Interpretacja indywidualna z dnia 9 października 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB1-2.4010.393.2023.1.AK
1. Czy ewentualny przychód uzyskany przez Wspólnika z tytułu dobrowolnego umorzenia udziałów w Spółce podlegałby opodatkowaniu w Polsce, a Spółka zobowiązana byłaby do poboru podatku od powstałego dochodu? 2. Czy Spółka powinna rozpoznać przychód, o którym mowa w art. 14a ustawy o CIT, tj. przychód w wysokości wartości rynkowej zobowiązania z tytułu zbycia w celu umorzenia udziałów (akcji) w Spółce? 3. Czy ewentualny dochód (strata) Spółki powinna zostać ustalona w wysokości różnicy pomiędzy wartością przychodu rozpoznanego na podstawie art. 14a ust. 1 ustawy o CIT, a kosztami uzyskania przychodu w wysokości wartości wydatków poniesionych przez Spółkę na nabycie lub objęcie udziałów w spółce (zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT)? 4. Czy ewentualny przychód Spółki, o którym mowa w art. 14a ust. 1 ustawy o CIT, powinien zostać zaliczony do przychodów z zysków kapitałowych, o których mowa w art. 7b ust. 1 ustawy o CIT?
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób prawnych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
8 sierpnia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z tego samego dnia o wydanie interpretacji indywidualnej, dotyczący podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia:
1) czy ewentualny przychód uzyskany przez Wspólnika z tytułu dobrowolnego umorzenia udziałów w Spółce podlegałby opodatkowaniu w Polsce, a Spółka zobowiązana byłaby do poboru podatku od powstałego dochodu,
2) czy Spółka powinna rozpoznać przychód, o którym mowa w art. 14a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, tj. przychód w wysokości wartości rynkowej zobowiązania z tytułu zbycia w celu umorzenia udziałów (akcji) w Spółce, uregulowanego poprzez wykonanie świadczenia niepieniężnego w postaci przeniesienia na rzecz Wspólnika własności udziałów w spółce (…),
3) w przypadku uznania stanowiska Spółki w zakresie pytania nr 2 za prawidłowe, czy ewentualny dochód (strata) Spółki powinna zostać ustalona w wysokości różnicy pomiędzy wartością przychodu rozpoznanego na podstawie art. 14a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a kosztami uzyskania przychodu w wysokości wartości wydatków poniesionych przez Spółkę na nabycie lub objęcie udziałów w spółce (…) (zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych),
4) w przypadku uznania stanowiska Spółki w zakresie pytania nr 2 za prawidłowe, czy ewentualny przychód Spółki, o którym mowa w art. 14a ust. 1 ustawy o CIT, powinien zostać zaliczony do przychodów z zysków kapitałowych, o których mowa w art. 7b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Treść wniosku jest następująca.
Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem
1) Zainteresowany będący stroną postępowania
(…) (dalej: „Spółka”)
2) Zainteresowany niebędący stroną postępowania
(…) (dalej: „Wspólnik”)
Opis zdarzenia przyszłego
(…) sp. z o.o. (dalej: „Wnioskodawca” lub „Spółka”) jest polskim rezydentem podatkowym podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych od całości osiąganych dochodów. Rok obrotowy Spółki obejmuje okres od 1 października do 30 września. Spółka została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym w 2001 r.
Spółka należy do Grupy (…) (dalej: „Grupa”). Grupa jest (…). Grupa produkuje (…).
Spółka posiada udziały w wielu podmiotach, w tym w spółce (…) Ltd. (dalej: „…”) będącej kanadyjskim rezydentem podatkowym.
Jedynym wspólnikiem Spółki jest spółka (…) z siedzibą (…) Kanada (dalej: „Wspólnik”) będąca kanadyjskim rezydentem podatkowym.
Grupa planuje przeprowadzenie reorganizacji, której celem jest uporządkowanie jej struktury kapitałowej i organizacyjnej. Zamierzeniem reorganizacji jest doprowadzenie do struktury końcowej, w ramach której pod główną spółką w danym kraju mają znajdować się aktywa związane tylko i wyłącznie z daną jurysdykcją (obecnie Spółka posiada udziały zarówno w spółkach polskich, jak i w kanadyjskiej). Należy bowiem wskazać, że w skład Grupy wchodzi (…).
Reorganizacja pozwoli przy tym na bardziej klarowną prezentację wyników finansowych uzyskiwanych w danych jurysdykcjach i usprawnienie procesu decyzyjnego i zarządczego w Grupie.
W ramach powyższego, Spółka planuje zatem przeniesienie własności udziałów w spółce kanadyjskiej (…) do swojego Wspólnika.
Co istotne, celem reorganizacji jest przeprowadzenie jej w sposób nieangażujący środków pieniężnych - w przeciwnym wypadku transakcje dokonywane w ramach reorganizacji wymagałyby pozyskania dodatkowego finansowania (co wiązałoby się z poniesieniem przez Grupę dodatkowych kosztów). Transakcja nieangażująca środków pieniężnych jest zatem rozwiązaniem realizującym cele ekonomiczne i gospodarcze Grupy w najpełniejszy sposób.
W konsekwencji, Grupa planuje przeprowadzenie tego transferu poprzez dobrowolne umorzenie udziałów w Spółce na podstawie art. 199 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 1467 ze zm. - dalej: „KSH”). Część udziałów posiadanych przez Wspólnika zostanie zatem umorzona za jego zgodą w drodze nabycia udziałów przez Spółkę.
Podstawą dobrowolnego umorzenia udziałów będzie uchwała zgromadzenia wspólników Spółki wyrażająca zgodę na umorzenie posiadanych udziałów, określająca podstawę prawną umorzenia oraz wynagrodzenie przysługujące Wspólnikowi za umarzane udziały.
Wynagrodzenie za umarzane udziały byłoby wypłacone przez Spółkę na rzecz Wspólnika w formie niepieniężnej, tj. w formie przeniesienia własności wszystkich udziałów posiadanych w spółce (…) na rzecz Wspólnika. W efekcie jedynym udziałowcem spółki (…) stałby się Wspólnik.
Spółka zakłada przy tym, że wynagrodzenie za umarzane udziały będzie odpowiadało wartości rynkowej umarzanych udziałów, która to wartość będzie jednocześnie odpowiadać wartości rynkowej udziałów posiadanych w spółce (…).
