Interpretacja
Interpretacja indywidualna z dnia 19 września 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.431.2023.2.MK
Opodatkowanie dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej preferencyjną stawką podatkową.
Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych:
-w części dotyczącej uznania wydatku na wynajem biurka w przestrzeni coworkingowej, za koszty bezpośrednio związane z wytworzeniem kwalifikowanego prawa własności intelektualnej – jest nieprawidłowe,
-w pozostałej części – jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
31 maja 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 31 maja 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej preferencyjną stawką podatkową. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 7 września 2023 r. (wpływ 7 września 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Wnioskodawczyni od 1 lipca 2018 r. prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą zarejestrowaną w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Wnioskodawczyni posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieograniczony obowiązek podatkowy w świetle art. 3 ust. 1 oraz ust. 1a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm. ; dalej:„u.p.d.o.f. ”). Wnioskodawczyni w okresie, którego dotyczy wniosek, tj. w latach 2019-2021 korzystała z opodatkowania dochodu podatkiem liniowym.
REALIZOWANE PRACE ROZWOJOWE I PRZENIESIENIE PRAW DO KWALIFIKOWANEGO PRAWA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ
Wnioskodawczyni na podstawie umowy zawartej z kontrahentem - spółką z siedzibą w ... (dalej jako: „Kontrahent”) od 2019 r. świadczyła usługi programistyczne (zgodnie z literalnym brzmieniem umowy były to usługi projektowania, tworzenia, wdrażania oprogramowania).
Wnioskodawczyni zajmuje się tworzeniem, projektowaniem, implementacją, utrzymaniem oraz testowaniem szeroko rozumianego oprogramowania. Zgodnie z postanowieniem zawartej umowy, Wnioskodawczyni przenosi na Kontrahenta całość autorskich praw majątkowych do wszelkich utworów – programów komputerowych, stwarzanych w ramach współpracy, za co Wnioskodawczyni otrzymuje wynagrodzenie.
Realizując zadania wynikające z zawartej umowy, Wnioskodawczyni zajmowała się przede wszystkim rozwojem istniejącego oprogramowania o nowe funkcjonalności, tj. możliwość nadania mu nowych zastosowań.
W praktyce Wnioskodawczyni tworzyła nowe programy komputerowe – kody źródłowe, które były wykorzystywane do ulepszenia i rozwijania aplikacji i systemów klientów Kontrahenta Wnioskodawczyni. Wszystkie efekty prac będących przedmiotem wniosku, w szczególności kod źródłowy, kod komputerowy, nowe funkcjonalności, w tym również powstałe w wyniku ulepszenia/modyfikowania/rozwijania części oprogramowania, stanowią odrębne kody komputerowe, podlegające ochronie na podstawie art. 74 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. W tym miejscu należy wskazać, że z uwagi na tożsamość podejmowanych czynności do tworzenia i rozwoju przedmiotowych kodów źródłowych, kodów komputerowych, oprogramowania czy też funkcjonalności, na potrzeby tego wniosku pojęcia te będą stosowane zamiennie do wszystkich rodzajów programów komputerowych oraz ich części, modyfikacji i ulepszeń, gdyż wszystkie one stanowią odrębne programy komputerowe w rozumieniu prawa autorskiego.
Czynności projektowania i tworzenia programów komputerowych – kodu źródłowego nie mają charakteru rutynowych lub okresowych zmian, lecz stanowią systematyczny rozwój systemów i aplikacji Kontrahenta. Wnioskodawczyni w ramach prowadzonej działalności nabywa, łączy, kształtuje i wykorzystuje dostępną aktualnie wiedzę i umiejętności, w tym między innymi z zakresu narzędzi informatycznych i oprogramowania, w celu tworzenia ich nowych zastosowań.
Wnioskodawczyni zajmowała się wdrażaniem nowych funkcjonalności (tj. tworzeniem nowych programów komputerowych umożliwiających dodanie ich do aplikacji i systemów), które mają na celu poprawę ich użyteczności albo funkcjonalności. Prace nad rozwojem oprogramowania na rzecz Kontrahenta najczęściej realizowane były przez kilkuosobowe zespoły programistów, w skład których wchodziła Wnioskodawczyni. Kody źródłowe stanowiące części poszczególnych funkcjonalności tworzone przez Wnioskodawczynię, opracowywane były przez Nią samodzielnie. Wnioskodawczyni oraz pozostali programiści nie mieli uprawnień, aby ingerować w pracę innego programisty. Ewentualna współpraca zespołu polegała wyłącznie na konsultowaniu planowanych oraz implementowanych rozwiązań w poszczególnych projektach.
Funkcjonalności, za które odpowiedzialna była Wnioskodawczyni, polegały w szczególności na opracowaniu rozwiązań, które miały na celu rozwój systemów i aplikacji Kontrahenta. Rozwiązania te dotyczyły m.in. następujących projektów, które zostały podzielone na lata, w których Wnioskodawczyni je tworzyła:
1) rok 2019:
a)standaryzacja ...,
b)standaryzacja ...,
c)funkcjonalności w zakresie ...,.
d)nowe narzędzie do ... .
2) rok 2020:
a)przejęcie ...,
b)stworzenie ... .
3) rok 2021:
a)przejęcie ...,
b)implementacja ...,
c)wdrożenie ... .
Efektem działalności Wnioskodawczyni, były programy komputerowe rozumiane jako algorytmy – zestawy instrukcji przeznaczonych do wykonywania bezpośrednio lub pośrednio w komputerze i innych urządzeniach technicznych (telefony, maszyny, etc.) czynności w celu osiągnięcia określonego rezultatu. Innymi słowy, wytworzone, rozwinięte lub ulepszone programy komputerowe służyły do wyrażania w sposób pośredni lub bezpośredni algorytmów lub logicznych relacji pomiędzy funkcjami, które mają zostać wykonane i fizycznymi możliwościami urządzeń używanych do digitalizacji.
Oprogramowanie, które powstało w ramach prowadzonej przez Wnioskodawczynię działalności gospodarczej, stanowiło utwór/utwory podlegające ochronie na podstawie art. 74 ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych.
Działalność Wnioskodawczyni podejmowana była w sposób systematyczny, tj. uporządkowany, zaplanowany, metodyczny, według pewnego systemu. Systematyczność działania Wnioskodawczyni przejawiała się w tym, że dla realizowanych przez Wnioskodawczynię zadań dotyczących wdrożenia poszczególnych funkcjonalności istniały harmonogramy lub plany z wyznaczonymi celami do osiągnięcia.
Działania Wnioskodawczyni nie miały charakteru jednorazowego, lecz były prowadzone w sposób ciągły i zorganizowany, z nastawieniem na ciągły rozwój i ulepszanie jakości świadczonych usług w przyszłości. Oprogramowanie było tworzone, rozwijane i ulepszane w sposób systematyczny według najlepszych praktyk, jakie Wnioskodawczyni wypracowała w ramach działalności gospodarczej, jako osoba posiadająca odpowiednie kompetencje w zakresie tworzenia technologii informatycznych.
PONOSZONE KOSZTY
Wnioskodawczyni poniosła następujące koszty w celu realizacji umowy zawartej z Kontrahentem:
1)wynajem biurka – miejsca w przestrzeni coworkingowej w okresie od 1 sierpnia 2019 r. do 1 sierpnia 2020 r.;
2)wydatki na podróże służbowe, tj. bilety lotnicze i noclegi;
3)obsługa księgowa (wydatek comiesięczny);
4)telefon komórkowy (zakup 21 września 2019 r.);
5)porada prawna (10 sierpnia 2021 r.);
6)słuchawki (15 września 2021 r.).
W przypadku braku możliwości alokowania konkretnego kosztu poniesionego przez Wnioskodawczynię w ramach działalności gospodarczej bezpośrednio do przychodów uzyskiwanych ze sprzedaży autorskiego prawa do programu komputerowego, Wnioskodawczyni przyporządkowuje wydatki do przychodów ze sprzedaży autorskiego prawa do programu komputerowego według proporcji. Proporcja ustalona jest jako stosunek przychodów ze zbycia autorskiego prawa do programu komputerowego do przychodów Wnioskodawczyni ogółem z prowadzonej działalności gospodarczej w danym okresie.
Ponieważ, jak wskazano powyżej, Wnioskodawczyni przenosi na Kontrahentów całość autorskich praw majątkowych do wytwarzanego w omówiony sposób oprogramowania, Wnioskodawczyni osiąga dochody ze sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej.
EWIDENCJA PRZYCHODÓW I KOSZTÓW
Jednocześnie Wnioskodawczyni oświadcza, że posiada i prowadzi odrębną od podatkowej księgi przychodów i rozchodów, zgodną z wymogami art. 30cb u.p.d.o.f. ewidencję, pozwalającą na ustalenie przychodów, kosztów uzyskania przychodów i dochodu (straty) przypadających na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej oraz na wyodrębnienie kosztów, o których mowa w art. 30ca ust. 4 u.p.d.o.f., i zapewniającą określenie kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, a także na monitorowanie i śledzenie efektów prac, obejmujące wydatki od początku realizacji działalności zmierzającej do wytworzenia, rozwinięcia lub ulepszenia kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, do końca danego miesiąca kalendarzowego, poprzez narastające ujęcie wydatków w odniesieniu do poszczególnych zadań. Ewidencja będzie zawierała comiesięczne zestawienie dokumentów, które będą potwierdzały poniesione wydatki dotyczące projektu kwalifikowanego IP na koniec danego miesiąca.
Odrębna ewidencja, o której mowa w art. 30cb ust. 1 u.p.d.o.f., jest prowadzona przez Wnioskodawczynię od 1 sierpnia 2019 r. Ewidencja jest prowadzona na bieżąco w odniesieniu do realizowanych przez Wnioskodawczynię prac na rzecz Kontrahentów.
