Interpretacja indywidualna z dnia 11 sierpnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-2.4012.276.2023.1.MMA

Brak opodatkowania podatkiem VAT środków finansowych w postaci unijnego dofinansowania przekazywanych Państwu za pośrednictwem (...).

Interpretacja indywidualna - stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług w zakresie:

• braku opodatkowania podatkiem VAT środków uzyskanych na pokrycie wkładu własnego w związku z przystąpieniem do P. realizowanego przez M. - jest nieprawidłowe
• braku opodatkowania podatkiem VAT środków finansowych w postaci unijnego dofinansowania przekazywanych Państwu za pośrednictwem X - jest nieprawidłowe
• prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących zakup towarów i usług nabywanych w związku z realizacją Projektów - jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

22 maja 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 17 maja 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:

• braku opodatkowania podatkiem VAT środków uzyskanych na pokrycie wkładu własnego w związku z przystąpieniem do P. realizowanego przez M,
• braku opodatkowania podatkiem VAT środków finansowych w postaci unijnego dofinansowania przekazywanych Państwu za pośrednictwem X,
• prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących zakup towarów i usług nabywanych w związku z realizacją Projektów.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Charakterystyka działalności Wnioskodawcy.

Wnioskodawca jest Instytutem badawczym, działającym w obszarze (...). Wnioskodawca posiada osobowość prawną oraz jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej jako: „VAT”). Przedmiotem podstawowej działalności A. jest inicjowanie i prowadzenie badań naukowych i prac badawczo-rozwojowych w dziedzinie pozostałych nauk przyrodniczych i technicznych (PKD 72.19.Z), przystosowywanie wyników badań naukowych i prac rozwojowych do potrzeb praktyki oraz wdrażanie ich w przedsiębiorstwach, w dziedzinie infrastruktury (...). Rzeczone badania naukowe oraz prace badawczo-rozwojowe ukierunkowane są na:

(...)

Zakresem działań, o których mowa powyżej ukierunkowanych na wdrażanie i upowszechnianie prowadzonych prac w praktyce przedsiębiorstw przemysłowych są następujące obszary:

(...)

Do działań podejmowanych przez A. należą w szczególności:

(...)

Wnioskodawca może prowadzić również inną działalność, o której mowa w art. 2 ust. 4 ustawy z 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 498) w zakresie działalności usługowej, handlowej, wytwórczej.

A. nie prowadzi badań podstawowych. Przez badania podstawowe A. rozumie zgodnie z art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy z 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 574 ze zm., dalej jako: „Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce”) prace empiryczne lub teoretyczne mające przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne.

Tym samym, realizowane badania są wykonywane zawsze w ramach działalności A. z nastawieniem na skomercjalizowanie ewentualnie wykreowanych wyników prac.

Wskazane powyżej czynności są realizowane przez A. w myśl ogólnych zasad opodatkowania podatkiem od towarów i usług, w związku z czym generują sprzedaż opodatkowaną VAT. Przy czym, w przypadku prowadzenia różnego rodzaju prac badawczych do opodatkowania tychże prac dochodzi dopiero w przypadku ich komercjalizacji, tj. w przypadku podpisywania przez A. umów cywilnoprawnych, na podstawie których są sprzedawane kontrahentom efekty prac powstałe w trakcie badań, co również stanowi jeden z przedmiotów działalności A..

Zatem źródłami przychodów Wnioskodawcy są przede wszystkim:

• wynagrodzenia otrzymywane od kontrahentów za realizację odpłatnych zleceń (np. pochodzące ze sprzedaży badań realizowanych na zamówienie),
• wynagrodzenia pochodzące ze sprzedaży licencji, patentów, sprzedaży publikacji, organizacji odpłatnych konferencji,
• otrzymywane dotacje, zgodnie z ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym i na realizację określonych w statucie zadań związanych z prowadzonymi przez A. badaniami naukowymi lub pracami rozwojowymi.

(...) (ang. (...)).

W grudniu 2022 r. - w efekcie trwających wiele miesięcy prac związanych m.in. z przygotowywaniem wniosków - A. został uczestnikiem projektów organizowanych przez (...) ((...)). Jest to organ Unii Europejskiej kierujący publiczno-prywatnym przedsięwzięciem, mającym na celu koordynację prac badawczo-rozwojowych w obszarze (...) wdrażania innowacji za pomocą finansowanych projektów (dalej: „Przedsięwzięcie”). Przedsięwzięcie jest przy tym następcą programu (...) utworzonego w 2014 r., w którym Wnioskodawca również brał udział.

W ramach Przedsięwzięcia zrealizowanych zostanie sześć flagowych projektów (w tym cztery w Polsce):

(...)

Podstawowym celem Przedsięwzięcia jest przyspieszenie badań i rozwoju w zakresie innowacyjnych technologii i rozwiązań operacyjnych, co w konsekwencji pozwoli na stworzenie (...), która będzie służyć transportowi osób i towarów i która:

(...)

Przedsięwzięcie współfinansowane jest ze środków Unii Europejskiej w ramach programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji na lata 2021-2027 „(...)” ustanowionego w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady nr (...) z 28 kwietnia 2021 r. Członkiem Przedsięwzięcia po stronie publicznej jest Unia Europejska reprezentowana przez Komisję Europejską (dalej jako: „Instytucja Finansująca”).

Po stronie prywatnej członkami fundatorami Przedsięwzięcia są natomiast wiodące podmioty (...) z Europy (m.in. (...)). Jednocześnie każdy z tych podmiotów jest liderem dla tzw. członków stowarzyszonych (affiliated entities), czyli podmiotów trzecich powiązanych z beneficjentem w rozumieniu art. 187 Rozporządzenia Finansowego UE (...), które uczestniczą w działaniu na podobnych prawach i obowiązkach jak beneficjenci (obowiązek realizacji zadań w ramach działania oraz prawo do naliczania kosztów i żądania wkładu).

Z polskiej strony do Przedsięwzięcia na prawach członka fundatora przystąpiły X. S.A. (dalej: „X” lub „Lider”). X zawarły z przedstawicielami Komisji Europejskiej umowy o przyznaniu dofinansowania (dalej jako: „Umowy Grantowe”), które określają zasady, prawa, obowiązki oraz techniczne i finansowe szczegóły dotyczące partycypacji w zadaniach realizowanych w związku z Przedsięwzięciem.

W konsekwencji X stało się beneficjentem dofinansowania UE przeznaczonego na działania określone w Umowach Grantowych oraz aneksach do tych umów, które służą realizacji określonych celów w ramach Przedsięwzięcia.

Ponadto, X oraz pozostali członkowie fundatorzy zawarli europejskie umowy konsorcjum, które precyzyjnie określają zakres w jakim przewidziane jest zaangażowanie od konkretnego podmiotu, czy też sposób wewnętrznego dystrybuowania środków wśród beneficjentów (dalej: „Konsorcjum Europejskie”). Przykładowo spośród wszystkich członków fundatorów ustanawiają one również koordynatorów projektów (project coordinator), którzy odpowiedzialni będą m.in. za kontakt z Instytucją Finansującą.

W Umowach Grantowych zaznaczono, że beneficjenci dofinansowania UE powinni dysponować odpowiednimi zasobami do realizacji poszczególnych zadań w zakresie powierzonego projektu. W tym celu mogą m.in. współpracować z powiązanymi stronami trzecimi. Jednakże to po stronie beneficjentów dofinansowania występować będzie wyłączna odpowiedzialność za realizację zadania.

W związku z tym X funkcjonuje w ramach Przedsięwzięcia jako beneficjent, natomiast Wnioskodawca (oraz pozostałe polskie podmioty) jako „powiązana strona trzecia”. Z tego też powodu, tylko X podpisało Umowy Grantowe oraz umowy ustanawiające Konsorcja Europejskie. Należy przy tym podkreślić, iż aby posiadać status powiązanej strony trzeciej, A. został literalnie wpisany w Umowy Grantowe (każde ewentualne wprowadzenie nowej powiązanej strony trzeciej wymaga zmiany umowy na poziomie europejskim). Takie usytuowanie Wnioskodawcy (i innych powiązanych stron trzecich) świadczy o ich stałości i niezależnym związaniu z Przedsięwzięciem.

Zawarcie umowy konsorcjum Ekosystemu badawczo-rozwojowego Partnerstwa (...).

Mając na uwadze powyższe, celem określenia ram współpracy w Przedsięwzięciu i organizacji pracy, X zawarły 21 grudnia 2022 r. umowę konsorcjum Ekosystemu badawczo-rozwojowego Partnerstwa (...) (dalej jako: „Umowa Konsorcjum”) z Wnioskodawcą oraz z następującymi podmiotami:

(...)

- (dalej łącznie jako: „Strony” lub „Konsorcjanci”).

Na jej podstawie Lider odpowiada m.in. za:

• nadzorowanie wypełniania przez Konsorcjantów ich zobowiązań,
• aktualizowanie listy kontaktowej Konsorcjantów,
• zbieranie, przeglądanie w celu weryfikacji spójności i składanie raportów, innych materiałów (w tym sprawozdań finansowych i powiązanych poświadczeń) oraz określonych wymaganych dokumentów do Instytucji Finansującej,
• niezwłoczne przekazywanie Konsorcjantom dokumentów i informacji związanych ze współpracą w ramach Przedsięwzięcia,
• wypełnianie zeznań finansowych,
• dostarczanie na żądanie Konsorcjantów oficjalnych kopii lub oryginałów dokumentów będących w wyłącznym posiadaniu X, gdy takie kopie lub oryginały są potrzebne Stronom do przedstawienia roszczeń, o ile X jest w ich posiadaniu.

Lider pełni ponadto rolę pośrednika pomiędzy Konsorcjantami a Instytucją Finansującą, a sami Konsorcjanci nie są uprawnieni do prowadzenia rozmów z Instytucją Finansującą bez wiedzy i pisemnej zgody X. Jednocześnie Lider odpowiedzialny jest za zarządzenie grantem otrzymanym od Instytucji Finansującej oraz przekazywanie odpowiedniej części dofinansowania na rzecz Konsorcjantów.

Otrzymane w ten sposób dofinansowanie od Instytucji Finansującej będzie kształtowało się na poziomie 60% ogólnych wydatków związanych z realizacją Przedsięwzięcia. A. będzie więc zobowiązany do wniesienia 40% wkładu własnego na realizację Przedsięwzięcia.

Zgodnie z zapisami Umowy Konsorcjum i aneksów do niej, Wnioskodawca odpowiedzialny będzie za realizację wybranej części prac dot. dwóch projektów realizowanych w ramach Przedsięwzięcia, tj.:

(...)

- (dalej łącznie: „Projekty” lub osobno „Projekt”).

Zadania, które będzie realizował A. obejmują prace i badania naukowe według określonego podziału zakresu czynności i zadań.

Działania podejmowane przez A. w ramach projektu (...) będą dotyczyć rozwiązań proekologicznych na dworcach, rozwoju budownictwa modułowego, a także wykorzystania gospodarki obiegu zamkniętego. Ważnym aspektem będzie również wypracowanie i zastosowanie cyfrowego odwzorowania budynków dworcowych w środowisku wirtualnym oraz realizacja prac związanych ze stworzeniem rozwiązań w ramach holistycznego zarządzania energią elektryczną na potrzeby ruchu trakcyjnego, jak i dla budynków oraz wytworzenia uniwersalnego interfejsu do tankowania wodoru, z zapewnieniem odpowiednich standardów bezpieczeństwa, przy możliwie najmniejszym czasie tankowania.

Celem (...) jest osiągnięcie znacznego postępu w kilku rodzinach kluczowych wskaźników wydajności w dziedzinach: technicznej, środowiskowej, ekonomicznej i normalizacyjnej, który zostanie osiągnięty poprzez:

(...)

Natomiast w przypadku projektu (...) działania podjęte przez Wnioskodawcę obejmują przede wszystkim analizę i wypracowanie modelu oferowanych usług transportowych na potrzeby niewielkich dworców położonych przy liniach kapilarnych oraz zapewnienia usług dodatkowych towarzyszących transportowi lokalnemu. Ponadto, dzięki udziałowi A., możliwe było zaangażowanie się w przygotowanie wstępnych założeń technicznych dla lekkiego pojazdu szynowego o niewielkiej pojemności, przeznaczonego do obsługi ruchu na niezelektryfikowanych liniach regionalnych.

