Interpretacja indywidualna z dnia 7 września 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.334.2023.2.AG

Brak opodatkowania podatkiem VAT czynności nieodpłatnego oddania do użytkowania działek 1, 2, 3 na rzecz małżonka wykorzystującego nieruchomość do wykonywania działalności gospodarczej. Brak opodatkowania podatkiem VAT czynności nieodpłatnego oddania do użytkowania działki 4 wraz z halą produkcyjno-biurowo-magazynową na rzecz małżonka wykorzystującego nieruchomość do wykonywania działalności gospodarczej.

Interpretacja indywidualna  – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług w zakresie:

-braku opodatkowania podatkiem VAT czynności nieodpłatnego oddania do użytkowania działek 1, 2, 3 na rzecz małżonka wykorzystującego nieruchomość 

do wykonywania działalności gospodarczej - jest prawidłowe,

-braku opodatkowania podatkiem VAT czynności nieodpłatnego oddania do użytkowania działki 4 wraz z halą produkcyjno-biurowo-magazynową na rzecz małżonka wykorzystującego nieruchomość do wykonywania działalności gospodarczej - jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

5 czerwca 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 5 czerwca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku opodatkowania podatkiem VAT czynności nieodpłatnego oddania do użytkowania nieruchomości na rzecz małżonka wykorzystującego nieruchomość do wykonywania działalności gospodarczej.

Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 2 sierpnia 2023 r. (data wpływu).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawczyni prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, rozlicza się z podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej na zasadach ogólnych (zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm., dalej: „Ustawa o PIT”), jest czynnym podatnikiem VAT. Wnioskodawczyni jest właścicielką nieruchomości gruntowej obejmującej m.in. halę produkcyjno-biurowo-magazynową z placem znajdującej się w (…) (dalej: „Nieruchomość”), która należy do jej majątku prywatnego. W szczególności Nieruchomość nie jest wykorzystywana w prowadzonej przez Wnioskodawczynię działalności gospodarczej, której przeważająca część obejmuje: Sprzedaż hurtowa drewna, materiałów budowlanych i wyposażenia sanitarnego (PKD 46.73.Z). Nieruchomość nie została również wprowadzona do ewidencji środków trwałych Wnioskodawczyni.

Małżonek Wnioskodawczyni również prowadzi działalność gospodarczą niezwiązaną z obrotem nieruchomościami i jest czynnym podatnikiem VAT. Pomiędzy małżonkami nie istnieje ustawowa wspólność majątkowa.

Małżonek obecnie korzysta z Nieruchomości Wnioskodawczyni wykorzystując Nieruchomość w swojej działalności opodatkowanej VAT m.in. używając i pobierając pożytki z hal magazynowych znajdujących się na terenie Nieruchomości.

W związku z tym, małżonkowie planują sformalizować dotychczasowy stan rzeczy i zawrzeć umowę nieodpłatnego użytkowania w formie aktu notarialnego, na czas nieokreślony, po otrzymaniu indywidualnej interpretacji w niniejszej sprawie. Umowa ta stanowiłaby dotychczasowy stan faktyczny, a jej postanowienia dawałyby małżonkowi Wnioskodawczyni prawo do korzystania z Nieruchomości oraz pobierania pożytków cywilnych (np. poprzez oddanie podmiotom trzecim Nieruchomości do odpłatnego korzystania).

Stronami tej umowy byłaby Wnioskodawczyni działająca, jako osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej oraz małżonek Wnioskodawczyni prowadzący działalność gospodarczą. Przedmiotem umowy byłaby Nieruchomość Wnioskodawczyni stanowiąca jej majątek prywatny, która nie jest wykorzystywana w prowadzonej przez nią działalności. Strony we wskazanej umowie postanowią, że koszty utrzymania i używania Nieruchomości, a także niezbędne naprawy, będą obciążać małżonka i nie będą podlegać rozliczeniu przez Wnioskodawczynię.

W uzupełnieniu wniosku wskazała Pani, iż:

1.Jaki jest numer ewidencyjny działki będącej przedmiotem planowanego oddania do nieodpłatnego użytkowania na rzecz małżonka, w zakresie której oczekuje Pani wydania interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług?