EWIDENCJA KWALIFIKOWANYCH PRAW IP
Dzieła (programy komputerowe), do których prawa są zbywane przez Wnioskodawczynię są utrwalane poprzez ich zapisanie w tzw. repozytorium kodów źródłowych Kontrahentów.
Wnioskodawczyni od 1 sierpnia 2019 r. prowadzi ewidencję programów komputerowych (kwalifikowanych praw IP) przenoszonych na Kontrahentów i zapisanych w repozytorium kodów Kontrahentów.
Ewidencja ta zawiera, m.in.:
1)rodzaj kwalifikowanego prawa IP - oznaczenie programu komputerowego (kwalifikowanego prawa IP) oraz jego krótki opis;
2)dane dotyczące projektu, w ramach którego dany program (lub jego część) został napisany, w tym numer commitu / tasku (jeżeli w danym projekcie te dane występują);
3)datę zapisania w repozytorium (o ile repozytorium jest przez Kontrahenta prowadzone);
4)numer/ oznaczenie w repozytorium lub ścieżkę pod którą możliwe jest odszukanie kodu w repozytorium Kontrahenta (o ile takie repozytorium jest przez Kontrahenta prowadzone).
W związku z obowiązującymi od 1 stycznia 2019 r. regulacjami IP Box, Wnioskodawczyni chciałaby skorzystać z przepisów art. 30ca i art. 30cb u.p.d.o.f., które umożliwiają zastosowanie 5% stawki opodatkowania odnośnie do dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, tj. autorskiego prawa do programu komputerowego (art. 30ca ust. 1 i ust. 2 pkt 8 u.p.d.o.f.).
W konsekwencji, Wnioskodawczyni zamierza złożyć korektę zeznań rocznych za lata 2019 - 2021, ale w ten sposób, aby rozliczyć dochód uzyskany z autorskiego prawa do programu komputerowego w ramach opisanej współpracy z Kontrahentem, z uwzględnieniem stawki podatku dochodowego wynoszącej 5% i wspomnianych wyżej przepisów. Wnioskodawczyni oświadcza bowiem, że zeznania roczne za lata 2019-2021 złożyła na formularzu PIT-36L bez wykazania kwoty odliczenia w ramach ulgi IP Box z uwagi na brak pewności co do możliwości skorzystania z tej ulgi.
W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni wskazała, że podjęła, podejmuje i będzie podejmowała następujące czynności zmierzające do usprawnienia oprogramowania: tworzenie, projektowanie, implementacja, utrzymanie oraz testowanie oprogramowania.
Powyższe czynności dotyczą oprogramowania szczegółowo opisanego we wniosku. Wnioskodawczyni podejmowała ww. czynności przy wykorzystaniu następujących technologii: ..., ... i czasem z ..., ..., ... . W wyniku prac rozwojowych, Wnioskodawczyni zaprojektowała i stworzyła nowe programy, niewystępujące dotychczas w praktyce gospodarczej Wnioskodawczyni lub na tyle innowacyjne, że w znacznym stopniu odróżniają się od rozwiązań już funkcjonujących. Oprogramowanie tworzone przez Wnioskodawczynię projektowane jest stosownie do indywidualnych i specyficznych potrzeb kontrahentów, zatem każdy z programów odróżnia się od pozostałych, a w szczególności w efekcie każdego z nich powstaje nowy, niepowtarzalny kod źródłowy.
Wnioskodawczyni postawiła sobie za cel opracowanie, stworzenie i wdrożenie oprogramowania wymienionego we wniosku. Wnioskodawczyni wykorzystywała w tym celu głównie posiadaną przez siebie wiedzę, a także doświadczenie. W odniesieniu do zasobów o charakterze materialnym, był to przede wszystkim komputer. Wnioskodawczyni nie potrzebuje w związku z tym zewnętrznego finansowania. Na poziomie projektowym harmonogramy były aktualizowane, bywały opóźnienia projektowe nie zawsze wynikające ze strony Wnioskodawczyni (np. opóźnienie ze strony klienta ze względu na niegotowość użytkowników końcowych, brak szkoleń, brak informacji). W takim przypadku harmonogramy były aktualizowane, zaś prace były realizowane terminowo zgodnie ze zaktualizowanymi harmonogramami.
Wnioskodawczyni dysponowała wiedzą w zakresie tworzenia oprogramowania i taką wiedzę wykorzystywała na potrzeby każdego zrealizowanego przez siebie projektu. Za każdy razem poddaje ją selekcji – nie wszystkie informacje, które posiada są wymagane do wytworzenia danego programu. Wnioskodawczyni wykorzystuje technologię ..., ... i czasem ..., ..., ..., a także zdobyte doświadczenie. Wnioskodawczyni dotychczas oferowała w swojej działalności świadczenie usługi, której rezultatem jest powstanie autorskich praw do programu komputerowego. Kontrahenci Wnioskodawczyni są zainteresowani nabyciem tych praw, a nie samej usługi tworzenia oprogramowania. Oprogramowanie tworzone jest w oparciu o ww. technologie. Wytwarzane oprogramowanie jest innowacyjne z uwagi na fakt, że są to rozwiązania nowe, niedostępne powszechnie, tworzone pod konkretne i bardzo szczegółowe wymagania klienta. Wnioskodawczyni zaplanowała wytworzenie oprogramowania opisanego powyżej. Za każdym razem Jej celem było opracowanie koncepcji oprogramowania, stworzenie oprogramowania oraz jego wdrożenie u klienta. Wnioskodawczyni realizowała wszystkie projekty w sposób zaplanowany i metodyczny, przy wykorzystaniu ww. zasobów (w szczególności własnej wiedzy i doświadczenia, a także sprzętu komputerowego). Efektem działań Wnioskodawczyni było opracowanie oprogramowania opisanego bardziej szczegółowo we wniosku.
Działalność Wnioskodawczyni, w ramach której tworzy, rozwija, ulepsza i modyfikuje Oprogramowanie nie obejmuje prac empirycznych lub teoretycznych mających przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne.
Efekty pracy Wnioskodawczyni (dotyczy zarówno tworzenia, jak i rozwijania, ulepszania oraz modyfikowania), które określane są jako „Oprogramowanie", lub jego części, zawsze są odrębnymi programami komputerowymi, które podlegają ochronie na podstawie art. 74 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wnioskodawczyni przysługują majątkowe prawa autorskie do tego „Oprogramowania".
Efekty pracy Wnioskodawczyni (dotyczy tworzenia, rozwijania oraz ulepszenia), które określane są jako „Oprogramowanie lub jego części" zawsze są utworami w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, tj.:
-zawsze odznaczają się rzeczywiście oryginalnym, twórczym charakterem, zawsze są kreacją nowej, nieistniejącej wcześniej wartości niematerialnej;
-nie są efektem pracy, która wymaga do osiągnięcia rezultatu jedynie określonych umiejętności programistycznych i której rezultaty, da się z góry określić i przewidzieć jako mające charakter powtarzalny;
-nie są jedynie „techniczną", a „twórczą", realizacją szczegółowych projektów zlecanych przez Klientów.
Czynności wykonywane przez Wnioskodawczynię nie są realizowane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez zlecającego te czynności.
Wnioskodawczyni jako wykonująca te czynności ponosi ryzyko gospodarcze związane z prowadzoną działalnością.
Wnioskodawczyni ponosi odpowiedzialność za efekty swojej pracy w stosunku do osób trzecich (innych niż Kontrahent).
Wnioskodawczyni otrzymuje wynagrodzenie prawie wyłącznie z tytułu przenoszenia na Zleceniodawcę praw do „Oprogramowania” opisanego we wniosku, oraz sporadycznie także z tytułu innych czynności – prowadzenia szkoleń.
Faktury, które Wnioskodawczyni wystawia na rzecz Kontrahentów wyodrębniają wynagrodzenie z tytułu przeniesienia majątkowych praw autorskich do poszczególnych efektów prac.
Prawa autorskie do programów tworzonych przez Wnioskodawczynię przysługują tylko Wnioskodawczyni. W przypadku współtworzenia programów komputerowych, autorskie prawo do programu komputerowego podlegające ochronie na podstawie art. 74 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych przysługiwało/będzie przysługiwać indywidualnie Wnioskodawczyni w zakresie wytworzonej części/fragmentu takiego programu komputerowego.
Nowe funkcjonalności są odrębnymi programami komputerowymi i podlegają ochronie na podstawie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (na podstawie art. 74). Ich nowość polega na tym, że nie istniały wcześniej w praktyce Wnioskodawczyni, zostały dopiero przez Nią opracowane.
Przeniesienie praw majątkowych odbywa się na podstawie umowy zawartej w formie pisemnej, ze wskazanymi polami eksploatacji, na których następuje takie przeniesienie. Przeniesienie praw majątkowych następuje bez dodatkowych dokumentów w momencie ustalenia utworu, poprzez fizyczne wydanie kodu źródłowego w postaci programu komputerowego. Wyodrębnienie programu komputerowego/oprogramowania komputerowego następuje w momencie jego ukończenia. Wnioskodawczyni przekazuje program Kontrahentowi, a Kontrahent go przyjmie. Potwierdzeniem przeniesienia tych praw będzie fizyczne wydanie kodu poprzez umieszczenie go w repozytorium w chmurze.
Wnioskodawczyni poniosła następujące koszty:
-wynajmu biurka – miejsca w przestrzeni coworkingowej;
-podróży służbowych, tj. biletów lotniczych i noclegów;
-obsługi księgowej (wydatek comiesięczny);
-zakupu telefonu komórkowego;
-porady prawnej;
-zakupu słuchawek do telefonu/komputera.
Podróże służbowe były związane z realizacją już zawartych umów.
Wnioskodawczyni zaliczy do kosztów uzyskania przychodów koszt opłaty od wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, nie jest to jednak koszt porady prawnej ani koszt obsługi księgowej. Jest to odrębna kategoria wydatku.