Ogólnym celem projektu (...) jest zapewnienie długoterminowej (...), jak również lepszej satysfakcji klienta.

Zarówno w Umowie Grantowej, jak również Umowie Konsorcjum zawarto regulacje, zgodnie z którymi przyznane beneficjentom dofinansowanie z UE pokrywa koszty Projektów zadeklarowane przez beneficjentów (m.in. X) oraz powiązane strony trzecie, (m.in. A.), które otrzymują dofinansowanie w odpowiednio skalkulowanej wysokości wydatków (kosztów) poniesionych w ramach realizacji zadania w ramach Projektów.

Zgodnie z zapisami Umowy Konsorcjum, dofinansowanie wypłacane będzie bez zbędnej zwłoki po otrzymaniu go przez Lidera od Instytucji Finansującej.

Tym samym Wnioskodawca otrzymywał będzie od X przypadającą na niego część dofinansowania w związku z realizacją Projektów. Ponadto Lider będzie:

a) powiadamiał Konsorcjantów o terminie wypłaty środków i wysokości kwoty przekazywanej na prowadzone przez nich rachunki bankowe,

b) wykonywał zadania w zakresie prawidłowego administrowania środkami finansowymi oraz prowadzenia księgowości,

c) posiadał dedykowany rachunek bankowy związany z uczestnictwem w Przedsięwzięciu.

W rezultacie dofinansowanie przekazywane jest przez Instytucję Finansującą (za pośrednictwem koordynatora) do X, a X przekierowuje środki pieniężne powiązanej stronie trzeciej (A. lub innemu Konsorcjantowi w kwocie odpowiadającej części prac wykonanych przez niego w Projektach). Jednocześnie, każda ze Stron ponosi wyłączną odpowiedzialność za uzasadnienie swoich kosztów wobec Instytucji Finansującej (w odniesieniu do podejmowanych przez siebie działań w ramach Projektów).

Przekazywanie unijnych środków finansowych przez Lidera na rzecz Wnioskodawcy ma więc jedynie charakter techniczny. Alternatywą wobec przyjętego modelu mogłoby być bezpośrednie przekazywanie dofinansowania z UE na rzecz A. (i innych Konsorcjantów realizujących poszczególne zadania w ramach Przedsięwzięcia). Funkcjonujący sposób dystrybucji środków przyjęto jednak na poziomie europejskim ze względów organizacyjnych.

Podkreślenia wymaga fakt, iż oprócz powyżej wskazanego dofinansowania A. nie otrzyma od X. żadnych innych środków pieniężnych. Dofinansowanie przekazywane jest więc na poczet realizacji skonkretyzowanych działań określonych w postanowieniach umownych między Stronami, a przede wszystkim na pokrycie kosztów bezpośrednich realizacji zadań w ramach Projektów i na kwestie związane z funkcjonowaniem A. w tym zakresie (np. na wynagrodzenia pracowników, wydatki związane bezpośrednio z realizacją zadań projektowych).

Dzięki dofinansowaniu, A. ma zapewnione pokrycie zasadniczej części kosztów ponoszonych w związku z realizacją Projektów w ramach Przedsięwzięcia. Wnioskodawca nie wykonywałby Projektów bez otrzymanego za pośrednictwem Lidera dofinansowania z UE - bez tego nie byłby bowiem w stanie pokryć kosztów wykonywanych prac.

Jednocześnie Konsorcjanci zobowiązują się do partycypowania w uiszczonych przez X obowiązkowych składkach na rzesz Partnerstwa (...) w proporcjach wynikających z udziału danej Strony w kosztach kwalifikowanych całego Konsorcjum (składka będzie w całości ponoszona przez X, które następnie będzie obciążało poszczególnych Konsorcjantów). Wszystkie rozliczenia między Liderem a Konsorcjantami będą odbywały się w walucie euro.

W związku z zawarciem Umowy Konsorcjum, celem realizacji Projektów w ramach Przedsięwzięcia, A. będzie przygotowywał raporty merytoryczne z postępu prac i wyników badań oraz kreował wiedzę, która następnie jako pochodna Projektów może zostać wykorzystana do pracy nad innymi realizowanymi w przyszłości projektami choć te projekty czy cele komercyjne nie są jeszcze ani określone ani tym bardziej znane.

Bezpośrednim efektem udziału w Projektach będzie więc transfer wiedzy w postaci raportów z postępu badań naukowych i wyników prac finansowanych z otrzymanego dofinansowania z UE między wszystkimi uczestnikami, co jak wyżej wspomniano służyć będzie realizacji Projektów, a w konsekwencji celów Przedsięwzięcia.

Raporty powstałe w związku z realizacją Projektów nie będą bezpośrednio wykorzystywane przez A., Lidera oraz pozostałych Konsorcjantów w celach komercyjnych, czy to do świadczenia usług, czy też dostawy towarów bezpośrednio po realizacji badań, gdyż głównym założeniem tej międzynarodowej współpracy badawczej jest uzyskanie efektu synergii wiedzy i doświadczeń, które w przyszłości będą mogły stanowić wartość dodaną dla całego systemu (...).

Wnioskodawca wskazuje, iż realizacja Projektów w ramach Przedsięwzięcia może doprowadzić do wytworzenia wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysłowego, a także powstania utworu. W takim przypadku podział prawa własności intelektualnej zostanie uregulowany przez właściwe Strony w odrębnej umowie.

Osiągnięte wyniki prac będą własnością Strony, która je wytworzyła. Jeżeli Strony wspólnie wytworzyły wyniki prac, stają się one współwłasnością tych Stron w proporcjach wprost wynikających z ich zaangażowania w prace, do czasu innego podziału praw własności intelektualnej.

Niezależnie do finalnego rezultatu Projektów, Stronom co do zasady przysługuje prawo do niekomercyjnego publikowania uzyskanych opracowań w trakcie wykonywania przez nich zadań. Ponadto każdy z podmiotów jest uprawniony do wykorzystania wyników prac do niekomercyjnych działań badawczych (nieodpłatnie i bez konieczności uzyskania zgody pozostałych współwłaścicieli).

Ponadto, w przypadku współwłasności, każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do niekomercyjnej eksploatacji wspólnych wyników prac według własnego uznania oraz do udzielania niewyłącznych licencji bez konieczności uzyskiwania zgody, wypłacania wynagrodzenia lub rozliczania się w inny sposób z pozostałymi współwłaścicielami, chyba że współwłaściciele tych wyników prac uzgodnili inaczej w odrębnej umowie. Wszelkie opisane powyżej zmiany w zakresie zasad własności/współwłasności do powstałych praw majątkowych (które mogą, lecz nie muszą powstać w związku z realizacją Przedsięwzięcia), będą wymagały, na gruncie szeroko pojętego prawa własności intelektualnej zawarcia odrębnej umowy cywilnoprawnej między stronami.

A. będzie przedkładał status postępów wykonanych prac merytorycznych oraz rozliczenia finansowe do Lidera. Z kolei Lider jako członek zdefiniowanego powyżej Konsorcjum Europejskiego, raportuje status wykonanych przez siebie części prac i rozliczeń łącznie z informacjami przekazanymi przez A. do koordynatora Projektu, który następnie sprawozdaje całość do Instytucji Finansującej. Przywołane powyżej raporty sporządzane w związku z Projektem, przekazywane będą do X zgodnie z modelem współpracy zmierzającej do osiągnięcia ustalonego celu określonego w postanowieniach umownych pomiędzy stronami.

Co istotne, w sytuacji tylko częściowej realizacji powierzonych zadań przez daną Stronę i braku możliwości doprowadzenia prac do uzyskania zakładanego rezultatu, rozliczenie wypłaconego grantu będzie uzależnione od oceny konkretnego przypadku przez organ administrujący Przedsięwzięciem. Tym samym, Wnioskodawca może otrzymać środki na pokrycie wydatków kwalifikowanych nawet jeżeli nie dojdzie do wykonania całości zakładanych prac.

Pozyskanie wkładu własnego w ramach programu Ministerstwa Edukacji i Nauki (dalej jako: „M”).

Z uwagi na konieczność wniesienia wkładu własnego (jak wskazano wyżej, w wysokości 40% ogólnych wydatków związanych z realizacją Przedsięwzięcia), A. złożył również wnioski o wsparcie finansowe w ramach programu (...). „(...)” (dalej jako: „P”). Jego celem jest wsparcie uczestnictwa podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki w projektach międzynarodowych obejmujących badania naukowe lub prace rozwojowe, współfinansowanych ze środków pochodzących ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi, realizowanych we współpracy z partnerami zagranicznymi, w tym w projektach obejmujących badania realizowane na wielkich urządzeniach badawczych zlokalizowanych poza granicami kraju, w ramach:

1. programów badawczych Unii Europejskiej,

2. innych międzynarodowych programów, inicjatyw lub przedsięwzięć badawczych.

O uzyskanie wkładu własnego wnioskować mogą więc podmioty zakwalifikowane już do unijnych / międzynarodowych programów badawczych. Z tego względu A. złożył wnioski o wsparcie finansowe w ramach P. po uruchomieniu Projektów.

Wnioskodawca wskazuje przy tym, że kwota wsparcia z programu P. będzie miała charakter refundacji i będzie bezpośrednio służyła pokryciu kosztów kwalifikowanych związanych z udziałem Wnioskodawcy w Projektach.

Wsparcie ze środków P. przekazane będzie Wnioskodawcy przelewami. Następnie A. będzie zobowiązany do wpłaty otrzymanych środków na wyodrębniony rachunek bankowy przeznaczony wyłącznie do gromadzenia, wydatkowania i rozliczania środków finansowych otrzymanych z M. w ramach finansowania programu P. w terminie nie dłuższym niz 5 dni roboczych od dnia ich otrzymania.

W ramach realizacji Projektów, Wnioskodawca zobowiązany będzie do prowadzenia wyodrębnionej ewidencji księgowej środków otrzymanych z M. na podstawie „(...)” (dalej jako: Umowa o P”) oraz wydatków dokonywanych z tych środków w sposób umożliwiający identyfikację poszczególnych operacji księgowych.

Ponadto, Wnioskodawca zobowiązany będzie do składania raportów przedstawiających sposób wykorzystania przekazanych środków finansowych oraz poddania się kontroli M. w tym zakresie. M. nie będzie więc oceniać merytorycznych efektów prowadzonych przez A. prac oraz nie będzie ich beneficjentem (na Wnioskodawcy nie będzie ciążył obowiązek przekazania na rzecz M. wytworzonych w ramach Projektów praw własności intelektualnej).

Jednocześnie A. wskazuje, że środki finansowe uznane przez Ministra za wydatkowane niezgodnie z Umową o P, a także koszty wykraczające poza całkowitą kwotę kosztów kwalifikowalnych, będą podlegać zwrotowi na rachunek bankowy Ministerstwa wraz z odsetkami ustawowymi, naliczonymi za okres od dnia następującego po dniu otrzymania wezwania do zwrotu środków, do dnia ich zwrotu.

Wnioskodawca wskazuje, iż w ramach P. sfinansowane może zostać do 90% wkładu własnego wnoszonego przez A.

W świetle powyższego, Wnioskodawca chciałby potwierdzić prawidłowość rozliczania na gruncie VAT finansowania otrzymywanego w związku z realizacją Projektów.

Pytania

1.Czy środki uzyskane na pokrycie wkładu własnego w związku z przystąpieniem do P. realizowanego przez M. stanowią obrót w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT?

2.Czy otrzymane środki finansowe w postaci unijnego dofinansowania przekazywane Wnioskodawcy za pośrednictwem X stanowią obrót w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT?

3.Czy Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących zakup towarów i usług, nabywanych w związku z realizacją Projektów, zgodnie z brzmieniem art. 86 ust. 1, z uwzględnieniem art. 88 ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

1.Zdaniem Wnioskodawcy, środki uzyskane na pokrycie wkładu własnego w związku z przystąpieniem do P. realizowanego przez M. nie stanowią obrotu w rozumieniu art. 29a ustawy o VAT.

