej proporcji, w jakiej pozostaje wartość rynkowa wydzielanej części majątku M do wartości rynkowej majątku M bezpośrednio przed podziałem.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzania przyszłego

Sp. z o.o. (dalej jako: „C”, „Spółka” lub „Wnioskodawca”) jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych i podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce. Spółka jest również podatnikiem podatku od towarów i usług.

Zakładane jest, że C stanie się wyłącznym udziałowcem M sp. z o.o. (dalej jako: „P”) oraz M  sp. z o.o. (dalej jako: „M”; P oraz M dalej łącznie również jako „Spółki Dzielone”) na skutek nabycia wszystkich udziałów Spółek Dzielonych w ramach umowy sprzedaży. Mając na uwadze powyższe, udziały Spółek Dzielonych nie będą nabyte lub objęte przez Wnioskodawcę w wyniku wymiany udziałów albo przydzielone w wyniku innego łączenia lub podziału podmiotów.

Spółki Dzielone są osobnymi podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych i podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce na podstawie ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 2587, dalej: „ustawa o CIT”).

C, P oraz M należą do międzynarodowej grupy podmiotów zagranicznych i krajowych (dalej jako: „M” lub „Grupa”).

A. Reorganizacja M w Polsce

Planowany jest podział spółek P i M (dalej łącznie jako: „Podziały").

W wyniku Podziałów:

- zespół składników materialnych i niematerialnych P, związanych z Biznesem O, w tym aktywa, zobowiązania, umowy i pracownicy (dalej jako: „Działalność Wydzielana 1”) zostanie przeniesiony na M H sp. z o.o. jako spółkę przejmującą (dalej jako: „Spółka Przejmująca 1”), w zamian za wydanie przez Spółkę Przejmującą 1 udziałów swojemu jedynemu udziałowcowi, tj. Spółce (dalej jako: „Podział 1”);

- zespół składników materialnych i niematerialnych M, związanych z Biznesem O, w tym aktywa, zobowiązania, umowy i pracownicy (dalej jako: „Działalność Wydzielana 2”) zostanie przeniesiony na M H sp. z o.o. jako spółkę przejmującą (dalej jako: „Spółka Przejmująca 2”), w zamian za wydanie przez Spółkę Przejmującą 2 udziałów swojemu jedynemu udziałowcowi, tj. Spółce (dalej jako: „Podział 2”); (dalej Spółka Przejmująca 1 oraz Spółka Przejmująca 2 również jako: „Spółki Przejmujące”).

W momencie dokonania każdego z podziałów jedynym udziałowcem P oraz M będzie C. Dla kompletności Wnioskodawca wskazuje, że udziały w Spółkach Przejmujących również zostaną nabyte przez C na skutek zawarcia umowy sprzedaży.

Podział 1 oraz Podział 2 zostaną przeprowadzone zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1467 z późn. zm., dalej jako: „KSH”). Podział 1 zostanie przeprowadzony na mocy uchwały Zgromadzenia Wspólników P oraz Zgromadzenia Wspólników Spółki Przejmującej 1. Analogicznie Podział 2 zostanie przeprowadzony na mocy uchwały Zgromadzenia Wspólników M oraz Zgromadzenia Wspólników Spółki Przejmującej 2.

Mając na uwadze powyższe, zgodnie z art. 536 § 1 KSH, zarząd odpowiednio P i Spółki Przejmującej 1 oraz M i Spółki Przejmującej 2 sporządziły pisemne sprawozdanie określające m.in. przyczyny podziału, jego podstawy prawne i ekonomiczne, stosunek wymiany udziałów oraz kryteria ich podziału.

Majątek:

-przechodzący na Spółkę Przejmującą 1 na skutek podziału (Działalność Wydzielana 1), jak i majątek pozostający w P (Działalność Pozostała w P) oraz

-przechodzący na Spółkę Przejmującą 2 na skutek podziału (Działalność Wydzielana 2), jak i majątek pozostający w M (Działalność Pozostała w M)

- stanowić będą zorganizowane części przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 4a pkt 4 ustawy o CIT.

Spółka Przejmująca 1 oraz Spółka Przyjmująca 2 przyjmą dla celów podatkowych wartości wynikające z ksiąg podatkowych odpowiednio P oraz M. Spółka Przejmująca 1 oraz Spółka Przejmująca 2 przypiszą składniki majątku otrzymane odpowiednio od P oraz M w ramach każdego z podziałów do działalności prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Podziały zostaną przeprowadzone z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, a ich celem nie będzie uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania.

Mając na uwadze powyższe, Podziały nie będą skutkować powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniem podatkiem dochodowym od osób prawnych po stronie Spółki jako udziałowca Spółki Przejmującej 1 oraz Spółki Przejmującej 2.