Wszystkie wydatki ponoszone przez Wnioskodawczynię są bezpośrednio związane ze świadczonymi usługami. Koszt obsługi księgowej oraz porady prawnej, a także najmu biurka są niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej Wnioskodawczyni, przy czym działalność ta ogranicza się wyłącznie do prowadzenia prac rozwojowych opisanych we wniosku. Wydatki te mają więc bezpośredni i funkcjonalny związek z przychodami osiąganymi z tytułu sprzedaży praw do kwalifikowanych IP. Koszty podróży służbowych, zakupu telefonu komórkowego oraz słuchawek są natomiast niezbędne w celu utrzymywania kontaktu z kontrahentami Wnioskodawczyni. Są to zatem koszty niezbędne dla prowadzenia opisanych prac rozwojowych. Wnioskodawczyni nie posiada środków trwałych.
Wnioskodawczyni przyporządkowuje wydatki w dacie ich poniesienia względem tworzonych lub rozwijanych programów komputerowych rozdzielając je proporcjonalnie do przychodów IP BOX (z przeniesienia praw majątkowych do programów komputerowych). Wnioskodawczyni zalicza do wskaźnika nexus wszystkie wydatki, jakie przypisuje do kosztów uzyskania przychodów z konkretnego „programu komputerowego”.
Przeniesienie każdego z majątkowych praw autorskich do wytwarzanego, rozwijanego, ulepszanego i modyfikowanego programu komputerowego lub jego części następuje zgodnie z wymogami przewidzianymi w przepisach ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, w szczególności z zachowaniem art. 41 oraz art. 53 ww. ustawy.
Pytania
1.Czy opisana we wniosku działalność Wnioskodawczyni jest działalnością badawczo-rozwojową w rozumieniu art. 30ca ust. 2 w związku z art. 5a pkt 38 u.p.d.o.f.?
2.Czy na podstawie art. 30ca u.p.d.o.f. w zeznaniach rocznych za rok podatkowy 2019, 2020 i 2021 Wnioskodawczyni będzie mogła zastosować stawkę podatku dochodowego od osób fizycznych w wysokości 5% do dochodu uzyskiwanego z tytułu przeniesienia autorskiego prawa majątkowego do programu komputerowego?
3.Czy ustalając wskaźnik nexus, Wnioskodawczyni będzie miała prawo do uwzględniania kosztów opisanych we wniosku?
4.Czy w odniesieniu do rozliczenia lat 2019 - 2021 Wnioskodawczyni jest uprawniona do złożenia prawnie skutecznej korekty i wykazania za ten rok dochodu uzyskiwanego z tytułu przenoszenia autorskich praw majątkowych do programów komputerowych na rzecz Kontrahentów opodatkowanego stawką 5% na podstawie art. 30ca u.p.d.o.f.?
Pani stanowisko w sprawie
W zakresie pytania nr 1
Zgodnie z art. 30ca ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: „u.p.d.o.f. ”), podatek od osiągniętego przez podatnika w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej wynosi 5% podstawy opodatkowania.
Zgodnie natomiast z art. 30ca ust. 2 pkt 8 u.p.d.o.f., kwalifikowanym prawem własności intelektualnej jest między innymi autorskie prawo do programu komputerowego – podlegające ochronie prawnej na podstawie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, którego przedmiot ochrony został wytworzony, rozwinięty lub ulepszony przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej.
Działalność badawczo-rozwojowa została zdefiniowana w art. 5a pkt 38 u.p.d.o.f. i oznacza działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.
Badania naukowe (badania podstawowe i badania aplikacyjne) oraz prace rozwojowe są natomiast określane zgodnie z art. 5a pkt 39 i 40 u.p.d.o.f. w zw. z art. 4 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.
Zgodnie z ww. przepisami, badania naukowe są działalnością obejmującą:
1)badania podstawowe rozumiane jako prace empiryczne lub teoretyczne mające przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne;
2)badania aplikacyjne rozumiane jako prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów lub usług lub wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń.
Prace rozwojowe są natomiast działalnością obejmującą nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.
Zdaniem Wnioskodawczyni, prowadzi i będzie prowadziła prace rozwojowe, o których mowa w art. 4 ust. 3 ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce w zw. z art. 5a pkt 38 w zw. z art. 30ca ust. 2 pkt 8 u.p.d.o.f.
Po pierwsze działalność prowadzona przez Wnioskodawczynię ma twórczy charakter, ponieważ służy tworzeniu nowych i oryginalnych rozwiązań. Oprogramowanie powstające w ramach Jej działalności (niezależnie od tego, czy Wnioskodawczyni tworzy je osobiście czy też zleca jego stworzenie podwykonawcom, a następnie nabywa prawa autorskie do niego) stanowi więc oryginalny wytwór Jej działalności oraz przedmiot ochrony prawa autorskiego.
Po drugie, prace te obejmują wykorzystywanie wiedzy i umiejętności w zakresie narzędzi informatycznych i oprogramowania do projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług. Działalność Wnioskodawczyni przyczynia się do tworzenia, rozwoju i ulepszania innowacyjnego oprogramowania, przy wykorzystaniu wiedzy z zakresu matematyki, logiki, programowania, algorytmiki i baz danych oraz przy wykorzystaniu znanych języków programowania i frameworków. Jednocześnie, działania Wnioskodawczyni nie mogą być traktowane jako rutynowe czy niezaawansowane – w zakresie prac B+R dotyczących programowania, działania Wnioskodawczyni nie polegają na rutynowych czynnościach polegających na usuwaniu błędów, czy wprowadzaniu prostych modyfikacji oprogramowania.
Po trzecie, prace nad oprogramowaniem mają systematyczny charakter, ponieważ nie mają charakteru jednorazowego, lecz są prowadzone w sposób zorganizowany, z nastawieniem na ciągły rozwój i ulepszanie w przyszłości.
W związku z tym prowadzona przez Wnioskodawczynię działalność w spełnia definicję działalności badawczo-rozwojowej.
W zakresie pytania nr 2
Zdaniem Wnioskodawczyni, będzie/jest uprawniona do zastosowania stawki 5% podatku do dochodu uzyskiwanego z tytułu przenoszenia autorskich praw majątkowych do oprogramowania na rzecz Kontrahentów, zgodnie z art. 30ca u.p.d.o.f.
Przedsiębiorcy osiągający dochody generowane przez prawa własności intelektualnej od dnia 1 stycznia 2019 r. mogą korzystać z preferencyjnej stawki w podatku dochodowym. Na podstawie art. 1 pkt 25 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 2193), w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych dodano art. 30ca i art. 30cb. Ustawa zmieniająca wprowadziła do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych korzystne rozwiązanie podatkowe dla przedsiębiorców, którzy uzyskują dochody z komercjalizacji wytworzonych lub rozwiniętych przez nich praw własności intelektualnej.
Zgodnie z art. 30ca ust. 1 u.p.d.o.f., podatek od osiągniętego przez podatnika w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej wynosi 5% podstawy opodatkowania.
W myśl art. 30ca ust. 2 u.p.d.o.f., kwalifikowanymi prawami własności intelektualnej są:
1)patent,
2)prawo ochronne na wzór użytkowy,
3)prawo z rejestracji wzoru przemysłowego,
4)prawo z rejestracji topografii układu scalonego,
5)dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin,
6)prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu,
7)wyłączne prawo, o którym mowa w ustawie z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin (Dz.U.z2021r. poz. 213 ze zm.),
8)autorskie prawo do programu komputerowego
- podlegające ochronie prawnej na podstawie przepisów odrębnych ustaw lub ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, oraz innych umów międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska, których przedmiot ochrony został wytworzony, rozwinięty lub ulepszony przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej.
Podstawę opodatkowania stanowi suma kwalifikowanych dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej osiągniętych w roku podatkowym (art. 30ca ust. 3 u.p.d.o.f.).
Zgodnie natomiast z art. 30ca ust. 7 u.p.d.o.f., dochodem (stratą) z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej jest obliczony zgodnie z art. 9 ust. 2 dochód (strata) z pozarolniczej działalności gospodarczej w zakresie, w jakim został osiągnięty:
1)z opłat lub należności wynikających z umowy licencyjnej, która dotyczy kwalifikowanego prawa własności intelektualnej;
2)ze sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej;
3)z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej uwzględnionego w cenie sprzedaży produktu lub usługi;
4)z odszkodowania za naruszenie praw wynikających z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, jeżeli zostało uzyskane w postępowaniu spornym, w tym postępowaniu sądowym albo arbitrażu.
Na podstawie art. 30cb ust. 1 u.p.d.o.f., podatnicy podlegający opodatkowaniu na podstawie art. 30ca są obowiązani:
1)wyodrębnić każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej w prowadzonych księgach rachunkowych;
2)prowadzić księgi rachunkowe w sposób zapewniający ustalenie przychodów, kosztów uzyskania przychodów i dochodu (straty), przypadających na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej;
3)wyodrębnić koszty, o których mowa w art. 30ca ust. 4, przypadające na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej, w sposób zapewniający określenie kwalifikowanego dochodu;
4)dokonywać zapisów w prowadzonych księgach rachunkowych w sposób zapewniający ustalenie łącznego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej - w przypadku, gdy podatnik wykorzystuje więcej niż jedno kwalifikowane prawo własności intelektualnej, a w prowadzonych księgach rachunkowych nie jest możliwe spełnienie warunków, o których mowa w pkt 2 i 3;
5)dokonywać zapisów w prowadzonych księgach rachunkowych w sposób zapewniający ustalenie dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej w odniesieniu do tego produktu lub tej usługi albo do tych produktów lub tych usług - w przypadku, gdy podatnik wykorzystuje jedno kwalifikowane prawo własności intelektualnej lub większą liczbę tych praw w produkcie lub usłudze albo w produktach lub usługach, a w prowadzonych księgach rachunkowych nie jest możliwe spełnienie warunków, o których mowa w pkt 2-4.
Podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów wykazują informacje, o których mowa w ust. 1, w odrębnej ewidencji (art. 30cb ust. 2 u.p.d.o.f.).
