Interpretacja indywidualna z dnia 30 sierpnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.338.2023.2.AKU

Możliwość rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko przez osobę sprawującą funckję opiekuna tymczasowego.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

14 kwietnia 2023 r. złożył Pan wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem złożonym 19 maja 2023 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Jest Pan zatrudniony na podstawie umowy o pracę w spółce pod firmą … z siedzibą w .... Na rzecz pracodawcy wykonuje Pan czynności z zakresu informatyki. Do przychodów zastosowanie mają 50% koszty uzyskania przychodu z tytułu praw autorskich, o których mowa w art. 22 ust. 9b pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej ustawa o PIT).

Równocześnie, na podstawie art. 25 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, został Pan opiekunem tymczasowym przyrodniego małoletniego brata, który przybył z terytorium Ukrainy. Został Pan ustanowiony jego opiekunem tymczasowym postanowieniem Sądu z dnia 12 kwietnia 2022 r., w którym to postanowieniu rozszerzono Pana uprawnienia jako opiekuna tymczasowego o podejmowanie decyzji w sprawach medycznych, terapii i edukacji oraz w zakresie wyjazdów rekreacyjnych.

Jest Pan kawalerem oraz otrzymuje przychody jedynie z tytułu umowy o pracę, a całość przychodów opodatkowana jest według polskiej rezydencji podatkowej. Małoletni nie uzyskuje dochodów.

W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że:

a)zadane pytanie dotyczy roku 2023 oraz lat kolejnych;

b)w roku podatkowym obejmującym wniosek, był Pan polskim rezydentem podatkowym (podlegał obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów na terenie Polski, tj. posiadał nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce);

c)w okresie obejmującym przedmiotowy wniosek nie prowadził Pan działalności gospodarczej;

d)brat, którego dotyczy wniosek (T. O.) urodził się 1 lutego 2007 r.;

e)brat jest niepełnoletni, a jego miejsce zamieszkania w rozumieniu Kodeksu cywilnego jest takie same jak Pana miejsce zamieszkania (mieszkacie razem);

f)Pana brat nie otrzymuje zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego ani renty socjalnej, otrzymuje świadczenie „500+”;

g)w stosunku do Pana oraz brata nie mają zastosowania przepisy:

-art. 30c (opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej, działów specjalnych produkcji rolnej podatkiem liniowym) lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (z wyjątkiem przepisów dotyczących najmu prywatnego) – w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń,

-z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych;

h)od przyjazdu brata do Polski w 2022 r., samodzielnie uczestniczył Pan w jego wychowaniu, sprawował nad nim pieczę/opiekę, ponosił koszty jego utrzymania, troszczył się o rozwój fizyczny i duchowy, zabezpieczał potrzeby bytowe, zdrowotne i edukacyjne, ponosił wydatki związane z wypoczynkiem, pomagał w edukacji.

Pytanie

Czy będąc opiekunem tymczasowym małoletniego brata, na podstawie art. 25 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, może Pan skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów jako osoba samotnie wychowująca dzieci, o której mowa w art. 6 ust. 4c ustawy o PIT?

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem, może Pan skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów jako osoba samotnie wychowująca dzieci, o której mowa w art. 6 ust. 4c ustawy o PIT. Jest Pan jedyną osobą sprawującą pieczę nad małoletnim na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Status opiekuna tymczasowego Pana małoletniego przyrodniego brata nadaje mu analogiczne uprawnienia i obowiązki, jak opiekunowi prawnemu małoletniego na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Uzyskanie statusu opiekuna tymczasowego wymaga spełnienia takich przesłanek, jak w przypadku opiekuna prawnego z uwagi na stosowanie przepisów Kodeksu rodzinnego, poprzez odesłanie wskazane w art. 25 ust. 5 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Między Panem, a małoletnim zachodzi więc rzeczywista więź prawna nawiązana poprzez postanowienie Sądu Rejonowego dla … w …, III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 12 kwietnia 2022 r., wydane pod sygnaturą akt III ….

Zgodnie natomiast z art. 6 ust. 4c ustawy o PIT, od dochodów opiekuna prawnego podlegającego nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, będącego kawalerem, jeżeli ten opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje małoletnie dzieci, podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym. Zgodnie natomiast z ust. 4d, podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci. Spełnia Pan więc wszystkie przesłanki ustawowe, by móc skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Należy zauważyć, że rzeczywistym beneficjentem preferencyjnego opodatkowania jest małoletni. Zmniejszona kwota należnego podatku skutkuje bowiem większymi możliwościami finansowymi osoby samotnie wychowującej dziecko. Ma Pan bowiem na utrzymaniu osobę, która nie uzyskuje własnych dochodów i nie ma możliwości ich uzyskiwania, w związku z czym Jego możliwości finansowe są odpowiednio zmniejszone o koszty utrzymania przeznaczane na małoletniego. Możliwość skorzystania przez opiekuna tymczasowego z preferencyjnego opodatkowania jako osoba samotnie wychowująca dziecko jest więc zgodna z wykładnią celowościową wskazanych przepisów.