Spółka wskazuje również, że na ostatni dzień ostatniego roku obrotowego Spółka nie spełniała definicji spółki nieruchomościowej, o której mowa w art. 4a pkt 35 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 2587 ze zm. - dalej: „ustawa o CIT”), tj.:
- choć wartość bilansowa nieruchomości położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw do nich, posiadanych przez Spółkę bezpośrednio lub pośrednio, przekroczyła 10 mln zł, to:
- wartość bilansowa nieruchomości położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw do takich nieruchomości, posiadanych bezpośrednio lub pośrednio, nie stanowiła co najmniej 50% łącznej wartości bilansowej aktywów (jako że wartość bilansowa nieruchomości położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw do takich nieruchomości, posiadanych bezpośrednio lub pośrednio przez Spółkę, stanowiła ok. 10% łącznej wartości bilansowej aktywów);
- przychody podatkowe Spółki z tytułu najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy, leasingu i innych umów o podobnym charakterze lub z przeniesienia własności, których przedmiotem są nieruchomości lub prawa do nieruchomości, o których mowa w art. 3 ust. 3 pkt 4 ustawy o CIT, oraz z tytułu udziałów w innych spółkach nieruchomościowych, nie stanowiły co najmniej 60% przychodów podatkowych Spółki.
Spółka wskazuje również, że na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym składany jest wniosek, nieruchomości położone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa do takich nieruchomości nie stanowiły, bezpośrednio lub pośrednio, co najmniej 50% łącznej wartości aktywów Spółki. Spółka zakłada, że warunek ten będzie spełniony również na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym zostanie przeprowadzone dobrowolne umorzenie udziałów w Spółce.
W związku z powyżej zaprezentowanym zdarzeniem przyszłym, Zainteresowani zamierzają potwierdzić swoje stanowisko w zakresie skutków podatkowych planowanej reorganizacji polegającej na dobrowolnym umorzeniu udziałów Spółki za wynagrodzeniem wypłaconym Wspólnikowi w formie niepieniężnej, tj. w formie przeniesienia własności udziałów w spółce zależnej (…).
Pytania
1. Czy ewentualny przychód uzyskany przez Wspólnika z tytułu dobrowolnego umorzenia udziałów w Spółce podlegałby opodatkowaniu w Polsce, a Spółka zobowiązana byłaby do poboru podatku od powstałego dochodu?
2. Czy Spółka powinna rozpoznać przychód, o którym mowa w art. 14a ustawy o CIT, tj. przychód w wysokości wartości rynkowej zobowiązania z tytułu zbycia w celu umorzenia udziałów (akcji) w Spółce, uregulowanego poprzez wykonanie świadczenia niepieniężnego w postaci przeniesienia na rzecz Wspólnika własności udziałów w spółce (…)?
3. W przypadku uznania stanowiska Spółki w zakresie pytania nr 2 za prawidłowe, czy ewentualny dochód (strata) Spółki powinna zostać ustalona w wysokości różnicy pomiędzy wartością przychodu rozpoznanego na podstawie art. 14a ust. 1 ustawy o CIT, a kosztami uzyskania przychodu w wysokości wartości wydatków poniesionych przez Spółkę na nabycie lub objęcie udziałów w spółce (…) (zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT)?
4. W przypadku uznania stanowiska Spółki w zakresie pytania nr 2 za prawidłowe, czy ewentualny przychód Spółki, o którym mowa w art. 14a ust. 1 ustawy o CIT, powinien zostać zaliczony do przychodów z zysków kapitałowych, o których mowa w art. 7b ust. 1 ustawy o CIT?
Państwa stanowisko w sprawie
Ad 1.
W ocenie Zainteresowanych, ewentualny przychód Wspólnika z tytułu dobrowolnego umorzenia udziałów w Spółce nie będzie podlegał opodatkowaniu w Polsce, a w konsekwencji Spółka nie będzie zobowiązana do poboru podatku jako płatnik.
Ad 2.
W ocenie Zainteresowanych, Spółka powinna rozpoznać przychód w wysokości zobowiązania uregulowanego w następstwie świadczenia niepieniężnego, tj. w wysokości ustalonego wynagrodzenia za umorzone udziały w Spółce, która to z kolei powinna odpowiadać wartości rynkowej umarzanych udziałów.
Ad 3.
W ocenie Zainteresowanych, ewentualny dochód (strata) Spółki powinien zostać ustalony w wysokości różnicy pomiędzy wartością przychodu rozpoznanego na podstawie art. 14a ust. 1 ustawy o CIT, a kosztami uzyskania przychodu w wysokości wartości wydatków poniesionych przez Spółkę na nabycie lub objęcie udziałów w spółce (…) (zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT).
Ad 4.
W ocenie Zainteresowanych, ewentualny przychód Spółki rozpoznany na podstawie art. 14a ust. 1 ustawy o CIT powinien zostać zaliczony do przychodów z zysków kapitałowych, o których mowa w art. 7b ust. 1 ustawy o CIT. Ewentualny dochód lub strata Spółki będzie zatem dochodem lub stratą ze źródła przychodów osiągniętych z zysków kapitałowych.
Uzasadnienie stanowiska Zainteresowanych
Ad 1.
Zgodnie z art. 199 ust. 1 KSH udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe).
Stosownie do art. 199 § 2 KSH, umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział.
Jak wynika z powyższego, spółka umarzająca udziały w drodze dobrowolnego umorzenia nabywa udziały celem ich umorzenia, tzn. ich prawnego unicestwienia. Prawne unicestwienie udziałów polega na wygaśnięciu wszelkich praw, zarówno o charakterze majątkowym, jak i korporacyjnym wynikających z umarzanych udziałów.
Dobrowolne umorzenie udziałów polega zatem na nabyciu tych udziałów przez spółkę od udziałowca, a następnie ich umorzenie przez samą spółkę. Skutki podatkowe takiego umorzenia powinny być zatem zakwalifikowane jako zbycie przez takiego udziałowca posiadanych udziałów bądź akcji w spółce. Takie stanowisko zostało przykładowo potwierdzone w wyroku WSA w Szczecinie z 29 października 2019 r. (sygn. akt I SA/Sz 468/19).
