Umowy o pracę – zasady zawierania i rozwiązywania po zmianach przepisów

Strony stosunku pracy mogą zawrzeć umowę o pracę na okres próbny, na czas określony albo na czas nieokreślony. Od 26 kwietnia 2023 r. zostały wprowadzone istotne zmiany dotyczące zatrudniania na podstawie umów terminowych. Pracownikom zatrudnionym na czas określony trzeba bowiem podać przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę oraz skonsultować rozwiązanie takiej umowy z organizacją związkową. 

Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem (art. 22 § 1 Kodeksu pracy). Umowny stosunek pracy zostaje nawiązany w wyniku zgodnego oświadczenia woli osoby ubiegającej się o zatrudnienie oraz pracodawcy. 

Stosunek pracy nawiązuje się w dniu określonym w umowie o pracę jako dzień rozpoczęcia pracy (art. 26 Kodeksu pracy). Taka regulacja obowiązuje od 26 kwietnia 2023 r. Wcześniej istniała zasada, zgodnie z którą stosunek pracy nawiązywał się w terminie określonym w umowie jako dzień rozpoczęcia pracy, a jeżeli terminu tego nie określono – w dniu zawarcia umowy. Nowy przepis eliminuje domniemanie terminu nawiązania stosunku pracy poprzez odwołanie się do dnia zawarcia umowy o pracę, w sytuacji gdy strony umownie nie wskazały daty rozpoczęcia pracy. Ponieważ dzień rozpoczęcia pracy stanowi obecnie obligatoryjne postanowienie umowy o pracę (wcześniej termin rozpoczęcia pracy), więc jest jednocześnie dniem nawiązania stosunku pracy.

1. Zasady zawierania umów o pracę

Zasadą jest, że umowa o pracę zawierana jest na piśmie. Nie jest to jednak wymóg bezwzględny, ponieważ Kodeks pracy od lat dopuszcza możliwość zawarcia umów w formie innej niż pisemna, np. ustnie. W takich jednak przypadkach pracodawca przed dopuszczeniem pracownika do pracy potwierdza pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków (art. 29 § 2 Kodeksu pracy).