Interpretacja indywidualna z dnia 8 września 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-2.4011.498.2023.2.AG

Opodatkowanie odszkodowania za skradziony samochód będący w leasingu operacyjnym.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

Dnia 10 lipca 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 10 lipca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zryczałtowanego podatku dochodowego od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 5 września 2023 r. (wpływ 5 września 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pan osobą prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą od 10 kwietnia 2021 r., Pana formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Korzystał Pan dotychczas w ramach umowy leasingu z samochodu osobowego, którego używał Pan zarówno do celów prywatnych, jak i służbowych. Samochód ten został Panu skradziony. Po stwierdzeniu szkody całkowitej przez ubezpieczyciela AC i OC odszkodowanie zostało wypłacone leasingodawcy. Po odjęciu pozostałej do spłaty kwoty leasingodawca pozostałą część odszkodowania wypłacił Panu przelewem na konto bankowe.

W najbliższym czasie spodziewa się Pan również wypłaty odszkodowania GAP, chroniącego auto przed spadkiem wartości na wypadek szkody całkowitej. Odszkodowanie GAP powinno być wypłacone Panu przez ubezpieczyciela działającego z ramienia leasingodawcy również przelewem na konto.

Wskutek zaistniałych wydarzeń poniósł Pan dodatkowe koszty wynajmu auta do czasu zakończenia dochodzenia w sprawie kradzieży i wypłaty odszkodowania. Samochód jest Panu niezbędny do wykonywania usług świadczonych przez Pana w ramach działalności gospodarczej.

Z racji posiadania leasingu operacyjnego samochód nie był środkiem trwałym w firmie. Zgodnie z cywilistycznym pojęciem leasingu, Pana firma nie była właścicielem pojazdu, a jedynie posiadaczem zależnym – leasingobiorcą, właścicielem pozostawał leasingobiorca. Formalnie był Pan osobą ubezpieczającą auto (AC i OC), ale właścicielem pojazdu widniejącym na umowie ubezpieczenia pozostawał leasingodawca.

W znalezionych przez Pana indywidualnych interpretacjach podatkowych najczęściej przytaczany jest art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o PIT, jednak ma Pan wątpliwości czy w opisanej przez Pana sytuacji można uznać ten samochód za składnik majątku firmy, skoro pozostawał własnością leasingodawcy. Pana wątpliwości dodatkowo podsyca interpretacja nr 0115- KDIT3.4011.410.2022.3.AWO.

W piśmie stanowiącym uzupełnienie wniosku udzielił Pan odpowiedzi na następujące pytania.

Czy wskazana we wniosku umowa leasingu operacyjnego spełnia kryteria wskazane w treści art. 23b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Tak.

Kto opłacał składki na ubezpieczenia AC i OC samochodu – Pan, czy leasingodawca?

Pan.

Kto wykupił dodatkowe ubezpieczenie GAP i opłacał składki tego ubezpieczenia – Pan, czy leasingodawca?

Pan.

Kto w umowie dodatkowego ubezpieczenia GAP był wskazany jako ubezpieczający, a kto jako ubezpieczony?

Ubezpieczający – (…) sp. z o.o. (autoryzowany dealer samochodowy), ubezpieczony – Pan.

Na czyją rzecz zostanie wypłacone odszkodowanie GAP – na rzecz Pana, czy na rzecz leasingodawcy, który następnie przekaże Panu kwotę z tytułu tego ubezpieczenia?

Na Pana rzecz.

Wg jakiej stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych miał Pan opodatkowaną działalność gospodarczą, w ramach której wykorzystywał Pan wskazany we wniosku samochód osobowy?

Część usług wg stawki 8,5%, a część 14%.

Pytanie

Czy zważając na powyższe okoliczności powinien Pan zakwalifikować kwotę obu odszkodowań (z polisy AC/OC oraz GAP) jako przychód? Jeśli tak, to jaka powinna być procentowa stawka ryczałtu w tej sytuacji?

Pana stanowisko w sprawie

Z racji, że leasingobiorca nie jest właścicielem pojazdu, a jedynie posiadaczem zależnym, według Pana oceny wypłata przez leasingodawcę pozostałej z odszkodowania w ramach polisy OC/AC oraz GAP kwoty nie dotyczy składników majątku firmy i co za tym idzie – nie kwalifikuje się jako przychód z jednoosobowej działalności gospodarczej w opisanej przez Pana sytuacji.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku, jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zasady opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym niektórych przychodów (dochodów) osiąganych przez osoby fizyczne uregulowane zostały w przepisach ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2540 ze zm.).

Zgodnie z postanowieniami art. 1 pkt 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne:

Stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne:

W myśl art. 6 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jak wynika z art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednym ze źródeł przychodów jest pozarolnicza działalność gospodarcza.

W myśl art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Stosownie do art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przychodem z działalności gospodarczej są również otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej.