Zgodnie z art. 7b ust. 1 pkt 3 lit. a) ustawy o CIT, przychód ze zbycia udziału (akcji), w tym ze zbycia dokonanego celem ich umorzenia stanowi tzw. inny przychód z udziału (akcji) w osobie prawnej lub spółce, o której mowa w art. 1 ust. 3 ustawy o CIT, który to przychód zaliczony jest do przychodów z zysków kapitałowych.
W opinii Zainteresowanych, z uwagi na okoliczność, że Wspólnik jest kanadyjskim rezydentem podatkowym, będzie on podlegał obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągnął na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (por. art. 3 ust. 2 ustawy o CIT).
Za dochody (przychody) osiągane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy o CIT, uważa się w szczególności dochody (przychody) m.in.:
1. z tytułu przeniesienia własności udziałów (akcji) w spółce, ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną lub tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym, instytucji wspólnego inwestowania lub innej osobie prawnej i praw o podobnym charakterze lub z tytułu należności będących następstwem posiadania tych udziałów (akcji), ogółu praw i obowiązków, tytułów uczestnictwa lub praw - jeżeli co najmniej 50% wartości aktywów tej spółki, spółki niebędącej osobą prawną, tego funduszu inwestycyjnego, tej instytucji wspólnego inwestowania lub osoby prawnej, bezpośrednio lub pośrednio, stanowią nieruchomości położone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa do takich nieruchomości (por. art. 3 ust. 3 pkt 4 ustawy o CIT);
2. z tytułu przeniesienia własności udziałów (akcji), ogółu praw i obowiązków, tytułów uczestnictwa lub praw o podobnym charakterze w spółce nieruchomościowej (por. art. 3 ust. 3 pkt 4a ustawy o CIT).
Zgodnie z art. 26aa ust. 1 ustawy o CIT, spółka nieruchomościowa, której udziały (akcje), ogół praw i obowiązków, tytuły uczestnictwa lub prawa o podobnym charakterze są zbywane, jest obowiązana wpłacić na rachunek właściwego urzędu skarbowego, jako płatnik, zaliczkę na podatek od dochodu z tego tytułu w wysokości 19%, w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał dochód, jeżeli:
1) stroną dokonującą zbycia jest podmiot niemający siedziby lub zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub osoba fizyczna niemająca miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz
2) przedmiotem transakcji zbycia są udziały (akcje) dające co najmniej 5% praw głosu w spółce albo ogół praw i obowiązków dający co najmniej 5% prawa do udziału w zysku spółki niebędącej osobą prawną, albo co najmniej 5% ogólnej liczby tytułów uczestnictwa lub praw o podobnym charakterze, w spółce nieruchomościowej.
W przypadku osiągnięcia przez podatnika niebędącego polskim rezydentem podatkowym przychodu (dochodu) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, należy również mieć na uwadze postanowienia umów o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartych pomiędzy państwem siedziby podatnika, a państwem, w którym osiągnął dochód (przychód) podlegający opodatkowaniu.
Stosownie do postanowień Konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Kanadą w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, podpisanej w Ottawie dnia 14 maja 2012 r. (dalej: „UPO”), zmodyfikowanej przez Konwencję wielostronną implementującą środki traktatowego prawa podatkowego mające na celu zapobieganie erozji podstawy opodatkowania i przenoszeniu zysku, podpisaną przez Polskę i Kanadę dnia 7 czerwca 2017 r. (dalej: „MLI”), dla celów UPO, zyski uzyskane przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Umawiającego się Państwa z tytułu przeniesienia własności udziałów lub akcji lub porównywalnych praw, takich jak prawa w spółce osobowej lub truście, mogą być opodatkowane w drugim Umawiającym się Państwie, jeżeli w jakimkolwiek momencie w okresie 365 dni poprzedzających przeniesienie własności tych udziałów lub akcji lub porównywalnych praw ich wartość pochodziła bezpośrednio lub pośrednio w więcej niż 50% z majątku nieruchomego (nieruchomości) położonego na terytorium tego drugiego Umawiającego się Państwa (por. art. 9 ust. 4 MLI, który zastąpił art. 13 ust. 4 UPO).
W opinii Zainteresowanych, mając na uwadze okoliczności przedstawione w opisie zdarzenia przyszłego, ewentualny przychód Wspólnika rozpoznany wskutek zbycia udziałów w Spółce na rzecz Spółki w celu ich dobrowolnego umorzenia nie powinien zostać zakwalifikowany jako przychód osiągnięty na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w rozumieniu art. 3 ust. 3 ustawy o CIT.
Przy założeniu, że nieruchomości położone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa do takich nieruchomości nie będą stanowiły 50% łącznej wartości aktywów Spółki na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym zostanie przeprowadzone dobrowolne umorzenie udziałów, przeniesienie własności udziałów (akcji) w Spółce na jej rzecz w drodze dobrowolnego umorzenia udziałów nie doprowadzi do powstania przychodu osiągniętego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez Wspólnika na podstawie art. 3 ust. 3 pkt 4 ustawy o CIT.
W szczególności z uwagi na okoliczność, że Spółka nie spełnia warunków do uznania ją za spółkę nieruchomościową w rozumieniu art. 4a pkt 35 ustawy o CIT, przeniesienie własności udziałów w Spółce na jej rzecz nie doprowadzi do powstania przychodu osiągniętego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez Wspólnika na podstawie art. 3 ust. 3 pkt 4a ustawy o CIT.
Z uwagi na powyższe, zdaniem Zainteresowanych, ewentualny przychód uzyskany przez Wspólnika z tytułu dobrowolnego umorzenia udziałów w Spółce nie będzie podlegać opodatkowaniu w Polsce. W konsekwencji powyższego, Spółka nie będzie też zobowiązana do poboru podatku na podstawie art. 26aa ust. 1 ustawy o CIT.
Ad 2.
Zgodnie z art. 14a ust. 1 ustawy o CIT, w przypadku gdy podatnik przez wykonanie świadczenia niepieniężnego reguluje w całości albo w części zobowiązanie, w tym z tytułu zaciągniętej pożyczki (kredytu), dywidendy, umorzenia albo zbycia w celu umorzenia udziałów (akcji), podziału pomiędzy wspólników (akcjonariuszy) majątku likwidowanej spółki albo spółdzielni, przychodem takiego podatnika jest wysokość zobowiązania uregulowanego w następstwie takiego świadczenia. Jeżeli jednak wartość rynkowa świadczenia niepieniężnego jest wyższa niż wysokość zobowiązania uregulowanego tym świadczeniem, przychód ten określa się w wysokości wartości rynkowej świadczenia niepieniężnego. Przepisy art. 14 ust. 1-3 ustawy o CIT stosuje się odpowiednio.