2.Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymane środki finansowe w postaci unijnego dofinansowania przekazywane Wnioskodawcy za pośrednictwem X nie stanowią obrotu w rozumieniu art. 29a ustawy o VAT.

3.Zdaniem Wnioskodawcy, przysługuje mu prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących zakup towarów i usług nabywanych w związku z realizacją Projektów zgodnie z brzmieniem art. 86 ust. 1, z uwzględnieniem art. 88 ustawy o VAT.

UZASADNIENIE STANOWISKA WNIOSKODAWCY

Ad. 1 i Ad. 2

Definicja usługi na gruncie przepisów ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,

2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,

3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z powyższego wynika, iż pod pojęciem świadczenia usługi należy rozumieć każde świadczenie, na które składać się może zarówno działanie, jak i zaniechanie.

Mając na uwadze cytowane powyżej przepisy należy stwierdzić, że co do zasady, opodatkowaniu VAT podlegają usługi świadczone odpłatnie, przy czym związek pomiędzy otrzymaną odpłatnością, a świadczeniami na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje za to świadczenie.

W celu dokładniejszego zobrazowania, co należy rozumieć pod pojęciem „świadczenia usług”, w ocenie Wnioskodawcy należy odwołać się do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej jako: „Trybunał” lub „TSUE”).

I tak:

• w ramach danego stosunku prawnego muszą istnieć co najmniej dwa podmioty, z których jeden będzie świadczył usługi, drugi zaś będzie ich konsumentem (przesłanka ta wynika przykładowo z wyroku TSUE z 29 lutego 1996 r. w sprawie C- 215/94 Jϋrgen Mohr przeciwko Finanzamt Bad Segeberg),
• stosunek prawny łączący usługodawcę i usługobiorcę opiera się na zasadzie wzajemności (przykładowo wyrok TSUE z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 R. J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden),
• pomiędzy daną usługą a otrzymanym w zamian za jej wykonanie wynagrodzeniem istnieje bezpośredni i czytelny związek (przykładowo wyrok TSUE z 5 lutego 1981 r. w sprawie C-154/80 Staatssecretaris van Financiën przeciwko Association cooperative „Coöperatieve Aardappelenbewaarplaats GA”).

W świetle przytoczonych wyroków TSUE można wywnioskować, że czynność uznaje się za odpłatną, gdy są spełnione następujące warunki:

• istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,
• wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,
• istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie nabywcy towaru lub usługi,
• odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,
• istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu musi więc istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy jej wykonaniem, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną czynność w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. Zgodnie z definicją zawartą w internetowym wydaniu Słownika języka polskiego, „wynagrodzenie” - to zapłata za pracę (https://sjp.pwn.pl/szukaj/wynagrodzenie.html). Zatem pod pojęciem odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

W przedmiotowym wniosku, A. jako powiązana strona trzecia Przedsięwzięcia otrzymuje za pośrednictwem X - beneficjenta dofinansowania z UE przekazywanego przez Instytucję Finansującą - środki pieniężne w wysokości odpowiadającej wyłącznie poniesionym kosztom na realizację prac wykonanych przez Wnioskodawcę na Projektach.

W postanowieniach umownych pomiędzy A. a Liderem nie ma przyjętego jakiegokolwiek postanowienia o obowiązku wykonania świadczenia przez Wnioskodawcę bezpośrednio na rzecz Lidera ani także zapisu o obowiązku uiszczenia jakiegokolwiek innego wynagrodzenia przez X, poza przekazaniem rzeczonego dofinansowania, które stanowi dla A. wyłącznie równowartość poniesionych kosztów w związku z wykonywanymi Projektami w ramach realizowanego Przedsięwzięcia.

W związku z tym brak jest elementu przyczynowo skutkowego oraz świadczenia wzajemnego jako elementu niezbędnego istnienia samej usługi w rozumieniu ustawy o VAT. Wnioskodawca zwraca również uwagę, że A. oraz X wspólnie zobowiązały się poprzez podział zadań i ryzyka do realizacji Projektów. Otrzymana przez Wnioskodawcę korzyść nie może być w tym wypadku rozpatrywana jako forma odpłatności za zachowanie.

Powyższe prowadzi do wniosku, iż w przedmiotowej sprawie mamy zatem do czynienia z rozliczaniem Projektów realizowanych w ramach Przedsięwzięcia pomiędzy X a A. (oraz pozostałymi Konsorcjantami), czyli pomiędzy uczestnikami jednej, wspólnej inicjatywy, z których żaden nie świadczy usług na rzecz drugiego.

Strony w ramach konsorcjum jedynie współpracują przy wspólnych Projektach, a efektem tej kooperacji będzie transfer wiedzy w postaci raportów z postępu badań naukowych i wyników prac finansowanych z otrzymanego dofinansowania, którego celem są dalsze postępy prac w ramach wspólnego zadania. Przekazane do X materiały od wszystkich Konsorcjantów transferowane są następnie do koordynatora projektu, którego zadaniem jest koordynowanie prac merytorycznych członków Konsorcjum Europejskiego związanych z przygotowaniem porozumienia o przyznaniu dofinansowania oraz monitorowanie postępów realizacji Projektów powierzonych w ramach Przedsięwzięcia. Działań podjętych w ramach Umowy Konsorcjum i Umowy Grantowej, nie można dla celów VAT oceniać jednostkowo, lecz z uwzględnieniem ich charakteru jako działania złożonego i wspólnego, tworzącego w aspekcie gospodarczym jedną całość. Głównym założeniem międzynarodowej współpracy badawczej w ramach Przedsięwzięcia jest uzyskanie efektu synergii wiedzy i doświadczeń, które w przyszłości będą mogły stanowić wartość dodaną dla całego systemu w UE.

Podkreślenia wymaga fakt, iż rezultaty Projektów będące pochodną działań w ramach Projektów będą zasadniczo ogólnodostępne dla uczestników Przedsięwzięcia. Transfer wiedzy będzie dokonywany pomiędzy wszystkimi uczestnikami przedmiotowego Przedsięwzięcia. Raporty i inne rezultaty prac oceniane mogą być również przez innych niż Lider członków Konsorcjum - w zależności od ich charakteru merytorycznego, to inny podmiot może być bowiem właściwy do oceny rezultatu prac. Co więcej, Strony Przedsięwzięcia mogą wykorzystywać wyniki prac udostępnione na platformie wiedzy przez innych Konsorcjantów.

Z kolei środki finansowe z UE, jak zostało to już podkreślone powyżej we wniosku, rozdysponowane zostaną wśród polskich podmiotów przez X z uwagi na przyjęty model, zgodnie z którym Lider, który pełni techniczną rolę pośrednika w przekazywaniu unijnego dofinansowania w Przedsięwzięciu.

Zatem nie należy łączyć przekazywanych za pośrednictwem Lidera środków unijnych z przekazywanymi przez A. raportami do X czy też innych Konsorcjantów. Gdyby środki pieniężne były wynagrodzeniem za usługę, powinny być przekazywane pomiędzy wszystkimi członkami Przedsięwzięcia, a tak w rzeczywistości nie jest i w założeniu nigdy nie miało tak być.

Wnioskodawca stoi więc na stanowisku, iż w zakresie prac opisanych w niniejszym wniosku brak jest elementów typowych dla świadczenia usług za wynagrodzeniem, nie można ich w szczególności dostrzec w ramach rozliczeń pomiędzy Wnioskodawcą a X. W konsekwencji prowadzi to do uznania, iż Wnioskodawca nie świadczy na rzez X oraz innych podmiotów (Stron czy też podmiotów spoza Konsorcjum) jakiejkolwiek odpłatnej usługi w rozumieniu art. 8 ustawy o VAT.

Analogicznie wygląda kwestia środków otrzymanych na pokrycie wkładu własnego od M. - również w tym przypadku A. nie będzie zobowiązany do wykonania jakiejkolwiek usługi /dostawy na rzecz M. (w tym przypadku nie dojdzie nawet do transferu wiedzy na rzecz M). Na Wnioskodawcy ciążyć będą jedynie obowiązki informacyjno-raportowe i w żadnym wypadku nie będą one wyczerpywać znamion czynności opodatkowanej. Brak związku wsparcia otrzymanego z M. z jakąkolwiek usługą świadczona przez A. podkreśla dodatkowo fakt, iż M. nie będzie brał udziału w pracach merytorycznych (transferze wiedzy) i nie będą mu przysługiwały prawa do korzystania z rezultatów prac prowadzonych przez A. (lub innych Konsorcjantów).

Uznanie, że zachowanie A. nie wyczerpuje znamion świadczenia usług w rozumieniu przepisów o VAT wyklucza możliwość traktowania go jako transakcji opodatkowanej VAT również na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy o VAT. Przepis ten przewiduje szczególne przypadki, w których również świadczenia, w zamian za które nie zostało przewidziane żadne wynagrodzenie, są klasyfikowane jako odpłatne świadczenie usług dla celów VAT.

Ustawodawca w art. 8 ust. 2 ustawy o VAT określił, iż za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1) użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;

2) nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Wzajemny nieodpłatny transfer wiedzy w postaci raportów z postępu badań naukowych i wyników prac finansowanych poprzez dofinansowanie z UE, będzie związany z realizowaną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT, bowiem przedmiotem działalności Wnioskodawcy jako instytutu badawczego jest właśnie inicjowanie i prowadzenie badań naukowych i prac badawczo-rozwojowych.

Zatem zachowanie to nie wyczerpuje znamion usługi (zarówno określonej w ustępie 1, jak i 2 art. 8 ustawy o VAT) ze względów opisanych powyżej. Analiza możliwości zastosowania art. 8 ust. 2 ustawy o VAT nie jest zatem celowa.

Podstawa opodatkowania VAT.

W myśl art. 29a ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5 art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Przytoczony powyżej przepis jest odpowiednikiem art. 73 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U.UE. L z 2006 r. Nr 347, str. 1 ze zm., dalej jako: „Dyrektywa VAT ˮ). Zgodnie z tym przepisem w odniesieniu do dostaw towarów i świadczenia usług innych niż te, o których mowa w art. 74-77, podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług, od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia.

Biorąc pod uwagę powyższe, należy podkreślić, iż opodatkowanie dotacji stanowi wyjątek od zasad ogólnych wspólnego systemu VAT. Nie wszystkie dotacje będą zwiększać obrót, a w konsekwencji będą stanowić element podstawy opodatkowania VAT, a jedynie takie, które są dotacjami związanymi bezpośrednio z ceną dostawy towarów, czy ceną świadczenia usług. Wyjątek ten należy interpretować w sposób ścisły. Wykładnia ścisła prowadzi do wniosku, że tylko dotacje bezpośrednio wpływające na cenę transakcji podlegają opodatkowaniu. Tym samym, inne dotacje nie wchodzą do podstawy opodatkowania, a w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu VAT. Istotnym więc dla prawidłowej wykładni art. 29a ust. 1 ustawy o VAT i określenia podstawy opodatkowania jest wyjaśnienie pojęcia „dotacja bezpośrednio związana z cenąˮ.

