Interpretacja indywidualna z dnia 15 września 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDSB2-2.4011.257.2023.2.SD

Preferencyjne rozliczenie osoby samotnie wychowującej dziecko

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

19 lipca 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 16 lipca 2023 roku o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dzieci. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 18 sierpnia 2023 r. (wpływ 23 sierpnia 2023 r.)

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wyrok rozwiązania Pani małżeństwa, wydał w roku 2014 roku Sąd Okręgowy w (…) Od tego czasu jest Pani opiekunem prawnym swojego syna urodzonego w (…). Sąd powierzył Pani władzę rodzicielską nad synem a ojcu ją ograniczył do ogólnego wglądu w wychowanie, wykształcenie oraz do współdecydowania w istotnych sprawach dziecka i do osobistych z nim kontaktów.

Mają Państwo również córkę urodzoną w (…) która obecnie studiuje i której pomaga Pani finansowo w kształceniu. Utrzymuje Pani z córką kontakty i wyjeżdżacie razem na wypoczynek. W poprzednich latach ojciec dzieci pobierał połowę ulgi pomimo Pani wyłącznej opieki nad synem, którą powierzył Pani Sąd alimentacyjny w 2020 roku.  

Sąd podkreślił w uzasadnieniu, że „matka małoletniego powoda poza tym, że ponosi koszty finansowe jego utrzymania (dowody w załączeniu) przeznaczając na ten cel uzyskiwane dochody, to czyni osobiste starania o wychowanie małoletniego i w ten sposób wypełnia po części swój obowiązek alimentacyjny”. W dalszej części Sąd podkreślił fakt że „małoletni przebywa bez wątpienia na co dzień i wyłącznie z matką a pozwany utrzymuje sporadyczny kontakt z synem”, poza tą kwestią Sąd podkreślił, że „pozwany w żaden sposób nie pomaga w utrzymaniu syna” wręcz „odmawia wszelkiej pomocy finansowej matce, wobec konieczności zrefundowania wyjazdów wakacyjnych czy zimowych choć z zakładu pracy ma taką możliwość. Nie płaci za żadne zajęcia w postaci korepetycji, podważając ich realność”. Zatem całość materiału dotyczącego opieki nad synem, sytuacji finansowej i kontaktów badał w 2020 r. Sąd Rejonowy (…) jak również Sąd Okręgowy (…). Wyniki ustaleń zawarł w wyroku (…) Apelacja do Sądu Okręgowego w (…) zmieniła zasądzony wyrok z korzyścią dla Pani syna w sferze wyższych alimentów.

Ojciec dzieci pobierał połowę ulgi na dwoje dzieci dopóki Pani córka nie przekroczyła progu dochodowego. Do 2021 roku rozliczała się Pani z synem jako samotna matka. W 2022 roku również rozliczała się Pani korzystając z preferencyjnego sposobu rozliczenia się przewidzianego dla osób samotnie wychowujących dziecko, ponieważ sama wychowywała Pani syna, jest Pani rozwódką, a dziecko nie pozostaje pod opieką naprzemienną.

Na co dzień wyłącznie Pani zajmuje się wychowaniem syna w każdym jego obszarze. W 2022 roku, w latach poprzednich oraz do dnia dzisiejszego systematycznie i stale pracuje Pani z synem pomagając mu w lekcjach matematyki i języka polskiego. Stwarza Pani możliwość dodatkowego udziału w korepetycjach z języka angielskiego, języka niemieckiego i matematyki ustalając z jego korepetytorami cały zakres pomocy, analizując potrzeby i opłacając lekcje. W 2022 roku na bieżąco pomagała Pani w odrabianiu zadań domowych, sprawdzała Pani zadania kiedy syn Panią o to prosił. Przygotowywane referaty i opracowane streszczenia poddawała Pani wnikliwej analizie na prośbę syna.

Cały obszar edukacji, a w tym udział w zebraniach szkolnych, spotykania z nauczycielami, organizacje wycieczek, pomoc w organizowaniu ognisk klasowych czy uroczystości wręczenia świadectw z wyróżnieniem dla syna były Pani wyłącznością.