Rozróżnienie stanu małoletnich będących pod opieką tymczasową na terenie Rzeczypospolitej Polskiej od dzieci będących pod opieką prawną nie znajduje swojej podstawy. Małoletni będący pod opieką tymczasową są bowiem w takiej samej sytuacji faktycznej, jak dzieci będące pod opieką prawną uregulowaną w Kodeksie rodzinnym. Pomiędzy małoletnim a opiekunem tymczasowym istnieje również więź prawna.

Dodatkowo, zgodnie z art. 26 ustawy 2 dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, obywatelom Ukrainy przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przysługują prawa do świadczeń rodzinnych, świadczenia 500+, rodzinnego kapitału opiekuńczego, świadczenia dobry start oraz dofinansowania obniżenia opłaty rodzica za pobyt dziecka w żłobku. Regulacja ta wskazuje na fakt chęci pomocy małoletnim dzieciom, które znajdują się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bowiem analogicznie, jak w przypadku preferencyjnego opodatkowania, to dziecko jest beneficjentem wskazanych świadczeń.

Biorąc pod uwagę powyższe, Pana stanowisko należy uznać za zasadne. W konsekwencji, będąc opiekunem tymczasowym małoletniego brata na podstawie art. 25 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, może Pan skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko, o której mowa w art. 6 ust. 4c ustawy o PIT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

W myśl art. 6 ust. 4c ww. ustawy:

Stosownie do art. 6 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Na podstawie art. 6 ust. 4e ww. ustawy:

Art. 6 ust. 4f ww. ustawy stanowi:

W myśl art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

-posiadania przez rodzica lub opiekuna prawnego statusu osoby samotnie wychowującej dziecko;

-wychowywania przez rodzica lub opiekuna prawnego samotnie w roku podatkowym dziecka;

-nieuzyskiwania przez rodzica lub opiekuna prawnego i dziecko przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem najmu prywatnego;

-niepodlegania przez rodzica lub opiekuna prawnego i dziecko opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych;

-nieuzyskiwania przez pełnoletnie dziecko przychodów/dochodów w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej, której wysokość w grudniu 2022 r. wynosiła 16 061,28 zł (z wyjątkiem przewidzianym ustawą).

Przepis art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci. Z ww. przepisu jednoznacznie wynika, że z możliwości rozliczania się jako osoba samotnie wychowująca dziecko może skorzystać jedynie rodzic lub opiekun prawny tego dziecka. Ponadto przepis ten odwołuje się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci (panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik), jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie. Jest to więc taka osoba, która stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, bez udziału (wsparcia) drugiej osoby.

Warunkiem obliczenia podatku, na zasadach określonych w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jest zatem nie tylko posiadanie określonego stanu cywilnego oraz samotne wychowywanie dziecka. Z ww. przepisu jednoznacznie wynika, że z możliwości rozliczania się jako osoba samotnie wychowująca dziecko może skorzystać jedynie rodzic lub opiekun prawny tego dziecka.

Definicja osoby samotnie wychowującej dziecko jest wyczerpująca i nie przewiduje żadnych wyjątków, a katalog osób w niej wymienionych jest zamknięty i nie może podlegać wykładni rozszerzającej.

Ponadto, z preferencyjnego opodatkowania może skorzystać osoba samotnie wychowująca dzieci, bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną.

Rozpatrując Pana stanowisko należy wziąć pod uwagę kwestię uregulowań prawnych dotyczących instytucji opiekuna prawnego dziecka, określonych w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 92 tego Kodeksu:

Natomiast stosownie do 94 § 3 ww. Kodeksu:

Na mocy art. 145 ww. Kodeksu:

Przepis art. 154 ww. Kodeksu stanowi, że:

Stosownie do art. 155 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Zgodnie z art. 156 ww. Kodeksu:

12 marca 2022 r. weszła w życie ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (t. j. Dz. U. z 2023 r., poz. 103, ze zm.), która wprowadziła do polskiego porządku prawnego instytucję opiekuna tymczasowego dla osoby małoletniej.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 tej ustawy:

W uzasadnieniu projektu do ustawy tak uzasadniono konieczność wprowadzenia tego rozwiązania:

Prawa i obowiązki opiekuna tymczasowego zostały uregulowane w art. 25 ww. ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.