Jak wynika z powyższych regulacji, podatnicy, którzy opodatkowują dochody z kwalifikowanych IP stawką 5%, mają obowiązek prowadzenia wyodrębnionej ewidencji dla wszystkich operacji finansowych związanych z uzyskiwaniem tych dochodów. Przepisy o IP BOX nie narzucają podatnikom konkretnej formy ewidencjonowania zdarzeń na cele stosowania preferencji IP BOX.
Jednak dla celów obliczenia dochodu z kwalifikowanego IP istotne jest, by ewidencja ta była prowadzona w sposób należyty tak, aby móc w rocznym zeznaniu podatkowym wykazać łączną sumę przychodów, kosztów podatkowych, dochodów, strat, dochodów podlegających opodatkowaniu stawką 5% oraz dochodu, który nie będzie podlegał preferencyjnemu opodatkowaniu.
W przypadku podatników, którzy nie prowadzą ksiąg rachunkowych wymóg zapewnienia wyodrębnionej ewidencji dla projektu dotyczącego kwalifikowanego IP może być spełniony poprzez sporządzanie techniką komputerową w postaci arkusza kalkulacyjnego kumulatywnego, comiesięcznego zestawienia dokumentów, które potwierdzają poniesione wydatki dotyczące projektu kwalifikowanego IP na koniec danego miesiąca. Zestawienie kumulatywne obejmuje wydatki od początku realizacji działalności badawczo-rozwojowej, która zmierza do wytworzenia, rozwinięcia lub ulepszenia kwalifikowanego IP do końca danego miesiąca kalendarzowego.
Wątpliwości Wnioskodawczyni budzi kwestia możliwości skorzystania z preferencyjnej stawki podatku w wysokości 5% od kwalifikowanych dochodów ze sprzedaży autorskiego oprogramowania w przypadku tworzenia Utworów i prowadzenia do nich oddzielnej ewidencji.
Zgodnie z art. 74 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, oprogramowanie komputerowe lub jego część, stanowią przedmiot ochrony praw autorskich. Przepis ten kwalifikuje programy komputerowe jako utwory będące przedmiotem jego ochrony i to już z momentem ich wytworzenia, bez konieczności spełnienia jakichkolwiek wymogów formalnych.
W celu poprawnego zastosowania preferencji IP Box wobec autorskiego prawa do programu komputerowego należy nadać mu znaczenia funkcjonalne, celowościowe i rozszerzające, w zgodzie z najbardziej istotnym międzynarodowym kontekstem przepisów o IP Box, czyli Raportem OECD BEPS Plan Działania nr 5. Zgodnie z akapitem 34 tego Raportu, copyrighted software, nie tylko program komputerowy chroniony prawem autorskim, ale szerzej oprogramowanie chronione prawem autorskim, może zawierać się w katalogu kwalifikowanych IP jako aktywo funkcjonalnie ekwiwalentne do patentu. OECD wskazuje, że oprogramowanie chronione prawem autorskim dzieli podstawowe cechy patentów, ponieważ jest nowatorskie, nieoczywiste i użyteczne, a zatem zasadniczo wynika z prowadzenia innowacyjnej działalności badawczo-rozwojowej, której prowadzenie powinny stymulować przepisy o IP Box. OECD stwierdza także, że nie wszystkie jurysdykcje zapewniają ochronę patentową oprogramowania i dlatego wielu podatników, którzy wytwarzają oprogramowanie, musi posiadać prawa autorskie, zamiast polegać na ochronie patentowej. Włączenie oprogramowania chronionego prawem autorskim do definicji funkcjonalnie równoważnych kwalifikowanych IP zapewnia również, że różne traktowanie oprogramowania na mocy prawa patentowego różnych jurysdykcji nie ma wpływu na to, czy dochody z oprogramowania mogą korzystać z różnych regulacji IP Box.
W związku z tym, że w Polsce oprogramowanie - definiowane jako ogół informacji w postaci zestawu instrukcji, zaimplementowanych interfejsów i zintegrowanych danych przeznaczonych dla komputera do realizacji wyznaczonych celów - podlega ochronie jak utwór literacki z art. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, oprogramowanie może być, zgodnie z wykładnią celowościową i kontekstualną (ww. Raport OECD), uznane za kwalifikowane IP w świetle rozszerzającej wykładni art. 30ca ust. 2 pkt 8 u.p.d.o.f., jeśli jego wytworzenie, rozszerzenie lub ulepszenie jest wynikiem prac badawczo-rozwojowych.
Działalność Wnioskodawczyni prowadzi w istocie do powstania nowego oprogramowania komputerowego lub ulepszeniu funkcjonalności dotychczas istniejącego oprogramowania, poprzez poszerzenie go o nowe zastosowania. Praca polegająca na wykonywaniu tych czynności ma charakter jednoznacznie twórczy, nie jest efektem działań powtarzalnych, a jej wynikiem jest zmodyfikowany, stworzony od początku kod źródłowy, będący nowym wytworem intelektu podlegającym ochronie prawnej z art. 74 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, do którego Wnioskodawczyni traci prawa własności, z chwilą przeniesienia ich na Kontrahentów.
Reasumując:
1)podatnik w ramach własnej działalności badawczo-rozwojowej będzie wytwarzał kwalifikowane prawo własności intelektualnej w postaci autorskiego prawo do programu komputerowego, które będzie podlegało ochronie według przepisów prawa polskiego,
2)podatnik osiągnie dochód ze sprzedaży tego kwalifikowanego prawa własności intelektualnej,
3)podatnik będzie prowadził ewidencję, o której mowa w art. 30cb ust. 2 u.p.d.o.f.
Mając powyższe na uwadze, zdaniem Wnioskodawczyni, dochód z odpłatnego zbycia kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, tj. autorskiego prawa do programu komputerowego, które stanowiło utwór prawnie chroniony i zostanie wytworzone w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, kwalifikuje się do dochodów z kwalifikowanego IP w rozumieniu art. 30ca ust. 7 pkt 2 u.p.d.o.f. To oznacza, że Wnioskodawczyni będzie mogła skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów z tego tytułu według stawki 5%.
W zakresie pytania nr 3
Zdaniem Wnioskodawczyni, ustalając wskaźnik nexus, będzie Ona miała prawo do uwzględniania kosztów opisanych we wniosku. Zgodnie z art. 30ca ust. 4 i 5 u.p.d.o.f. wysokość kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej ustala się jako iloczyn dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej osiągniętego w roku podatkowym i wskaźnika obliczonego według wzoru: ((a+b)xl,3]/ (a+b+c+d) w którym poszczególne litery oznaczają koszty faktycznie poniesione przez podatnika na:
a -prowadzoną bezpośrednio przez podatnika działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej,
b -nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu niepowiązanego w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 3,
c -nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu powiązanego w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 4,
d -nabycie przez podatnika kwalifikowanego prawa własności intelektualnej.
Do powyższych kosztów nie zalicza się kosztów, które nie są bezpośrednio związane z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, w szczególności odsetek, opłat finansowych oraz kosztów związanych z nieruchomościami.
Na mocy art. 30ca ust. 6 u.p.d.o.f., w przypadku gdy wartość wskaźnika, o którym mowa powyżej, jest większa od 1, przyjmuje się, że wartość ta wynosi 1.
W ramach prowadzonej przez Wnioskodawczynię działalności gospodarczej Wnioskodawczyni przenosi prawa autorskie do oprogramowania na rzecz Kontrahentów. Za świadczone usługi Wnioskodawczyni otrzymuje ustalone honorarium, które obejmuje również wynagrodzenie za przeniesienie autorskich praw majątkowych.
W związku z wykonywaną przez Wnioskodawczynię działalnością ponosi Ona następujące wydatki:
1)wynajem biurka – miejsca w przestrzeni coworkingowej w okresie od 1 sierpnia 2019 r. do 1 sierpnia 2020 r.;
2)wydatki na podróże służbowe, tj. bilety lotnicze i noclegi;
3)obsługa księgowa (wydatek comiesięczny);
4)telefon komórkowy (zakup 21 września 2019 r.);
5)porada prawna (10 sierpnia 2021 r.);
6)słuchawki (15 września 2021 r.).
Powyższe wydatki ponoszone przez Wnioskodawcę są również kosztami w rozumieniu art. 22 w zw. z art. 23 u.p.d.o.f. i mają na celu osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów - tj. prowadzonej przez Wnioskodawczynię pozarolniczej działalności gospodarczej.
Podsumowując, zdaniem Wnioskodawczyni, ponoszone wydatki, w zakresie w jakim przeznaczane są na wytworzenie danego oprogramowania bądź części oprogramowania, przy zachowaniu odpowiedniej metodologii alokacji opisanej we wniosku, należy uznać za koszty faktycznie poniesione na prowadzoną bezpośrednio przez nią działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej i powinny zostać ujęte do obliczenia wskaźnika nexus.
W zakresie pytania nr 4
W ocenie Wnioskodawczyni jest Ona uprawniona do złożenia prawnie skutecznej korekty i wykazania za rok 2019, 2020 i 2021 dochodu uzyskiwanego z tytułu przenoszenia autorskich praw majątkowych do programów komputerowych oraz pozostałych utworów na rzecz Kontrahentów.
Zgodnie z treścią przepisu art. 81 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, podatnicy, płatnicy i inkasenci mają prawo do skorygowania uprzednio złożonej deklaracji, jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej.
W tym miejscu warto wskazać, że ani przepisy Ordynacji podatkowej ani ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wprowadzają zakazu dokonywania korekty deklaracji w celu skorzystania z IP Box. Skoro zatem nie ma przepisów, które wprowadzałaby zakaz dokonywania przez podatnika korekty deklaracji, to należy taką korektę uznać za dopuszczalną.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które Wnioskodawczyni przedstawiła we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1387 ze zm.; Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 ze zm.; Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jednym ze źródeł przychodów jest pozarolnicza działalność gospodarcza.