Kwestia ta była niejednokrotnie przedmiotem orzeczeń TSUE. W wyroku C-184/00 z 22 listopada 2001 r. w sprawie Office des products wallons ASBL przeciwko Belgii, TSUE orzekł, iż pojęcie subwencji (dotacji) bezpośrednio związanych z ceną należy interpretować jako obejmujące wyłącznie subwencje, które stanowią całość lub część wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług, a które są wypłacane przez podmiot trzeci w stosunku do sprzedawcy lub świadczącego. Trybunał argumentował, że w celu ustalenia, czy dotacja stanowi wynagrodzenie, cena towarów i usług musi, co do zasady, być ustalana nie później, niż w momencie zdarzenia podlegającego opodatkowaniu. Zobowiązanie do zapłaty dotacji dokonane przez osobę, która jej udziela, rodzi korelat, jakim jest prawo beneficjenta do jej otrzymania, ponieważ dokonał on dostawy podlegającej opodatkowaniu. Ten związek pomiędzy dotacją a ceną musi być jednoznacznie widoczny na podstawie indywidualnej analizy okoliczności stanowiących podstawę wypłaty tego wynagrodzenia. Z drugiej strony nie jest konieczne, aby cena towarów lub usług bądź część tej ceny została ustalona. Wystarczy by możliwe było jej ustalenie. Cena jaką płaci nabywca musi być ustalana w taki sposób, że zmniejsza się ona w proporcji do dotacji przyznanej sprzedawcy towarów lub świadczącemu usługi, co zatem stanowi element ustalenia ceny, jakiej żąda ten ostatni. Trybunał w sprawie będącej przedmiotem rozpoznania wskazał sądowi odsyłającemu szereg wskazówek, stwierdzając, że sąd krajowy musi zbadać obiektywnie, czy fakt, iż dotacja jest wypłacana sprzedawcy lub świadczącemu pozwala mu sprzedawać towary lub świadczyć usługi po cenie niższej, niż musiałby on żądać w braku takiej dotacji. Nie jest konieczne, by dotacja odpowiadała bezpośrednio zmniejszeniu ceny dostarczanych towarów, wystarczy by relacja pomiędzy zmniejszeniem ceny a dotacją, która może być wyrażona ryczałtowo, była istotna.

Natomiast w wyroku C-353/00 z 13 czerwca 2002 r. w sprawie Keeping Newscastle Warm Limited przeciwko Commissioners of Customs and Excise, Trybunał orzekł, że niezależnie od tego, czy dofinansowanie spełnia warunek bezpośredniego związku z ceną, czy też nie spełnia takiego warunku, zwiększać będzie podstawę opodatkowania, jeśli osoba trzecia (także organ władzy publicznej) wpłaca pewną kwotę pieniędzy na poczet usług świadczonych na rzecz osoby fizycznej. W wyroku tym, związek dotacji z ceną nie został przeanalizowany dostatecznie szczegółowo, jednakże szersze uwagi na ten temat znalazły się w opinii rzecznika generalnego oraz pisemnym stanowisku rządu Wielkiej Brytanii, które zaaprobował Trybunał, a które w tym miejscu warto przytoczyć. Rzecznik wskazał bowiem, iż dotacje mogą mieć różną formę i charakter. Zwykle przez dotacje rozumie się sumy wypłacane danemu podmiotowi z funduszy publicznych w interesie ogólnym. W praktyce dotacje mogą mieć postać dopłat ogólnych do działalności przedsiębiorstwa (i wówczas nie podlegają opodatkowaniu) albo też stanowić subsydia do konkretnych dostaw lub usług, umożliwiając nabycie ich ostatecznemu odbiorcy po niższej cenie (lub w ogóle bez odpłatności z jego strony). W tym ostatnim przypadku podlegają podatkowi VAT. W przywołanej sprawie istniał bezpośredni związek pomiędzy usługami podatnika a otrzymywanymi dotacjami (dotacje były korelatem usług i wypłacano je tylko w razie ich świadczenia: również kwotowo zależały od liczby usług). Wpływ na cenę również był oczywisty: ostateczny odbiorca nie musiał płacić za usługę właśnie z powodu pokrycia jej dotacją. Mimo że dotacje oczywiście wpływały na działalność przedsiębiorstwa i w sensie ekonomicznym pokrywały część kosztów jego funkcjonowania, przede wszystkim były one związane z ceną. Dlatego też nie można było ich traktować jako pozostających poza podatkiem VAT.

Zatem dzięki dotacji usługa ma cenę niższą o konkretną kwotę lub wyrównuje przychody ze sprzedaży usługi do poziomu sprzed obniżki.

Biorąc pod uwagę przywołane powyżej orzeczenia TSUE, należy wskazać, że jeżeli uzyskana dotacja jest w sposób zindywidualizowany i policzalny związana z ceną danego świadczenia (tj. świadczenie dzięki dotacji ma cenę niższą o konkretną kwotę), wówczas podlega VAT. Natomiast, jeśli związek tego rodzaju nie występuje i równocześnie dotacja nie jest elementem wynagrodzenia związanego z danymi dostawami towarów lub świadczeniem usług, wówczas można - i należy - potraktować ją jako płatność niepodlegającą VAT.

W sytuacji, w której podatnik dla konkretnej dostawy towarów lub konkretnego świadczenia usług otrzymuje od innego podmiotu dofinansowanie np. w postaci dotacji stanowiącej dopłatę do ceny towaru lub usługi - tego rodzaju dofinansowanie stanowi, obok ceny, uzupełniający ją element podstawowy opodatkowania z tytułu tej dostawy lub świadczenia. Natomiast dotacje mające na celu dofinansowanie ogólnych kosztów działalności, niedające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a więc nieuzależnione od ilości i wartości dostarczanych towarów lub świadczonych usług, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, a zatem nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W ocenie Wnioskodawcy, z uwagi na całokształt opisanych we wniosku Projektów i fakt, iż otrzymane środki finansowe zarówno w postaci dofinansowania z UE, jak również dofinansowania w ramach P. realizowanego przez M. są przeznaczone na pokrycie kosztów realizowanych Projektów, należy uznać, że w przedmiotowej sprawie nie wystąpi dotacja w czystej formie, a jeśli nawet przedmiotowe dofinansowania uznać za dotację, to i tak brak jest bezpośredniego związku dotacji z ceną, tym bardziej z ceną za jakąkolwiek świadczoną usługę czy dostawę towarów ze strony Wnioskodawcy na rzecz X, bądź M.

Wnioskodawca stoi więc na stanowisku, iż w odniesieniu do kwoty dofinansowania w ramach P. otrzymanego w przyszłości od M. przez A., brak jest elementów typowych dla dotacji bezpośrednio związanej z ceną. Środki uzyskane w ramach P. będą w całości wykorzystane na działania związane z realizacją Projektów i przeznaczone zostaną na pokrycie kosztów realizowania zadań w ramach Projektów. Co więcej, nadmienić należy, że realizacja zadań w wykorzystaniem środków w ramach P. będzie podlegać ścisłej kontroli ze strony M. Oznacza to, że aby uzyskać przedmiotową refundację poniesionych kosztów, A. będzie zobligowany do raportowania wykonanych prac oraz poziomu poniesionych kosztów w ramach zadań wykonanych przy realizacji Projektów.

W konsekwencji, otrzymane środki w ramach P. nie będą stanowić obrotu, gdyż nie będą powiązane bezpośrednio z ceną stanowiącą element wynagrodzenia na poczet jakiejkolwiek usługi bądź dostawy towaru, lecz przeznaczone będą w całości na refundację kosztów kwalifikowanych Projektów do wysokości poziomu wkładu własnego A., dzięki którym Wnioskodawca będzie mógł przystąpić do realizowanych Projektów i będą miały jedynie charakter zakupowy.

W konsekwencji, w ocenie Wnioskodawcy, w odpowiedzi na pytanie 1 przedmiotowego wniosku należy wskazać, że otrzymywane od M. środki nie będą stanowić ani obrotu podlegającego opodatkowaniu VAT, ani wynagrodzenia za jakąkolwiek usługę świadczoną na rzecz M, przez co A. nie będzie zobowiązany do określenia podstawy opodatkowania na gruncie art. 29 ust. 1 ustawy o VAT w stosunku do otrzymanych z M. środków.

W odniesieniu natomiast do kwoty Dofinansowania z UE przekazywanej przez Instytucję Finansującą bezpośrednio do Lidera a następnie do Wnioskodawcy (pytanie 2) należy wskazać, że odpowiada ona jedynie wysokości kosztów poniesionych przez A. na wykonanie zadań bezpośrednio związanych z realizacją Projektów. A zatem dofinansowanie z UE stanowi swego rodzaju refundację ponoszonych przez Wnioskodawcę kosztów. To dzięki dofinansowaniu, A. ma zapewnione pokrycie znaczącej części kosztów odnoszących się do całokształtu prowadzonych w ramach realizowanych Projektów prac oraz badań naukowych.

Wnioskodawca chce również zwrócić uwagę na fakt, iż nawet jeśli otrzymane środki związane z realizacją Projektów (tj. dofinansowanie unijne od Instytucji Finansującej / środki finansowe od M.) wpływają na ostateczną cenę świadczenia (co w szerokim rozumieniu niemal zawsze ma miejsce), nie może być to czynnik decydujący dla uznania, że dotacje te powinny zwiększać podstawę opodatkowania. Do uznania dotacji za zwiększającą podstawę opodatkowania konieczne jest stwierdzenie, że dotacja ta jest dokonywana w celu sfinansowania konkretnej czynności opodatkowanej (dostawy towarów lub świadczenia usług). Opodatkowanie dotacji następować powinno tylko w stosunku do takich dotacji, które odpowiadają całości lub części wynagrodzenia z tytułu takiej czynności. Dotacja powinna być związana także bezpośrednio z konkretną, oznaczoną dostawą albo usługą. W analizowanej sprawie nie sposób zidentyfikować jakiegokolwiek świadczenia opodatkowanego VAT wykonywanego przez A. W konsekwencji wykluczone jest wspomniane przez Trybunał uznanie, że otrzymane dofinansowania stanowią całość lub część wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług.

Wnioskodawca zwraca dodatkowo uwagę, że zaprezentowane powyżej stanowisko znajduje potwierdzenie w aktualnym orzecznictwie sądów administracyjnych oraz linii interpretacyjnej organów podatkowych. Przykładowo w:

• wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 15 listopada 2018 r., sygn. I FSK 1947/16, w którym orzeczono, że: Naczelny Sąd Administracyjny podziela stanowisko Sądu pierwszej instancji, że organ podatkowy wydał omawianą interpretację w oderwaniu od przyjętych w zawartej przez partnerów konsorcjum umowie celów i zasad realizacji wspólnego przedsięwzięcia ograniczając się do jednego tylko aspektu, tj. rozliczenia kosztów i przychodów oraz związanego z tym rozliczeniem dokonywanym poprzez noty obciążeniowe i uznaniowe pomiędzy Liderem a konsorcjantami, czyli pomiędzy uczestnikami jednego, wspólnego przedsięwzięcia. Tymczasem określony w umowie podział wszystkich wydatków i uzyskanych przychodów dokonywany przez Lidera Konsorcjum nie może zostać uznany za odsprzedaż usług przez jeden podmiot innym podmiotom wchodzącym w skład Konsorcjum, gdy jego partnerzy w ogóle nie korzystają z tak wykonywanych usług, nie są ich usługobiorcami, a wręcz odwrotnie, występują zbiorowo w charakterze usługodawców, których reprezentuje Lider. Zatem błędnie organ przyjął, że czynności te będą czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a otrzymana nań dotacja wejdzie do podstawy opodatkowania. Jak słusznie stwierdził Sąd pierwszej instancji dotacja jest przyznawana konsorcjum świadczącemu usługi na rzecz K. która nie ma wpływu na jej cenę (...)”.
• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 25 marca 2021 r. III SA/Wa 906/20 (orzeczenie nieprawomocne), w którym stwierdzono, że: „Zaprezentowany wywód niewątpliwie potwierdza, że w rozpatrywanej sprawie nie można zidentyfikować usługi w świetle art. 8 ust. 1 w związku z art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u. Do przedstawionego podejścia wprost prowadzi brzmienie art. 29 ust. 1 u.p.t.u., zgodnie z którym podstawą opodatkowania jest wszystko co stanowi zapłatę, którą usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami mającymi bezpośredni wpływ na cenę usług świadczonych przez podatnika. Bez świadczenia usług, w rozumieniu art. 8 ust. 1 u.p.t.u., otrzymywane Dotacje pozostają obojętne dla kategorii prawnej nazywanej podstawą opodatkowania. Wystąpienie takowej podstawy wiąże się z czynnościami opodatkowanymi, czyli świadczeniem usług, które dodatkowo muszą posiadać charakter odpłatny. Zależność między nimi jest przy tym taka, że można mówić o świadczeniu usługi bez odpłatności za usługę, ale nie można mówić o odpłatności usługi przy braku usługi. Zgodzić się też należy ze Stroną w zakresie oceny wykorzystania po zakończeniu Projektu, zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym, ewentualnych wykreowanych w ramach Projektu wyników prac badawczych poprzez ich wprowadzenie i użycie na cele własnej działalności gospodarczej, w tym przypadku również związek Dofinansowania z przyszłymi, niepewnymi świadczeniami możliwymi do wykonania dzięki realizacji Projektu przez instytut jest zbyt odległy, aby uzasadniał zastosowanie art. 29a ust. 1 u.p.t.u. Brak jest więc powiązania kwoty Dofinansowania z ewentualnym, konkretnym efektem prac badawczych i wykluczone jest uznanie, że otrzymane Dofinansowanie stanowi część zapłaty dokonanej przez osobę trzecią, mającą bezpośredni wpływ na cenę świadczonych usług”.
• interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 23 sierpnia 2022 r., sygn. 0114-KDIP1-3.4012.304.2017.13.S/JG, w której wskazano, że: „Należy również wskazać, że przedmiotowa dotacja nie stanowi dopłaty do wynagrodzenia z tytułu świadczonej usługi, ale zwrot poniesionych kosztów realizacji Projektu (ma charakter zakupowy, a nie sprzedażowy). Skoro dotacja na realizację Projektu badawczo-rozwojowego pokrywa tylko koszty z nim związane, to przyznana pomoc nie będzie stanowiła dopłaty do ceny świadczonych usług, lecz zwrot poniesionych kosztów. Oznacza to, że dotacja będzie miała charakter zakupowy. W konsekwencji, w związku z realizacją projektu uczelnia nie otrzyma sfinansowanego dotacją wynagrodzenia za świadczone usługi w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, lecz zwrot (zaliczkowany) poniesionych kosztów. A zatem otrzymana dotacja na realizację projektu badawczo - rozwojowego nie będzie stanowiła obrotu w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy i tym samym nie podlega opodatkowaniu (...)”.