Zgodnie z zapisem art. 25 ust. 1 ww. ustawy:

W myśl art. 25 ust. 2 ww. ustawy:

Stosownie do art. 25 ust. 4 ww. ustawy:

Na mocy art. 26 ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, obywatelowi Ukrainy przebywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny na podstawie art. 2 ust. 1, przysługuje prawo do:

Natomiast art. 26 ust. 4 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa wskazuje:

Z powyższego wynika, że ustawodawca określił katalog świadczeń socjalnych, z których może skorzystać zarówno obywatel Ukrainy, jak i opiekun tymczasowy.

W myśl art. 25 ust. 5-6 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 148 ust. 1, ust. 1a i ust. 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Odesłanie zawarte w art. 25 ust. 5 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa do art. 148 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dotyczy wyłącznie cech dyskwalifikujących kandydata na opiekuna tymczasowego.

Biorąc pod uwagę powyższe uregulowania prawne należy uznać, że instytucja opiekuna tymczasowego wynikająca z ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa wykazuje, w szczególności w kwestii uprawnień, jakie mu przysługują, wiele podobieństw do instytucji opiekuna prawnego, uregulowanej w ustawie Kodeks rodzinny i opiekuńczy. W szczególności, podobieństwa te wynikają z zapisów dotyczących sprawowania pieczy nad osobą i majątkiem małoletniego oraz upoważnienia do reprezentowania osoby małoletniej. Ponadto, zarówno funkcja opiekuna prawnego jak i opiekuna tymczasowego jest ustanawiana przez sąd opiekuńczy.

Jednakże, pomimo wspólnych cech, charakteryzujących instytucję opiekuna prawnego i opiekuna tymczasowego należy zastrzec, że instytucje te zostały uregulowane odrębnie i nie należy ich traktować jako pojęć tożsamych.

Z opisu sprawy wynika, że spełnia Pan wszystkie funkcje i zadania, które są stawiane opiekunom prawnym. Jednak nie został Pan ustanowiony opiekunem prawnym, a jest opiekunem tymczasowym małoletniego brata.

Zgodnie z zasadą, że wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią odstępstwo od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 84 Konstytucji RP oraz art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a możliwość skorzystania z ulgi podatkowej to przywilej, z którego podatnik chcąc skorzystać musi spełnić ściśle określone przez ustawodawcę warunki – nie powinno się rozszerzająco interpretować art. 6 ust. 4c ww. ustawy. Wprawdzie w art. 74 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa ustawodawca wprowadził zmiany do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednak nie zmienił brzmienia cytowanego wyżej art. 6 ust. 4c i nie rozszerzył katalogu osób, którym przysługuje preferencyjny sposób rozliczenia w związku z samotnym wychowaniem dzieci, na opiekunów tymczasowych ustanawianych w oparciu o przepisy art. 25 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.

Jak wynika z treści wniosku, na mocy postanowienia Sądu z dnia 12 kwietnia 2022 r., został Pan  ustanowiony opiekunem tymczasowym małoletniego przyrodniego brata. W tym postanowieniu rozszerzono Pana uprawnienia jako opiekuna tymczasowego, o podejmowanie decyzji w sprawach medycznych, terapii i edukacji oraz w zakresie wyjazdów rekreacyjnych. Jest Pan kawalerem oraz otrzymuje przychody z tytułu umowy o pracę, które opodatkowuje Pan według polskiej rezydencji podatkowej. Małoletni brat uzyskuje dochody z tytułu świadczenia „500+”;

Z art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że do omawianej preferencji uprawniony jest jeden z rodziców lub opiekun prawny, który jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do którego orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności. Przy czym zawarta w art. 6 ust. 4c ww. ustawy definicja osoby samotnie wychowującej dzieci jest wyczerpująca i nie przewiduje żadnych wyjątków, a katalog osób w niej wymienionych jest zamknięty i nie może podlegać wykładni rozszerzającej.

Zatem, biorąc pod uwagę powyższe uregulowania prawne należy uznać, że nie przysługuje Panu prawo do skorzystania z preferencyjnego opodatkowania dochodów za 2023 r. w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci, o którym mowa w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Uprawnienie to nie będzie Panu przysługiwało również w kolejnych latach, jeśli Pana sytuacja i obowiązujące prawo nie zmienią się.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Końcowo wskazać należy, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.), składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) podanym przez wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisu sprawy przedstawionego we wniosku, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.)