Interpretacja indywidualna z dnia 11 sierpnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-1.4010.206.2023.2.KK

1. Czy prawidłowe jest stanowisko Spółki, że zasądzone Wyrokiem Koszty procesu wraz z odsetkami, stanowią koszty uzyskania przychodów Spółki zgodnie z art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami potrącane w dacie ich poniesienia? 2. Czy prawidłowe jest stanowisko Spółki, że zasądzone Wyrokiem Odsetki, stanowią koszty uzyskania przychodów Spółki w dacie ich zapłaty przez Wnioskodawcę?

Interpretacja indywidualna  – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób prawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

22 maja 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 15 maja 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia:

-czy prawidłowe jest stanowisko Spółki, że zasądzone Wyrokiem Koszty procesu wraz z odsetkami, stanowią koszty uzyskania przychodów Spółki zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami potrącane w dacie ich poniesienia,

-czy prawidłowe jest stanowisko Spółki, że zasądzone Wyrokiem Odsetki, stanowią koszty uzyskania przychodów Spółki w dacie ich zapłaty przez Wnioskodawcę.

Uzupełnili go Państwo, w odpowiedzi na wezwanie, pismem z 4 sierpnia 2023 r. (data wpływu 9 sierpnia 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca (dalej też jako „Spółka”) jest polskim rezydentem podatkowym (podlegającym w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w podatku dochodowym od osób prawnych). Przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest przede wszystkim produkcja i sprzedaż narzędzi i maszyn.

W ramach prowadzonej działalności Wnioskodawca zawarł w 2013 r. umowę sprzedaży, której przedmiotem była maszyna – […]. Wnioskodawca udzielił kupującemu 24-miesięcznej gwarancji. Montaż maszyny nastąpił w październiku 2014 r. Po montażu dochodziło do usterek maszyny w konsekwencji kupujący pismem z dnia 15 listopada 2016 r. zawiadomił Wnioskodawcę o odstąpieniu od umowy. Wnioskodawca uznał oświadczenie kupującego za bezskuteczne.

Ostatecznie w styczniu 2023 r. zapadł wyrok Sądu Apelacyjnego (dalej też jako „Wyrok”) niekorzystny dla Wnioskodawcy wskazujący, że na skutek wykonania prawa odstąpienia należy uznać umowę za niezawartą. W konsekwencji Wyroku Wnioskodawca dokonał  m.in. zapłaty zasądzonych odsetek w wysokości ustawowych odsetek za opóźnienie (dalej też jako „Odsetki”) a także zapłaty zasądzonych kosztów procesu wraz z odsetkami (dalej też jako „Koszty procesu”). Wnioskodawca posiada dowody potwierdzające zapłatę.

Dodatkowo w przesłanym uzupełnieniu wskazali Państwo, że przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawcy jest przede wszystkim produkcja i sprzedaż narzędzi oraz maszyn. W związku z prowadzoną działalnością została zawarta przez Wnioskodawcę umowa sprzedaży, której przedmiotem była maszyna – […]. Po jej montażu kupujący zawiadomił Wnioskodawcę o odstąpieniu od umowy, Wnioskodawca uznał te oświadczenie za bezskuteczne. Doprowadziło to do sporu pomiędzy Wnioskodawcą a kupującym, czego skutkiem było wydanie niekorzystnego dla Wnioskodawcy wyroku. Spór był powiązany bezpośrednio z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą. Poniesione w następstwie wydanego Wyroku wydatki (tj. koszty procesu, wraz z odsetkami oraz odsetki w wysokości ustawowych odsetek), są związane z działalnością prowadzoną przez Wnioskodawcę, którego prawem i obowiązkiem była ochrona przed sądem swojego stanowiska. Działanie Spółki, która podjęła obronę swoich interesów przez sądem trzeba uznać za racjonalne i celowe. Z powyższych względów nie ulega wątpliwości, że koszty procesu, wraz z odsetkami oraz odsetki w wysokości ustawowych odsetek za opóźnienie powinny być uznane za zmierzające do zabezpieczenia/zachowania źródła przychodów Spółki. Jednocześnie należy wskazać, że poniesienie przedmiotowych kosztów umożliwiło Spółce zakończenie sporu przed Sądem Powszechnym przez co Spółka stała się zgodnie z prawem właścicielem przedmiotu sporu co z kolei umożliwiło Spółce dokonanie dalszej sprzedaży przedmiotu sporu i wiązało się z osiągnięciem przez Spółkę z tego tytułu przychodu.