Po Podziałach, Spółka dokona przeniesienia udziałów w Spółkach Przejmujących w formie odpłatnego zbycia udziałów Spółek Przejmujących np. w formie wydania udziałów Spółek Przejmujących w celu uregulowania innego zobowiązania (tzw. datio in solutum).

Pytania

1.Czy w przedstawionym zdarzeniu, w przypadku odpłatnego zbycia udziałów w Spółce Przejmującej 1, Spółka będzie uprawniona do rozpoznania kosztów uzyskania przychodów w wysokości wydatków poniesionych na nabycie udziałów w P w takiej proporcji, w jakiej pozostaje wartość rynkowa wydzielanej części majątku P do wartości rynkowej majątku P bezpośrednio przed podziałem?

2.Czy w przedstawionym zdarzeniu, w przypadku odpłatnego zbycia udziałów w Spółce Przejmującej 2, Spółka będzie uprawniona do rozpoznania kosztów uzyskania przychodów w wysokości wydatków poniesionych na nabycie udziałów w M w takiej proporcji, w jakiej pozostaje wartość rynkowa wydzielanej części majątku M do wartości rynkowej majątku M bezpośrednio przed podziałem?

Państwa stanowisko w sprawie

1.Zdaniem Wnioskodawcy w przypadku odpłatnego zbycia udziałów w Spółce Przejmującej 1, w tym wydania w celu uregulowania innego zobowiązania, Spółka będzie uprawniona do rozpoznania kosztów uzyskania przychodów w wysokości wydatków poniesionych na nabycie udziałów w P w takiej proporcji, w jakiej pozostaje wartość rynkowa wydzielanej części majątku P do wartości rynkowej majątku P bezpośrednio przed podziałem.

2.Zdaniem Wnioskodawcy w przypadku odpłatnego zbycia udziałów w Spółce Przejmującej 2, w tym wydania w celu uregulowania innego zobowiązania, Spółka będzie uprawniona do rozpoznania kosztów uzyskania przychodów w wysokości wydatków poniesionych na nabycie udziałów w M w takiej proporcji, w jakiej pozostaje wartość rynkowa wydzielanej części majątku M do wartości rynkowej majątku M bezpośrednio przed podziałem.

Ad 1.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8c ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków poniesionych przez udziałowca spółek dzielonych na nabycie lub objęcie udziałów w tych spółkach w przypadku podziału spółek, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 1 pkt 8b; wydatki te stanowią koszt uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia udziałów spółki przejmującej, w wysokości:

a)ustalonej na podstawie art. 15 ust. 1k ustawy o CIT - jeżeli udziały w spółce przejmowanej lub dzielonej zostały objęte w zamian za wkład niepieniężny;

b)ustalonej zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT - jeżeli udziały w spółce przejmowanej lub dzielonej zostały nabyte albo objęte za wkład pieniężny;

c)wydatków na nabycie lub objęcie udziałów w spółce dzielonej, ustalonych zgodnie z lit. a lub b, w takiej proporcji, w jakiej pozostaje wartość wydzielanej części majątku spółki dzielonej do wartości jej majątku bezpośrednio przed podziałem; pozostała część kwoty tych wydatków stanowi koszt uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia udziałów spółki podzielonej przez wydzielenie.

W świetle ww. regulacji, w przypadku zbycia udziałów spółki przejmującej objętych przez udziałowca spółki dzielonej w wyniku podziału przez wydzielenie, do kosztów uzyskania przychodów w momencie odpłatnego zbycia udziałowiec może zaliczyć wydatki na nabycie udziałów w spółce dzielonej, w takiej proporcji, w jakiej pozostaje wartość wydzielanej części majątku spółki dzielonej do wartości jej majątku bezpośrednio przed podziałem.

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, po Podziałach, Spółka może dokonać przeniesienia udziałów w Spółkach Przejmujących, np. w formie wydania udziałów Spółek Przejmujących w celu uregulowania innego zobowiązania (tzw. datio in solutum).

Instytucja tzw. datio in solutum uregulowana jest w art. 453 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 z późn. zm.), zgodnie z którym jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Tym samym, przeniesienie udziałów w Spółkach Przejmujących w ramach tzw. datio in solutum stanowi przeniesienie własności składnika majątku (tu: udziałów Spółek Przejmujących) w zamian za wygaśnięcie zobowiązania. W związku z tym, datio in solutum stanowi odpłatne zbycie aktywa jako uregulowanie zobowiązania. Sama czynność wygaśnięcia zobowiązania skutkuje wzrostem majątku dłużnika. Warunkiem koniecznym dla wygaśnięcia zobowiązania jest zbycie udziałów przez dłużnika, w związku z czym dochodzi do odpłatnego zbycia udziałów, gdzie zapłatą dla dotychczasowego wierzyciela (właściciela udziałów) jest zmniejszone zobowiązanie.