W myśl art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Ilekroć w ustawie jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej – oznacza to działalność zarobkową:
a)wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
b)polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
c)polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych
-prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.
Stosownie natomiast do treści art. 5b ust. 1 ww. ustawy:
Za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
1)odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności,
2)są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności,
3)wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.
Ustawodawca wprowadził definicję działalności badawczo-rozwojowej w art. 5a pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którą:
Ilekroć w ustawie jest mowa o działalności badawczo-rozwojowej oznacza to działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.
W myśl art. 5a pkt 39 tej ustawy:
Ilekroć w ustawie jest mowa o badaniach naukowych – oznacza to:
a)badania podstawowe w rozumieniu art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (t. j. Dz. U. poz. 1668, ze zm.; Dz. U. z 2020 r. poz. 85 ze zm.; Dz. U. z 2021 r. poz. 478 i 619 ze zm.),
b)badania aplikacyjne w rozumieniu art. 4 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.
Z kolei w definicji prac rozwojowych zawartej w art. 5a pkt 40 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazano, że:
Ilekroć w ustawie jest mowa o pracach rozwojowych oznacza to prace rozwojowe w rozumieniu art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.
Na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 742 ze zm.):
Badania naukowe są działalnością obejmującą:
1)badania podstawowe rozumiane jako prace empiryczne lub teoretyczne mające przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne;
2)badania aplikacyjne rozumiane jako prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów lub usług lub wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń.
Stosownie do art. 4 ust. 3 ww. ustawy:
Prace rozwojowe są działalnością obejmującą nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.
Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawczyni od 1 lipca 2018 r. prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą oraz posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieograniczony obowiązek podatkowy w świetle art. 3 ust. 1 oraz ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawczyni na podstawie umowy zawartej z kontrahentem od 2019 r. świadczyła usługi programistyczne (zgodnie z literalnym brzmieniem umowy były to usługi projektowania, tworzenia, wdrażania oprogramowania). Wnioskodawczyni zajmuje się tworzeniem, projektowaniem, implementacją, utrzymaniem oraz testowaniem szeroko rozumianego oprogramowania. Zgodnie z postanowieniem zawartej umowy, Wnioskodawczyni przenosi na Kontrahenta całość autorskich praw majątkowych do wszelkich utworów – programów komputerowych, stwarzanych w ramach współpracy, za co Wnioskodawczyni otrzymuje wynagrodzenie. Realizując zadania wynikające z zawartej umowy, Wnioskodawczyni zajmowała się przede wszystkim rozwojem istniejącego oprogramowania o nowe funkcjonalności, tj. możliwość nadania mu nowych zastosowań.
W praktyce Wnioskodawczyni tworzyła nowe programy komputerowe – kody źródłowe, które były wykorzystywane do ulepszenia i rozwijania aplikacji i systemów klientów Kontrahenta Wnioskodawczyni. Wszystkie efekty prac będących przedmiotem wniosku, w szczególności kod źródłowy, kod komputerowy, nowe funkcjonalności, w tym również powstałe w wyniku ulepszenia/modyfikowania/rozwijania części oprogramowania, stanowią odrębne kody komputerowe, podlegające ochronie na podstawie art. 74 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wnioskodawczyni wskazała, że z uwagi na tożsamość podejmowanych czynności do tworzenia i rozwoju przedmiotowych kodów źródłowych, kodów komputerowych, oprogramowania czy też funkcjonalności, na potrzeby tego wniosku pojęcia te będą stosowane zamiennie do wszystkich rodzajów programów komputerowych oraz ich części, modyfikacji i ulepszeń gdyż wszystkie one stanowią odrębne programy komputerowe w rozumieniu prawa autorskiego.
Czynności projektowania i tworzenia programów komputerowych – kodu źródłowego nie mają charakteru rutynowych lub okresowych zmian, lecz stanowią systematyczny rozwój systemów i aplikacji Kontrahenta. Wnioskodawczyni w ramach prowadzonej działalności nabywa, łączy, kształtuje i wykorzystuje dostępne aktualnie wiedzę i umiejętności, w tym między innymi z zakresu narzędzi informatycznych i oprogramowania, w celu tworzenia ich nowych zastosowań.
Funkcjonalności, za które odpowiedzialna była Wnioskodawczyni polegały w szczególności na opracowaniu rozwiązań, które miały na celu rozwój systemów i aplikacji Kontrahenta.
Na wstępie trzeba podkreślić, że z pracami badawczo-rozwojowymi mamy do czynienia wówczas, gdy wykorzystuje się dostępną wiedzę z dziedziny nauki, technologii oraz innej wiedzy i umiejętności do tworzenia nowych lub ulepszenia istniejących produktów/usług. Wobec powyższego ocena czy prowadzone przez Wnioskodawczynię prace programistyczne stanowią działalność badawczo-rozwojową dokonana zostanie w kontekście wskazanych przez Wnioskodawczynię efektów tych prac.
Z ustawowej definicji zawartej w regulacjach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że działalność badawczo-rozwojowa musi mieć charakter twórczy. Jak podaje słownik języka polskiego PWN, działalność twórcza to zespół działań podejmowanych w kierunku tworzenia (działalność – zespół działań podejmowanych w jakimś celu), powstania czegoś (twórczy – mający na celu tworzenie, tworzyć – powodować powstanie czegoś). W doktrynie prawa autorskiego podkreśla się natomiast, że cecha twórczości związana jest przede wszystkim z rezultatem działalności człowieka o charakterze kreacyjnym i jest spełniona wówczas, gdy istnieje nowy wytwór intelektu. Działalność twórcza oznacza, że „ustawodawca za przedmiot prawa autorskiego uznaje tylko rezultat (przejaw) takiego działania, który choćby w minimalnym stopniu odróżnia się od innych rezultatów takiego samego działania, a zatem, że posiada cechę nowości, której stopień nie ma znaczenia”. Zatem twórczość działalności badawczo-rozwojowej może przejawiać się opracowywaniem nowych koncepcji, narzędzi, rozwiązań niewystępujących dotychczas w praktyce gospodarczej podatnika lub na tyle innowacyjnych, że w znacznym stopniu odróżniają się od rozwiązań już funkcjonujących u podatnika.
W opisie sprawy Wnioskodawczyni wskazała, że efekty Jej pracy (dotyczy tworzenia, rozwijania oraz ulepszenia), które określane są jako „Oprogramowanie lub jego części" zawsze są utworami w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, tj.:
-zawsze odznaczają się rzeczywiście oryginalnym, twórczym charakterem, zawsze są kreacją nowej, nieistniejącej wcześniej wartości niematerialnej;
-nie są efektem pracy która wymaga do osiągnięcia rezultatu jedynie określonych umiejętności programistycznych i której rezultaty da się z góry określić i przewidzieć jako mające charakter powtarzalny;
-nie są jedynie „techniczną", a „twórczą", realizacją szczegółowych projektów zlecanych przez Klientów.
Zatem, prowadzona przez Wnioskodawczynię działalność w zakresie tworzenia wymienionych oprogramowań (programów komputerowych) ma twórczy charakter.
Kolejnym kryterium działalności badawczo-rozwojowej jest prowadzenie tej działalności w sposób systematyczny. Zgodnie ze słownikiem języka polskiego PWN słowo systematyczny oznacza (i) robiący coś regularnie i starannie, (ii) o procesach: zachodzący stale od dłuższego czasu, (iii) o działaniach: prowadzony w sposób uporządkowany, według pewnego systemu; też: o efektach takich działań: planowy, metodyczny. W związku z tym, że w definicji działalności badawczo-rozwojowej słowo „systematyczny” występuje w sformułowaniu „podejmowaną (działalność) w sposób systematyczny”, a więc odnosi się do „działalności”, czyli zespołu działań podejmowanych w jakimś celu, najbardziej właściwą definicją systematyczności w omawianym zakresie jest definicja obejmująca prowadzenie działalności w sposób uporządkowany, według pewnego systemu. Zatem, słowo systematycznie odnosi się również do działalności prowadzonej w sposób metodyczny, zaplanowany i uporządkowany. To oznacza, że działalność badawczo-rozwojowa jest prowadzona systematycznie niezależnie od tego, czy podatnik stale prowadzi prace badawczo-rozwojowe, czy tylko od czasu do czasu, a nawet incydentalnie, co wynika z charakteru prowadzonej przez niego działalności oraz potrzeb rynku, klientów, sytuacji mikro i makroekonomicznej. Z powyższego wynika, że spełnienie kryterium „systematyczności” danej działalności nie jest uzależnione od ciągłości tej działalności, w tym od określonego czasu przez jaki działalność taka ma być prowadzona ani też od istnienia planu co do prowadzenia przez podatnika podobnej działalności w przyszłości. Wystarczające jest, aby podatnik zaplanował i przeprowadził chociażby jeden projekt badawczo-rozwojowy, przyjmując dla niego określone cele do osiągnięcia, harmonogram i zasoby. Taka działalność może być uznana za działalność systematyczną, tj. prowadzoną w sposób metodyczny, zaplanowany i uporządkowany.
Jak wskazano w opisie sprawy, działalność Wnioskodawczyni podejmowana była w sposób systematyczny, tj. uporządkowany, zaplanowany, metodyczny, według pewnego systemu. Systematyczność działania Wnioskodawczyni przejawiała się w tym, że dla realizowanych przez Wnioskodawczynię zadań dotyczących wdrożenia poszczególnych funkcjonalności istniały harmonogramy lub plany z wyznaczonymi celami do osiągnięcia. Działania Wnioskodawczyni nie miały charakteru jednorazowego, lecz były prowadzone w sposób ciągły i zorganizowany, z nastawieniem na ciągły rozwój i ulepszanie jakości świadczonych usług w przyszłości. Oprogramowanie było tworzone, rozwijane i ulepszane w sposób systematyczny według najlepszych praktyk jakie Wnioskodawczyni wypracowała w ramach działalności gospodarczej jako osoba posiadająca odpowiednie kompetencje w zakresie tworzenia technologii informatycznych.