We wskazanym przepisie ustawodawca wymienił niektóre kategorie zobowiązań, które mogą być regulowane w drodze świadczenia niepieniężnego. Kategorie zawarte w tym przepisie mają charakter przykładowy, o czym świadczy użyty w treści przepisu zwrot „w tym z tytułu”. Przepis art. 14a ust. 1 ustawy o CIT swoją dyspozycją obejmuje zatem zasadniczo wszelkie przypadki uregulowania zobowiązania poprzez wykonanie świadczenia niepieniężnego.
Zdaniem Zainteresowanych, w przypadku Spółki zostaną spełnione przesłanki do wystąpienia przychodu, o którym mowa w ww. przepisie. Spółka wykona bowiem świadczenie niepieniężne w postaci przeniesienia własności udziałów w (…) w celu uregulowania zobowiązania wobec Wspólnika z tytułu wynagrodzenia za umorzone udziały w Spółce należnego tytułem dobrowolnego umorzenia (tj. wynagrodzenia za udziały Spółki nabyte przez Spółkę w celu ich umorzenia).
W konsekwencji Spółka rozpozna przychód, o którym mowa w art. 14a ust. 1 ustawy o CIT, w wysokości zobowiązania uregulowanego w następstwie świadczenia niepieniężnego, tj. w wysokości ustalonego wynagrodzenia za umorzone udziały, która to z kolei powinna odpowiadać wartości rynkowej umarzanych udziałów.
Ad 3.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.
Jednocześnie zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych.
W konsekwencji, wydatki na objęcie lub nabycie udziałów w spółce (…) mogą stanowić koszty uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów. Przeniesienie własności udziałów w spółce (…) będzie stanowiło wykonanie zobowiązania Spółki wobec Wspólnika z tytułu wynagrodzenia za udziały Spółki zbyte na jej rzecz w celu dobrowolnego ich umorzenia. W konsekwencji zatem, w opinii Zainteresowanych, świadczenie dokonane przez Spółkę w ramach tzw. „datio in solutum” należy rozpatrywać na równi z odpłatnym zbyciem udziałów w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT (por. interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 5 sierpnia 2021 r., 0114-KDIP2-2.4010.173.2021.1.AG; interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 24 maja 2016 r., IBPB-1-2/4510-352/16/BD).
W opinii Zainteresowanych, Spółka będzie zatem uprawniona do rozpoznania kosztu uzyskania przychodu, o którym mowa w art. 14a ust. 1 ustawy o CIT, w wysokości wartości wydatków poniesionych na objęcie lub nabycie udziałów w spółce (…) (por. art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT a contrario).
Dochodem lub stratą rozpoznanymi na skutek uregulowania zobowiązania przez Spółkę z tytułu wynagrodzenia za umorzone (zbyte na rzecz Spółki w celu ich umorzenia) udziały, będzie zatem różnica pomiędzy wynagrodzeniem ustalonym z tytułu dobrowolnego umorzenia udziałów, które powinno być równe wartości rynkowej umarzanych udziałów Spółki lub też wartością rynkową udziałów w spółce (…) (jeżeli ta wartość będzie przewyższała wartość umarzanych udziałów), a wartością wydatków poniesionych na ich objęcie lub nabycie.
Ad 4.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o CIT, przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów. Dochodem ze źródła przychodów jest zasadniczo nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów (por. art. 7 ust. 2 ustawy o CIT).
Przychodami z zysków kapitałowych są poszczególne kategorie przychodów wymienione w art. 7b ust. 1 ustawy o CIT. W zakresie niektórych kategorii ich zbiór ma charakter otwarty - dotyczy to w szczególności przychodów z udziału w zyskach osób prawnych (art. 7b ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT) oraz innych przychodów z udziału (akcji) w osobie prawnej lub spółce, o której mowa w art. 1 ust. 3 ustawy o CIT (art. 7b ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT). Oznacza to, że w tym zakresie katalog przychodów może obejmować inne przychody niż te wymienione wprost w ww. przepisach.
Zgodnie z art. 7b ust. 1 pkt 3 lit. a) ustawy o CIT, za przychody z zysków kapitałowych uważa się m.in. inne przychody z udziału (akcji) w osobie prawnej lub spółce, o której mowa w art. 1 ust. 3 ustawy o CIT, w tym przychody ze zbycia udziału (akcji), w tym ze zbycia dokonanego ich umorzenia. Zbycie udziałów (akcji) należy przy tym interpretować szeroko, tj. zarówno zbycie w drodze umowy sprzedaży, ale również każde inne przeniesienie własności składnika majątku na osobę trzecią. Należy więc przyjąć, że każde zbycie obejmuje również przeniesienie własności składnika majątku w ramach umowy tzw. datio in solutum (por. interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 3 października 2022 r., 0111-KDIB1-3.4010.408.2021.7.PC; interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 5 sierpnia 2021 r., 0114-KDIP2-2.4010.173.2021.1.AG).
Mając na uwadze, że przeniesienie własności udziałów w spółce (…) na rzecz Wspólnika zostanie wykonane w celu uregulowania zobowiązania z tytułu wynagrodzenia za umorzone udziały w Spółce (tj. uregulowania zobowiązania na podstawie datio in solutum), w opinii Zainteresowanych, przychód rozpoznany przez Spółkę z tego tytułu (na podstawie art. 14a ust. 1 ustawy o CIT), powinien zostać zakwalifikowany jako przychód z zysków kapitałowych. Przychód ten byłby bowiem konsekwencją zbycia udziału (akcji) w spółce (…), których własność byłaby przeniesiona na rzecz Wspólnika w celu uregulowania zobowiązania ciążącego na Spółce z tytułu wynagrodzenia za umorzone udziały w Spółce.
W konsekwencji zatem, ewentualny przychód Spółki rozpoznany na podstawie art. 14a ust. 1 ustawy o CIT należy zakwalifikować jako przychód ze zbycia udziału (akcji) lub podobny przychód z udziału (akcji) w osobie prawnej, o którym mowa w art. 7b ust. 1 pkt 3 lit. a) ustawy o CIT.
