Interpretacja indywidualna z dnia 6 października 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4015.152.5.AD 0113-KDIPT2-3.4011.568.2023.5.KKA

Ustanowienie dożywotniej nieodpłatnej renty wypłacanej przez córkę podlega przepisom PSD w związku z czym nie polega pod PIT.

Interpretacja indywidualna  – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w części w części dotyczącej skutków podatkowych ustanowienia dożywotniej nieodpłatnej renty wypłacanej przez córkę w podatku od spadków i darowizn oraz w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

25 lipca 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 25 lipca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. skutków podatkowych ustanowienia dożywotniej nieodpłatnej renty wypłacanej przez córkę w podatku od spadków i darowizn oraz w podatku dochodowym od osób fizycznych. Wniosek został uzupełniony 27 września 2023 r. (wpływ pisma oraz dodatkowej opłaty).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawczyni jest osobą fizyczną podlegającą w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Z uwagi na wiek oraz w celu zapewnienia w przyszłości środków utrzymania Wnioskodawczyni, jej mąż, córka i zięć mają zamiar zawrzeć w formie aktu notarialnego umowę dożywotniej renty w rozumieniu art. 903 Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z planowaną umową renty, córka ustanowi rentę nieodpłatną na rzecz Wnioskodawczyni oraz rentę odpłatną na rzecz ojca (męża Wnioskodawczyni). Z kolei zięć ustanowi rentę nieodpłatną na rzecz Wnioskodawczyni (teściowej) oraz rentę odpłatną na rzecz teścia (męża Wnioskodawczyni).

Wnioskodawczyni nie uzyskiwała w ciągu ostatnich pięciu lat od córki i zięcia jakichkolwiek przysporzeń podlegających ustawie o podatku od spadków i darowizn.

Odpłatność za rentę na rzecz męża Wnioskodawczyni mają stanowić udziały w spółce z o.o. Mąż Wnioskodawczyni posiada 299 udziałów w spółce z o.o., które zostały nabyte poza małżeńską wspólnotą majątkową i stanowią jego majątek odrębny. Mąż Wnioskodawczyni zamierza przenieść część posiadanych przez niego udziałów w spółce z o.o. (prawdopodobnie po 118 udziałów na córkę i zięcia) w zamian za ustanowienie odpłatnej dożywotniej renty w rozumieniu art. 903 Kodeksu cywilnego.

Obie renty (odpłatna i nieodpłatna) będą ustalone i wypłacane przez córkę i zięcia w złotych polskich i płatne miesięcznie przelewami na rachunki bankowe Wnioskodawczyni w kwocie Y oraz męża Wnioskodawczyni w kwocie X.

Obie renty (odpłatna i nieodpłatna) mają być ponadto waloryzowane raz do roku w styczniu każdego roku o wskaźnik średniorocznej inflacji z roku poprzedniego opublikowany przez Główny Urząd Statystyczny, a co do obowiązku jej wypłaty córka i zięć poddadzą się egzekucji na podstawie art. 777 § 1 pkt 5 Kodeksu postępowania cywilnego.

W przypadku śmierci któregokolwiek z Uprawnionych (tj. Wnioskodawczyni lub jej męża), przysługująca Uprawnionym wspólnie renta wypłacana będzie na rzecz pozostałego przy życiu Uprawnionego w pełnej kwocie.

Pytania

1.Czy będzie Pani zobowiązana do deklarowania i zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od otrzymywanej comiesięcznie nieodpłatnej renty od córki i zięcia?

2.Czy będzie Pani zwolniona z podatku od spadków i darowizn od comiesięcznej nieodpłatnej renty otrzymywanej od córki oraz – z uwagi na zawarcie umowy renty w formie aktu notarialnego – nie będzie miała Pani obowiązku zgłaszania umowy renty do naczelnika urzędu skarbowego?

3.Kiedy powstanie dla Pani obowiązek podatkowy i jak należy ustalić podstawę opodatkowania w podatku od spadków i darowizn od comiesięcznie nieodpłatnej renty otrzymywanej od zięcia?

Pani stanowisko w sprawie

Ad. 1. Pani zdaniem, z tytułu otrzymywania comiesięcznej nieodpłatnej renty od córki, nie będzie Pani zobowiązana do deklarowania i zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od otrzymywanej renty.

Ad. 2. Pani zdaniem z tytułu otrzymywania comiesięcznej nieodpłatnej renty od córki, będzie Pani zwolniona z obowiązku zapłaty podatku od spadków i darowizn oraz – z uwagi na zawarcie umowy renty w formie aktu notarialnego – nie będzie miała Pani obowiązku zgłaszania tej umowy do naczelnika urzędu skarbowego.