Powyższe znajduje potwierdzenie w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 5 sierpnia 2021 r., sygn. 0114-KDIP2-2.4010.173.2021.1.AG, w której wskazano, że „(...) zbycie obejmuje również umowę datio in solutum”.

W świetle powyższych regulacji, dla potrzeb określenia proporcji kosztów uzyskania przychodów przysługujących Wnioskodawcy w momencie zbycia udziałów w Spółce Przejmującej 1 otrzymanych w ramach Podziału 1, kluczowe jest również odkodowanie znaczenia pojęcia „wartości majątku”, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 8c lit. c ustawy o CIT. Sformułowanie to nie zostało zdefiniowane w ustawach podatkowych. Niezbędne w tym zakresie jest więc posłużenie się jego znaczeniem językowym. W odkodowaniu znaczenia pojęcia „wartość majątku” pomocne jest także odwołanie się do treści uzasadnienia ustawy z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2017 r. poz. 2175; dalej: „Nowelizacja”).

W tym miejscu zwrócić należy uwagę, że aktualne brzmienie przepisu art. 16 ust. 1 pkt 8c lit. c) ustawy CIT zostało wprowadzone na mocy art. 2 Nowelizacji. Tym samym od 1 stycznia 2018 r. zostały zmienione zasady ustalania kosztów uzyskania przychodu z tytułu zbycia udziałów (akcji) spółki przejmującej i spółki dzielonej. Zgodnie z uzasadnieniem do Nowelizacji: W stosunku do obecnej regulacji zmodyfikowano również sposób ustalenia proporcji, w jakiej koszty objęcia lub nabycia udziałów (akcji) spółki dzielonej przypisywane są do udziałów (akcji) spółki dzielonej pozostających w posiadaniu udziałowca (akcjonariusza) po podziale. Omawiany przepis przewiduje w tym zakresie odstąpienie od ustalania tych kosztów w oparciu o proporcję odnoszącą się do wartości nominalnej udziałów na rzecz wskaźnika opartego o wartość rynkową majątku [...].

Zatem, jak wynika bezpośrednio z przywołanego uzasadnienia, zamiarem ustawodawcy było oparcie proporcji, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 8c lit. c ustawy o CIT, o wartość rynkową majątku. Fakt, że „wartość majątku”, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 8c powinna być rozumiana jako jego wartość rynkowa potwierdza również wykładnia językowa tego sformułowania.

Wg Słownika Języka Polskiego (www.sjp.pwn.pl) „majątek” to „czyjś stan posiadania”. Majątkiem spółki będzie zatem suma praw oraz innych składników majątkowych spółki posiadających wartość ekonomiczną, całość środków gospodarczych, znajdujących się w dyspozycji przedsiębiorstwa. Z kolei, przez termin „wartość” należy rozumieć „to, ile coś jest warte pod względem materialnym”. Przyjmując takie rozumienie pojęcia „wartość majątku” stwierdzić należy, że pod pojęciem tym rozumieć należy „wartość materialną stanu posiadania”. Na wartość składników majątkowych mają też wpływ długi funkcjonalnie związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. A zatem definicja majątku zasadniczo uwzględnia zarówno aktywa, jak i zobowiązania.

Zauważyć również należy, że stosownie do art. 4a pkt 2 ustawy CIT ilekroć w ustawie jest mowa o składnikach majątkowych oznacza to aktywa w rozumieniu ustawy o rachunkowości, pomniejszone o przejęte długi funkcjonalnie związane z prowadzoną działalnością gospodarczą zbywcy, o ile długi te nie zostały uwzględnione w cenie nabycia, o której mowa w art. 16g ust. 3.

Warto także zwrócić uwagę na fakt, że w przypadku składników majątkowych w postaci przedsiębiorstwa czy też zorganizowanej części przedsiębiorstwa, wartość ta uwzględnia nie tylko aktywa, ale również zobowiązania. Tym samym, wnioskować należy, że „wartość majątku” w świetle art. 16 ust. 1 pkt 8c lit. c należy utożsamiać z wartością rynkową wszystkich składników majątkowych (materialnych i niematerialnych), przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa uwzględniającą zobowiązania.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie m.in. w piśmie Szefa Krajowej Administracji Skarbowej z dnia 28 grudnia 2022 roku sygn. DOP4.8221.7.2022.CPXV zgodnie z którym: „W konsekwencji, za prawidłowe należy uznać stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym w przypadku odpłatnego zbycia udziałów w Spółce Przejmującej nabytych w związku z podziałem Spółki Dzielonej, koszty uzyskania przychodów powinny być ustalone w wysokości odpowiadającej części Wartości Podatkowej Akcji, w takiej proporcji, w jakiej pozostaje wartość majątku Części Wydzielanej do wartości majątku Spółki Dzielonej, gdzie przez „wartości majątku” należy rozumieć odpowiednio wartość rynkową Części Wydzielanej i wartość rynkową Spółki Dzielonej bezpośrednio przed podziałem”.