Oznacza to zatem, że - zdaniem Zainteresowanych - ewentualny dochód lub strata Spółki rozpoznane wskutek dokonania transakcji (uregulowania zobowiązania z tytułu wynagrodzenia za udziały Spółki nabyte przez nią w celu ich umorzenia poprzez przeniesienie na rzecz Wspólnika własności udziałów w spółce zależnej …) będzie zatem dochodem lub stratą ze źródła przychodów osiągniętych z zysków kapitałowych.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które Państwo przedstawili we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2587 ze zm., dalej: „ustawy o CIT”):
Podatnicy, jeżeli mają siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania.
Z kolei zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy o CIT:
Podatnicy, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
W myśl art. 3 ust. 3 ustawy o CIT:
Za dochody (przychody) osiągane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników, o których mowa w ust. 2, uważa się w szczególności dochody (przychody) z:
1)wszelkiego rodzaju działalności prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w tym poprzez położony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zagraniczny zakład;
2)położonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieruchomości lub praw do takiej nieruchomości, w tym ze zbycia jej w całości albo w części lub zbycia jakichkolwiek praw do takiej nieruchomości;
3)papierów wartościowych oraz pochodnych instrumentów finansowych niebędących papierami wartościowymi, dopuszczonych do publicznego obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ramach regulowanego rynku giełdowego, w tym uzyskane ze zbycia tych papierów albo instrumentów oraz z realizacji praw z nich wynikających;
4)tytułu przeniesienia własności udziałów (akcji) w spółce, ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną lub tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym, instytucji wspólnego inwestowania lub innej osobie prawnej i praw o podobnym charakterze lub z tytułu należności będących następstwem posiadania tych udziałów (akcji), ogółu praw i obowiązków, tytułów uczestnictwa lub praw - jeżeli co najmniej 50% wartości aktywów tej spółki, spółki niebędącej osobą prawną, tego funduszu inwestycyjnego, tej instytucji wspólnego inwestowania lub osoby prawnej, bezpośrednio lub pośrednio, stanowią nieruchomości położone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa do takich nieruchomości;
4a) tytułu przeniesienia własności udziałów (akcji), ogółu praw i obowiązków, tytułów uczestnictwa lub praw o podobnym charakterze w spółce nieruchomościowej;
5)tytułu należności regulowanych, w tym stawianych do dyspozycji, wypłacanych lub potrącanych, przez osoby fizyczne, osoby prawne albo jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, mające miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, niezależnie od miejsca zawarcia umowy i wykonania świadczenia;
6)niezrealizowanych zysków, o których mowa w rozdziale 5a.podatnicy, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Określając podmiotowy zakres obowiązywania ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawodawca polski przyjął dwie zasady: nieograniczonego obowiązku podatkowego, dotyczącego osób prawnych mających siedzibę lub zarząd w Polsce (zasada rezydencji - art. 3 ust. 1 ustawy o CIT) i ograniczonego obowiązku podatkowego, dotyczącego tych osób prawnych, które nie mają siedziby lub zarządu w Polsce (zasada źródła - wyrażona w art. 3 ust. 2 ustawy o CIT).
Zasada ograniczonego obowiązku podatkowego wynika z zasady źródła, która wiąże się z opodatkowaniem dochodu powstałego na terytorium państwa polskiego bez względu na miejsce (kraj), w którym podatnik ma siedzibę lub zarząd.
Powyższa zasada w szczególności ma zastosowanie w sytuacji, gdy zagraniczny podmiot zbywa nieruchomości znajdujące się na terytorium Polski, bądź dokonuje zbycia posiadanych (bezpośrednio, bądź pośrednio) udziałów w spółce, których podstawę istnienia stanowią te nieruchomości. Uzyskana w tym zakresie wartość przychodów pozostaje bowiem w korelacji z dochodami pochodzącymi z nieruchomości osiąganymi poprzez spółkę polską.
Jednakże jak wynika z pkt 4a dodanego do art. 3 ust. 3 ustawy o CIT opodatkowaniu na terytorium Polski podlega również przeniesienie własności udziałów (akcji), ogółu praw i obowiązków, tytułów uczestnictwa lub praw o podobnym charakterze w spółce nieruchomościowej, który to przepis stanowi niezależną od wskazanej w art. 3 ust. 3 pkt 4 ustawy o CIT, podstawę powstania obowiązku podatkowego na terytorium Polski.
Z uwagi na powyższe zbycie przez podmiot zagraniczny udziałów polskiej spółki nieruchomościowej rodzi dla tego podmiotu na terytorium Polski powstanie obowiązku podatkowego.
W świetle przepisów ustawy o CIT, tzw. spółkę nieruchomościową zdefiniowano w art. 4a pkt 35 ustawy o CIT.
Zgodnie z ww. przepisem:
Ilekroć w ustawie jest mowa o spółce nieruchomościowej – oznacza to podmiot inny niż osoba fizyczna, obowiązany do sporządzania bilansu na podstawie przepisów o rachunkowości, w którym:
a)na pierwszy dzień roku podatkowego, a w przypadku gdy spółka nieruchomościowa nie jest podatnikiem podatku dochodowego - na pierwszy dzień roku obrotowego, co najmniej 50% wartości rynkowej aktywów, bezpośrednio lub pośrednio, stanowiła wartość rynkowa nieruchomości położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw do takich nieruchomości oraz wartość rynkowa tych nieruchomości przekraczała 10 000 000 zł albo równowartość tej kwoty określoną według kursu średniego walut obcych, ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego pierwszy dzień roku podatkowego - w przypadku podmiotów rozpoczynających działalność,
b)na ostatni dzień roku poprzedzającego rok podatkowy, a w przypadku gdy spółka nieruchomościowa nie jest podatnikiem podatku dochodowego - na ostatni dzień roku poprzedzającego rok obrotowy, co najmniej 50% wartości bilansowej aktywów, bezpośrednio lub pośrednio, stanowiła wartość bilansowa nieruchomości położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw do takich nieruchomości i wartość bilansowa tych nieruchomości przekraczała 10 000 000 zł albo równowartość tej kwoty określoną według kursu średniego walut obcych, ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ostatni dzień roku podatkowego poprzedzającego odpowiednio rok podatkowy albo rok obrotowy oraz w roku poprzedzającym odpowiednio rok podatkowy albo rok obrotowy przychody podatkowe, a w przypadku gdy spółka nieruchomościowa nie jest podatnikiem podatku dochodowego - przychody ujęte w wyniku finansowym netto, z tytułu najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy, leasingu i innych umów o podobnym charakterze lub z przeniesienia własności, których przedmiotem są nieruchomości lub prawa do nieruchomości, o których mowa w art. 3 ust. 3 pkt 4, oraz z tytułu udziałów w innych spółkach nieruchomościowych, stanowiły co najmniej 60% ogółu odpowiednio przychodów podatkowych albo przychodów ujętych w wyniku finansowym netto - w przypadku podmiotów innych niż określone w lit. a.