Dodatkowo, A. pragnie podkreślić, że brał już udział w analogicznych przedsięwzięciach. W szczególności warto wymienić - wspomniane już w stanie faktycznym - przedsięwzięcie (...), w którym w bliźniaczy sposób uregulowano przekazywanie dofinansowania UE oraz obowiązki stron. W tej sprawie został wydany wyrok NSA z 31 stycznia 2023 r. (sygn. I FSK 2368/19), w którym Sąd oddalił skargę kasacyjną tut. Organu na interpretację z dnia 12 grudnia 2018 r. sygn. 0114-KDIP4.4012.574.2018.1.BS, w której organ za nieprawidłowe uznał stanowisko Wnioskodawcy, iż otrzymane w ramach tego przedsięwzięcia kwoty dofinansowania nie będą stanowiły podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy.

W przedmiotowym wyroku NSA jednoznacznie orzekł, iż otrzymana dotacja na realizację projektu badawczo-rozwojowego nie będzie stanowiła wynagrodzenia za jakąkolwiek usługę oraz obrotu w rozumieniu art. 29a ustawy o VAT. Sąd uzasadnił swoje stanowisko, argumentując, że:

• „Jeśli by potraktować działania podejmowane przez skarżącego jako konkretną usługę, to brak jest możliwości wskazania usługobiorcy. Wynika to po pierwsze z okoliczności, że nie jest wiadomo czy efekty badań będzie można skomercjalizować. Po drugie, strony współpracujące przy realizacji przedsięwzięcia S. będą wzajemnie wymieniać się wiedzą w postaci raportów postępu badań naukowych i wyników prac finansowych z otrzymanego z Unii Europejskiej dofinansowania. Po trzecie, choć to spółka P. jest bezpośrednim beneficjentem dofinansowania, to skarżący jako powiązana strona trzecia nie tyle co wykonuje usługi na rzecz tego podmiotu a współpracuje razem z nim i innymi podmiotami celem osiągnięcia celów przedsięwzięcia S. Po czwarte, efekty nie będą przysługiwać wyłącznie spółce P., lecz będą wzajemnie służyć skarżącemu oraz innym współwykonawcom projektów w ramach przedsięwzięcia S. W razie powstania utworu, dokonania wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, będą one służyć skarżącemu i współwykonawcom projektów w ramach przedsięwzięcia S. Po piąte, umowa o współpracy między spółką P. a skarżącym, nie przewiduje przenoszenia praw własności intelektualnej, a gwarantuje, że udział spółki P. będzie co najmniej proporcjonalny w stosunku do zsumowanego wkładu tej spółki w realizację projektów, zgodnie z podziałem kosztów określonych dla realizacji projektów. Brak jest tym samym możliwego do zidentyfikowania stosunku usługodawca usługobiorca/konsumentˮ.
• „W niniejszej sprawie nie mamy do czynienia ze zmianą ceny towaru lub usługi w związku z udzieloną dotacją. Po pierwsze dlatego, że nie jest wiadomo, czy nastąpi komercjalizacja wyników prac ani w jaki sposób będą one w przyszłości wykorzystane. Po drugie, nawet w razie wytworzenia wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, powstania utworu, to prawa do uzyskania patentu na wynalazek, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, majątkowe prawa autorskie do utworu przysługiwać będą skarżącemu i innym uczestnikom projektu w ramach przedsięwzięcia na warunkach określonych w odrębnych umowach. Prawidłowo wobec tego sąd pierwszej instancji wskazał, że dotacja nie ma związku z ceną usługi. Ma jedynie na celu ekonomiczne zdjęcie ze skarżącego części kosztów prowadzenia projektu badawczego. Wobec tego dotację należy potraktować jako «kosztową» a ta nie ma bezpośredniego wpływu na cenę usługi”.

Mając na uwadze, iż relacje i obowiązki uczestników przedsięwzięcia (...) zostały określone tożsamo jak relacje występujące w Przedsięwzięciu, które jest przedmiotem niniejszego wniosku, Wnioskodawca powołując się na powyższe rozstrzygnięcie NSA zwraca się z prośbą o uwzględnienie go przez tut. Organ podczas wydawania interpretacji indywidualnej w efekcie przedmiotowego wniosku.

Wobec powyższego, należy stwierdzić, iż otrzymane dofinansowanie z UE na realizację Projektów w ramach Przedsięwzięcia nie będzie stanowić obrotu, gdyż nie będzie to dofinansowanie powiązane bezpośrednio z ceną stanowiącą element wynagrodzenia na poczet jakiejkolwiek usługi bądź dostawy towaru, lecz przeznaczone będzie w całości na refundację kosztów bezpośrednich przeprowadzenia Projektów w ramach wspólnego Przedsięwzięcia.

Wnioskodawca chce również podkreślić, iż celem realizowanego Przedsięwzięcia jest m.in. rozwinięcie bardziej wydajnego ekonomicznie i odpowiadającego na potrzeby klientów transportu. Efektem wykonania Projektów będą więc tylko sporządzone raporty merytoryczne z postępu prac i wyników badań oraz wykreowana wiedza i umiejętności.

Reasumując, biorąc pod uwagę całość powyższych rozważań, stwierdzić należy, że prace wykonane przez A. jako powiązaną stronę trzecią służące realizacji Projektów w ramach Przedsięwzięcia, nie stanowią usługi w myśl art. 8 ustawy o VAT, gdyż czynności dokonywane przez Wnioskodawcę nie zawierają elementów składowych usługi w rozumieniu ustawy o VAT zarówno w postaci usługi świadczonej odpłatnie, jak i o charakterze nieodpłatnym.

W konsekwencji, w ocenie Wnioskodawcy, w odpowiedzi na pytanie 2 przedmiotowego wniosku należy wskazać, że otrzymane środki finansowe w postaci unijnego dofinansowania przekazywane Wnioskodawcy za pośrednictwem X nie stanowią obrotu w rozumieniu art. 29a ustawy o VAT.

Ad.3

Prawo do odliczenia VAT naliczonego w związku z Projektami realizowanymi w ramach Przedsięwzięcia.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Powyższa regulacja wskazuje, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn.:

a) wydatek został poniesiony przez podatnika VAT,

b) towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych.

Wskazana zasada wyłącza tym samym możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku lub niepodlegających opodatkowaniu VAT. Jednocześnie z zasady tej wynika, że odliczenie podatku naliczonego może być częściowe, tzn. w tej części, w jakiej dane towary lub usługi, z którymi związany jest podatek naliczony są wykorzystywane do realizacji czynności opodatkowanych, z pominięciem tej części podatku od tych towarów i usług, w jakiej towary te (usługi) są wykorzystywane do wykonywania czynności nieopodatkowanych VAT.

Dla realizacji prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego niezbędne jest zatem istnienie związku między dokonywanymi zakupami towarów i usług, a prowadzoną działalnością gospodarczą. Ustawodawca jednak nie precyzuje, w jakim zakresie i w jaki sposób towary i usługi muszą być wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, aby pozwoliło to podatnikowi na odliczenie VAT naliczonego. Przyjmuje się więc, że związek dokonywanych zakupów z działalnością podatnika może mieć charakter pośredni lub bezpośredni.

O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży - towary handlowe lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy; bezpośrednio więc wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika. Natomiast, ze związkiem pośrednim nabywanych towarów i usług z działalnością podatnika mamy do czynienia w sytuacji, gdy ponoszone wydatki nie mają bezpośredniego odzwierciedlenia w osiąganych obrotach, jakkolwiek ich ponoszenie warunkuje uzyskanie obrotu opodatkowanego VAT.

Należy zauważyć, że ustawodawca formułując w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, nie uzależnił prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności gospodarczej.

W podatku od towarów i usług obowiązuje zasada tzw. „niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego”. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia, nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności gospodarczej.

Przez działalność gospodarczą - w myśl art. 15 ust. 2 ustawy o VAT - rozumie się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Co istotne, ustawodawca nie uzależnił zatem faktu prowadzenia działalności gospodarczej od jej rezultatu. Oznacza to, że ma ona miejsce nawet wówczas, gdy nie przyniosła żadnych widocznych efektów finansowych. W szczególności pozwala to na uznanie, że prowadzenie działalności gospodarczej obejmuje także podjęcie czynności przygotowawczych do jej faktycznego uruchomienia (rozpoczęcia), czy też, jak ma to miejsce w przypadku A., do kreowania wiedzy i przeprowadzania badań naukowych celem późniejszego wykorzystania efektów naukowych w działalności opodatkowanej VAT.

A. wskazuje, iż analizowany przepis jest ściśle związany z zasadą neutralności podatkowej wspólnotowego systemu VAT. Zasadza się ona na założeniu, że podatnik ma możliwość odliczenia podatku naliczonego zapłaconego w cenie nabytych towarów i usług w ramach prowadzonej działalności gospodarczej i nie będzie on stanowił dla podatnika ekonomicznego obciążenia. Wspólny system podatku VAT gwarantuje w ten sposób neutralność obciążeń podatkowych dla przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą.

Jak wskazał TSUE w wyroku z 6 października 2005 r., w sprawie C-204/03 Komisja Wspólnot Europejskich vs. Królestwu Hiszpanii, nie można wprowadzić do przepisów krajowych przepisów, które ograniczałyby możliwość odliczenia VAT od zakupów finansowanych subwencjami. Stwierdzić zatem należy, że niezależnie od źródła finansowania danego wydatku, podatek od towarów i usług może być od niego odliczony, jeśli dany zakup będzie związany z działalnością opodatkowaną. Z kolei w wyroku o sygn. C-74/08 w sprawie PARAT Automotive Cabrio Textiltetóket Gyartó kft przeciwko Adó-es Penzugyi Ellenórzesi Hivatal Hatósagi Fóosztaly Eszak-magyarorszagi Kihelyezett Hatósagi Osztaly, TSUE orzekł, iż: „ujednoliconą podstawę wymiaru podatku należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które w przypadku nabycia towarów subwencjonowanych z funduszy publicznych, dopuszcza odliczenie związanego z tym podatku od wartości dodanej jedynie do wysokości części nieobjętej subwencjąˮ.