Jednocześnie zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT (do którego odwołuje się art. 16 ust. 1 pkt 8c lit. b), nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e.

Mając na uwadze powyższe oraz fakt iż udziały w P zostaną nabyte przez Spółkę w ramach umowy sprzedaży, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w przypadku odpłatnego zbycia udziałów w Spółce Przejmującej 1, w tym wydania w celu uregulowania innego zobowiązania, Spółka będzie uprawniona do rozpoznania kosztów uzyskania przychodów w wysokości wydatków poniesionych na nabycie udziałów w P zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT (tj. zgodnie z ceną określoną w umowie sprzedaży) w takiej proporcji, w jakiej pozostaje wartość rynkowa wydzielanej części majątku P do wartości rynkowej majątku P bezpośrednio przed podziałem.

Ad 2.

Jak wskazano w uzasadnieniu do pytania nr 1, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8c ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków poniesionych przez udziałowca spółek dzielonych na nabycie lub objęcie udziałów w tych spółkach w przypadku podziału spółek, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 1 pkt 8b; wydatki te stanowią koszt uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia udziałów spółki przejmującej, w wysokości:

a)ustalonej na podstawie art. 15 ust. 1k ustawy o CIT - jeżeli udziały w spółce przejmowanej lub dzielonej zostały objęte w zamian za wkład niepieniężny;

b)ustalonej zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT - jeżeli udziały w spółce przejmowanej lub dzielonej zostały nabyte albo objęte za wkład pieniężny;

c)wydatków na nabycie lub objęcie udziałów w spółce dzielonej, ustalonych zgodnie z lit. a lub b, w takiej proporcji, w jakiej pozostaje wartość wydzielanej części majątku spółki dzielonej do wartości jej majątku bezpośrednio przed podziałem; pozostała część kwoty tych wydatków stanowi koszt uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia udziałów spółki podzielonej przez wydzielenie.

Jednocześnie zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT (do którego odwołuje się art. 16 ust. 1 pkt 8c lit. b), nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e.

Mając na uwadze powyższe oraz fakt iż udziały w M zostaną nabyte przez Spółkę w ramach umowy sprzedaży, Wnioskodawca stoi na stanowisku że w przypadku odpłatnego zbycia udziałów w Spółce Przejmującej 2, w tym wydania w celu uregulowania innego zobowiązania, Spółka będzie uprawniona do rozpoznania kosztów uzyskania przychodów w wysokości wydatków poniesionych na nabycie udziałów w M zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT (tj. zgodnie z ceną określoną w umowie sprzedaży) w takiej proporcji, w jakiej pozostaje wartość rynkowa wydzielanej części majątku M do wartości rynkowej majątku M bezpośrednio przed podziałem.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie należy zaznaczyć, że pytania przedstawione przez Państwa we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wyznaczają zakres przedmiotowy tego wniosku. W związku z powyższym, wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (Państwa zapytania). Zatem, inne kwestie wynikające z opisu sprawy i własnego stanowiska, nieobjęte pytaniami, nie zostały rozpatrzone w niniejszej interpretacji.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 2587 ze zm., dalej: „ustawa o CIT”):

Powyższe oznacza, że podatnik ma prawo do odliczenia dla celów podatkowych wszelkich wydatków, pod warunkiem, iż nie zostały one wymienione w art. 16 ust. 1 ww. ustawy oraz że wykaże ich związek z prowadzoną działalnością, a ich poczynienie ma lub może mieć wpływ na możliwość powstania przychodu (w tym zachowania lub zabezpieczenia przychodów). Przepis ten konstytuuje więc zasadę, stosownie do której pomiędzy kosztem podatkowym oraz przychodami podatnika musi wystąpić związek przyczynowo-skutkowy.

Kosztem uzyskania przychodów będzie zatem taki koszt, który spełnia łącznie następujące warunki:

- został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),

- jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,

- pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

- poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,

- został właściwie udokumentowany,

- nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Katalog wydatków wyłączonych z kategorii kosztów podatkowych, o których mowa w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT ma charakter zamknięty.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych:

W tym miejscu wskazać należy, że w związku z tym, że pojęcie „wydatki” nie zostało zdefiniowane w ustawie o CIT, należy odnieść się do jego językowego znaczenia. Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego PWN pod red. Prof. M. Szymczaka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, „wydatek” to: suma, która ma być wydana albo suma wydana na coś, przy czym „wydać” oznacza: wyłożyć, wydatkować pieniądze na coś, zapłacić za coś. „Zapłacić” zaś to: dać pieniądze jako należność za pracę, za towar; wynagrodzić w pieniądzach (także w naturze); uiścić należność.