Uznanie spółki za spółkę nieruchomościową, o której mowa w powyższym przepisie rodzi po jej stronie określone obowiązki płatnika.
Zgodnie z art. 26aa ust. 1 ustawy o CIT:
Spółka nieruchomościowa, której udziały (akcje), ogół praw i obowiązków, tytuły uczestnictwa lub prawa o podobnym charakterze są zbywane, jest obowiązana wpłacić na rachunek właściwego urzędu skarbowego, jako płatnik, zaliczkę na podatek od dochodu z tego tytułu w wysokości 19%, w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał dochód, jeżeli:
1)stroną dokonującą zbycia jest podmiot niemający siedziby lub zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub osoba fizyczna niemająca miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz
2)przedmiotem transakcji zbycia są udziały (akcje) dające co najmniej 5% praw głosu w spółce albo ogół praw i obowiązków dający co najmniej 5% prawa do udziału w zysku spółki niebędącej osobą prawną, albo co najmniej 5% ogólnej liczby tytułów uczestnictwa lub praw o podobnym charakterze, w spółce nieruchomościowej.
Z powyższych przepisów wywieźć zatem należy, że mimo, że w przypadku zbycia udziałów w spółce nieruchomościowej jest ona jedynie przedmiotem (nie zaś stroną) transakcji zbycia, to w pewnych okolicznościach to właśnie na niej, a nie na podmiocie osiągającym dochód ciążyć będzie obowiązek zapłaty podatku. Stanie się tak wówczas, gdy zbywcą udziałów będzie nierezydent oraz jednocześnie dojdzie do zbycia udziałów (akcji) dających co najmniej 5% praw głosu w spółce albo ogółu praw i obowiązków dających co najmniej 5% prawa do udziału w zysku spółki niebędącej osobą prawną, albo co najmniej 5% ogólnej liczby tytułów uczestnictwa lub praw o podobnym charakterze w spółce nieruchomościowej.
W przypadku osiągnięcia przez podatnika będącego rezydentem podatkowym Kanady przychodu (dochodu) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, należy również mieć na uwadze postanowienia Konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Kanadą w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu wraz z Protokołem, podpisane w Ottawie dnia 14 maja 2012 r. (t. j. Dz. U. z 2013 r. poz. 1371 ze zm. , dalej: „UPO”) zmodyfikowanej przez Konwencję wielostronną implementującą środki traktatowego prawa podatkowego mające na celu zapobieganie erozji podstawy opodatkowania i przenoszeniu zysku, podpisaną przez Polskę i Kanadę dnia 7 czerwca 2017 r. (dalej: „Konwencja MLI”).
W myśl art. 13 ust. 4 UPO:
Zyski osiągane przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie z tytułu przeniesienia własności akcji (udziałów), lub praw udziałowych w spółce osobowej, funduszu powierniczym (trust) lub innym podmiocie, których wartość pochodzi głównie (więcej niż 50 procent) z majątku nieruchomego, położonego w drugim Państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie.
Zgodnie z art. 9 ust. 4 Konwencji MLI, który zastąpił art. 13 ust. 4 UPO:
Dla celów [UPO], zyski uzyskane przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium [Umawiającego się Państwa] z tytułu przeniesienia własności udziałów lub akcji lub porównywalnych praw, takich jak prawa w spółce osobowej lub truście, mogą być opodatkowane w drugim [Umawiającym się Państwie], jeżeli w jakimkolwiek momencie w okresie 365 dni poprzedzających przeniesienie własności tych udziałów lub akcji lub porównywalnych praw ich wartość pochodziła bezpośrednio lub pośrednio w więcej niż 50% z majątku nieruchomego (nieruchomości) położonego na terytorium tego drugiego [Umawiającego się Państwa].
Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Spółka planuje przeniesienie własności udziałów w spółce kanadyjskiej do swojego Wspólnika. Na ostatni dzień ostatniego roku obrotowego Spółka nie spełniała definicji spółki nieruchomościowej, o której mowa w art. 4a ustawy o CIT.
- choć wartość bilansowa nieruchomości położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw do nich, posiadanych przez Spółkę bezpośrednio lub pośrednio, przekroczyła 10 mln zł, to:
- wartość bilansowa nieruchomości położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw do takich nieruchomości, posiadanych bezpośrednio lub pośrednio, nie stanowiła co najmniej 50% łącznej wartości bilansowej aktywów (jako że wartość bilansowa nieruchomości położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw do takich nieruchomości, posiadanych bezpośrednio lub pośrednio przez Spółkę, stanowiła ok. 10% łącznej wartości bilansowej aktywów);
- przychody podatkowe Spółki z tytułu najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy, leasingu i innych umów o podobnym charakterze lub z przeniesienia własności, których przedmiotem są nieruchomości lub prawa do nieruchomości, o których mowa w art. 3 ust. 3 pkt 4 ustawy o CIT, oraz z tytułu udziałów w innych spółkach nieruchomościowych, nie stanowiły co najmniej 60% przychodów podatkowych Spółki.
Wskazali Państwo również, że na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym składany jest wniosek, nieruchomości położone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa do takich nieruchomości nie stanowiły, bezpośrednio lub pośrednio, co najmniej 50% łącznej wartości aktywów Spółki. Zakładacie Państwo, że warunek ten będzie spełniony również na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym zostanie przeprowadzone dobrowolne umorzenie udziałów w Spółce.