Na nieruchomość będącą przedmiotem planowanego oddania do nieodpłatnego użytkowania na rzecz małżonka, w zakresie której Podatnik oczekuje wydania interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług składają się 4 wyodrębnione działki o następujących numerach ewidencyjnych: 1, 4, 2, 3.

2.Kiedy nabyła Pani przedmiotową nieruchomość? W jaki sposób została ona nabyta?

Nieruchomość została nabyta w dniu 12 sierpnia 2021 r. na podstawie umowy darowizny w formie aktu notarialnego.

3.W jakim celu nabyła Pani przedmiotową nieruchomość (grunt wraz z halą produkcyjno- biurowo-magazynową z placem)? Jakie cele miała zaspokajać ww. nieruchomość?

Nieruchomość została nabyta na cele inwestycyjne.

4.Czy nabycie przedmiotowej nieruchomości nastąpiło w ramach czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, zwolnionych od tego podatku czy niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem?

Nabycie przedmiotowej nieruchomości nastąpiło w ramach czynności niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (darowizna od osoby najbliższej/rodziny).

5.Czy nabycie nieruchomości było udokumentowane fakturą?

Nabycie nieruchomości nie było dokumentowane fakturą.

6.Czy z tytułu nabycia nieruchomości, przysługiwało Pani prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego? Jeżeli nie, to należy wskazać przyczyny.

Z tytułu nabycia nieruchomości nie przysługiwało Podatnikowi prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, gdyż nabycie miało miejsce na podstawie umowy darowizny, nie udokumentowanej fakturą sprzedaży.

7.W jaki sposób/na jakie cele nieruchomość (działka wraz halą produkcyjno-biurowo- magazynową z placem), były/są/będą wykorzystywane przez Panią od dnia nabycia do dnia planowanego oddania do nieodpłatnego użytkowania?

Podatnik nie wykonuje pod adresem nieruchomości działalności gospodarczej. Adres nieruchomości jest adresem rejestrowym Podatnika ze względu na posiadany przez Podatnika tytuł prawny do nieruchomości.

Pomieszczenia magazynowe/produkcyjne/biurowe zlokalizowane w budynku na jednej z działek (numer ewidencyjny 4) są wynajmowane osobom trzecim przez Podatnika.

8.Jakie czynności podejmowała Pani w stosunku do ww. nieruchomości - działki oraz hali produkcyjno-biurowo-magazynowej z placem?

Podatnik nie podejmował żadnych czynności.

9.Czy ponosiła Pani nakłady na nieruchomość - jeśli tak: to

-jakie nakłady i w jakim celu były przez Panią ponoszone?

-czy przysługiwało Pani prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych nakładów? Jeżeli nie, to należy wskazać przyczyny.

Podatnik nie ponosił żadnych nakładów na nieruchomość.

10. Do jakich czynności wykorzystywała/wykorzystuje/będzie wykorzystywała Pani działkę oraz halę produkcyjno-biurowo-magazynową z placem?

-opodatkowanych podatkiem od towarów i usług;

-zwolnionych z opodatkowania podatkiem od towarów i usług;

-niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Jak zostało to wskazane we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Nieruchomość nie jest wykorzystywana w prowadzonej przez Wnioskodawczynię działalności gospodarczej, której przeważająca część obejmuje Sprzedaż hurtowa drewna, materiałów budowlanych i wyposażenia sanitarnego (PKD 46.73.Z). Nieruchomość nie została również wprowadzona do ewidencji środków trwałych Wnioskodawczyni.

Podatnik wynajmuje osobie trzeciej budynek, o którym mowa w punkcie 7, czynność ta nie podlega podatkowi od towarów i usług, gdyż Podatnik działa, jako osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej (tzw. najem prywatny majątku osobistego).

11. W związku ze wskazaniem w opisie sprawy, że: „Małżonek obecnie korzysta z Nieruchomości Wnioskodawczyni wykorzystując Nieruchomość w swojej działalności opodatkowanej VAT m.in. używając i pobierając pożytki z hal magazynowych znajdujących się na terenie Nieruchomości” proszę wskazać:

a.Na jakiej podstawie prawnej, na podstawie jakich umów, itp. Pani mąż wykorzystuje nieruchomość do prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej,

b.Jakie korzyści z tego tytułu uzyskuje Pani oraz Pani mąż, na jakiej podstawie prawnej są one uzyskiwane?

c.Na jakich zasadach/warunkach Pani mąż korzysta z działki/hal magazynowych?