Zgodnie z przytoczonymi definicjami słownikowymi należy uznać, że pojęcie „wydatek” ma na gruncie ustawy o CIT bardzo szerokie znaczenie i powinno być rozumiane jako uiszczanie należności za coś – zarówno w formie pieniężnej, jak i niepieniężnej. Jednocześnie należy podkreślić, że żaden z przepisów ustawy nie ogranicza wskazanego pojęcia tylko i wyłącznie do wydatków pieniężnych podmiotu nabywającego składniki majątkowe.

Tak więc sformułowanie „wydatków na objęcie lub nabycie” zawarte w art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych będzie odnosiło się do wydatków zarówno pieniężnych, jak i niepieniężnych bezpośrednio warunkujących nabycie udziałów/akcji spółki, które są następnie zbywane, tj. wydatków, bez których poniesienia skuteczne nabycie tychże składników nie byłoby możliwe.

W przypadku podziału spółek, jeżeli przy podziale przez wydzielenie majątek przejmowany na skutek podziału oraz majątek pozostający w spółce stanowią zorganizowane części przedsiębiorstwa zastosowanie znajdzie przepis art. 16 ust. 1 pkt 8c lit. c ustawy o CIT.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8c ustawy o CIT:

W wyżej przywołanym przepisie ustawodawca wskazał sposób ustalania wysokości wydatków na nabycie lub objęcie udziałów (akcji) w spółce dzielonej zaliczanych do kosztów podatkowych w momencie odpłatnego zbycia udziałów (akcji) spółki przejmującej lub nowo zawiązanej, odnosząc się do proporcji, w jakiej pozostaje wartość wydzielanej części majątku spółki dzielonej do wartości jej majątku bezpośrednio przed podziałem. Ponadto wskazano, że pozostała część kwoty tych wydatków stanowi koszt uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia udziałów spółki podzielonej przez wydzielenie.

Zauważyć należy, że zastosowanie opisanej w art. 16 ust. 1 pkt 8c lit. c ustawy o CIT proporcji nie zostało w żaden sposób ograniczone przez ustawodawcę ze względu na sposób rozdzielenia pomiędzy dotychczasowych wspólników spółki dzielonej udziałów lub akcji w spółce wydzielonej.

W tym miejscu wyjaśnić należy, że choć treść przepisów art. 16 ust. 1 pkt 8c lit. c ustawy o CIT odnosi się indywidualnie do określania wysokości kosztów uzyskania przychodów u każdego ze wspólników posiadających udziały (akcje) spółki dzielonej, to jednak proporcję wskazaną w tym przepisie odnosić należy do całego majątku spółki dzielonej, czyli części tego majątku pozostającego w spółce oraz części tego majątku przejętej w wyniku podziału przez spółkę przejmującą.

W oparciu o taką proporcję wspólnik spółki dzielonej, poniesione przez siebie wydatki na objęcie lub nabycie udziałów (akcji) w spółce dzielonej powinien „przypisać” do posiadanych przez niego udziałów (akcji) w tej spółce po dokonanym podziale, oraz do uzyskanych udziałów (akcji) spółki przejmującej.

Tym samym, Wnioskodawca przy odpłatnym zbyciu udziałów spółki przejmowanej nabytych w związku z podziałem spółki dzielonej powinien ustalić koszty uzyskania przychodów w oparciu o proporcję określoną w art. 16 ust. 1 pkt 8c lit. c ustawy o CIT, tj. proporcję, w jakiej pozostaje wartość wydzielanej części majątku spółki dzielonej do wartości jej majątku bezpośrednio przed podziałem bez względu na dokonane ustalenia biznesowe w planie podziału.

Przedstawiona regulacja prawna nie budzi wątpliwości interpretacyjnych pod względem językowym, a niewątpliwie wykładnia językowa jest punktem wyjścia w procesie interpretacji przepisów prawa. Wynik wykładni językowej powinien być wprawdzie zweryfikowany dyrektywami wykładni systemowej i funkcjonalnej, jednakże nieprzekraczalną granicą wykładni przy użyciu obu tych dyrektyw stanowi dopuszczalne znaczenie językowe normy.

Zauważyć jednak należy, że w analizowanym przypadku wyniku wykładni literalnej nie podważa również wykładnia celowościowa.