Odnosząc wyżej cytowane przepisy prawa podatkowego do opisu zdarzenia przyszłego przestawionego we wniosku stwierdzić należy, że w sytuacji gdy Spółka nie będzie spełniała definicji spółki nieruchomościowej, w przedmiotowej sprawie nie znajdzie zastosowania art. 26aa ust. 1 ustawy o CIT tzn. na Spółce nie będą ciążyć obowiązki płatnika w sytuacji przeniesienia własności udziałów w spółce kanadyjskiej do Wspólnika. Z uwagi na powyższe po stronie Wspólnika nie powstanie przychód w myśl art. 3 ust. 3 pkt 4a ustawy o CIT.
Przychód uzyskany przez Wspólnika z tytułu dobrowolnego umorzenia udziałów w Spółce nie będzie podlegać opodatkowaniu w Polsce w myśl art. 3 ust. 3 pkt 4 ustawy o CIT, przy założeniu, że nieruchomości położone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa do takich nieruchomości nie będą stanowiły 50% łącznej wartości aktywów Spółki na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym zostanie przeprowadzone przeniesienie własności udziałów w Spółce na jej rzecz w drodze dobrowolnego umorzenia udziałów.
W świetle powyższego Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 należało uznać za prawidłowe.
Stosownie do postanowień art. 14a ustawy o CIT:
W przypadku gdy podatnik przez wykonanie świadczenia niepieniężnego reguluje w całości albo w części zobowiązanie, w tym z tytułu zaciągniętej pożyczki (kredytu), dywidendy, umorzenia albo zbycia w celu umorzenia udziałów (akcji), podziału pomiędzy wspólników (akcjonariuszy) majątku likwidowanej spółki albo spółdzielni, przychodem takiego podatnika jest wysokość zobowiązania uregulowanego w następstwie takiego świadczenia. Jeżeli jednak wartość rynkowa świadczenia niepieniężnego jest wyższa niż wysokość zobowiązania uregulowanego tym świadczeniem, przychód ten określa się w wysokości wartości rynkowej świadczenia niepieniężnego. Przepisy art. 14 ust. 1-3 stosuje się odpowiednio.
Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że wynagrodzenie za umarzane udziały będzie wypłacone przez Spółkę na rzecz Wspólnika w formie niepieniężnej, tj. w formie przeniesienia własności wszystkich udziałów posiadanych w spółce kanadyjskiej na rzecz Wspólnika. W efekcie jedynym udziałowcem spółki kanadyjskiej stałby się Wspólnik. Spółka zakłada, że wynagrodzenie za umarzane udziały będzie odpowiadało wartości rynkowej umarzanych udziałów, która to wartość będzie jednocześnie odpowiadać wartości rynkowej udziałów posiadanych w spółce kanadyjskiej.
Instytucja datio in solutum (z łac. świadczenie w miejsce wykonania) określana również jako – świadczenie zamiast wypełnienia – jest formą umowy uregulowanej w art. 453 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 1360 ze zm.).
Zgodnie z art. 453 Kodeksu cywilnego:
Jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Jednakże gdy przedmiot świadczenia ma wady, dłużnik obowiązany jest do rękojmi według przepisów o rękojmi przy sprzedaży.
Celem datio in solutum jest zatem wygaśnięcie istniejących pomiędzy stronami zobowiązań poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określonego w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie (np. przez zapłatę uzgodnionej pierwotnie kwoty), przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania – poza umową stron – jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.
Odnosząc wyżej cytowane uregulowania prawne do opisu sprawy wskazać należy, że Spółka w momencie przeniesienia własności udziałów w spółce kanadyjskiej do Wspólnika uzyska przychód podatkowy w wysokości zobowiązania uregulowanego w następstwie świadczenia niepieniężnego tj. w wysokości ustalonego wynagrodzenia za umarzane udziały.
Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 należało uznać za prawidłowe.
Spółka planuje przeniesienie własności udziałów w spółce kanadyjskiej do swojego Wspólnika. Przeprowadzenie tego transferu ma być dokonane poprzez dobrowolne umorzenie udziałów w Spółce na podstawie art. 199 § 1 KSH. Część udziałów posiadanych przez Wspólnika zostanie zatem umorzona za jego zgodą w drodze nabycia udziałów przez Spółkę.
Zgodnie z art. 199 § 1 i 2 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 1467 ze zm., dalej: „KSH”).
§ 1. Udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki.
§ 2. Umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Wynagrodzenie to, w przypadku umorzenia przymusowego, nie może być niższe od wartości przypadających na udział aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między wspólników. W przypadku umorzenia przymusowego uchwała powinna zawierać również uzasadnienie.
Podsumowując, KSH przewiduje trzy metody umorzenia udziałów:
-umorzenie dobrowolne – polegające na nabyciu przez spółkę od wspólnika własnych udziałów celem ich umorzenia i następnym umorzeniu tych udziałów,
-umorzenia przymusowe – przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki. W przypadku umorzenia przymusowego nie dochodzi do zbycia udziałów przez wspólnika na rzecz spółki,
-umorzenie automatyczne – udział ulega umorzeniu w razie ziszczenia się określonego zdarzenia bez powzięcia uchwały zgromadzenia wspólników – stosuje się wówczas przepisy o umorzeniu przymusowym.
Umorzenie dobrowolne dokonywane jest za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę. W rzeczywistości więc nie chodzi w takiej sytuacji w pierwszym rzędzie o umorzenie, ale o czynność prawną nabycia udziału przez spółkę w celu umorzenia (art. 200 KSH). Umorzenie nastąpi dopiero w przyszłości. Oznacza to, że w przypadku umorzenia dobrowolnego dochodzi do nabycia udziałów przez spółkę i odrębnie do ich umorzenia – w dwóch etapach działań. Chodzi więc o rodzaj transakcji – czynność prawną, która jest podstawą umorzenia dobrowolnego. Zatem w takim przypadku udziałowiec najpierw zbywa udziały, a dopiero później są one umarzane i tym samym następuje w momencie umorzenia ich unicestwienie.