Małżonek korzysta z nieruchomości na podstawie ustnej umowy nieodpłatnego użytkowania między małżonkami. Podatnik nie uzyskuje żadnych korzyści związanych z przedmiotową umową. Małżonek korzysta z nieruchomości w ramach ustnej umowy nieodpłatnego użytkowania. Małżonek wykorzystuje nieruchomość do usprawnienia prowadzenia własnej działalności gospodarczej.

12. Czy małżonek będzie dokonywał na Pani rzecz jakichkolwiek płatności związanych z nieruchomością - jeśli tak to jakie to będą płatności i czego będą dotyczyły?

Małżonek nie będzie dokonywał żadnych płatności na rzecz Podatnika. Małżonek będzie samodzielnie opłacał rachunki za zużycie mediów (tj. prąd, woda etc.).

13.Czy ww. działka/hala produkcyjno-biurowo-magazynowa z placem były/są/będą od momentu nabycia do momentu planowanego oddania do nieodpłatnego użytkowania udostępniane osobom trzecim? Jeżeli tak, to należy wskazać:

a.w jakim okresie (kiedy) działka/hala jest/była/będzie udostępniana osobom trzecim?

b.na podstawie jakiej umowy (najem, dzierżawa, użyczenie, inna umowa - jaka) działka/hala jest/była/będzie udostępniana osobom trzecim?

c.czy udostępnienie działki/hali jest/było/będzie czynnością odpłatną czy bezpłatną?

Jak wskazano w punkcie 7 oraz 10, Podatnik wynajmuje budynek osobie trzeciej. Czynność ta odbywa się na podstawie umowy najmu zawartej w dniu 19 sierpnia 2021 r. pomiędzy Podatnikiem, jako osobą nieprowadzącą działalności gospodarczej oraz osobą trzecią. Umowa najmu jest odpłatna. Podatnik wystawia z tego tytułu rachunek, niebędący fakturą VAT.

Pytanie

Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym świadczenie przez Wnioskodawczynię usługi w zakresie oddania do nieodpłatnego użytkowania Nieruchomości stanowiącej jej majątek osobisty na rzecz małżonka wykorzystującego Nieruchomość do wykonywania działalności gospodarczej będzie podlegało opodatkowaniu VAT?

Pani stanowisko w sprawie

W opisanym zdarzeniu przyszłym świadczenie przez Wnioskodawczynię usługi w zakresie oddania do nieodpłatnego użytkowania Nieruchomości stanowiącej jej majątek osobisty na rzecz małżonka wykorzystującego Nieruchomość do wykonywania działalności gospodarczej nie będzie opodatkowane VAT.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm., dalej: „ustawa o VAT”) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów, a także odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Świadczenie usług (patrz art. 8 ust. 1 ustawy o VAT) to każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Świadczeniem usług jest również:

·przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

·zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

·świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Ustawodawca uznał, że powyższe czynności winny być odpłatne. W szczególnych przypadkach jednak również świadczenie usług nieodpłatnie jest opodatkowane.

W niektórych sytuacjach nieodpłatne świadczenie usług również podlega opodatkowaniu VAT (patrz art. 8 ust. 2 ustawy o VAT). Za odpłatne świadczenie usług uznaje się:

·użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osoby prawne, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;

·nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osoby prawne, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Przepis art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT zawęża się wyłącznie do tych spośród usług nieodpłatnych, które spełniają dwa warunki w nim wymienione. Po pierwsze dotyczy tylko użycia towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, a po drugie tylko tych sytuacji, w których podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego zapłaconego przy nabyciu przedmiotowych towarów.

Innymi słowy przepis powyższy znajduje zastosowanie jedynie do tych usług nieodpłatnych, wskazanych w art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy, które służą celom innym niż działalność gospodarcza podatnika, a podatnikowi przysługiwało w związku z nimi prawo do odliczenia podatku naliczonego. Jeśli któryś z wymienionych warunków nie jest spełniony,

nie może być mowy o potraktowaniu usługi świadczonej nieodpłatnie jako usługi odpłatnej.