Czynności te były związane z powstałym na gruncie prowadzonej działalności gospodarczej sporem sądowym, który wymagał od Wnioskodawcy podjęcia działań zmierzających do ochrony jego interesów. Przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawcy jest przede wszystkim produkcja i sprzedaż narzędzi oraz maszyn. W związku z prowadzoną działalnością została zawarta przez Wnioskodawcę umowa sprzedaży, której przedmiotem była maszyna – […]. Po jej montażu kupujący zawiadomił Wnioskodawcę o odstąpieniu od umowy, Wnioskodawca uznał te oświadczenie za bezskuteczne. Doprowadziło to do sporu pomiędzy Wnioskodawcą a kupującym, czego skutkiem było wydanie niekorzystnego dla Wnioskodawcy wyroku. Spór był powiązany bezpośrednio z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą.

Pismem […] kontrahent zawiadomił Wnioskodawcę o odstąpieniu od umowy. Pismo zostało doręczone Wnioskodawcy […]. Pozwem wniesionym [...] kontrahent zażądał zwrotu całości ceny sprzedaż oraz zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie […], tj. od następnego dnia roboczego po upływie 7-dniowego terminu na zwrot ceny określonej w piśmie z […], doręczonego Wnioskodawcy […]. Sąd wyrokiem w I instancji […] zasądził od Wnioskodawcy zwrot całości ceny sprzedaży wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia […] do dnia zapłaty. Wyrok w zakresie ustawowych odsetek za opóźnienie został podtrzymany przez Sąd Apelacyjny w styczniu 2023 r.

Pytania

1.Czy prawidłowe jest stanowisko Spółki, że zasądzone Wyrokiem Koszty procesu wraz z odsetkami, stanowią koszty uzyskania przychodów Spółki zgodnie z art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami potrącane w dacie ich poniesienia?

2.Czy prawidłowe jest stanowisko Spółki, że zasądzone Wyrokiem Odsetki, stanowią koszty uzyskania przychodów Spółki w dacie ich zapłaty przez Wnioskodawcę?

Państwa stanowisko w sprawie

W ocenie Wnioskodawcy zasądzone Wyrokiem Koszty procesu wraz z odsetkami, stanowią koszty uzyskania przychodów Spółki zgodnie z art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami potrącane w dacie ich poniesienia.

Zasądzone Wyrokiem Odsetki, stanowią koszty uzyskania przychodów Spółki w dacie ich zapłaty przez Wnioskodawcę.

Przesłanki rozpoznania kosztu uzyskania przychodów.

Przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych jest dochód, rozumiany, co do zasady jako nadwyżka sumy przychodów nad sumą kosztów uzyskania tych przychodów.

Dla prawidłowego ustalenia dochodu dla celów podatkowych kluczowym jest zatem prawidłowe określenie kosztów uzyskania przychodów, tj. określenie, które z kosztów poniesionych przez podatnika mogą zostać zakwalifikowane jako koszty podatkowe, a tym samym mogą efektywnie obniżać przychody podatkowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 zdanie 1 u.p.d.o.p., „kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.”

W świetle powyższych regulacji oraz wykładni prawa dokonywanej przez organy podatkowe i sądy administracyjne, należy wskazać, że kosztem uzyskania przychodów będzie jedynie taki koszt, który łącznie spełnia poniższe warunki:

a)został poniesiony przez podatnika,

b)jest definitywny (rzeczywisty),

c)pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

d)poniesiony został w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,

e)został właściwie udokumentowany,

f)nie znajduje się w grupie wydatków, o której mowa w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.

Co do zasady, wszystkie poniesione przez podatników koszty związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, po wyłączeniu kosztów enumeratywnie wymienionych w art. 16 ust. 1, mogą stanowić koszty uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami. Kosztami uzyskania przychodów są bowiem wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione koszty związane z działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów.