Uzasadnienie

Wskazała Pani, że renta jest instytucją prawą uregulowaną przepisami Kodeksu cywilnego. Zgodnie z treścią art. 903 ww. ustawy, przez umowę renty, jedna ze stron zobowiązuje się względem drugiej do określonych świadczeń okresowych w pieniądzu lub w rzeczach oznaczonych tylko co do gatunku. Renta może być ustanowiona w umowie zarówno na czas określony, jak i nieokreślony, w tym na czas życia osoby uprawnionej.

Jak wskazuje się w doktrynie, umowę o rentę zalicza się do kategorii umów nazwanych, stanowiących samoistne źródło zobowiązania (tytuł prawny do spełniania świadczeń). Ponadto umowa renty jest umową konsensualną, o charakterze losowym (korzyści stron nie są równe ani pewne), która może być ukształtowana jako umowa terminowa lub bezterminowa, odpłatna lub pod tytułem darmym.

Zgodnie z art. 906 Kodeksu cywilnego, do renty ustanowionej za wynagrodzeniem stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży, a do renty ustanowionej bez wynagrodzenia stosuje się przepisy o darowiźnie. Odpowiednie stosowanie przepisów o sprzedaży lub darowiźnie nie oznacza, że renta jest tego rodzaju umową. Zachowuje ona swoją pełną odrębność prawną. Reguły stosowania renty są ustalane jedynie przy odpowiednim zastosowaniu przepisów dotyczących sprzedaży lub darowizny.

W myśl art. 2. ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem nieodpłatnej renty, użytkowania oraz służebności.

Skoro renta nieodpłatna nie podlega przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to również nie istnieje obowiązek jej deklarowania dla potrzeb tego podatku.

W konsekwencji, otrzymywana przez Panią nieodpłatna renta dożywotnia od córki nie będzie podlegała deklarowaniu i nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Wskazała Pani również, że na podstawie art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

-dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego,

-darowizny, polecenia darczyńcy;

-zasiedzenia;

-nieodpłatnego zniesienia współwłasności;

-zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;

-nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Tak więc zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 6 ww. ustawy, co do zasady renta nieodpłatna podlega podatkowi od spadków i darowizn.

Na podstawie art. 4a ust. 1 omawianej ustawy, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1)zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2 (a zatem również w przypadku obowiązku podatkowego powstałego z tytułu nabycia nieodpłatnej renty zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku od spadków i darowizn, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz

2)w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Ponadto, zgodnie z art. 4a ust. 4 pkt 2 ww. ustawy, obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 8 cyt. ustawy, obowiązek podatkowy przy nabyciu w drodze nieodpłatnej służebności, renty oraz użytkowania powstaje z chwilą ustanowienia tych praw.

Z uwagi na to, że renta ustanowiona przez córkę będzie ustanowiona w formie aktu notarialnego i przekazywana comiesięcznie na Pani rachunek bankowy, będzie podlegała zwolnieniu z podatku od spadków i darowizn oraz nie będzie podlegała zgłoszeniu właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego – zgodnie z art. 4a ust.1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Biorąc pod uwagę powyższe, z uwagi na to, że w Pani przypadku nieodpłatna renta zostanie ustanowiona przez Pani zstępnych (tj. córkę), do renty otrzymywanej od córki znajdzie zastosowanie zwolnienie z podatku od spadków i darowizn wskazane w art. 4a. ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Ponadto, w związku z tym, że umowa renty zostanie zawarta w formie aktu notarialnego, na Pani nie będzie ciążył obowiązek zgłaszania nabycia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w celu uzyskania zwolnienia z podatku od spadków i darowizn z tytułu nieodpłatnej renty od córki.

Na potwierdzenie swojego stanowiska powołała Pani interpretacje indywidualne.

Powyżej przywołaliśmy tylko tę część Pani stanowiska, która odnosi się do skutków podatkowych ustanowienia dożywotniej nieodpłatnej renty wypłacanej przez córkę.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1774 ze zm.)

Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „renta” należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 903 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny:

Zgodnie z art. 903¹ ww. ustawy:

Za świadczenia okresowe uznaje się czynności powtarzające się cyklicznie w określonych odstępach czasu. Na świadczenie, jako przedmiot zobowiązania wynikającego z umowy renty, składa się szereg określonych świadczeń okresowych. Dla uznania świadczenia za okresowe, konieczne jest stwierdzenie, że w ramach jednego tego samego stosunku zobowiązaniowego, podmiot zobowiązany ma spełnić szereg świadczeń jednorazowych, a które nie mogą składać się na całość z góry określoną.

Okresowość świadczeń będąca jednym z wyróżników renty oznacza, że w określonych, powtarzających się okresach uprawniony ma otrzymywać oznaczone w umowie kwoty pieniężne lub ilości rzeczy oznaczonych tylko co gatunku. Świadczenia rentowe jako świadczenia okresowe wynikają z podstawowego prawa do renty jako całości, jednak pod pewnymi względami mają charakter samodzielny np. pod względem przedawnienia lub rozporządzania przedmiotem danego świadczenia okresowego.