Przepis art. 16 ust. 1 pkt 8c lit. c ustawy o CIT został w aktualnym brzmieniu wprowadzony do ustawy o CIT na mocy ustawy z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2017 r. poz. 2175, dalej: „Nowelizacja”). Jak wynika z uzasadnienia do zmian (druk sejmowy nr 1878): „Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami w przypadku zbycia akcji spółki, z której wydzielono część majątku w trybie podziału przez wydzielenie koszt uzyskania przychodów z tytułu takiego zbycia ustala się jako część wydatków poniesionych na nabycie lub objęcie akcji spółki dzielonej, ustaloną w proporcji bazującej na porównaniu wartości nominalnej unicestwianych udziałów spółki dzielonej do wartości nominalnej udziałów spółki dzielonej przed podziałem. Regulacja ta zakłada, iż proporcja ta odpowiada rzeczywistej relacji wartości wydzielanego majątku do wartości majątku przed podziałem. Taka sytuacja nie zawsze ma miejsce. Podatnicy kształtują bowiem relację między wartościami nominalnymi udziałów w sposób korzystny podatkowo, niezgodnie z celem ww. regulacji i bez uzasadnionej przyczyny ekonomicznej. Zaburzając proporcję opartą na relacji między wartościami nominalnymi, zbywając po podziale udziały lub akcje spółki dzielonej, uzyskują możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów nawet do 100% wydatków na ich nabycie, niezależnie od tego jaką wartość majątku po podziale udziały (akcje) te reprezentują i jaka jest relacja wartości majątku jaki pozostał w spółce dzielonej do jego wartości przed podziałem”.

Dokonana zmiana nie ograniczała się wyłącznie do odwołania się do wartości rynkowej majątku. Nowelizacja polegała na zmianie mierników branych pod uwagę przy wyliczaniu proporcji części kosztów nabycia lub objęcia udziałów (akcji) spółki dzielonej alokowanych do udziałów (akcji) spółki przejmującej lub nowo zawiązanej. I tak w stanie prawnym obowiązującym do 31 grudnia 2017 r. przepis art. 16 ust. 1 pkt 8c lit. c ustawy o CIT pozwalał na potrącenie wydatków na nabycie udziałów (akcji) spółki przejętej i dzielonej w dacie ich zbycia w odniesieniu do wielkości przypadających na podatnika. Zgodnie bowiem z powołanym przepisem w brzmieniu do 31 grudnia 2017 r. nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków poniesionych przez wspólnika spółek łączonych lub dzielonych na nabycie lub objęcie udziałów (akcji) w tych spółkach w przypadku połączenia lub podziału spółek, z zastrzeżeniem art. 10 ust. 1 pkt 6; wydatki te stanowią koszt uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) spółki przejmującej lub nowo zawiązanej, w wysokości wydatków na nabycie lub objęcie udziałów (akcji) w spółce dzielonej, ustalonych zgodnie z lit. a lub b, w takiej proporcji, w jakiej pozostaje u tego wspólnika wartość nominalna unicestwianych udziałów (akcji) w spółce dzielonej do wartości nominalnej udziałów (akcji) przed podziałem; pozostała część kwoty tych wydatków stanowi koszt uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) spółki podzielonej przez wydzielenie.

Natomiast od 1 stycznia 2018 r. o podziale kosztów decyduje wartość majątku obu spółek (pozostająca w spółce dzielonej i przypisywana do części wydzielanej). Zgodnie bowiem z art. 16 ust. 1 pkt 8c lit. c ustawy o CIT kosztami podatkowymi są „wydatki na nabycie lub objęcie udziałów (akcji) w spółce dzielonej (...) w takiej proporcji, w jakiej pozostaje wartość wydzielanej części majątku spółki dzielonej do wartości jej majątku bezpośrednio przed podziałem; pozostała część kwoty tych wydatków stanowi koszt uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) spółki podzielonej przez wydzielenie”.

Wynikający z art. 16 ust. 1 pkt 8c lit. c ustawy o CIT sposób ustalania kosztów uzyskania przychodów przy podziale przez wydzielenie nie narusza również ogólnych zasad wyrażonych w Dyrektywie Rady 2009/133/WE z dnia 19 października 2009 r. w sprawie wspólnego systemu opodatkowania mającego zastosowanie w przypadku łączenia, podziałów, podziałów przez wydzielenie, wnoszenia aktywów i wymiany udziałów dotyczących spółek różnych państw członkowskich oraz przeniesienia statutowej siedziby SE lub SCE z jednego państwa członkowskiego do innego państwa członkowskiego (Dz.Urz.UE.L Nr 310, str. 34; dalej: „Dyrektywa”. Istotą neutralności podatkowej zapewnianej przez regulacje Dyrektywy oraz implementujące Dyrektywę przepisy ustawy o CIT, jest brak opodatkowania podziału przez wydzielenie w momencie jego realizacji. Moment opodatkowania następuje w chwili zbycia składników majątkowych lub udziałów/akcji w spółce dzielonej lub przejmującej.