W ocenie Wnioskodawcy, Odsetki oraz Koszty procesu poniesione w wyniku wydanego Wyroku spełniają wszystkie wymienione powyżej przesłanki. Mogą one zatem stanowić koszty uzyskania przychodów, ponieważ, skutkują one zmniejszeniem majątku Spółki, jak również są nierozerwalnie związane z podstawową działalnością Spółki, a ich poniesienie warunkuje możliwość uzyskania/zabezpieczenia źródła przychodów podatkowych w przyszłości.

Poniesienie kosztu.

Podstawową przesłanką, która pozwala na zakwalifikowanie kosztu/wydatku do kosztów uzyskania przychodów jest jego faktyczne poniesienie przez podatnika. W przedstawionym opisie stanu faktycznego spełnienie powyższej przesłanki nie powinno budzić wątpliwości bowiem w następstwie wydania Wyroku, Wnioskodawca dokonał zapłaty zasądzonych Odsetek a także zapłaty zasądzonych Kosztów procesu.

Definitywność kosztu.

Przesłanka definitywności uznawana jest za spełnioną, jeśli dany wydatek efektywnie obciąża majątek podatnika (tj. następuje zmniejszenie aktywów/zasobów finansowych). Poniesienie kosztu z majątku podatnika oznacza, iż pokryty jest on co do zasady z zasobów majątkowych podatnika w sposób ostateczny. Istotnym jest zatem by dany wydatek został rzeczywiście poniesiony, a jednocześnie wartość kosztu nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona. Mając na względzie powyższe, w analizowanym stanu faktycznym warunek definitywności niewątpliwie zostanie spełniony. Wnioskodawca dokonując zapłaty zasądzonych Odsetek a także zapłaty zasądzonych Kosztów procesu efektywnie zrealizuje wypłatę środków pieniężnych skutkując zmniejszeniem zasobów finansowych Spółki, a tym samym skutkując uszczupleniem jego majątku.

Związek z prowadzoną działalnością i celowość poniesienia kosztu.

Nie powinno budzić wątpliwości, że poniesione w następstwie wydanego Wyroku koszty są związane z działalnością gospodarczą prowadzoną przez Wnioskodawcę. Przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest przede wszystkim produkcja i sprzedaż narzędzi oraz maszyn. Sprzedaż maszyn jest podejmowana przez Wnioskodawcę w celu osiągnięcia przychodów opodatkowanych CIT. Spór był powiązany bezpośrednio z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą.

Ocena związku kosztu z przychodem powinna odbywać się poprzez analizę racjonalności oraz gospodarczego uzasadnienia podejmowanych działań, a nie wyłącznie poprzez stwierdzenie faktycznego, pozytywnego wpływu na powstanie przychodu. Stwierdzenie to znajduje potwierdzenie przykładowo w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 16 stycznia 2019 r., sygn. IPPB3/423-1136/14- 2/S/PK1/MC.

W uchwale 7 sędziów NSA z 25 czerwca 2012 r., sygn. akt II FPS 2/12, NSA wskazał, że: „(...) działając w warunkach rynkowych podatnik musi podejmować racjonalne z jego punktu widzenia, oparte na ekonomicznych analizach i kalkulacjach, działania zmierzające do uzyskania możliwie największej efektywności ekonomicznej. Działania te mogą również polegać na dokonywaniu określonych oszczędności, zmniejszeniu kosztów i wydatków, minimalizowaniu strat z określonych segmentów działalności, czy też eliminowaniu nieopłacalnych przedsięwzięć. Gdyby podatnik działań takich nie podejmował, mógłby nie sprostać konkurencji a prowadzona przez niego działalność mogłaby stać się nierentowna i zacząć przynosić straty. Tym samym zagrożone byłoby źródło przychodów, jakim jest prowadzenie działalności gospodarczej w jej całokształcie. W tym sensie, co do zasady, każde tego rodzaju przedsięwzięcie zmierzające do zapobieżenia powstania takiej sytuacji, powinno być postrzegane jako prowadzące do zachowania bądź, zabezpieczenia źródła przychodów, a związane z tym koszty, jako koszty uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p.".

W konsekwencji należy stwierdzić, iż w przypadku, gdy podatnik jest w stanie wykazać, że poniesienie kosztów/wydatków było racjonalne i celowe z punktu widzenia osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu, związek takich wydatków z przychodem nie może być kwestionowany.