Wnioskodawczyni postawiła sobie za cel opracowanie, stworzenie i wdrożenie oprogramowania wymienionego we wniosku. Wnioskodawczyni wykorzystywała w tym celu głównie posiadaną przez siebie wiedzę, a także doświadczenie.
Mając na uwadze powyższe, kolejne kryterium definicji działalności badawczo-rozwojowej w odniesieniu do wskazanych przez Wnioskodawczynię oprogramowań (programów komputerowych) jest spełnione.
Powyżej omówione dwa kryteria działalności badawczo-rozwojowej dotyczą charakteru i organizacji prowadzenia tej działalności, podczas gdy ostatnie, trzecie kryterium, dotyczy rezultatu prowadzenia tej działalności, tj. zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań. W konsekwencji – głównym zadaniem dla zarządzającego projektem badawczo-rozwojowym jest zlokalizowanie i zidentyfikowanie zasobów wiedzy przed rozpoczęciem działań projektowych; zasobów w ujęciu funkcjonalnym i celowościowym, czyli podlegającym zwiększeniu oraz możliwym i właściwym do wykorzystania zwiększonej wiedzy do nowych zastosowań. Lokalizacja i identyfikacja wiedzy obejmuje szereg działań, w tym określenie stanu wiedzy, miejsca, sposobu jej wykorzystania oraz selekcji pod względem przydatności do realizacji celu projektu. Prowadząc działalność badawczo-rozwojową, przedsiębiorca rozwija specjalistyczną wiedzę oraz umiejętności, które może wykorzystać w ramach bieżących albo przyszłych projektów.
W opisie sprawy Wnioskodawczyni wskazuje, że Wnioskodawczyni wykorzystuje głównie posiadaną przez siebie wiedzę, a także doświadczenie. W odniesieniu do zasobów o charakterze materialnym, był to przede wszystkim komputer. Wnioskodawczyni nie potrzebuje w związku z tym zewnętrznego finansowania. Wnioskodawczyni zaprojektowała i stworzyła nowe programy, niewystępujące dotychczas w praktyce gospodarczej Wnioskodawczyni lub na tyle innowacyjne, że w znacznym stopniu odróżniają się od rozwiązań już funkcjonujących. Oprogramowanie tworzone przez Wnioskodawczynię projektowane jest stosownie do indywidualnych i specyficznych potrzeb kontrahentów, zatem każdy z programów odróżnia się od pozostałych, a w szczególności w efekcie każdego z nich powstaje nowy, niepowtarzalny kod źródłowy.
Zatem powyższe pozwala uznać, że Wnioskodawczyni wykorzystuje istniejące zasoby wiedzy w celu tworzenia nowych zastosowań.
Kluczowe jest zawarte w definicji działalności badawczo-rozwojowej rozróżnienie, które wskazuje, że taka działalność obejmuje dwa rodzaje aktywności, tj.:
·badania podstawowe i badania aplikacyjne zdefiniowane w art. 4 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz
·prace rozwojowe, o których mowa w art. 4 ust. 3 tej ustawy.
Należy zwrócić uwagę na wyłączenie zawarte w art. 4 ust. 3 tej ustawy, mogące odnosić się do wielu przejawów aktywności podatnika. Zastrzeżenie zostało wprowadzone w celu wyeliminowania z zakresu działalności badawczo-rozwojowej tych przejawów aktywności podatnika, które mimo ulepszenia istniejących procesów lub usług, z uwagi na swoją cykliczność (okresowość) oraz brak innowacyjnego charakteru (rutynowość), nie mogą stanowić prac rozwojowych.
Pojęcie działalności badawczo-rozwojowej obejmuje również prace rozwojowe w rozumieniu Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce.
Prace rozwojowe polegają na nabywaniu, łączeniu, kształtowaniu i wykorzystywaniu dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności – przy czym użyty przez ustawodawcę spójnik „i” wskazuje, że aby uznać działania za prace rozwojowe konieczne jest zaistnienie wszystkich tych czynności, tj.:
·nabycia dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności;
·łączenia dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności;
·kształtowania dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności;
·wykorzystania dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności.
Prace rozwojowe bazują zatem na dostępnej wiedzy – w zależności od celów, jakie przyjęto dla prowadzenia prac, będzie to wiedza z określonej dziedziny lub dziedzin. Prace te obejmują kolejno:
·nabycie wiedzy i umiejętności, czyli pozyskanie wiedzy/umiejętności, zapoznanie się z wiedzą, zrozumienie jej;
·łączenie wiedzy i umiejętności, czyli znalezienie takich zależności pomiędzy wiedzą z różnych zakresów, dziedzin lub wiedzy wynikającej z różnych badań naukowych oraz pomiędzy umiejętnościami, które są istotne z punktu widzenia postawionych celów badań rozwojowych;
·kształtowanie wiedzy i umiejętności, czyli takie „ułożenie” efektów nabywania i łączenia wiedzy i umiejętności lub takie sformułowanie wniosków płynących z tych procesów, aby można je było wykorzystać dla realizacji postawionych celów prac rozwojowych;
·wykorzystanie wiedzy i umiejętności, czyli ich użycie, posłużenie się nimi dla osiągnięcia celów prac rozwojowych.
Co istotne, całość ww. czynności służy:
·planowaniu produkcji oraz
·projektowaniu i tworzeniu zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług.
Chodzi przy tym o konkretne produkty, konkretne procesy lub konkretne usługi albo konkretne rodzaje produktów, procesów lub usług. Podmiot prowadzący prace rozwojowe organizuje je z uwzględnieniem specyfiki konkretnych produktów, procesów lub usług – od niej zależą potrzeby prowadzenia prac rozwojowych i ich zakres.
Jednocześnie ustawodawca wyłączył z definicji prac rozwojowych działalność obejmującą rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do produktów, procesów lub usług, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń. O tym, jakie zmiany do produktów, procesów lub usług mają charakter rutynowy (wykonywany często i niemal automatycznie) i okresowy (powtarzający się, występujący co pewien czas) będzie każdorazowo decydował charakter konkretnych produktów, procesów bądź usług.
Jak wskazała Wnioskodawczyni we wniosku i jego uzupełnieniu, efekty Jej pracy, tj. tworzenia, rozwijania oraz ulepszenia, które określane są jako „Oprogramowanie lub jego części" zawsze są utworami w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, tj.:
-zawsze odznaczają się rzeczywiście oryginalnym, twórczym charakterem, zawsze są kreacją nowej, nieistniejącej wcześniej wartości niematerialnej;
-nie są efektem pracy która wymaga do osiągnięcia rezultatu jedynie określonych umiejętności programistycznych i której rezultaty da się z góry określić i przewidzieć jako mające charakter powtarzalny;
-nie są jedynie „techniczną", a „twórczą", realizacją szczegółowych projektów zlecanych przez Klientów.
Wnioskodawczyni zaprojektowała i stworzyła nowe programy, niewystępujące dotychczas w praktyce gospodarczej Wnioskodawczyni lub na tyle innowacyjne, że w znacznym stopniu odróżniają się od rozwiązań już funkcjonujących. Oprogramowanie tworzone przez Wnioskodawczynię projektowane jest stosownie do indywidualnych i specyficznych potrzeb kontrahentów, zatem każdy z programów odróżnia się od pozostałych, a w szczególności w efekcie każdego z nich powstaje nowy, niepowtarzalny kod źródłowy.
Zatem, powyższe pozwala uznać, że opisana działalność w zakresie tworzenia wymienionych oprogramowań (programów komputerowych) spełnia warunki do uznania jej za prace rozwojowe.
Należy przy tym podkreślić, że działalnością badawczo-rozwojową nie jest całość usług świadczonych przez Wnioskodawczynię ani też całość prowadzonej przez Wnioskodawczynię działalności programistycznej, ale wyłącznie te działania, które ściśle dotyczą tworzenia innowacyjnych rozwiązań służących stworzeniu nowego produktu – takich jak te, które zostały wymienione we wniosku i jego uzupełnieniu i w warunkach działalności wynikających z wniosku i jego uzupełnienia.
W konsekwencji, mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis sprawy należy stwierdzić, że działalność Wnioskodawczyni polegająca na tworzeniu oprogramowań komputerowych (programów komputerowych) spełnia definicję działalności badawczo-rozwojowej w rozumieniu art. 5a pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Przedsiębiorcy osiągający dochody generowane przez prawa własności intelektualnej od 1 stycznia 2019 r. mogą korzystać z preferencyjnej stawki w podatku dochodowym.
Zgodnie z art. 30ca ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Podatek od osiągniętego przez podatnika w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej wynosi 5% podstawy opodatkowania.
W myśl art. 30ca ust. 2 ww. ustawy:
Kwalifikowanymi prawami własności intelektualnej są:
1)patent,
2)prawo ochronne na wzór użytkowy,
3)prawo z rejestracji wzoru przemysłowego,
4)prawo z rejestracji topografii układu scalonego,
5)dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin,
6)prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu,
7)wyłączne prawo, o którym mowa w ustawie z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin (t. j. Dz. U. z 2018 r. poz. 432 ze zm.; Dz. U. z 2020 r. poz. 288 ze zm.;Dz. U. z 2021 r. poz. 213),
8)autorskie prawo do programu komputerowego
- podlegające ochronie prawnej na podstawie przepisów odrębnych ustaw lub ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, oraz innych umów międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska, których przedmiot ochrony został wytworzony, rozwinięty lub ulepszony przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej.
Autorskie prawo do programu komputerowego objęte jest ochroną na mocy art. 74 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2509).
Zgodnie z art. 74 ust. 2 powołanej ustawy:
Ochrona przyznana programowi komputerowemu obejmuje wszystkie formy jego wyrażenia. Idee i zasady będące podstawą jakiegokolwiek elementu programu komputerowego, w tym podstawą łączy, nie podlegają ochronie.