Co do zasady, przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej są wszelkie przysporzenia majątkowe, uzyskane w związku z tą działalnością, o ile ustawa nie wyłącza ich z tej kategorii. Przychodem z działalności będą przekazane przez ubezpieczyciela odszkodowania za szkody w składnikach majątku związanych z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą, wskazane w art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przy czym, składnikami majątku związanymi z prowadzoną działalnością gospodarczą będą zarówno składniki majątku stanowiące środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne w tej działalności, jak i wszelkie inne przedmioty, które są w funkcjonalny sposób związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, tj. wszelkie przedmioty wykorzystywane przez podatnika w prowadzonej przez niego pozarolniczej działalności gospodarczej.

Przepis art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że:

Aby dany wydatek mógł być zaliczony do kategorii „innych wydatków”, o których mowa w art. 14 ust. 3 pkt 3a, konieczne jest by „wydatek ten nie został zaliczony do kosztów uzyskania przychodów” w rozumieniu przepisu art. 22 tej ustawy oraz by wydatek został wcześniej przez podatnika poniesiony, a następnie zwrócony podatnikowi. Przy czym wydatek poniesiony powinien być odpowiednikiem wydatku zwróconego. Zwrotowi może zatem podlegać wyłącznie wydatek, który został wcześniej poniesiony.

Wyłączenie zawarte w powyższym przepisie odnosi się do kwot uzyskanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, które w istocie stanowią zwrot takich wydatków, które nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Przy czym, niezaliczenie danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów winno wynikać bądź z ustawowego wyłączenia tego wydatku z kosztów na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bądź z braku związku poniesionego wydatku z przychodem, o którym mowa w art. 22 ust. 1 tej ustawy. Nie może ono zatem być wynikiem dobrowolnego działania podmiotu, nieznajdującego oparcia w obowiązujących w tym zakresie przepisach prawa.

Tym samym, skutki podatkowe związane ze zwrotem wydatków są generalnie uzależnione od tego, czy wydatki, które będą zwracane, mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów zgodnie z przepisami, czy też nie. Jeżeli zwracane wydatki zgodnie z przepisami podatkowymi będą podlegać zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów, wówczas kwota zwrotu powinna podlegać zaliczeniu do przychodów. Natomiast, jeżeli zwrot poniesionych wydatków dotyczyć będzie kosztów, które zgodnie z przepisami podatkowymi nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, wówczas zwrócone wydatki nie będą dla podatnika przychodem podatkowym.

Powyższa zasada ma zastosowanie również do podatników, którzy jako formę opodatkowania wybrali zryczałtowany podatek dochodowy od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. W takim przypadku, opodatkowaniu podlega przychód, a koszty uzyskania przychodu są tylko hipotetyczne, gdyby podatnik wybrał inną formę opodatkowania.

Literalna wykładnia powołanego przepisu art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych prowadzi do wniosku, że do przychodów podatkowych zalicza się takie przychody, które w danym momencie są trwałe, definitywne i bezwarunkowe. Do przychodów podatkowych podatnik winien zaliczyć tylko takie przychody, które są mu należne. Nie będą to zatem jakiekolwiek przychody, lecz przychody, w stosunku do których podatnikowi przysługiwać będzie prawo do ich otrzymania i które stanowić będą jego trwałe przysporzenie majątkowe. Przychodem jest zatem takie przysporzenie majątkowe o charakterze trwałym, które definitywnie powiększa aktywa osoby fizycznej.

Zgodnie z art. 23a pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 23a pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W myśl art. 23b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 709¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 1360 ze zm.):

W myśl art. 709⁵ § 1 – § 3 ustawy Kodeks cywilny:

Zgodnie z art. 709⁷ § 1 ustawy Kodeks cywilny:

Stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 46a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Ponadto, zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 47a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W myśl art. 23 ust. 5c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Tym samym powyższy limit 150.000 zł ma zastosowanie do tej części opłaty, która stanowi spłatę wartości samochodu osobowego – części kapitałowej raty leasingowej.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że prowadzi Pan jednoosobową działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Samochód osobowy, który wykorzystywany był przez Pana zarówno w działalności gospodarczej, jak i do celów prywatnych w ramach umowy leasingu operacyjnego został Panu skradziony. Odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia AC i OC zostało wypłacone leasingodawcy. Po odjęciu pozostałej do spłaty kwoty, leasingodawca pozostałą część odszkodowania wypłacił Panu przelewem na konto bankowe. W najbliższym czasie spodziewa się Pan również wypłaty odszkodowania GAP, chroniącego auto przed spadkiem wartości na wypadek szkody całkowitej. Dodatkowe ubezpieczenie GAP wykupił i opłacał Pan. Odszkodowanie GAP zostanie wypłacone na Pana rzecz.

Z wniosku wynika więc, że część kwoty, którą finansujący otrzymał z zakładu ubezpieczeń w związku z ubezpieczeniem AC i OC, przekazał na Pana rzecz.