Powołany powyżej art. 16 ust. 1 pkt 8c ustawy o CIT ustawy o CIT odwołuje się do pojęcia „wartości majątku”.

Omawiane pojęcie nie zostało bezpośrednio zdefiniowane w przepisach ustawy podatkowej, zasadnym jest nadaniu mu rozumienia wynikającego z języka potocznego.

I tak:

-wg słownika języka polskiego (www.sjp.pwn.pl) „majątek” to „czyjś stan posiadania”;

-jak wskazano w wyroku z dnia 28 marca 2014 r. sygn. akt I ACa 1278/13: „Od pojęcia „mienia” należy odróżnić pojęcie „majątek”. Choć terminy te niekiedy uznaje się za tożsame, to jednak nie mają one identycznego zakresu pojęciowego. W doktrynie przyjmuje się bowiem, że wyraz majątek używany jest w dwóch znaczeniach: węższym, oznaczającym tylko aktywa, czyli prawa majątkowe posiadane przez podmiot, co może być utożsamiane z pojęciem mienia, oraz w znaczeniu szerszym, oznaczającym ogół praw i obowiązków majątkowych podmiotu prawa. Majątkiem są składniki mienia dające się wyodrębnić jako zespół aktywów, ale i zespół pasywów, będących przedmiotem obrotu, dziedziczenia, podstawą odpowiedzialności za zobowiązania, itp.”

-„Majątek - ogół praw majątkowych przysługujących określonemu podmiotowi prawa, na które składają się aktywa i pasywa, tj. prawa i obowiązki obciążające dany podmiot (w znaczeniu sensu largo); niekiedy pojęcie te obejmuje same aktywa (w znaczeniu sensu stricto). Poza majątkiem pozostają prawa osobiste, np. prawo do nazwiska”, Wielka Encyklopedia Prawa, red. prof. zw. dr hab. Brunon Hołyst, prof. zw. dr hab. Eugeniusz Smoktunowicz, wyd. Prawo i Praktyka Gospodarcza 2005,

-„Majątek spółki” - suma praw oraz innych składników majątkowych spółki posiadających wartość ekonomiczną. Do m. wchodzi również wartość wniesionych do s. wkładów wspólników i w chwili jej powstania ich suma może stanowić cały m. s., jednak w odróżnieniu od kapitału zakładowego, który jest wartością stałą, m. s. podlega ustawicznym zmianom. Wartość m. s. zależy od wartości praw i innych składników majątkowych s., a ponieważ m. ten obciążą zobowiązania s., można przyjąć, że wartość ta odpowiada różnicy między wartością sumy aktywów i zobowiązań s.” ibid.,

Z kolei, przez termin „wartość” należy rozumieć „to, ile coś jest warte pod względem materialnym”.

Natomiast zgodnie z Encyklopedią Zarządzania, wartość rynkowa jest najwyższą ceną po jakiej kupujący chce zakupić produkty lub usługi i najniższą na jaką może zgodzić się sprzedający. Jest również najbardziej prawdopodobną ceną jaką dany składnik aktywów mógłby otrzymać na zorganizowanym rynku. Wartość rynkowa może być zależna od sytuacji politycznej, preferencji kupujących lub sprzedających oraz koniunktury.

Stosownie natomiast do art. 4a pkt 2 ustawy CIT ilekroć w ustawie jest mowa o składnikach majątkowych oznacza to aktywa w rozumieniu ustawy o rachunkowości, pomniejszone o przejęte długi funkcjonalnie związane z prowadzoną działalnością gospodarczą zbywcy, o ile długi te nie zostały uwzględnione w cenie nabycia, o której mowa w art. 16g ust. 3.

Zatem definicja majątku zasadniczo uwzględnia zarówno aktywa, jak i zobowiązania.

Choć treść przepisów art. 16 ust. 1 pkt 8c lit. c ustawy CIT odnosi się indywidualnie do określania wysokości kosztów uzyskania przychodów u każdego ze wspólników posiadających udziały (akcje) spółki dzielonej, to jednak proporcję wskazaną w tym przepisie odnosić należy do całego majątku spółki dzielonej, czyli części tego majątku pozostającego w spółce oraz części tego majątku przejętej w wyniku podziału przez spółkę przejmującą. W oparciu o taką proporcję wspólnik spółki dzielonej, poniesione przez siebie wydatki na objęcie lub nabycie udziałów (akcji) w spółce dzielonej powinien „przypisać” do posiadanych przez niego udziałów (akcji) w tej spółce po dokonanym podziale, oraz do uzyskanych udziałów (akcji) spółki przejmującej.