Dlatego w doktrynie podkreśla się pogląd, że umorzenie dobrowolne udziałów – w rozumieniu KSH – nie jest w istocie w ogóle umorzeniem, lecz nabyciem udziału przez spółkę w drodze umowy sprzedaży (zob. P. Orlik, Umorzenie udziałów w spółce z o.o. w Kodeksie spółek handlowych, PPH 2001/2/4). Akcentuje się zgodę wspólnika dla zbycia udziału w celu jego umorzenia. To z kolei oznacza, że umorzenie dobrowolne musi oznaczać nabycie udziału przez spółkę w celu umorzenia w drodze umowy. Strony zawierają więc umowę sprzedaży udziału jeśli umorzenie dobrowolne jest odpłatne. Ten sam pogląd odnaleźć można w orzecznictwie sądów administracyjnych, np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 lutego 2013 r., sygn. akt II FSK 1294/11.
Odnosząc powyższe na grunt przepisów ustawy o CIT należy stwierdzić, że zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o CIT:
Przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów. W przypadkach, o których mowa w art. 21, art. 22 i art. 24b, przedmiotem opodatkowania jest przychód.
Natomiast w myśl art. 7 ust. 2 ustawy o CIT:
Dochodem ze źródła przychodów, z zastrzeżeniem art. 11c, art. 11i, art. 24a, art. 24b, art. 24d i art. 24f, jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
W tym miejscu zauważyć należy, że ustawa o CIT nie zawiera legalnej definicji przychodu podatkowego. Ustawodawca ograniczył się jedynie w tym zakresie do wskazania w art. 12 ust. 1 ww. ustawy, przykładowych przysporzeń zaliczanych do tej kategorii.
Ponadto przychody uzyskane z umorzenia udziałów oraz z odpłatnego zbycia udziałów w celu ich umorzenia, zostały zawarte w katalogu art. 7b tej ustawy, jako przychody z zysków kapitałowych. Zgodnie bowiem z art. 7b ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o CIT:
Za przychody z zysków kapitałowych uważa się przychody z udziału w zyskach osób prawnych, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 1 pkt 4b, stanowiące przychody faktycznie uzyskane z tego udziału, w tym przychody z umorzenia udziału (akcji) lub ze zmniejszenia ich wartości.
Natomiast zgodnie z art. 7b ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o CIT:
Za przychody z zysków kapitałowych uważa się inne, niż określone w pkt 1 i 2, przychody z udziału (akcji) w osobie prawnej lub spółce, o której mowa w art. 1 ust. 3, w tym przychody ze zbycia udziału (akcji), w tym ze zbycia dokonanego celem ich umorzenia.
Jednocześnie zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT:
Przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe.
W świetle art. 12 ust. 3 ustawy o CIT:
Za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, a także za przychody uzyskane z zysków kapitałowych, z wyłączeniem przychodów, o których mowa w art. 7b ust. 1 pkt 1, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.
Jak wynika z powyższych regulacji przychód ze zbycia udział powinien być kwalifikowany do przychodów z zysków kapitałowych.
Zbycie to każde przeniesienie własności składnika majątku na osobę trzecią. Należy więc przyjąć, że zbycie obejmuje również umowę datio in solutum.
Reasumując, przychód uzyskany w związku z wykonaniem świadczenia niepieniężnego poprzez przeniesienia własności udziałów w spółce kanadyjskiej do Wspólnika należy zakwalifikować do źródła przychodów „zyski kapitałowe”, zgodnie z literalnym brzmieniem art. 7b ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o CIT.
Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 4 należało uznać za prawidłowe.
Natomiast dla możliwości rozpoznania kosztów z ww. tytułu, należy sięgnąć do definicji kosztów uzyskania przychodów zawartej w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Stosownie do tego przepisu:
Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.
Powyższe oznacza, że podatnik ma prawo do odliczenia dla celów podatkowych wszelkich wydatków, pod warunkiem, iż nie zostały one wymienione w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT oraz że wykaże ich związek z prowadzoną działalnością, a ich poczynienie ma lub może mieć wpływ na możliwość powstania przychodu (w tym zachowania lub zabezpieczenia przychodów). Przepis ten konstytuuje więc zasadę, stosownie do której pomiędzy kosztem podatkowym oraz przychodami podatnika musi wystąpić związek przyczynowo-skutkowy. Kosztem uzyskania przychodów będzie zatem taki koszt, który spełnia łącznie następujące warunki:
- został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
- jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
- pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
- poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
- został właściwie udokumentowany,
- nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
Dodać należy, że koszt uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia udziałów/akcji reguluje przepis art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT, w myśl którego:
Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów albo akcji w spółce oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych wkładów, udziałów, akcji oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e.
Obowiązek ustalenia przychodu na podstawie art. 14a ustawy CIT uprawnia do rozliczenia kosztów. Koszty powinny zostać ustalone według ogólnych zasad wynikających z ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ponieważ w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych brak jest szczególnych przepisów dotyczących możliwości rozpoznania kosztów uzyskania przychodów przez podatnika dokonującego świadczenia niepieniężnego w związku z którym ustalany jest przychód o którym mowa w art. 14a ustawy o CIT.
Jak wskazano powyżej przeniesienie własności udziałów w spółce kanadyjskie będzie stanowiło wykonanie zobowiązania Spółki wobec Wspólnika z tytułu wynagrodzenia za udziały Spółki zbyte na jej rzecz w celu dobrowolnego ich umorzenia. Zatem wydatki na objęcie lub nabycie udziałów w spółce kanadyjskiej mogą stanowić koszty uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT.
Dochodem lub stratą rozpoznanymi na skutek uregulowania zobowiązania przez Spółkę z tytułu wynagrodzenia za umorzone udziały, będzie zatem różnica pomiędzy wynagrodzeniem ustalonym z tytułu dobrowolnego umorzenia udziałów, które powinno być równe wartości rynkowej umarzanych udziałów Spółki lub też wartością rynkową udziałów w spółce kanadyjskiej, a wartością wydatków poniesionych na ich objęcie lub nabycie.
Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 3 należało uznać za prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Do wniosku dołączono dokumenty źródłowe. Należy jednak zauważyć, że Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie przeprowadza postępowania dowodowego, w związku z czym nie jest obowiązany ani uprawniony do jego oceny; jest związany wyłącznie opisem zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę we wniosku i jego stanowiskiem.
Odnosząc się do przywołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych wskazać należy, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego. Natomiast Organ, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkuje się wydanymi rozstrzygnięciami, to nie ma możliwości zastosowania ich wprost, ponieważ nie stanowią materialnego prawa podatkowego.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania
(…) (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).