W niniejszym zdarzeniu przyszłym istota problemu tkwi w tym, czy Wnioskodawczyni może zostać w ogóle uznana za podatnika VAT, skoro przedmiotem świadczonej usługi jest jej prywatna Nieruchomość, stanowiąca majątek odrębny od majątku wspólnego z małżonkiem. Nieruchomość ta nie jest ani w ewidencji środków trwałych prowadzonej przez Wnioskodawczynię działalności ani do tej działalności nie jest wykorzystywana.

Zgodnie z art. 9 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE. L. z 2006 r. Nr 347, str. 1 z późn. zm., dalej: „Dyrektywa VAT”).

„Podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.

„Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”) zwykłe nabycie lub sprzedaż rzeczy nie stanowi wykorzystywania w sposób ciągły majątku rzeczowego w celu uzyskania z tego tytułu dochodu w rozumieniu art. 9 ust. 1 dyrektywy VAT, jako że jedynym przychodem z takich transakcji może być ewentualny zysk ze sprzedaży tej rzeczy. Takie transakcje nie stanowią zaś same z siebie działalności gospodarczej w rozumieniu dyrektywy (zob. wyroki z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-77/01 EDM, Rec. s. I-4295, pkt 58; z dnia 21 października 2004 r. w sprawie C-8/03 BBL, Zb.Orz. s. I-10157, pkt 39).

Natomiast w wyroku TSUE z dnia z 15 września 2011 r., C-180/10, Jarosław Słaby v. Minister Finansów oraz Kuć i Jeziorska-Kuć v. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, ZOTSiS 2011, nr 8-9B, poz. I-8461 stwierdzono, że „Osoby fizycznej, która prowadziła działalność rolniczą na gruncie nabytym ze zwolnieniem z podatku VAT i przekształconym wskutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego niezależnej od woli tej osoby w grunt przeznaczony pod zabudowę, nie można uznać za podatnika podatku VAT w rozumieniu art. 9 ust. 1 i art. 12 ust. 1 dyrektywy VAT, kiedy dokonuje ona sprzedaży tego gruntu, jeżeli sprzedaż ta następuje w ramach zarządu majątkiem prywatnym tej osoby.

Natomiast jeżeli osoba ta w celu dokonania wspomnianej sprzedaży podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi dyrektywy VAT, należy uznać ją za podmiot prowadzący „działalność gospodarczą” w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku VAT”.

Co prawda przytoczony wyrok odnosi się do dostawy towarów, jednak w ocenie Wnioskodawczyni analogiczna sytuacja ma miejsce dla opisanego zdarzenia przyszłego tj. nieodpłatnego świadczenia usługi użytkowania Nieruchomości stanowiącej majątek prywatny.

Oczywiście, istnieją sytuacje, w których można uznać daną osobę za podatnika VAT, nawet jeśli formalnie takim podatnikiem nie jest. Art. 15 ust. 2 ustawy o VAT nie pozwala jednoznacznie sprecyzować sytuacji, w których aktywność danej osoby można kwalifikować jako zwykłe zbycie majątku prywatnego, a w jakim momencie działania te przeradzają się w działalność gospodarczą podlegającą opodatkowaniu VAT.

Natomiast jak zostało wskazane w przytoczonym wyroku TSUE oraz m.in. w orzeczeniu Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 grudnia 2022 r., I FSK 1939/19, aby uznać, działalność danej osoby fizycznej wykorzystującej własny majątek do dostawy towarów i usług, jako czynności opodatkowane VAT, czynności te muszą być poprzedzone działaniami skierowanymi w sposób jednoznaczny na „handlowe” rozporządzenie nimi.

NSA we wskazanym wyroku wskazał, że „Przed sprzedażą nieruchomości właściciel może podejmować różne działania przygotowawcze, np. w przypadku braku planu zagospodarowania przestrzennego wystąpić o wydanie decyzji w sprawie warunków zagospodarowania nieruchomości, wystąpić o zatwierdzenie podziału nieruchomości na mniejsze działki budowlane i doprowadzenie do wydzielenia działki pod drogę, oraz inicjować postępowania administracyjne w sprawie zmiany funkcji nieruchomości z rolnej na budowlaną. Tego rodzaju działania oraz ilość wydzielonych działek, same przez się nie dają jednak podstaw do kwalifikowania, że są one typowe dla działań „handlowca”, tj. podatnika podatku od towarów i usług”.