Charakterystyczną cechą umowy renty jest więc to, że nie można z góry określić sumy wypłacanych świadczeń, które winien otrzymać uprawniony, nawet wtedy, gdy umowa renty została zawarta na czas określony. Wynika to z istoty stosunku renty. Ustanawiający rentę zobowiązuje się bowiem do spełniania określonych co do wysokości świadczeń w określonych odstępach czasu, a nie do spełnienia świadczenia w z góry określonej kwocie podzielonego na raty. Umowa renty rodzi po stronie ustanawiającego ją zobowiązanie, istotą którego jest stałe spełnianie umówionego świadczenia w czasie trwania stosunku prawnego w regularnych odstępach czasu.

Stosownie do treści art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 7 ust. 1 cyt. ustawy:

Stosownie do art. 12 ustawy o podatku od spadków i darowizn

W myśl art. 13 ust. 1 ww. ustawy:

Natomiast zgodnie z art. 4a ust. 1 cyt. ustawy:

W myśl art. 4a ust. 4 pkt 2 ww. ustawy:

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia wynika, że ma Pani zamiar zawrzeć z córką i zięciem w formie aktu notarialnego umowę dożywotniej renty w rozumieniu art. 903 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z planowaną umową renty, córka oraz Pani zięć ustanowią rentę nieodpłatną na Pani rzecz. Renta będzie ustalona i wypłacona przez córkę i zięcia w złotych polskich i płatne miesięcznie przelewami na rachunek bankowy Wnioskodawczyni. Renta będzie waloryzowane raz do roku w styczniu o wskaźnik średniorocznej inflacji z roku poprzedniego opublikowany przez Główny Urząd Statystyczny, a co do obowiązku jej wypłaty córka i zięć poddadzą się egzekucji na podstawie art. 777 § 1 pkt 5 Kodeksu postępowania cywilnego. W przypadku śmierci Pani lub Pani męża (na rzecz którego będzie ustanowiona odpłatna renta), przysługująca Państwu wspólnie renta wypłacana będzie na rzecz pozostałego przy życiu małżonka w pełnej kwocie.

Należy zauważyć, że – co do zasady stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 6 w zw. z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn – nieodpłatna renta podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn i obowiązek uiszczenia tego podatku ciąży na nabywcy.

Niezależnie od powyższego, w ww. ustawie przewidziano sytuacje, w których nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez osoby wymienione w art. 4a ust. 1 ustawy  o podatku od spadków i darowizn, jest zwolnione z podatku od spadku, jeżeli zostaną spełnione warunki wymienione w tym przepisie.

Z powołanego powyżej art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że podstawowym warunkiem dla skorzystania ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn jest nabycie od określonej przepisami grupy osób oraz zgłoszenie faktu nabycia majątku naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.

W zakresie opisanej w zdarzeniu nieodpłatnej dożywotniej renty, która zostanie ustanowiona na Pani rzecz przez córkę, stwierdzić należy, że nabycie to objęte będzie regulacją ustawy podatku od spadków i darowizn. Ponieważ jednak umowę nieodpłatnej renty zawrze Pani ze swoją córką, to do nabycia tego zastosowanie znajdzie zwolnienie z opodatkowania tym podatkiem na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Przy czym, w związku z tym, że ww. umowa zostanie zawarta w formie aktu notarialnego to, stosownie do ust. 4 pkt 2 ww. przepisu, nie będzie ciążył na Pani obowiązek zgłaszania nabycia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego.

Odnosząc się natomiast do Pani wątpliwości, czy będzie Pani zobowiązana do deklarowania i zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od otrzymywanej comiesięcznie nieodpłatnej renty od córki wyjaśnić należy, że zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie, bądź, od których zaniechano poboru podatku.

Przy czym, w myśl art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W świetle powyższego uznać należy, że w sytuacji, gdy – jak wyżej stwierdzono – otrzymanie przez Panią comiesięcznej nieodpłatnej renty wypłacanej przez Pani córkę objęte jest regulacją przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn, to otrzymanie ww. świadczeń nie wywoła u Pani żadnych skutków podatkowych na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w związku z wypełnieniem dyspozycji art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji Pani stanowisko w zakresie podatku od spadków i darowizn oraz podatku dochodowego od osób fizycznych należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pani wniosek dotyczy również skutków podatkowych ustanowienia dożywotniej nieodpłatnej renty wypłacanej przez zięcia w podatku od spadków i darowizn oraz podatku dochodowego od osób fizycznych. W zakresie tym zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.