W 2022 roku ojciec nie uczestniczył i obecnie nie uczestniczy w żadnym zakresie w obszarze edukacji Państwa syna oraz nie ma dostępu do dziennika dziecka. Pani syn nigdy nie nocował u ojca. W okresie szkolnym kontakty ojca z synem są doraźne, tj. 2 dni w styczniu, 8 dni ferii zimowych, 9 dni wakacji, 6 dni w listopadzie (11-13 XI, 25-27 XI weekend) pierwszy raz w święta - 8 dni w grudniu, sporadyczny kontakt na przykład 4 godziny w sobotę czy 3 godziny w niedzielę. Razem to około 33 dni w roku. Wszystkie obszary wykonywania władzy rodzicielskiej wobec Pani dziecka w zakresie edukacji, zdrowia, finansów, wypoczynku, zakupu odzieży, obuwia, wyżywienia, mieszkania, gotowania, zakupu sprzętów, opłat za wycieczki szkolne, płatności za korepetycje, podejmowanie kluczowych decyzji dla jego rozwoju i życia spoczywają wyłącznie na Pani. Od 5 roku życia syna uczestniczy Pani osobiście we wszystkich konsultacjach i badaniach psychologiczno-pedagogicznych w poradni, jak również u psychologa dbając o jego rozwój emocjonalny, na co ma Pani dowody w postaci wyników badań i opinii. Pani syn jest pod opieką poradni ortodontycznej. Od roku 2016 systematycznie (7 lat) wyłącznie Pani wyjeżdża z synem na wizyty do ortodonty 45 km od miejsca zamieszkania. Wyjeżdża Pani z synem na przeglądy i czyszczenie zębów do stomatologa do (…). Systematycznie uczestniczy Pani z synem w badaniach laryngologicznych, ze względu na częste zapalenie ucha. Bierze Pani udział w państwowych jak i prywatnych konsultacjach okulistycznych, ze względu na znaczną wadę wzroku. Kiedy Pani syn jest chory to Pani pobiera na niego opiekę, opiekuje się nim w domu i wykupuje recepty. We wcześniejszych latach Pani syn był również pod opieką ortopedy (…) i chirurga w (…), gdzie systematycznie udawała się Pani z synem na konsultacje i badania, bez udziału ojca. Systematycznie wykonuje Pani z synem wszystkie badania laboratoryjne, zlecone przez lekarza pediatrę, zgłasza Pani się na wszystkie badania okresowe i szczepienia. Wypełnia Pani wszystkie niezbędne wnioski, do wszystkich instytucji, w różnym zakresie. Udział ojca w wychowaniu Pani syna jest wyłącznie teoretyczny. Przez tak krótki okres, przy braku jakiegokolwiek zaangażowania ojca dziecka w jakąkolwiek sferę życia Państwa syna, nie można mówić o braniu czynnego udziału w jego wychowaniu. Ojciec dziecka nie uczestniczył również w wyborze szkoły, nie podjął żadnych działań w tym zakresie. W 2022 roku Pani syn wyjechał na kolonie nad morze, gdzie była Pani wychowawcą, dzięki temu mogła Pani uiścić opłaty za wyjazd. Całość kosztów pokryła Pani osobiście. W 2022 roku zabrała Pani swoje dzieci na świąteczny wypoczynek w góry, spędzając z dziećmi czas, za który osobiście uiściła Pani opłatę. Ojciec rokrocznie wyjeżdża z nową żoną na wakacje. Państwa syn nigdy nie miał okazji z nimi wyjechać na zagraniczny wypoczynek. Wyłącznie Pani wychowuje syna. Sąd określił 160 dni możliwych do kontaktów ojca z synem.

W piśmie z 18 sierpnia 2023 r. stanowiącym uzupełnienie wniosku wskazała Pani, że (...):

Na podstawie wyroku Sądu Okręgowego (…) zamieszkanie Pani syna ustalone jest przy Pani. Wyrok Sądu o Pani rozwodzie uprawomocnił się w (…) 2014 r. Pani stan cywilny po rozwodzie w 2014 r. nie uległ zmianie. Nie wstąpiła Pani w związek małżeński, nie jest Pani z nikim związana, nie jest Pani w żadnym związku nieformalnym, zamieszkuje Pani wyłącznie z synem. W 2022 roku zostało Pani przyznane świadczenie wychowawcze na syna tzw. 500+ w kwocie 500 zł/miesięcznie. W 2022 roku uzyskiwała Pani dochody do których mają zastosowanie zasady art.27, tj. opodatkowanie według skali podatkowej z tytułu umowy o pracę. Jest Pani nauczycielem. W roku 2022 nie prowadziła Pani działalności gospodarczej. W 2022 roku do Pani ani do Pani syna nie miały zastosowania przepisy: art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych utwórz (podatek liniowy), ani ustawy zryczałtowanym podatku dochodowym (…) ani ustawy z 24 sierpnia 2006 roku o podatku tonażowym, ani ustawy z 6 lipca 2016 roku o aktywacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych. Prawo do skorzystania z ulgi na Pani syna w 2022 roku nie było przedmiotem postępowania podatkowego ani kontroli podatkowej.