W przedmiotowym stanie faktycznym A., będący czynnym podatnikiem VAT już w momencie nabycia towarów i usług dla celów realizacji Projektów posiada wiedzę, że będą one co najmniej pośrednio wykorzystane do działalności gospodarczej. Pracownicy A. w trakcie prowadzenia przedsięwzięć w ramach Projektów nabędą wiedzę i doświadczenie, które wpłynie na ogólne funkcjonowanie A. jako całości, tym samym pośrednio przyczyniając się do realizacji działalności gospodarczej i osiąganych w przyszłości przychodów, w tym świadczenia czynności opodatkowanych na gruncie ustawy o VAT.

Dodatkowo, w ramach działalności statutowej wynikającej z ustawy o instytutach badawczych, Wnioskodawca prowadzi badania i prace rozwojowe, które mają być przeznaczone na cele gospodarcze. Podobnie będzie w przypadku realizowanych Projektów - ich efekty docelowo powinny zostać skomercjalizowane.

Wobec powyższego, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż ma prawo do pełnego odliczenia VAT naliczonego wynikającego z zakupów dokonywanych w związku z realizowanymi Projektami w ramach Przedsięwzięcia. W konsekwencji w odpowiedzi na pytanie 3 wniosku należy w ocenie Wnioskodawcy wskazać, że A. przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących zakup towarów i usług nabywanych w związku z realizacją Projektów zgodnie z brzmieniem art. 86 ust. 1, z uwzględnieniem art. 88 ustawy o VAT.

Takie stanowisko znajduje potwierdzenie w linii interpretacyjnej organów podatkowych. Przykładowo w:

• interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 20 lutego 2020 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.22.2019.1.IG, w której organ stwierdził, że: „Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa należy stwierdzić, że zostaną spełnione przesłanki, o których mowa w art. 86 ust. 1 ustawy, warunkujące prawo do odliczenia podatku naliczonego. Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, a wydatki ponoszone na realizację przedmiotowego Przedsięwzięcia będą wykorzystywane wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych. Tym samym, Wnioskodawcy przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług w ramach i na cele Projektu na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy”.
• interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 31 października 2019 r., sygn. 0114-KDIP4.4012.502.2019.2.BS, w której stwierdzono, że: „Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa należy stwierdzić, że zostały spełnione przesłanki, o których mowa w art. 86 ust. 1 ustawy, warunkujące prawo do odliczenia podatku naliczonego. Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, a wydatki ponoszone na realizację przedmiotowego Przedsięwzięcia będą wykorzystywane wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych. Tym samym, Wnioskodawcy przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług w ramach i na cele Projektu w przypadku sprzedaży wyników Projektu na rzecz Spółki na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług w ramach na cele Projektu przysługuje Wnioskodawcy także w przypadku braku wykreowania lub sprzedaży wyników Projektu na rzecz Spółki”.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie:

• braku opodatkowania podatkiem VAT środków uzyskanych na pokrycie wkładu własnego w związku z przystąpieniem do P. realizowanego przez M. - jest nieprawidłowe,
• braku opodatkowania podatkiem VAT środków finansowych w postaci unijnego dofinansowania przekazywanych Państwu za pośrednictwem X - jest nieprawidłowe,
• prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących zakup towarów i usług nabywanych w związku z realizacją Projektów - jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm., t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570), zwanej dalej „ustawą”:

opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do „grona” usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Taka konstrukcja definicji świadczenia usług jest wyrazem zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji dokonywanych w ramach profesjonalnego obrotu gospodarczego.

Należy wskazać, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i są wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Pojęcie „dostawa towarów” w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel.

Z kolei każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi co do zasady usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

• w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
• świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem przez pojęcie świadczenia usług należy rozumieć przede wszystkim określone zachowanie się podatnika na rzecz innego podmiotu, które wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przy czym, o ile dane zachowanie podatnika mieści się w ustawowej definicji świadczenia usług, to - co do zasady - niezbędnym elementem do uznania tego zachowania za czynność podlegającą opodatkowaniu jest spełnienie przesłanki odpłatności.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Pod pojęciem odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Należy podkreślić, że przepisy dotyczące funkcjonowania podatku VAT w krajach członkowskich Unii Europejskiej podlegają harmonizacji na zasadach określonych w Dyrektywie 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą.

Uszczegółowieniem zasad obowiązywania i funkcjonowania podatku VAT określonych w dyrektywie są wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE).

TSUE, w wyroku z 27 października 2011 r. w sprawie C-93/10 Finanzamt Essen-NordOst przeciwko GFKL Financial Services AG wskazał, że „(...) w ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT (zob. wyrok z 29 października 2009 r. w sprawie C-246/08 Komisja przeciwko Finlandii, Zb. Orz. s. I 10605, pkt 43). W tym świetle świadczenie usługi następuje „odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy VAT, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy (ww. wyrok w sprawie MKG-Kraftfahrzeuge-Factoring, pkt 47). Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem „świadczenie usług dokonywane odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem (wyrok z dnia 29 lipca 2010 r. w sprawie C-40/09 Astra Zeneca UK, Zb. Orz. s. 1 7505, pkt 27 i przytoczone orzecznictwo)” (pkt 17-19).

W wyroku z 27 marca 2014 r. w sprawie C-151/13 Le Rayon d’Or SARL przeciwko Ministre de l’Économie et des Finances TSUE wskazał, że „(...) aby świadczenie usług mogło być uznane za „odpłatne” w rozumieniu tej dyrektywy, nie wymaga ona, aby świadczenie wzajemne za taką usługę było uzyskane bezpośrednio od jej odbiorcy. Świadczenie wzajemne może pochodzić także od osoby trzeciej (zob. podobnie wyrok Loyalty Management UK i Baxi Group, C-53/09 i C-55/09, EU:C:2010:590, pkt 56)” (pkt 34).

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem, aby dana czynność (usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy:

za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1) użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;

2) nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Za usługi świadczone do celów innych niż działalność gospodarcza należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej. Niedopełnienie któregokolwiek z warunków określonych w art. 8 ust. 2 ustawy, jest podstawą do traktowania nieodpłatnej usługi jako niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Przepisy ustawy formułują zatem zasadę, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega co do zasady odpłatne świadczenie usług, a nieodpłatne ich świadczenie traktuje się jako odpłatne w przypadkach określonych w ww. art. 8 ust. 2 ustawy.

Dla stwierdzenia, czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy cytowanego wyżej art. 8 ust. 2 ustawy, istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie będzie się wpisywało w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.

Stosownie do art. 29a ust. 1 ustawy:

podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Zgodnie z art. 29a ust. 6 ustawy:

podstawa opodatkowania obejmuje:

1) podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;

2) koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Z treści tego przepisu wynika, że podstawę opodatkowania w podatku od towarów i usług stanowi wynagrodzenie, które dostawca lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu dostawy towarów albo świadczenia usług. Wynagrodzenie to oznacza wartość rzeczywiście otrzymaną (lub która ma być otrzymana) w konkretnym przypadku.

Dla określenia, czy dane dotacje (subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze) są czy też nie są opodatkowane podatkiem od towarów i usług istotne są szczegółowe warunki ich przyznawania, określające cele realizowanego w określonej formie dofinansowania.

Kryterium uznania dotacji za stanowiącą podstawę opodatkowania jest zatem stwierdzenie, że dotacja dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast dotacje niedające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu przepisu art. 29a ust. 1 ustawy.

Włączenie do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze ma miejsce tylko wówczas, gdy jest to dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana bezpośrednio z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. Do podstawy opodatkowania zaliczane są tylko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które są bezpośrednio przeznaczone na dofinansowanie konkretnego towaru czy też konkretnego rodzaju usługi. Nie jest więc podstawą opodatkowania ogólna dotacja (subwencja, inna dopłata o podobnym charakterze) uzyskana przez podatnika, niezwiązana z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. W przypadku natomiast, gdy podatnik otrzyma dofinansowanie, które będzie związane z dostawą lub świadczeniem usług, jako pokrycie części ceny konkretnego świadczenia lub rekompensatę z tytułu wykonania określonego świadczenia po cenach obniżonych, płatność taka będzie zaliczana do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Zatem podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług zwiększa się tylko o takie dotacje, które w sposób bezwzględny i bezpośredni są związane z daną dostawą towarów lub świadczeniem usług. Jeżeli jednak taki bezpośredni związek nie występuje, dofinansowanie ogólne – na pokrycie kosztów działalności nie zwiększa podstawy opodatkowania, a tym samym nie podlega opodatkowaniu.

Art. 29a ust. 1 ustawy jest odpowiednikiem art. 73 Dyrektywy, zgodnie z którym:

(…) podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia.

Należy uznać, że opodatkowanie subwencji (dotacji) stanowi wyjątek od zasad ogólnych wspólnego systemu VAT. Nie wszystkie subwencje (dotacje) stanowią element podstawy opodatkowania VAT. Jedynie takie, które są subwencjami (dotacjami) związanymi bezpośrednio z ceną dostawy towarów czy ceną świadczenia usług. Wyjątek ten należy interpretować w sposób ścisły. Wykładnia ścisła prowadzi do wniosku, że tylko subwencje bezpośrednio wpływające na cenę transakcji podlegają opodatkowaniu. Natomiast inne subwencje (dotacje) nie wchodzą tym samym do podstawy opodatkowania, a w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Istotne zatem dla wykładni art. 29a ust. 1 ustawy, jest wyjaśnienie pojęcia „dotacja bezpośrednio związana z ceną”.

W tym celu istotne znaczenie ma orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W szczególności wyroki w sprawach C-184/00 (Office des produits wallons ASBL v. Belgian State) oraz C-353/00 (Keeping Newcastle Warm Ltd. v. Commisioners of Customs and Excise, w skrócie KNW).

W wyroku C-184/00 Trybunał stwierdził, że pojęcie subwencji (dotacji) bezpośrednio związanych z ceną należy interpretować jako obejmujące wyłącznie subwencje, które stanowią całość lub część wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług, a które są wypłacane przez podmiot trzeci w stosunku do sprzedawcy lub świadczącego. Trybunał argumentował, że w celu ustalenia, czy dotacja stanowi wynagrodzenie, cena towarów i usług musi, co do zasady, być ustalana nie później, niż w momencie zdarzenia podlegającego opodatkowaniu. Zobowiązanie do zapłaty dotacji dokonane przez osobę, która jej udziela, rodzi korelat, jakim jest prawo beneficjenta do jej otrzymania, ponieważ dokonał on dostawy podlegającej opodatkowaniu. Ten związek pomiędzy dotacją a ceną musi być jednoznacznie widoczny na podstawie indywidualnej analizy okoliczności stanowiących podstawę wypłaty tego wynagrodzenia. Z drugiej strony nie jest konieczne, aby cena towarów lub usług, bądź część tej ceny została ustalona. Wystarczy by możliwe było jej ustalenie. Cena jaką płaci nabywca musi być ustalana w taki sposób, że zmniejsza się ona w proporcji do dotacji przyznanej sprzedawcy towarów lub świadczącemu usługi, co zatem stanowi element ustalenia ceny, jakiej żąda ten ostatni. Trybunał w sprawie będącej przedmiotem rozpoznania wskazał sądowi odsyłającemu szereg wskazówek, stwierdzając, że sąd krajowy musi zbadać obiektywnie, czy fakt, iż dotacja jest wypłacana sprzedawcy lub świadczącemu pozwala mu sprzedawać towary lub świadczyć usługi po cenie niższej, niż musiałby on żądać w braku takiej dotacji. Nie jest konieczne, by dotacja odpowiadała bezpośrednio zmniejszeniu ceny dostarczanych towarów, wystarczy by relacja pomiędzy zmniejszeniem ceny a dotacją, która może być wyrażona ryczałtowo, była istotna.

W wyroku C-353/00 TSUE wyraził pogląd, że niezależnie od tego, czy dofinansowanie spełnia warunek bezpośredniego związku z ceną, czy też nie spełnia takiego warunku, zwiększać będzie podstawę opodatkowania, jeśli osoba trzecia (także organ władzy publicznej) wpłaca pewną kwotę pieniędzy na poczet usług świadczonych na rzecz osoby fizycznej. Orzeczenie to dotyczyło dopłat wypłacanych firmie zajmującej się usługami związanymi z doradztwem w dziedzinie energetyki.