Kwestię uznania za podatnika VAT osoby fizycznej, która nie prowadzi działalności opodatkowanej VAT rozważał także TSUE na gruncie orzeczenia w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen V. Dieter Armbrecht, które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę, będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. TSUE uznał, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania nieruchomości w ramach majątku osobistego, aby nie być uznany za podatnika VAT.

Z taką sytuacją mamy do czynienia w opisanym zdarzeniu przyszłym. Dodatkowo potwierdzeniem, że w przypadku takiego działania jak Wnioskodawczyni nie mamy do czynienia z podatnikiem VAT jest m.in. interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 13 września 2019 r., sygn. 0114-KDIP1-3.4012.270.2019.4.JF, w której organ zdefiniował majątek prywatny jako część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej” oraz wskazał przesłanki, od których wystąpienia uzależnia się uznanie danego podmiotu za podatnika VAT. Takimi przesłankami bez wątpienia są m.in.:

1)działania marketingowe podmiotu będącego właścicielem nieruchomości stanowiącej majątek prywatny;

2)zamiar uzyskiwania przychodu z wykorzystaniem nieruchomości;

3)podejmowanie działań zmierzających do np. ulepszenia nieruchomości, jej zmodernizowania lub dostosowania do prowadzenia działalności gospodarczej m.in. poprzez wydzielenie większej ilości pokoi, miejsc parkingowych etc.

W opisanym zdarzeniu przyszłym Wnioskodawczyni nie będzie spełniała wskazanych przesłanek ani nie będzie podejmowała działań mających charakter handlowy, a zatem nie można uznać jej za podatnika VAT zarówno w znaczeniu formalnym, jak i podatnika VAT w związku z wykonywaniem czynności opodatkowanych tych podatkiem.

Przenosząc wskazane uzasadnienie TSUE na grunt niniejszej sprawy, należy stwierdzić, że Wnioskodawczyni nie może zostać uznana za podatnika na gruncie ustawy o VAT, a więc świadczenie przez nią usługi w zakresie oddania do nieodpłatnego użytkowania Nieruchomości stanowiącej jej majątek osobisty na rzecz małżonka wykorzystującego do wykonywania działalności gospodarczej nie będzie rodziło skutków podatkowych na gruncie ustawy o VAT, gdyż:

1)po pierwsze nabyła Nieruchomość jako osoba fizyczna niepodlegająca podatkowi VAT;

2)po drugie świadczenie nieodpłatnej usługi użytkowania Nieruchomości dla jej małżonka nie jest związane z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą;

3)po trzecie Wnioskodawczyni nie przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego zapłaconego przy nabyciu przedmiotowej Nieruchomości;

4)po czwarte Wnioskodawczyni nie podejmowała żadnych działań marketingowych, promujących ani żadnych innych działań w zakresie świadczonej nieodpłatnej usługi użytkowania Nieruchomości, które mogłyby zostać uznane, za działania zmierzające do realizowania założeń prowadzenia działalności gospodarczej w myśl ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku w zakresie:

-braku opodatkowania podatkiem VAT czynności nieodpłatnego oddania do użytkowania działek 1, 2, 3 na rzecz małżonka wykorzystującego nieruchomość 

do wykonywania działalności gospodarczej - jest prawidłowe,

-braku opodatkowania podatkiem VAT czynności nieodpłatnego oddania do użytkowania działki 4 wraz z halą produkcyjno-biurowo-magazynową na rzecz małżonka wykorzystującego nieruchomość do wykonywania działalności gospodarczej - jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

W świetle art. 2 pkt 6 ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Natomiast z art. 8 ust. 1 ustawy wynika, że:

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy dla uznania, że świadczenie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę i odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi zostaje wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Wypłacający wynagrodzenie otrzymuje w zamian świadczenie przynoszące mu korzyść.