W związku z tym, że w Polsce oprogramowanie – definiowane jako ogół informacji w postaci zestawu instrukcji, zaimplementowanych interfejsów i zintegrowanych danych przeznaczonych dla komputera do realizacji wyznaczonych celów – podlega ochronie jak utwór literacki z art. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, oprogramowanie może być uznane za kwalifikowane IP w świetle art. 30ca ust. 2 pkt 8 ustawy, jeśli jego wytworzenie, rozszerzenie lub ulepszenie jest wynikiem prac badawczo-rozwojowych.
Na mocy art. 30ca ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Podstawę opodatkowania stanowi suma kwalifikowanych dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej osiągniętych w roku podatkowym.
Stosownie natomiast do art. 30ca ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Wysokość kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej ustala się jako iloczyn dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej osiągniętego w roku podatkowym i wskaźnika obliczonego według wzoru:
(a + b) x 1,3
a + b + c + d
w którym poszczególne litery oznaczają koszty faktycznie poniesione przez podatnika na:
a – prowadzoną bezpośrednio przez podatnika działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej,
b – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu niepowiązanego w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 3,
c – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu powiązanego w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 4,
d – nabycie przez podatnika kwalifikowanego prawa własności intelektualnej.
Na podstawie art. 30ca ust. 5 ww. ustawy:
Do kosztów, o których mowa w ust. 4, nie zalicza się kosztów, które nie są bezpośrednio związane z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, w szczególności odsetek, opłat finansowych oraz kosztów związanych z nieruchomościami.
Artykuł 30ca ust. 6 tej ustawy stanowi:
W przypadku gdy wartość wskaźnika, o którym mowa w ust. 4, jest większa od 1, przyjmuje się, że wartość ta wynosi 1.
Stosownie natomiast do treści art. 30ca ust. 7 powołanej ustawy:
Dochodem (stratą) z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej jest obliczony zgodnie z art. 9 ust. 2 dochód (strata) z pozarolniczej działalności gospodarczej w zakresie, w jakim został osiągnięty:
1)z opłat lub należności wynikających z umowy licencyjnej, która dotyczy kwalifikowanego prawa własności intelektualnej;
2)ze sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej;
3)z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej uwzględnionego w cenie sprzedaży produktu lub usługi;
4)z odszkodowania za naruszenie praw wynikających z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, jeżeli zostało uzyskane w postępowaniu spornym, w tym postępowaniu sądowym albo arbitrażu.
W myśl art. 30ca ust. 8 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:
Do ustalenia dochodów (strat), o których mowa w ust. 7 pkt 3, przepis art. 23o stosuje się odpowiednio.
Jak stanowi art. 30ca ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r.:
Do ustalenia dochodów (strat), o których mowa w ust. 7 pkt 3, przepisy art. 23o i art. 23p stosuje się odpowiednio.
Na mocy art. 30ca ust. 11 ww. ustawy:
Podatnicy korzystający z opodatkowania zgodnie z ust. 1 tego artykułu są obowiązani do wykazania dochodu (straty) z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej w zeznaniu za rok podatkowy, w którym osiągnięto ten dochód (poniesiono stratę).
Zatem, podatnik, który osiągnął w ciągu roku dochód z kwalifikowanego IP i decyduje, że wobec tego dochodu będzie stosował 5% stawkę podatku, jest zobowiązany do wykazania tego dochodu w zeznaniu rocznym składanym za rok, w którym ten dochód został osiągnięty. Podatnik ma prawo stosować 5% stawkę podatkową do dochodu z tego konkretnego kwalifikowanego IP w okresie, w którym kwalifikowane IP posiada ochronę prawną.
Ponadto należy wskazać, że podatnik, który ma zamiar skorzystać z ww. preferencji jest zobowiązany prowadzić szczegółową ewidencję w sposób umożliwiający obliczenie podstawy opodatkowania, w tym powiązanie ponoszonych kosztów prac badawczo-rozwojowych z osiąganymi dochodami z kwalifikowanych praw własności intelektualnej powstałymi w wyniku przeprowadzenia tych prac.
Na podstawie art. 30cb ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Podatnicy podlegający opodatkowaniu na podstawie art. 30ca są obowiązani:
1)wyodrębnić każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej w prowadzonych księgach rachunkowych;
2)prowadzić księgi rachunkowe w sposób zapewniający ustalenie przychodów, kosztów uzyskania przychodów i dochodu (straty), przypadających na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej;
3)wyodrębnić koszty, o których mowa w art. 30ca ust. 4, przypadające na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej, w sposób zapewniający określenie kwalifikowanego dochodu;
4)dokonywać zapisów w prowadzonych księgach rachunkowych w sposób zapewniający ustalenie łącznego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej – w przypadku gdy podatnik wykorzystuje więcej niż jedno kwalifikowane prawo własności intelektualnej, a w prowadzonych księgach rachunkowych nie jest możliwe spełnienie warunków, o których mowa w pkt 2 i 3;
5)dokonywać zapisów w prowadzonych księgach rachunkowych w sposób zapewniający ustalenie dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej w odniesieniu do tego produktu lub tej usługi albo do tych produktów lub tych usług - w przypadku gdy podatnik wykorzystuje jedno kwalifikowane prawo własności intelektualnej lub większą liczbę tych praw w produkcie lub usłudze albo w produktach lub usługach, a w prowadzonych księgach rachunkowych nie jest możliwe spełnienie warunków, o których mowa w pkt 2-4.
Stosownie do treści art. 30cb ust. 2 ww. ustawy:
Podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów wykazują informacje, o których mowa w ust. 1, w odrębnej ewidencji.
Zgodnie z art. 30cb ust. 3 powołanej ustawy:
W przypadku gdy na podstawie ksiąg rachunkowych lub ewidencji, o której mowa w ust. 2, nie jest możliwe ustalenie dochodu (straty) z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, podatnik jest obowiązany do zapłaty podatku zgodnie z art. 27 lub art. 30c.
Odrębna od podatkowej księgi przychodów i rozchodów ewidencja – zgodnie z art. 30cb ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – ma zatem na celu obliczenie podstawy opodatkowania, w tym powiązanie ponoszonych kosztów prac badawczo-rozwojowych z osiąganymi dochodami z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, a także monitorowanie i śledzenie efektów prac badawczo-rozwojowych. Wskazana ewidencja jest bardzo ważna, ponieważ jej prowadzenie w sposób niezapewniający osiągnięcie ww. celów, spowoduje po stronie podatnika obowiązek zapłaty podatku dochodowego według skali bądź stawki liniowej. Podkreślić należy, że w celu skorzystania z opodatkowania dochodów na podstawie art. 30ca ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatnik ma obowiązek na bieżąco prowadzić odrębną od podatkowej księgi przychodów i rozchodów ewidencję, czyli od momentu poniesienia pierwszych kosztów, o których mowa w art. 30ca ust. 4 ww. ustawy. Przepisy o IP Box nie narzucają podatnikom konkretnej formy ewidencjonowania zdarzeń na cele stosowania preferencji IP Box.
Odnosząc powyższe przepisy podatkowe do przedstawionego opisu sprawy, należy wskazać, że:
·Wnioskodawczyni tworzy, rozwija wymienione w opisie oprogramowania komputerowe w ramach prowadzonej bezpośrednio działalności badawczo-rozwojowej, spełniającej definicje wskazane w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych,
·wytwarzane przez Wnioskodawczynię oprogramowanie, jak również jego nowe funkcjonalności/moduły, które mają na celu ulepszenie (rozwinięcie/modyfikację) danego oprogramowania (osobny przedmiot obrotu), stanowią utwór w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych i podlegają ochronie na podstawie art. 74 tej ustawy,
·Wnioskodawczyni dokonuje odpłatnego przeniesienia autorskich praw majątkowych do wytworzonego oprogramowania w zamian za stosowne wynagrodzenie,
·Wnioskodawczyni prowadzi na bieżąco od 1 sierpnia 2019 r. odrębną od podatkowej księgi przychodów i rozchodów szczegółową ewidencję, o której mowa w art. 30cb ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Mając powyższe na uwadze, autorskie prawo do oprogramowania komputerowego tworzone oraz rozwijane samodzielnie przez Wnioskodawczynię na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jest kwalifikowanym prawem własności intelektualnej (kwalifikowanym IP) w rozumieniu art. 30ca ust. 2 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Na podstawie powyższego należy stwierdzić, że dochód z tytułu przeniesienia praw do opisanych przez Wnioskodawczynię oprogramowań komputerowych, które stanowią utwory prawnie chronione i zostały wytworzone w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, kwalifikuje się do dochodów z kwalifikowanych IP.
Co istotne, użyte przez ustawodawcę pojęcie dochodu (straty) z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej odnosi się do dochodu (straty) z konkretnego kwalifikowanego prawa własności intelektualnej. Tym samym, w celu skorzystania z ulgi IP Box podatnik nie ustala łącznego dochodu (straty) ze wszystkich posiadanych kwalifikowanych praw własności intelektualnej, ale odrębne dochody (straty) z poszczególnych praw.
Wobec tego, że we wniosku i uzupełnieniu Wnioskodawczyni wskazała, że przenosi na Kontrahenta całość autorskich praw majątkowych do wszelkich utworów – programów komputerowych, stwarzanych w ramach współpracy, za co Wnioskodawczyni otrzymuje wynagrodzenie, dochód uzyskany z tego tytułu jest dochodem ze sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, o którym mowa w art. 30ca ust. 7 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W tym miejscu należy zwrócić także uwagę, że opodatkowaniu preferencyjną stawką podatkową w wysokości 5% może podlegać wyłącznie dochód z kwalifikowanych praw własności intelektualnych uzyskany w danym roku podatkowym.