Związek dotacji z ceną nie został szczegółowo przeanalizowany w tym wyroku. Szersze uwagi na ten temat znalazły się natomiast w opinii rzecznika generalnego oraz pisemnym stanowisku rządu Wielkiej Brytanii, które zaaprobował Trybunał. Jak wskazuje rzecznik, dotacje mogą mieć różną formę i charakter. Zwykle przez dotacje (subwencje) rozumie się sumy wypłacane danemu podmiotowi z funduszy publicznych w interesie ogólnym. W praktyce dotacje mogą mieć postać dopłat ogólnych do działalności przedsiębiorstwa (i wówczas nie podlegają opodatkowaniu) albo też stanowić subsydia do konkretnych dostaw lub usług, umożliwiając nabycie ich ostatecznemu odbiorcy po niższej cenie (lub w ogóle bez odpłatności z jego strony). W tym ostatnim przypadku podlegają podatkowi VAT.

Tego rodzaju dotacje występowały w przypadku KNW. Istniał bezpośredni związek pomiędzy usługami podatnika a otrzymywanymi dotacjami (dotacje były korelatem usług i wypłacano je tylko w razie ich świadczenia; również kwotowo zależały od liczby usług). Wpływ na cenę również był oczywisty: ostateczny odbiorca nie musiał płacić za usługę właśnie z powodu pokrycia jej dotacją. Mimo, że dotacje oczywiście wpływały na działalność przedsiębiorstwa i w sensie ekonomicznym pokrywały część kosztów jego funkcjonowania, przede wszystkim były one związane z ceną. Dlatego też nie można było ich traktować jako pozostających poza podatkiem VAT.

Jeżeli otrzymywana dotacja jest w sposób zindywidualizowany i policzalny związana z ceną danego świadczenia (tj. świadczenie dzięki dotacji ma cenę niższą o konkretną kwotę), taka dotacja podlega VAT. Jeżeli natomiast związek tego rodzaju nie występuje i równocześnie dotacja nie jest elementem wynagrodzenia związanego z danymi dostawami towarów lub usług, wówczas można – i należy – potraktować ją jako płatność niepodlegającą podatkowi VAT.

W sytuacji zatem, gdy podatnik dla konkretnej dostawy towarów lub konkretnego świadczenia usług otrzymuje od innego podmiotu dofinansowanie, np. w postaci dotacji stanowiącej dopłatę do ceny towaru lub usługi – tego rodzaju dofinansowanie stanowi, obok ceny, uzupełniający ją element podstawy opodatkowania z tytułu tej dostawy lub świadczenia. Natomiast dotacje mające na celu dofinansowanie ogólnych kosztów działalności, niedające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a więc nieuzależnione od ilości i wartości dostarczanych towarów lub świadczonych usług, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy, a zatem nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jednocześnie z art. 29a ust. 1 ustawy wynika, że nie ma znaczenia od kogo dostawca towaru lub świadczący usługę otrzymuje zapłatę – czy od nabywcy czy od osoby trzeciej, ważne jest aby było to wynagrodzenie za dane konkretne świadczenie lub za daną konkretną dostawę.

Ponadto wskazać należy, że konsorcjum jest organizacją zrzeszającą kilka podmiotów gospodarczych na określony czas, w konkretnym celu. Jakkolwiek ani w prawie cywilnym ani w prawie podatkowym nie występuje legalna definicja konsorcjum, przyjmuje się, że zawarcie umowy konsorcjum możliwe jest na podstawie art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.), w ramach tzw. swobody umów.

W konsekwencji strony zawierające umowę konsorcjum mogą ją ukształtować w sposób dowolny, byleby jej treść lub cel nie sprzeciwiały się ustawie, zasadom współżycia społecznego oraz właściwości takiego stosunku.

Konsorcjum nie jest jednak podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy czy też siedziby.

Podmioty tworzące konsorcjum są, co do zasady, niezależne w swoich dotychczasowych działaniach (czyli w działaniach niezwiązanych z konsorcjum), a w działaniach związanych z konsorcjum realizują wspólne przedsięwzięcie objęte porozumieniem. Zawierając umowę konsorcyjną podmioty mogą określić, kto będzie reprezentował konsorcjum na zewnątrz (może to być także osoba trzecia). Co do zasady, konsorcja nie mają też wspólnego majątku (chociaż mogą mieć wspólne konto rozliczeniowe), a wszelkie formy płatności regulowane są przez firmę lub osobę reprezentującą konsorcjum.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy:

działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Konsorcjum - w świetle obowiązujących przepisów prawa podatkowego - nie może być uznane za podatnika VAT. Oznacza to, że relacji zachodzących pomiędzy stronami umowy konsorcjum (podatnikami VAT), dla potrzeb podatku od towarów i usług, nie należy oceniać na zasadach wewnętrznych rozliczeń konsorcjum.

A zatem przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum są odrębnymi podatnikami VAT. Powyższe oznacza, że działając w ramach konsorcjum powinni oni do wzajemnych rozliczeń stosować ogólne reguły wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych do niej, w tym także w zakresie wystawiania faktur dokumentujących wykonywane przez nich czynności.

Państwa wątpliwości dotyczą między innymi ustalenia, czy otrzymane środki finansowe w postaci unijnego dofinansowania przekazywane Państwu za pośrednictwem X stanowią obrót w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.

Państwa zdaniem prace wykonywane przez Wnioskodawcę jako powiązaną stronę trzecią w ramach realizacji opisanego Przedsięwzięcia nie stanowią usługi w myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Wobec tego otrzymane środki finansowe w postaci unijnego dofinansowania przekazywane Państwu za pośrednictwem X nie stanowią obrotu w rozumieniu art. 29a ustawy o VAT.

W odniesieniu do przedstawionych kwestii należy wskazać, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i są wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Analiza przedstawionego opisu sprawy, treści cytowanych przepisów prawa podatkowego oraz orzecznictwa TSUE prowadzi do wniosku, że w rozpatrywanym przypadku, wbrew Państwa twierdzeniom, mamy do czynienia z sytuacją, w której występuje skonkretyzowane świadczenie usług w zamian za określone wynagrodzenie.

Jak wynika z opisu sprawy, X jest beneficjentem dofinansowania UE przeznaczonego na działania określone w Umowach Grantowych, służących realizacji Przedsięwzięcia mającego na celu koordynację prac badawczo-rozwojowych w obszarze (...) stworzenie zintegrowanej (...) o dużej przepustowości oraz przyspieszenie przyjmowania i wdrażania innowacji za pomocą finansowanych projektów. W Umowach Grantowych zaznaczono, że beneficjenci dofinansowania UE powinni dysponować odpowiednimi zasobami do realizacji poszczególnych zadań w zakresie powierzonego projektu. W tym celu mogą m.in. współpracować z powiązanymi stronami trzecimi. Jednakże to po stronie beneficjentów dofinansowania występować będzie wyłączna odpowiedzialność za realizację zadania. W związku z tym X zawarła z Państwem oraz z innymi podmiotami umowę konsorcjum (...).

Zawarta umowa szczegółowo określa, jakie czynności mają być przez Państwa wykonane, a także zasady odpłatności za Państwa działania.

Wskazali Państwo w opisie sprawy do realizacji jakich czynności Wnioskodawca jest zobowiązany na podstawie zawartej umowy. Mianowicie będą Państwo odpowiadać za realizację wybranej części prac dotyczącej dwóch projektów realizowanych w ramach Przedsięwzięcia, tj.: (...). Zadania, które będzie realizował A. obejmują prace i badania naukowe według określonego podziału zakresu czynności i zadań. Działania podejmowane przez Wnioskodawcę w ramach projektu (...) będą dotyczyć rozwiązań proekologicznych (...), rozwoju budownictwa modułowego, a także wykorzystania gospodarki obiegu zamkniętego. Ważnym aspektem będzie również wypracowanie i zastosowanie cyfrowego odwzorowania budynków dworcowych w środowisku wirtualnym oraz realizacja prac związanych ze stworzeniem rozwiązań w ramach holistycznego zarządzania energią elektryczną na potrzeby ruchu trakcyjnego, jak i dla budynków oraz wytworzenia uniwersalnego interfejsu do tankowania wodoru, z zapewnieniem odpowiednich standardów bezpieczeństwa, przy możliwie najmniejszym czasie tankowania. Natomiast w przypadku projektu (...) działania podjęte przez Państwa obejmują przede wszystkim analizę i wypracowanie modelu oferowanych usług transportowych na potrzeby niewielkich dworców położonych przy liniach kapilarnych oraz zapewnienia usług dodatkowych towarzyszących transportowi lokalnemu. Ponadto, dzięki udziałowi A., możliwe było zaangażowanie się w przygotowanie wstępnych założeń technicznych dla lekkiego pojazdu szynowego o niewielkiej pojemności, przeznaczonego do obsługi ruchu na niezelektryfikowanych liniach regionalnych.

A. będzie przygotowywał raporty merytoryczne z postępu prac i wyników badań oraz kreował wiedzę, która następnie jako pochodna Projektów może zostać wykorzystana do pracy nad innymi projektami, przy czym cele projektów czy cele komercyjne nie są jeszcze określone.

Dofinansowanie unijne przekazywane jest przez Instytucję Finansującą do beneficjenta, tj. X, a X przekierowuje te środki pieniężne A. w wysokości wydatków poniesionych w ramach realizacji zadań. Dofinansowanie przekazywane jest na poczet realizacji skonkretyzowanych działań określonych w postanowieniach umownych między Stronami.

W związku z tym, wbrew Państwa twierdzeniom w opisanej sytuacji występują wszystkie elementy świadczenia usług za wynagrodzeniem. Mamy do czynienia z Umową, w ramach której następuje wykonanie przez Państwa skonkretyzowanych usług. Natomiast środki finansowe przekazywane Państwu za pośrednictwem Spółki X stanowią wynagrodzenie za świadczenie tych usług. Bezpośrednim beneficjentem świadczonych usług jest X jako beneficjent dofinansowania UE i podmiot wyłącznie odpowiedzialny za realizację zadania.

Należy zauważyć, że otrzymane środki nie mogą być przeznaczone na ogólną działalność A., lecz mogą zostać wykorzystane wyłącznie na zadania określone i wskazane w treści zawartej umowy. Otrzymane środki mogą być przeznaczone wyłącznie na pokrycie prac związanych z realizacją Projektów, a więc badań naukowych i prac rozwojowych, których efekty docelowo w przyszłości powinny zostać skomercjalizowane. Jak wynika z opisu sprawy, A. nie prowadzi badań i prac bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne. Realizowane badania są wykonywane zawsze w ramach działalności A. z nastawieniem na skomercjalizowanie ewentualnie wykreowanych prac.

W opisie sprawy wskazali Państwo, że dofinansowanie unijne otrzymane za pośrednictwem X będzie kształtowało się na poziomie 60% wydatków związanych z realizacją Przedsięwzięcia, bez otrzymanego dofinansowania, A. nie wykonywałby usług w ramach Projektów. Wobec tego otrzymane dofinansowanie stanowi pokrycie części ceny konkretnych świadczeń wykonywanych przez Państwa w ramach zawartej umowy. Ww. środki wbrew Państwa twierdzeniu są zatem zapłatą otrzymaną przez A. z tytułu świadczonych usług.

Z uwagi na powyższe, stwierdzić należy, że otrzymane środki finansowe w postaci unijnego dofinansowania przekazywane Państwu za pośrednictwem X na sfinansowanie kosztów Projektów stanowią w istocie zapłatę za świadczone usługi.

Zatem w rozpatrywanej sprawie zostały spełnione wszystkie przesłanki warunkujące uznanie wykonywanych przez Państwa w ramach projektów czynności za odpłatne usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w myśl art. 5 ust. 1 ustawy.

W konsekwencji otrzymane środki finansowe w postaci unijnego dofinansowania przekazywane Państwu za pośrednictwem X, jako bezpośrednio powiązane z ceną świadczonych usług, stanowią/stanowić będą podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy.

Państwa wątpliwości dotyczą również kwestii, czy środki uzyskane na pokrycie wkładu własnego w związku z przystąpieniem do P. realizowanego przez M. stanowią obrót w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.