Podkreślić jednak należy, że w ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług, które na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

I tak, w art. 8 ust. 2 ustawy postanowiono, że:

Za usługi świadczone do celów innych niż działalność gospodarcza należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej. Niedopełnienie któregokolwiek z warunków określonych w art. 8 ust. 2 ustawy, jest podstawą do traktowania nieodpłatnej usługi jako niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Przepisy ustawy formułują zatem zasadę, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega co do zasady odpłatne świadczenie usług, a nieodpłatne ich świadczenie traktuje się jako odpłatne w przypadkach określonych w ww. art. 8 ust. 2 ustawy.

Dla stwierdzenia, czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy cytowanego wyżej art. 8 ust. 2 ustawy, istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie będzie się wpisywało w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.

Zatem, aby nieodpłatne świadczenie uznać za odpłatne świadczenie usług, tj. za podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, musi być ono świadczone na cele inne niż działalność gospodarcza podatnika. Opodatkowaniu podlegają te nieodpłatne usługi, które nie mają związku z prowadzoną działalnością. Przez świadczenie usług niezwiązanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa należy rozumieć takie świadczenie usług, które odbywa się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności.

Natomiast przez usługi związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, należy rozumieć te usługi, które są wykonywane nieodpłatnie w związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej podatnika, potrzebami związanymi z funkcjonowaniem prowadzonego przedsiębiorstwa. W tym więc aspekcie winny być rozpatrywane działania podejmowane przez dany podmiot.

Powyższe zagadnienie było także przedmiotem orzeczenia TSUE z 16 października 1997 r. w sprawie C-258/95 Julius Fillibeck Söhne GmbH & Co. KG. W orzeczeniu tym Trybunał rozważał, czy bezpłatny przewóz pracowników na teren przedsiębiorstwa stanowi świadczenie usług w rozumieniu artykułu 6(2)(b) VI Dyrektywy (opodatkowane VAT). Trybunał wskazał, że w większości sytuacji usługi transportowe świadczone nieodpłatnie na rzecz pracowników podlegają opodatkowaniu. Jednak zdarza się, że usługi transportowe świadczone przez pracodawcę są jedyną możliwością dowozu pracowników do miejsca pracy i wówczas takie usługi służą celom prowadzonej przez pracodawcę działalności gospodarczej. Wówczas osobiste korzyści uzyskiwane przez pracowników mają znaczenie drugorzędne w stosunku do korzyści gospodarczych, zaś artykuł 6(2)(b) nie ma zastosowania.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, bądź świadczenie usług zdefiniowane w art. 8 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Jak stanowi art. 15 ust. 2 ustawy:

Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Przy czym, w świetle przytoczonych wyżej przepisów status podatnika podatku od towarów i usług wynika z okoliczności dokonania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Z opisu sprawy wynika, że jest Pani właścicielką nieruchomości gruntowej obejmującej działki 1, 2, 3 oraz działkę /4 zabudowaną halą produkcyjno-biurowo-magazynową. Nieruchomość została nabyta na podstawie umowy darowizny w formie aktu notarialnego. Z tytułu nabycia nieruchomości nie przysługiwało Pani prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, gdyż nabycie miało miejsce na podstawie umowy darowizny, nie udokumentowanej fakturą sprzedaży. Wskazała Pani, że nieruchomość nie jest wykorzystywana w prowadzonej przez Panią działalności gospodarczej i nie została wprowadzona do ewidencji środków trwałych. Nie ponosiła Pani żadnych nakładów na nieruchomości. Wskazała Pani również, że nieruchomość została nabyta na cele inwestycyjne oraz, że wynajmuje Pani osobie trzeciej budynek (pomieszczenia magazynowe/produkcyjne/biurowe zlokalizowane w budynku na jednej z działek numer ewidencyjny 4), czynność ta nie podlega podatkowi od towarów i usług, gdyż działa Pani jako osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej (tzw. najem prywatny majątku osobistego). Umowa najmu jest odpłatna. Pomiędzy Panią a Pani mężem nie istnieje ustawowa wspólność majątkowa. Małżonek obecnie korzysta z nieruchomości, wykorzystując ją w swojej działalności opodatkowanej VAT m.in. używając i pobierając pożytki z hal magazynowych znajdujących się na jej terenie. Małżonek wykorzystuje nieruchomość do usprawnienia prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Mąż korzysta z nieruchomości na podstawie ustnej umowy nieodpłatnego użytkowania między małżonkami. Nie uzyskuje Pani żadnych korzyści związanych z przedmiotową umową. Planuje Pani zawrzeć umowę nieodpłatnego użytkowania ww. nieruchomości, na czas nieokreślony. Postanowienia umowy dawałyby Pani mężowi prawo do korzystania z nieruchomości oraz pobierania pożytków cywilnych (np. poprzez oddanie podmiotom trzecim nieruchomości do odpłatnego korzystania). Strony we wskazanej umowie postanowią, że koszty utrzymania i używania nieruchomości, a także niezbędne naprawy, będą obciążać Pani małżonka i nie będą podlegać rozliczeniu przez Panią. Małżonek nie będzie dokonywał żadnych płatności na rzecz Pani. Małżonek będzie samodzielnie opłacał rachunki za zużycie mediów (tj. prąd, woda etc.).