Pytanie

Czy przysługuje Pani prawo do preferencyjnego sposobu rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko za 2022 rok?

Pani stanowisko w sprawie

Uważa Pani, że przysługuje Pani prawo do preferencyjnego sposobu rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko ponieważ: jest Pani rozwiedziona, wychowuje Pani syna bez udziału drugiego rodzica, nie pozostaje Pani w nieformalnym związku, tylko Pani wykonuje władzę rodzicielską nad Pani synem do dnia dzisiejszego, którą powierzył Pani Sąd (…)

Ojciec dziecka ma ograniczoną władzę rodzicielską. Płaci alimenty ustalone przez Sąd na Pani wniosek, spotyka się z synem doraźnie w bardzo ograniczonym zakresie, nie realizuje w pełni kontaktów ustalonych przez Sąd. Jest znaczna dysproporcja w czasie kiedy syn przebywa z Panią, a tym ile czasu spędza u ojca (wyłącznie w dni wolne od nauki). Syn wyłącznie mieszka z Panią, gdzie jest zameldowany. Nie mają Państwo przyznanej opieki naprzemiennej.

Wyłącznie Pani pobiera świadczenia 500+ i 300+, jak również podejmuje wszystkie ważne decyzje dotyczące Pani syna, w każdej sferze jego życia. Ciężar wychowania spoczywa wyłącznie na Pani. Nie mają Państwo porozumienia rodzicielskiego. Wyłącznie Pani wspiera syna w każdym obszarze jego życia, kontaktuje się ze szkołą i uczestniczy w zebraniach rodzicielskich. To Pani towarzyszy synowi podczas uroczystości szkolnych, współpracuje z nauczycielami (edukacja), wyłącznie Pani kupuje wszystkie przybory szkolne.

Pani syn w ciągu roku szkolnego nigdy nie nocował u swojego ojca. Ojciec nie miał okazji być świadkiem wyjścia swojego syna do szkoły, nigdy nie szykował mu śniadania do szkoły, nie odwiózł go i nie odprowadził. Nie uczestniczył w żadnym zakresie w jego edukacji, nie pomagał w lekcjach.

Systematycznie, stale i wyłącznie Pani towarzyszyła i wspierała swojego syna we wszystkich możliwych wizytach lekarskich specjalistycznych (lekarz pediatra, stomatolog, laryngolog, okulista, ortodonta) w zakresie zdrowia oraz rozwoju emocjonalnego (od 5 roku życia syna). Pani syn pozostaje pod opieką poradni psychologiczno-pedagogicznej i psychologa. Jest to wyłącznie Pani obowiązek, dba Pani o syna również w tym zakresie. Wyżywienie, ubranie, wyposażenie domu i pokoju syna, zakup potrzebnych sprzętów, zakup leków, systematyczny zakup przyborów szkolnych, zakup roweru i hulajnogi jest Pani obowiązkiem. Od wielu lat samodzielnie dba Pani o wypoczynek syna odpłacając go w 100%. Wyjazdy na kolonie czy świąteczny wypoczynek w górach towarzysząc dziecku i poświęcając mu czas. Pani syn na wakacje nad morze wyjechał tylko z Panią. Przygotowuje Pani posiłki dla syna i realizuje opłaty.

Uważa Pani, że do nabycia ulgi jako samotnie wychowująca dziecko konieczne jest posiadanie przez rodzica władzy rodzicielskiej nad dzieckiem jak i jej faktycznie wykonywanie. Czyli wykonywanie wszystkich obowiązków, dzięki którym dziecko wychowywane jest w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, w szczególności sprawowanie faktycznej pieczy nad dzieckiem i jego wychowanie. Troszczyła się Pani o fizyczny i duchowy rozwój dziecka, a więc zapewniała i zabezpieczała Pani wszystkie potrzeby dziecka, od bytowych po edukacyjne, rozwojowe zdrowotne i emocjonalne.