Państwa zdaniem otrzymywane od M. środki nie będą stanowić ani obrotu podlegającego opodatkowaniu VAT, ani wynagrodzenia za jakąkolwiek usługę świadczoną na rzecz M., przez co A. nie będzie zobowiązany do określenia podstawy opodatkowania na gruncie art. 29 ust. 1 ustawy o VAT w stosunku do otrzymanych z M. środków.

Biorąc pod uwagę treść cytowanych przepisów prawa podatkowego oraz orzecznictwa TSUE, w rozpatrywanym przypadku również, wbrew Państwa twierdzeniom mamy do czynienia z sytuacją, w której występuje skonkretyzowane świadczenie usług w zamian za określone wynagrodzenie. Dofinansowanie otrzymane od M. należy uznać za otrzymane od osoby trzeciej środki (dotacje, subwencje lub dopłaty o podobnym charakterze) mające bezpośredni wpływ na cenę świadczonych przez Państwa usług.

W opisie sprawy wskazali Państwo, że z uwagi na konieczność wniesienia wkładu własnego w wysokości 40% ogólnych wydatków związanych z realizacją Przedsięwzięcia, A. złożył wnioski o wsparcie finansowe w ramach programu (...) pn. „(...)”. Jego celem jest wsparcie uczestnictwa podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki w projektach międzynarodowych obejmujących badania naukowe lub prace rozwojowe, współfinansowanych ze środków pochodzących ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi, realizowanych we współpracy z partnerami zagranicznymi, w tym w projektach obejmujących badania realizowane na wielkich urządzeniach badawczych zlokalizowanych poza granicami kraju, w ramach: programów badawczych Unii Europejskiej, innych międzynarodowych programów, inicjatyw lub przedsięwzięć badawczych.

Jak Państwo wskazali, o uzyskanie wkładu własnego wnioskować mogą jedynie podmioty zakwalifikowane już do unijnych/międzynarodowych programów badawczych. W ramach umowy A. jest zobowiązany do wpłaty otrzymanych środków na wyodrębniony rachunek bankowy przeznaczony wyłącznie do gromadzenia, wydatkowania i rozliczania środków finansowych otrzymanych z M. w ramach finansowania programu P. w terminie nie dłuższym niż 5 dni roboczych od dnia ich otrzymania, do prowadzenia wyodrębnionej ewidencji księgowej środków otrzymanych z M. na podstawie „(...)” oraz wydatków dokonywanych z tych środków w sposób umożliwiający identyfikację poszczególnych operacji księgowych oraz do składania raportów przedstawiających sposób wykorzystania przekazanych środków finansowych oraz poddania się kontroli M. w tym zakresie. Jednocześnie środki finansowe uznane przez Ministra za wydatkowane niezgodnie z Umową o P, a także koszty wykraczające poza całkowitą kwotę kosztów kwalifikowalnych, będą podlegać zwrotowi na rachunek bankowy Ministerstwa wraz z odsetkami ustawowymi, naliczonymi za okres od dnia następującego po dniu otrzymania wezwania do zwrotu środków, do dnia ich zwrotu.

Kwota wsparcia finansowego z programu P. będzie miała charakter refundacji i będzie bezpośrednio służyła pokryciu kosztów kwalifikowanych związanych z udziałem A. w Przedsięwzięciu.

Jak wyżej wykazano, w ramach zawartej umowy konsorcjum w celu realizacji konkretnych prac dotyczących dwóch Projektów, będą Państwo dokonywali odpłatnego świadczenia usług. Tym samym analiza przedstawionych okoliczności sprawy prowadzi do wniosku, że środki finansowe na pokrycie wkładu własnego otrzymane od M. pozostają w bezpośrednim związku z usługami do świadczenia jakich zobowiązani są Państwo na podstawie zawartej umowy konsorcjum. Zatem należy uznać, że dofinansowanie otrzymane od M. stanowi ekwiwalent wynagrodzenia za usługi wyświadczone w ramach opisanego Przedsięwzięcia.

Jak wynika z opisu sprawy, otrzymane środki na pokrycie wkładu własnego nie zostaną przeznaczone na ogólną działalność A., lecz mogą zostać wykorzystane wyłącznie na zadania określone w treści zawartej umowy konsorcjum. Ponadto jeśli środki finansowe będą wydatkowane niezgodnie z Umową o P. będą zobowiązani Państwo do zwrotu tych środków.

A zatem należy uznać, że środki finansowe uzyskane na pokrycie wkładu własnego w związku z przystąpieniem do P. realizowanego przez M. stanowią/będą stanowić, obok dofinansowania unijnego, pokrycie części ceny konkretnych świadczeń wykonywanych przez Państwa w ramach zawartej umowy konsorcjum. Środki te pozostają w związku z czynnościami jakie A. jest zobowiązany wykonać w ramach umowy konsorcjum i stanowią/będą stanowić otrzymane od osoby trzeciej środki (dotacje, subwencje lub dopłaty o podobnym charakterze) mające bezpośredni wpływ na cenę świadczonych przez Państwa usług.

W konsekwencji środki uzyskane na pokrycie wkładu własnego w związku z przystąpieniem do P. realizowanego przez M., stanowią/stanowić będą podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy.

Tym samym oceniając stanowisko Państwa w zakresie pytania nr 1 i 2 należało je uznać za nieprawidłowe.

Ponadto Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy przysługuje Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących zakup towarów i usług, nabywanych w związku z realizacją Projektów, zgodnie z brzmieniem art. 86 ust. 1, z uwzględnieniem art. 88 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy:

w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy:

kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, to jest m.in. tego, że zakupy są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:

nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Na podstawie art. 88 ust. 4 ustawy:

obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Stosownie do cytowanych wyżej przepisów prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi. Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Prawo do odliczenia podatku naliczonego, jako integralna część systemu VAT, w zasadzie nie może być ograniczane ani pod względem czasu, ani też pod względem zakresu przedmiotowego. Nie jest to bowiem wyjątkowy przywilej podatnika, lecz jego fundamentalne prawo. Możliwość wykonania tego prawa powinna być zapewniona niezwłocznie i względem wszystkich kwot podatku, które zostały pobrane (naliczone) od transakcji związanych z zakupami.

Ustawa o podatku od towarów i usług ustanawia zasadę tzw. niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

Istotna jest intencja nabycia - jeśli dany towar (usługa) ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych wówczas, po spełnieniu wymienionych w art. 86 ustawy wymogów formalnych, odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych.

Biorąc pod uwagę, że prawo do odliczenia powinno być realizowane natychmiast po powstaniu podatku naliczonego, decydujące znaczenie dla oceny istnienia prawa do odliczenia ma zamierzony (deklarowany) związek podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi. Przy czym związek ten może mieć charakter bezpośredni lub pośredni.

O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży (towary handlowe) lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy. Bezpośrednio wiążą się więc z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika.

Natomiast o pośrednim związku nabywanych towarów i usług z działalnością przedsiębiorcy można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa – mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganym przez podatnika obrotem opodatkowanym. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością podmiotu, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania obrotu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez podmiot obrotu. Najczęściej do wydatków mających pośredni wpływ na wykonywanie czynności opodatkowanych zalicza się koszty reprezentacji i reklamy, wydatki związane z udziałem w targach, konferencjach, koszty doradztwa podatkowego itp.

Ustawa o podatku od towarów i usług ustanawia zasadę tzw. niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej. Istotna jest intencja nabycia, jeśli dany towar ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych wówczas - po spełnieniu wymienionych w art. 86 ustawy wymogów formalnych - odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych. W każdym więc przypadku należy dokonać oceny, czy intencją określonej czynności, z którą łączą się skutki podatkowo-prawne było wykonywanie czynności opodatkowanych. Z ogólnie przyjętej definicji „zamiaru” wynika, że jest to projekt, plan czy intencja zrealizowania czegoś. Istotą zamiaru są intencje jakie przyświecają dokonywanym czynnościom, jak i cel, który dana osoba ma osiągnąć dokonując tych czynności.

Należy zatem stwierdzić, że każde nabycie towarów i usług przeznaczonych do czynności opodatkowanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej bez względu na to, jakie faktycznie będą efekty tej działalności należy uznać za związane z wykonywaniem czynności opodatkowanych.

Zgodnie z art. 86 ust. 2a ustawy:

w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 - w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej "sposobem określenia proporcji". Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.

Z powołanych powyżej przepisów wynika, że w celu odliczenia podatku naliczonego, w pierwszej kolejności podatnik winien przyporządkować ponoszone wydatki do poszczególnych rodzajów działalności (opodatkowanej, zwolnionej i niepodlegającej opodatkowaniu).

W przypadku zakupów bezpośrednio związanych z działalnością opodatkowaną, podatnik, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, odlicza podatek naliczony w całości. Natomiast w sytuacji, gdy takie przyporządkowanie nie jest możliwe, a wydatki służą zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, podatnik winien ustalić proporcję, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy.

Ponadto, podkreślić należy, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

W niniejszej sprawie uznano, że otrzymane środki finansowe w postaci unijnego dofinansowania przekazywane Państwu za pośrednictwem X, a także środki otrzymywane od M. na realizację zadań wykonywanych w ramach projektów stanowią w istocie zapłatę za świadczone usługi, zatem w rozpatrywanych sprawach zostały spełnione wszystkie przesłanki warunkujące uznanie wykonywanych przez Państwa w ramach projektów czynności za odpłatne usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy.

Zatem skoro nabywane przez Państwa towary i usługi będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych to mają/będą mieć Państwo prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących zakup towarów i usług, nabywanych w związku z realizacją Projektów, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy.

Państwa stanowisko w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących zakup towarów i usług, nabywanych w związku z realizacją Projektów, zgodnie z brzmieniem art. 86 ust. 1, z uwzględnieniem art. 88 ustawy o VAT, należało uznać za nieprawidłowe, gdyż prawo to wynika z faktu, że otrzymane środki finansowe w postaci unijnego dofinansowania przekazywane Państwu za pośrednictwem X oraz środki uzyskane na pokrycie wkładu własnego w związku z przystąpieniem do P. realizowanego przez M., stanowią wynagrodzenie za czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a nie jak wskazano we wniosku z faktu, że A., będący czynnym podatnikiem VAT już w momencie nabycia towarów i usług dla celów realizacji Projektów posiada wiedzę, że będą one co najmniej pośrednio wykorzystane do działalności gospodarczej.

Tym samym uznająć całościowo stanowisko Państwa w zakresie pytania nr 3 należało uznać je za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Odnosząc się do przywołanych przez Państwa na potwierdzenie własnego stanowiska wyroków WSA i NSA należy przede wszystkim zauważyć, że Organ nie neguje orzecznictwa, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego. Wskazane wyroki potraktowane zostały jako element argumentacji, są to jednak rozstrzygnięcia odnoszące się do indywidualnych spraw i co do zasady wiążą one strony postępowania w tych konkretnych indywidualnych sprawach, nie rozciągając swojego oddziaływania na inne, choćby podobne lub zbieżne sprawy. Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia. Stąd też organ podatkowy wydający interpretacje podatkowe jest zobowiązany traktować każdą sprawę indywidualnie.

Zatem powołane orzeczenia nie mogą wpłynąć na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii. Nie negując tych orzeczeń jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego należy stwierdzić, że zdaniem organu podatkowego teza rozstrzygnięcia nawet w podobnych stanach faktycznych nie może mieć zastosowania w przedmiotowym postępowaniu.

Odnosząc się natomiast do powołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych należy wskazać, że interpretacje wydawane są w indywidualnych sprawach podatników w oparciu o aktualnie obowiązujące przepisy prawa i stan faktyczny/zdarzenie przyszłe przedstawiony przez danego podatnika. Powołane interpretacje nie stanowią źródła powszechnie obowiązującego prawa, więc zawartych w nich stanowisk organu podatkowego nie można wprost przenosić na grunt innej sprawy. Każdą sprawę Organ jest zobowiązany rozpatrywać indywidualnie. Zatem interpretacje te zostały potraktowane jako element argumentacji, jednak nie mogą ona mieć wpływu na merytoryczne rozstrzygnięcie niniejszej sprawy.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu fatycznego/zdarzenia przyszłego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).