Tym samym, Wnioskodawczyni może zastosować stawkę 5% do dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej osiąganego od 1 sierpnia 2019 r., tj. od momentu rozpoczęcia prowadzenia ewidencji, o której mowa w art. 30cb ust. 1-2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem, przysługuje Wnioskodawczyni prawo do skorzystania z preferencyjnego opodatkowania dochodów uzyskiwanych od 1 sierpnia 2019 r., oraz w latach 2020 i 2021.
Wątpliwość Wnioskodawczyni budzi również kwestia czy wydatki poniesione na:
1)wynajem biurka – miejsca w przestrzeni coworkingowej w okresie od 1 sierpnia 2019 r. do 1 sierpnia 2020 r.,
2)wydatki na podróże służbowe, tj. bilety lotnicze i noclegi,
3)obsługa księgowa (wydatek comiesięczny),
4)telefon komórkowy (zakup 21 września 2019 r.),
5)porada prawna (10 sierpnia 2021 r.),
6)słuchawki (15 września 2021 r.),
o ile zostaną faktycznie poniesione, mogą zostać zakwalifikowane w całości lub odpowiedniej proporcji do uznania za składniki wzoru oznaczonego literą „a” wskaźnika nexus.
Przechodząc do wątpliwości Wnioskodawczyni dotyczących uznania ponoszonych przez Nią wydatków za koszty konieczne do wyliczenia wskaźnika, o którym mowa w art. 30ca ust. 4 w zw. z art. 30ca ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy zauważyć, że wysokość kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanego IP ustala się jako iloczyn dochodu z kwalifikowanego IP osiągniętego w roku podatkowym i wskaźnika nexus obliczonego według wzoru określonego w art. 30ca ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zatem dla potrzeb obliczenia podstawy opodatkowania podlegającej preferencyjnemu opodatkowaniu stawką 5% podatnik jest zobowiązany do wyliczenia dwóch podstawowych wartości:
·dochodu z kwalifikowanego IP osiągniętego w roku podatkowym oraz
·wskaźnika, którym zostanie przemnożony powyższy dochód.
Z objaśnień podatkowych z 15 lipca 2019 r. wynika bowiem, że „Obliczając wysokość dochodu z kwalifikowanego IP, który w dalszej kolejności zostanie przemnożony przez wskaźnik nexus w celu obliczenia końcowego dochodu podlegającego 5% stawce podatku, niezbędne jest określenie związanych z kwalifikowanym IP przychodów oraz kosztów. Konieczne jest więc wskazanie przez podatnika przychodów osiąganych z danego kwalifikowanego IP oraz alokowanie do tych przychodów funkcjonalnie związanych z nimi kosztów, które w sposób bezpośredni i pośredni przyczyniły się do powstania tego przychodu. Zatem, dochodem z kwalifikowanego IP jest nadwyżka sumy przychodów osiągnięta z tego kwalifikowanego IP nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą z kwalifikowanego IP”.
Należy zauważyć, że istotne jest to, aby ze wskaźnika nexus wykluczyć koszty, które nie są lub ze swej natury nie mogą być, bezpośrednio związane z wytworzeniem, rozwinięciem lub ulepszeniem konkretnych kwalifikowanych praw własności intelektualnej.
Ustalając wskaźnik nexus, należy pamiętać, aby istniał związek między:
·wydatkami poniesionymi przez podatnika w związku z wytworzeniem kwalifikowanego prawa własności intelektualnej,
·kwalifikowanym prawem własności intelektualnej oraz
·dochodami uzyskiwanymi z kwalifikowanych praw własności intelektualnej.
Ta szczególna metoda ujmowania kosztów we wskaźniku ma zastosowanie jedynie dla celu, jakim jest kalkulacja tego wskaźnika.
Należy również pamiętać, że wskaźnik nexus jest obliczany oddzielnie dla dochodów z poszczególnych kwalifikowanych praw własności intelektualnej. W związku z tym, Wnioskodawczyni powinna również ustalić odrębnie koszty faktycznie poniesione na działalność badawczo-rozwojową związaną z danym prawem.
Należy zatem przyjąć, że jeżeli podatnik poniósł rzeczywiście wydatki, które kwalifikują się jako koszty prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej, to wydatki związane z wytworzeniem w ramach tej działalności kwalifikowanego IP należy uznać za koszty faktycznie poniesione przez podatnika na prowadzoną bezpośrednio przez niego działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, z zastrzeżeniem art. 30ca ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Jak wskazuje Minister Finansów w Objaśnieniach z 15 lipca 2019 r., zgodnie z akapitem 39 Raportu OECD BEPS Plan Działania nr 5 koszty kwalifikowane winny być uwzględniane we wskaźniku niezależnie od metody ich ujmowania w kosztach podatkowych, zgodnie z ogólnymi zasadami podatkowymi. Dlatego też koszty dla celów kalkulacji wskaźnika należy rozumieć szerzej (funkcjonalnie w kontekście ww. Raportu OECD), niż w odniesieniu do ustalania kosztów uzyskania przychodów na gruncie pozostałych przepisów ustawy o ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Należy także wspomnieć, że wskaźnik nexus „(…) służy do określania tej części dochodu z kwalifikowanego IP, która podlega preferencyjnej 5% stawce podatkowej, powinien być liczony kumulatywnie na przestrzeni lat. Oprócz właściwych przepisów o IP BOX, potwierdzają to wytyczne przedstawione przez OECD w Raporcie BEPS Działanie nr 5 (akapit 45 Raportu OECD BEPS Plan Działania nr 5)”.
Analiza ponoszonych wydatków prowadzi do wniosku, że Wnioskodawczyni nie może uznać wydatku ponoszonego na wynajem biurka w przestrzeni coworkingowej za koszty prowadzonej przez Nią działalności badawczo-rozwojowej związanej z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej w rozumieniu art. 30ca ust. 4 ustawy, zgodnie bowiem z cytowanym art. 30 ust. 5 ustawy, do kosztów uwzględnianych we wskaźniku nexus nie zalicza się kosztów, które nie są bezpośrednio związane z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, w szczególności odsetek, opłat finansowych oraz kosztów związanych z nieruchomościami. W okolicznościach sprawy wynajem przestrzeni, w której Wnioskodawczyni świadczy swoje usługi na rzecz kontrahenta, uznać należy za koszty związane z nieruchomościami.
Ustawodawca nie zdefiniował na potrzeby ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pojęcia „kosztów związanych z nieruchomościami”, dlatego zasadne jest zastosowanie wykładni językowej dla właściwego zrozumienia tego pojęcia. Zgodnie z wykładnią językową „związany” to „mający coś wspólnego z kimś lub czymś dotyczący tego kogoś lub czegoś”.
Do tej kategorii kosztów, należy więc zaliczyć wszystkie ponoszone przez podatnika wydatki pozostające w związku z nieruchomościami, w których wytwarzane jest kwalifikowane IP, w tym wskazane przez Wnioskodawczynię we wniosku wydatki na wynajem biurka - miejsca w przestrzeni coworkingowej. Zatem, kosztu wynajmu biurka w przestrzeni coworkingowej nie można uznać za koszty bezpośrednio związane z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej i nie może on zostać uwzględniony przez Wnioskodawczynię do obliczenia wskaźnika nexus.
W tym zakresie stanowisko Wnioskodawczyni należy uznać za nieprawidłowe.
Natomiast, pozostałe wskazane we wniosku wydatki na: podróże służbowe, tj. bilety lotnicze i noclegi, obsługę księgową (wydatek comiesięczny), telefon komórkowy, poradę prawną, słuchawki – kwalifikują się przy uwzględnieniu wskazanej w opisie sprawy proporcji – do uznania za koszty, o których mowa w literze „a” wzoru z art. 30ca ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. koszty poniesione na prowadzoną bezpośrednio przez Wnioskodawczynię działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej.
Przechodząc do kwestii korekty zeznań podatkowych za lata 2019 – 2021 wyjaśniamy, że stosownie do art. 81 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.):
jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy, płatnicy i inkasenci mogą skorygować uprzednio złożoną deklarację.
W tym miejscu należy również zwrócić uwagę na przepis art. 3 pkt 5 ww. ustawy, który stanowi, że:
ilekroć w ustawie jest mowa o: deklaracjach – rozumie się przez to również zeznania, wykazy, zestawienia, sprawozdania oraz informacje, do których składania obowiązani są, na podstawie przepisów prawa podatkowego, podatnicy, płatnicy i inkasenci.
Stosownie do art. 81 § 2 ww. ustawy:
skorygowanie deklaracji następuje przez złożenie korygującej deklaracji.
Korekta deklaracji ma na celu poprawienie błędu, który został popełniony przy poprzednim jej sporządzeniu i może dotyczyć każdej jej pozycji – o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej. Skorygowanie deklaracji polega więc na ponownym – poprawnym już – wypełnieniu jej formularza z zaznaczeniem, że w tym przypadku mamy do czynienia z korektą uprzednio złożonej deklaracji. Podatnik może skutecznie skorygować wysokość zobowiązania podatkowego, o ile zobowiązanie to nie uległo przedawnieniu. Okres przedawnienia wynosi pięć lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku, podatnik ma zatem prawo skorygować deklaracje za okres pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku (art. 70 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa).
Okoliczności skutkujące przerwaniem lub zawieszeniem biegu przedawnienia wymienione zostały w art. 70 i art. 70a ww. ustawy.
Zatem, jeżeli w złożonych w terminie zeznaniach rocznych za lata 2019 – 2021 r. Wnioskodawczyni nie zastosowała preferencyjnej stawki 5% podatku od dochodu uzyskiwanego z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, to przysługuje Jej prawo do złożenia korekty deklaracji oraz skorzystanie z preferencji, zgodnie z cytowanym wyżej art. 81 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.
Reasumując, Wnioskodawczyni może dokonać korekty zeznań rocznych za lata 2019 – 2021, a następnie rozliczyć osiągnięty w tym okresie dochód z kwalifikowanych praw własności intelektualnej wytwarzanych w ramach opisanej działalności z uwzględnieniem stawki podatku dochodowego wynoszącej 5%.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pani chroniła w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w … . Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right