Według Krajowej Informacji Skarbowej, w sytuacji, gdy dziecko zamieszkując jednym z rodziców pozostaje pod jego stałą codzienną opieką, a drugi rodzic zobowiązany jest jedynie do płacenia alimentów oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie (w określonych przedziałach czasowych np. niektóre święta, tydzień ferii czy miesiąc wakacji, itd.) status samotnego rodzica ma ten rodzic, przy którym dziecko zamieszkuje i który wykonuje wszystkie obowiązki dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Fakt utrzymywania kontaktów pomiędzy dzieckiem a drugim rodzicem nie pozbawia pierwszego rodzica (przy którym dziecko mieszka) prawa do opodatkowania swoich dochodów na zasadach określonych w art.6 ust.4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z istoty pojęcia "osoby samotnie wychowującej dziecko" wynika, że jest to osoba która w określonej sytuacji, w określonym czasie, zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby) zajmuje się wychowaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny (...). Osobą samotnie wychowującą dziecko jest osoba która faktycznie w pojedynkę w pełni albo w przeważającej mierze wychowuje dziecko bez udziału drugiego z rodziców stale troszcząc się nie tylko o byt materialny ale o rozwój emocjonalny dziecka.

Z istoty wychowywania wynika zatem, że nie sprowadza się ono jedynie do „jego utrzymania”, czy też czasowego (doraźnego) przebywania z dzieckiem, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należnego ukształtowania człowieka (...). Określenie „Osoba samotnie wychowująca dzieci” oznacza zatem, że intencją ustawodawcy było przyznanie prawa do rozliczenia dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko jednemu z rodziców lub opiekunów prawnych który faktycznie wychowuje dziecko. Oznacza to, że wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na tym, że rodzic osobiście zajmuje się sprawami małoletniego dziecka, tj. podejmuje trud wychowania wszystkich obowiązków dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój.

Dziecko w 2022 roku pozostawało pod Pani stałą, codzienną opieką a ojciec płacił alimenty i zajmował się Państwa synem doraźnie, nie uczestniczył w żadnym obszarze życia dziecka (tj. wypoczynek letni, zimowy, edukacja, zdrowie, rozwój emocjonalny). Ojciec dziecka nie interesował się stanem zdrowia dziecka, nie pomagał w jego leczeniu, nie był na żadnej wizycie lub konsultacji lekarskiej, nie zapewniał wsparcia w edukacji i nie interesował się wyjazdem syna na kolonie. Wszystkie obszary życia Pani dziecka są wyłączne Pani osobistą troską. Wzięcie dziecka do kina dwa razy w roku, przy okazji, przez ojca dziecka nie pozbawia matki do rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,(Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Na podstawie art. 6 ust. 4d wskazanej ustawy:

Według art. 6 ust. 4e cytowanej ustawy:

Stosownie do art. 6 ust. 4f wskazanej ustawy:

Art. 6 ust. 8 ustawy stanowi, że:

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

- posiadania przez rodzica statusu osoby samotnie wychowującej dziecko/dzieci;

- wychowywania przez rodzica samotnie w roku podatkowym dziecka/dzieci;

- nie uzyskiwania przez rodzica i dziecko (dzieci) przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;

- nie podlegania przez rodzica i dziecko (dzieci) opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Należy jednak wskazać, że przepis art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym, określonym w tym przepisie, jest osobą samotnie wychowującą dziecko.

Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby) zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny.

Przepis art. 6 ust. 4c ustawy wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osoby samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci (panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik), jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. Jest to więc taka osoba, która stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, bez udziału (wsparcia) drugiej osoby.

Natomiast, kiedy każdy rodzic jest zaangażowany w proces wychowawczy dziecka oznacza, że w roku podatkowym dziecko wychowywane jest wspólnie przez oboje rodziców, a nie samotnie przez któregokolwiek z nich.

Przy wychowywaniu dziecka należy wziąć pod uwagę całokształt działań i czynności wykonywanych przez każdego z rodziców, w tym także tych o charakterze niewymiernym jak kształtowanie osobowości, światopoglądu, systemu wartości, postaw emocjonalnych. W sytuacji, gdy każdy z rodziców aktywnie oraz w porównywalnym stopniu uczestniczy w wychowywaniu dziecka – co przejawia się między innymi dzieleniem się wszelkimi obowiązkami związanymi z procesem wychowawczym dziecka, niezależnie od tego u kogo pod czyją w danym momencie roku podatkowego opieką dziecko przebywa – nie można mówić o samotnym wychowywaniu dziecka przez któregokolwiek z rodziców.

Przyjęcie odmiennej wykładni stałoby w sprzeczności z uzasadnieniem wprowadzenia tej ulgi, z którego jednoznacznie wynika, że ustawodawca kierował ją tylko do osób, które samotnie troszczą się o codzienne zaspokojenie potrzeb dzieci, posiadając ściśle określony status cywilny.

Ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się zatem do jego definicji słownikowych. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny. Wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu, systemu wartości oraz postaw emocjonalnych.

W tym miejscu należy jednoznacznie podkreślić, że wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, wynikającej z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78 poz. 483 ze zm.), stanowiącego, że:

Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Co więcej, zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Stąd też, korzystanie z każdej preferencji podatkowej, wymaga spełnienia warunków określonych w przepisach je konstytuujących. Tak więc, przepisy regulujące prawo do preferencyjnego rozliczenia powinny być interpretowane ściśle; niedopuszczalna jest ich interpretacja rozszerzająca.

Niezbędną przesłanką w przedmiotowej sprawie jest, jak już wcześniej zaznaczono, by osoba, która chce skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców wychowywała dziecko. Podkreślić należy, że wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do „jego utrzymania” czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.

Użycie określenia „osoba samotnie wychowująca dzieci” oznacza zatem, że intencją ustawodawcy było przyznanie prawa do rozliczenia dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko jednemu z rodziców lub opiekunów prawnych, który faktycznie wychowuje dziecko.

W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. Nie jest przy tym konieczne, aby drugi z rodziców był całkowicie wyeliminowany z opieki i wychowania dziecka.

W sytuacji, gdy dziecko zamieszkując wraz z jednym rodzicem, pozostaje pod jego stałą, codzienną opieką, a drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie (w określonych, ustalonych przez Sąd przedziałach czasowych, np. niektóre święta, tydzień ferii, miesiąc wakacji, co drugi weekend każdego miesiąca oraz ściśle określone dni powszednie), status samotnego rodzica ma ten, przy którym dziecko zamieszkuje i który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Fakt utrzymywania kontaktów pomiędzy dzieckiem i drugim rodzicem, nie pozbawia pierwszego rodzica (przy którym dziecko mieszka) prawa do opodatkowania swoich dochodów na zasadach określonych w art. 6 ust. 4c ustawyo podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pojęcie wychowywania dziecka uszczegółowił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 3 lutego 2022 r. sygn. akt II FSK 1513/19, w uzasadnieniu którego znalazło się następujące stwierdzenie: „(…) przez wychowywanie dziecka rozumie się kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości oraz postaw emocjonalnych”.

Podstawową kwestią jest zatem ustalenie, który z rodziców faktycznie wychowuje dziecko, gdy rodzice nie pozostają w związku małżeńskim i żadnemu z rodziców Sąd nie ograniczył władzy rodzicielskiej, a jednocześnie ojciec (matka) dziecka częściowo wypełnia postanowienia wyroku sądowego w zakresie realizacji kontaktów z dzieckiem/świadczeń alimentacyjnych. Jednakże wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do łożenia na jego utrzymanie oraz do czasowego (doraźnego) z nim przebywania. Wychowywanie dziecka obejmuje bowiem ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej, emocjonalnej i psychicznej wraz z materialną podstawą rozwoju. Oznacza to, że wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na tym, że rodzic osobiście zajmuje się sprawami małoletniego dziecka, czyli podejmuje trud wykonywania wszystkich obowiązków, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój.

Zatem prawo do omawianej preferencji podatkowej będzie przysługiwało jedynie temu z rodziców, czy opiekunów prawnych, który będąc osobą stanu wolnego (za wyjątkami ściśle określonymi w ustawie) faktycznie w roku podatkowym samotnie dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim samodzielnie ciągłą opiekę, bez udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym.

Jednocześnie przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.

Z opisu sprawy wynika, że od 2014 roku na podstawie prawomocnego wyroku Sądu (…), jest Pani rozwiedziona. Pani stan cywilny po rozwodzie nie uległ zmianie i nie jest Pani w żadnym związku nieformalnym. Zgodnie z wyrokiem Sądu, została Pani powierzona władza rodzicielska nad synem, a ojcu dziecka ograniczono władzę rodzicielską do ogólnego wglądu w wychowanie, wykształcenie oraz do współdecydowania w istotnych sprawach dziecka oraz do osobistych z nim kontaktów. Na podstawie wyroku Sądu Okręgowego (…) miejsce zamieszkania Pani syna ustalono przy Pani. W 2022 roku zostało Pani przyznane na syna świadczenie wychowawcze tzw. 500+ w pełnej kwocie.