Wypłata ubezpieczenia w sytuacji utraty przedmiotu leasingu (np. kradzieży) stanowi zabezpieczenie interesów leasingodawcy, które ma zrównoważyć utratę korzyści finansowych uzyskiwanych dzięki własności danej rzeczy i pobieraniu z tego tytułu pożytków.

W odniesieniu zatem do kwoty, którą otrzymał Pan od leasingodawcy w związku z polisą OC i AC, tj. kwoty odszkodowania wypłaconej leasingodawcy pomniejszonej o pozostałą do spłat kwotę rat leasingowych, jest ona dla Pana przychodem z działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Kwota, którą Pan otrzymał od leasingodawcy, nie jest jednak odszkodowaniem. Z wniosku nie wynika, aby był Pan stroną umowy ubezpieczenia, natomiast odszkodowanie zostało wypłacone leasingodawcy. Otrzymał Pan zatem od leasingodawcy kwotę nadwyżki opłat wynikających z umowy leasingu, będącą pochodną otrzymanego od ubezpieczyciela odszkodowania za kradzież przedmiotu leasingu. Świadczenie to wynika więc z zawartej umowy pomiędzy Panem a leasingodawcą, ale nie jest to odszkodowanie.

Samochód, o którym mowa we wniosku, był także objęty ubezpieczeniem GAP (od utraty wartości pojazdu), z którego otrzyma Pan odszkodowanie bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń.

Mając na uwadze zaprezentowane przepisy prawa podatkowego oraz okoliczności przedstawione we wniosku, zauważam, że jeżeli w przypadku zdarzenia losowego – kradzieży samochodu – następuje utrata przedmiotu leasingu, to korzystający (leasingobiorca) powinien zaliczyć do przychodów całą kwotę otrzymanego odszkodowania GAP, jako odszkodowanie dotyczące składnika majątku związanego z prowadzoną działalnością.

Tym samym, otrzymana przez Pana kwota odszkodowania GAP bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń, na podstawie art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlega zaliczeniu do przychodów, jako otrzymane odszkodowanie za szkodę dotyczącą składnika majątku związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Pana wątpliwości dotyczą również wysokości stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych od otrzymanych kwot dotyczących ubezpieczeń AC/OC oraz GAP.

Wysokość stawek ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych została przez ustawodawcę ustalona w art. 12 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 5 lit. h ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne:

Zatem otrzymane przez Pana odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia GAP opodatkowane będzie 8,5% stawką ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 5 lit. h ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Natomiast w odniesieniu do kwoty, którą otrzymał Pan od leasingodawcy w związku z ubezpieczeniem AC i OC samochodu osobowego, która – jak wskazano – nie może być uznana za odszkodowanie, zwracam uwagę, że w art. 12 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne nie ma wprost uregulowania wskazującego na konkretną stawkę ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych dla tego rodzaju przychodów. W takiej sytuacji przychód ten należy opodatkować stawką właściwą dla rodzaju działalności, w związku z którą ten przychód powstał. W opisie sprawy wskazał Pan, że wykorzystywał Pan samochód będący przedmiotem leasingu operacyjnego w działalności opodatkowanej różnymi stawkami ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, tj. 8,5% i 14%.

Dlatego też przychód z tytułu odszkodowania GAP należy – co do zasady – opodatkować taką stawką ryczałtu, jaką opodatkowywał Pan przychody z działalności gospodarczej, w której skradziony samochód był wykorzystywany. Natomiast gdy samochód był wykorzystywany zarówno do działalności generującej przychody opodatkowane 8,5% stawką ryczałtu, jak i do działalności generującej przychody opodatkowane 14% stawką ryczałtu, wówczas do odszkodowania GAP należy zastosować stawkę 8,5% oraz stawkę 14% w takim stosunku, w jakim poszczególne przychody opodatkowane różnymi stawkami ryczałtu pozostają w ogólnej kwocie przychodów.

Reasumując – kwota otrzymana przez Pana od leasingodawcy w związku z ubezpieczeniem AC i OC samochodu osobowego, która – jak wskazano – nie może być uznana za odszkodowanie, jest przychodem z działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten należy opodatkować stawką właściwą dla rodzaju działalności, w związku z którą ten przychód powstał, tj. odpowiednio stawką 8,5% i 14%.

Natomiast kwota odszkodowania GAP, którą otrzyma Pan bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń, podlega zaliczeniu do przychodów z działalnosci gospodarczej jako otrzymane odszkodowanie za szkodę dotyczącą składnika majątku związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą, stosownie do art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odszkodowanie to opodatkowane jest 8,5% stawką ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 5 lit. h ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił, i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

W odniesieniu do powołanej przez Pana interpretacji stwierdzam, że zapadła ona w indywidualnej sprawie i nie jest wiążąca dla organu wydającego tę interpretację.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).