Natomiast „wartość majątku” w świetle art. 16 ust. 1 pkt 8c ustawy o CIT powinna być rozumiana jako jego wartość rynkowa. Jednakże w odniesieniu do kwestii uwzględniania w tej wartości przejmowanych zobowiązań - „wartość majątku” - należy rozumieć jako wartość rynkową wszelkich składników majątkowych (materialnych i niematerialnych) przedsiębiorstwa i ZCP uwzględniającą zobowiązania.

Przechodząc do wyjaśnienia pojęcia „odpłatnego zbycia” użytego w omawianym przepisie, wskazać należy że  termin ten oznacza każde przeniesienie prawa własności nieruchomości lub praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową. Termin odpłatne zbycie obejmuje zatem szeroki zakres umów. W myśl art. 155 Kodeksu cywilnego - umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. Tym samym określenie „zbycie” odnosi się do wszystkich przypadków przeniesienia własności, nie ogranicza się wyłącznie do sprzedaży czy zamiany, lecz ma zastosowanie do wszystkich czynności prawnych, których skutkiem jest przeniesienie prawa własności do całej rzeczy lub udziału. Pod pojęciem „odpłatnego zbycia” należy rozumieć zatem każde zdarzenie i każdą czynność prawną, w wyniku których dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości lub praw (lub udziału w nich) za wynagrodzeniem. Terminem przeciwstawnym do zbycia odpłatnego jest zbycie nieodpłatne, to jest takie, gdy za zbytą rzecz lub prawo zbywca nie otrzymuje świadczenia wzajemnego, przenosząc ich własność pod tytułem darmym.

Należy podkreślić, że „płatność” nie musi mieć charakteru pieniężnego w postaci konkretnego przepływu gotówkowego. Płatność może oznaczać również uzyskanie świadczenia wzajemnego w postaci zapłaty w naturze (otrzymanie w zamian innych rzeczy lub praw), działania, zaniechania lub znoszenia. Innymi słowy, pod pojęciem płatności nie należy rozumieć wyłącznie zapłaty ceny w pieniądzu (zwiększenie aktywów zbywcy) - płatnością może być również zwolnienie z długu, czy potrącenie wzajemnych, wymagalnych wierzytelności (zmniejszenie pasywów zbywcy).

Zgodnie z art. 453 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Świadczenie w miejsce wykonania (datio in solutum) jest umową, na mocy której obie strony (dłużnik i wierzyciel) wyrażają zgodę na umorzenie istniejącego dotąd zobowiązania, jeśli dłużnik zamiast pierwotnie ustalonego, spełni inne świadczenie. Przyjmuje się, że umowa, o której mowa w ww. przepisie ma charakter odpłatnej umowy rozporządzającej, gdyż wierzyciel w miejsce dotychczasowego roszczenia uzyskuje inne. Płatność za świadczenie (wynagrodzenie) nie musi mieć bowiem charakteru pieniężnego, może oznaczać również uzyskanie świadczenia wzajemnego w postaci zapłaty w naturze (otrzymanie w zamian innych rzeczy lub praw), działania, zaniechania lub znoszenia.

Zatem przeniesienie udziałów w Spółkach Przejmujących w ramach datio in solutum w zamian za uregulowanie innego zobowiązania wobec osoby trzeciej, jest odpłatnym zbyciem udziałów o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 8c ustawy o CIT - nie następuje bowiem pod tytułem darmym.

Reasumując stanowisko Wnioskodawcy - w zakresie ustalenia, czy:

- w przypadku odpłatnego zbycia udziałów w Spółce Przejmującej 1, Spółka będzie uprawniona do rozpoznania kosztów uzyskania przychodów w wysokości wydatków poniesionych na nabycie udziałów w P w takiej proporcji, w jakiej pozostaje wartość rynkowa wydzielanej części majątku P do wartości rynkowej majątku P bezpośrednio przed podziałem – jest prawidłowe;

- w przypadku odpłatnego zbycia udziałów w Spółce Przejmującej 2, Spółka będzie uprawniona do rozpoznania kosztów uzyskania przychodów w wysokości wydatków poniesionych na nabycie udziałów w M w takiej proporcji, w jakiej pozostaje wartość rynkowa wydzielanej części majątku M do wartości rynkowej majątku M bezpośrednio przed podziałem – jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych należy stwierdzić, że zostały także wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla Organu wydającego przedmiotową interpretację. Powołane interpretacje nie stanowią źródła prawa, wiążą strony w konkretnej indywidualnej sprawie, więc zawartych w nich stanowisk organów podatkowych nie można wprost przenosić na grunt innej sprawy. Każdą sprawę tut. Organ jest zobowiązany rozpatrywać indywidualnie.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny/zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzePlarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzePlarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.