Przy tak przedstawionym opisie sprawy ma Pani wątpliwości, czy nieodpłatne użyczenie nieruchomości stanowiącej na rzecz małżonka wykorzystującego nieruchomość do wykonywania działalności gospodarczej skutkowało koniecznością opodatkowania tej czynności podatkiem VAT.

W tym miejscu wskazać należy, że kwestię zawierania umów reguluje ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610). Zasada swobody umów zapisana została w art. 353¹ Kodeksu cywilnego, w myśl którego,

Zatem strony mogą dowolnie ustalać stosunki cywilnoprawne, jednakże postanowienia umów nie mogą pozostawać w sprzeczności z innymi przepisami prawa, do stosowania których strony są zobowiązane.

Wskazać należy, że umowa użyczenia jest jedną z umów nazwanych, obok najmu i dzierżawy regulujących zasady używania rzeczy. Umowa użyczenia jest z natury umową nieodpłatną, zgodnie bowiem z art. 710 Kodeksu cywilnego:

Istotnymi cechami tej umowy są zatem dwa elementy: oddanie rzeczy do używania na pewien czas i nieodpłatność. Umowa użyczenia nie przenosi własności rzeczy. Oznacza to, że oddanie do bezpłatnego używania na podstawie umowy użyczenia jest nieodpłatnym świadczeniem usług.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że dostawa towarów/świadczenie usług podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy czynność dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotne do określenia, czy w odniesieniu do konkretnej transakcji mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Zasadne zatem jest wyłączenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny, użyczenia towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej.

Pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z dnia 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.

Jak wynika z okoliczności sprawy działki nr 1, 2, 3 nie były wykorzystywane w prowadzonej przez Panią działalności gospodarczej, z tytułu ich nabycia nie przysługiwało Pani prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego oraz nie ponosiła Pani żadnych nakładów na nieruchomości.

Zatem w świetle przedstawionych we wniosku okoliczności sprawy, uznać należy, że nieodpłatne udostępnienie ww. działek nr 1, 2, 3 na rzecz męża nastąpi z majątku prywatnego. W odniesieniu do planowanego nieodpłatnego użyczenia ww. działek nie będzie Pani działała w charakterze podatnika, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, a nieodpłatne użyczenie nie będzie dokonywane w ramach działalności gospodarczej zdefiniowanej w art. 15 ust. 2 ustawy, lecz w ramach zarządu majątkiem prywatnym.

Zatem, Pani stanowisko w odniesieniu do braku opodatkowania podatkiem VAT czynności nieodpłatnego oddania do użytkowania działek 1, 2, 3 na rzecz małżonka wykorzystującego nieruchomość do wykonywania działalności gospodarczej, uznałem za prawidłowe.

Natomiast, w odniesieniu do działki nr 4 zabudowanej budynkiem, należy zauważyć, iż w przedmiotowej sprawie pomieszczenia magazynowe/produkcyjne/biurowe zlokalizowane w budynku na działce 4 są przez Panią odpłatnie  wynajmowane osobom trzecim. Tym samym, uznać należy, że wskazany we wniosku budynek wraz ww. działką jest przez Panią wykorzystywany do prowadzenia działalności gospodarczej. Zatem nieruchomość ta straciła charakter majątku prywatnego.