Oprócz syna, ma Pani również pełnoletnią córkę, która obecnie studiuje. Pomaga jej Pani finansowo. Utrzymuje Pani z nią kontakty i wyjeżdżacie razem na wypoczynek. Ojciec pobierał połowę ulgi na dwoje dzieci dopóki Państwa córka nie przekroczyła progu dochodowego.

Na co dzień to Pani zajmuje się wychowaniem syna w pełnym zakresie. Wszystkie obszary wykonywania władzy rodzicielskiej wobec Pani syna w zakresie zapewnienia potrzeb bytowych, dbania o jego zdrowie, edukację, czy podejmowane kluczowych decyzji dla jego rozwoju i życia spoczywają wyłącznie na Pani.

Zapewnia Pani potrzeby bytowe syna m.in. poprzez zapewnienie wyżywienia, zakup odzieży, obuwia, opłacania wycieczek szkolnych i korepetycji. Dba Pani o edukację syna m.in. poprzez pomoc w odrabianiu prac domowych, sprawdzanie przygotowanych referatów i streszczeń oraz opłacanie korepetycji. Ustala Pani z korepetytorami potrzeby dziecka i zakres pomocy. Bierze Pani udział w zebraniach szkolnych, uroczystym wręczeniu świadectw oraz organizacji wycieczek i ognisk klasowych.

Od 5 roku życia Pani syna, uczestniczy Pani osobiście na wszystkich konsultacjach i badaniach psychologiczno-pedagogicznych w poradni, jak również u psychologa dbając o jego rozwój emocjonalny. Od 7 lat jeździ Pani z dzieckiem na wizyty u ortodonty oddalonego o 45 km. Poza tym zapewnia Pani synowi wizyty u stomatologa oddalonego o 35 km. Dba Pani o zdrowie syna także m.in poprzez zapewnienie wizyt u laryngologa, okulisty, badania laboratoryjne, badania okresowe i szczepienia. Kiedy Pani syn był chory, to Pani pobierała na niego opiekę, opiekowała się nim w domu i realizowała recepty. We wcześniejszych latach Pani syn był również pod opieką ortopedy (…)  i chirurga (…), gdzie systematycznie udawała się Pani z nim na konsultacje i badania - bez udziału ojca.

Opłaca Pani wypoczynek dzieci. W 2022 roku Pani syn wyjechał na kolonie nad morze, gdzie była Pani wychowawcą, dzięki temu mogła Pani uiścić opłaty za wyjazd. W 2022 roku zabrała Pani dzieci na świąteczny wypoczynek w góry, który także w całości opłaciła Pani sama.

Udział ojca w wychowaniu Państwa syna jest wyłącznie teoretyczny. Syn nigdy nie nocował u ojca. Pani były mąż nie uczestniczy w jego edukacji, nie ma dostępu do dziennika dziecka. Ponadto, ojciec nie pomaga synowi w pracy domowej, nie odwozi i nie odprowadza do szkoły. Dodatkowo Pani były mąż nie uczestniczył w wyborze szkoły dla syna, nie podjął żadnych działań w tym zakresie. Samodzielnie pokrywa Pani koszt korepetycji dziecka, ojciec podważa ich realność.

Pani były mąż nie brał udziału w wizytach lekarskich, badaniach i konsultacjach. Pani były mąż rokrocznie wyjeżdża z nową żoną na wakacje, jednak Państwa syn nigdy nie miał okazji z nimi wyjechać na zagraniczny wypoczynek. Sąd określił możliwość kontaktów ojca z synem w wymiarze 160 dni. W rzeczywistości w okresie szkolnym kontakty ojca z synem są doraźne, tj. 2 dni w styczniu, 8 dni w czasie ferii zimowych, 9 dni wakacji, 6 dni w listopadzie, 8 dni w święta, dodatkowo np. 4 godziny w sobotę czy 3 godziny w niedzielę. Razem to około 33 dni w roku.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że skoro w 2022 roku to Pani faktycznie wykonywała władzę rodzicielską w stosunku do swojego syna, tj. zabezpieczała jego potrzeby bytowe, zdrowotne i edukacyjne, opłacała korepetycje i wypoczynek, natomiast ojciec poza płaconymi alimentami oraz sporadycznymi spotkaniami, nie zabezpieczał potrzeb zdrowotnych i edukacyjnych syna, nie podejmował kluczowych decyzji dla jego rozwoju, to spełnia Pani warunki określone w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Tym samym przysługuje Pani prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko za 2022 rok na zasadach określonych w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Końcowo wskazać należy, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.), składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym. Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisu sprawy przedstawionego we wniosku, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego oraz zastosuje się Pani do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634. dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).