Jak wynika z art. 659 § 1 cytowanego powyżej Kodeksu cywilnego:

Tak więc najem jest umową dwustronnie obowiązującą i wzajemną, odpowiednikiem świadczenia wynajmującego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania i pobierania pożytków, jest świadczenie najemcy, polegające na płaceniu umówionego czynszu. Umowa najmu jest cywilnoprawną umową nakładającą na strony – zarówno wynajmującego jak i najemcę – określone przepisami obowiązki.

W konsekwencji, najem stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Tym samym wypełnia ona określoną w art. 15 ust. 2 ustawy definicję działalności gospodarczej.

Wykorzystywanie przez Panią w sposób ciągły dla celów zarobkowych ww. działki zabudowanej budynkiem spowodowało, że nieruchomość ta jest wykorzystywana w prowadzonej przez Panią działalności gospodarczej, a nie w ramach majątku osobistego.

Zatem, w odniesieniu do planowanego nieodpłatnego użyczenia ww. budynku wraz działką nr 4 będzie Pani działała w charakterze podatnika, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, a nieodpłatne użyczenie będzie dokonywane w ramach działalności gospodarczej zdefiniowanej w art. 15 ust. 2 ustawy.

Jak wynika z powołanych powyżej unormowań zawartych w art. 8 ust. 2 ustawy, w pewnych, ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług, które na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy, podlega opodatkowaniu.

W rozpatrywanej sprawie ww. nieruchomość (budynek wraz z działką), zostanie nieodpłatnie użyczona przez Panią na rzecz męża, na potrzeby prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Zatem przedstawiona w opisie zdarzenia sytuacja mieści się w założeniach przepisu art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy, z uwagi na użycie towaru stanowiącego część Pani przedsiębiorstwa, lecz nie spełnione są wszystkie warunki w nim określone dla jego zastosowania.

Przepis art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy zawęża się wyłącznie do tych spośród usług nieodpłatnych, które spełniają dwa warunki w nim wymienione. Po pierwsze dotyczy tylko użycia towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, a po drugie tylko tych sytuacji, w których podatnikowi przysługiwało prawo obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego zapłaconego przy nabyciu przedmiotowych towarów. Innymi słowy przepis powyższy znajduje zastosowanie jedynie do tych usług nieodpłatnych, wskazanych w art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy, które służą celom innym niż działalność gospodarcza podatnika, a podatnikowi przysługiwało w związku z nimi prawo do odliczenia podatku naliczonego. Jeśli któryś z wymienionych warunków nie jest spełniony, nie może być mowy o potraktowaniu usługi świadczonej nieodpłatnie jako usługi odpłatnej.

W przedmiotowej sytuacji mamy do czynienia z nieodpłatnym użyczeniem nieruchomości do celów innych niż prowadzona przez Panią działalność gospodarcza (do celów działalności odrębnego podmiotu – Pani męża), jednakże nie przysługiwało Pani prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu ww. nieruchomości. Zatem nie zostały wypełnione przesłanki określone w art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy i opisana czynność nieodpłatnego użyczenia budynku wraz z działką nr 4 będzie stanowić czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

Reasumując, stwierdzić należy, że nieodpłatne użyczenie nieruchomości - budynku wraz z działką nr 4, na cele niezwiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, z uwagi na nieodpłatność tej czynności oraz fakt, iż nie ma w tym przypadku zastosowania art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy – nie przysługiwało Pani prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu przedmiotowej nieruchomości.

Wobec powyższego, Pani stanowisko, w myśl którego nie może zostać Pani uznana za podatnika na gruncie ustawy o VAT, w odniesieniu do nieodpłatnego oddania do użytkowania działki 4 wraz z halą produkcyjno-biurowo-magazynową na rzecz małżonka wykorzystującego nieruchomość do wykonywania działalności gospodarczej, uznałem za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Pani wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Wydana interpretacja nie dotyczy opodatkowania i dokumentowania świadczonych przez Panią usług najmu.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Ponosi Pani ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 ustawy Ordynacja podatkowa:

·Stosownie do art. 14na § 2 ustawy Ordynacja podatkowa:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA),

albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.