Konieczność poniesienia przez Wnioskodawcę kosztów Odsetek oraz Kosztów procesu należy postrzegać zarówno z perspektywy uzyskania przychodów a także zachowania, jak i zabezpieczenia źródła przychodów.

Celem przedmiotowych wydatków była ochrona przed sądem stanowiska Spółki. Na możliwość zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów nie ma wpływu fakt, że na obecnym etapie postępowania Wnioskodawca przegrał spór i został zobowiązany do zwrotu wraz z Odsetkami a także do zapłaty Kosztów procesu. O celowości takich wydatków jednoznacznie świadczy fakt, iż Spółka nie tylko miała prawo, ale wręcz obowiązek podejmować działania celem obrony przed roszczeniem kontrahenta. Działanie Spółki, która podjęła obronę swoich interesów przez sądem trzeba uznać za racjonalne i celowe.

Z powyższych względów nie ulega wątpliwości, że ww. Odsetki oraz Koszty procesu powinny być uznane za zmierzające do zabezpieczenia/zachowania źródła przychodów Spółki.

Udokumentowanie poniesienia kosztu.

Jako że Odsetki oraz Koszty procesu wynikają z Wyroku, to m.in. Wyrok ten w odniesieniu do kosztów dokumentuje konieczność ich poniesienia. Wypłata natomiast jest odpowiednio udokumentowana np. potwierdzeniami przelewu. Tym samym również ten warunek należy uznać za spełniony.

Brak zastosowania wyłączeń z art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p.

Zgodnie z przywołanym art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p , dany koszt nie może stanowić kosztu uzyskania przychodu jeżeli można go zakwalifikować do którejkolwiek z kategorii kosztów wskazanych w art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p. Art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p. zawiera katalog pozycji, które wykluczają możliwość uznania danego kosztu/wydatku za koszty uzyskania przychodu.

Zdaniem Wnioskodawcy, żadna z wymienionych w art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p pozycji nie odnosi się do wskazanych we wniosku Odsetek i Kosztów procesu.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 11 u.p.d.o.p., nie uważa się za koszty uzyskania przychodów naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów). Tym samym, możliwość Odsetek do kosztów podatkowych warunkowana jest faktem ich zapłaty. Jak wskazano Wnioskodawca posiada dokumenty potwierdzające zapłatę odsetek.

Mając powyższe na uwadze, w ocenie Wnioskodawcy nie powinno ulegać wątpliwości, że niniejszy warunek powinien zostać uznany za spełniony.

Podział na koszty bezpośrednio związane z przychodami i koszty inne niż bezpośrednio związane z przychodami (koszty pośrednie).

Dla ustalenia momentu zaliczenia kosztów w ciężar kosztów uzyskania przychodów, podatnik powinien ustalić w jaki sposób są one powiązane z osiąganymi przychodami. Na gruncie u.p.d.o.p., w oparciu o kryterium stopnia tego powiązania, koszty uzyskania przychodów można podzielić na:

- koszty bezpośrednio związane z przychodem - potrącalne zasadniczo w roku podatkowym, w którym zostały osiągnięte odpowiadające im przychody;

- koszty inne niż bezpośrednio związane z przychodami, tzw. koszty pośrednie - potrącalne w dacie poniesienia.

Na mocy art. 15 ust. 4 u.p.d.o.p., koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody, z zastrzeżeniem ust. 4b i 4c.

Zgodnie z art. 15 ust. 4b u.p.d.o.p., koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego, a poniesione po zakończeniu tego roku podatkowego do dnia:

1)sporządzenia sprawozdania finansowego, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie później jednak niż do upływu terminu określonego do złożenia zeznania, jeżeli podatnicy są obowiązani do sporządzania takiego sprawozdania, albo

2)złożenia zeznania, nie później jednak niż do upływu terminu określonego do złożenia tego zeznania, jeżeli podatnicy, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie są obowiązani do sporządzania sprawozdania finansowego

-są potrącalne w roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody.

Natomiast w oparciu o art. 15 ust. 4c u.p.d.o.p., koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego, a poniesione po dniu, o którym mowa w ust. 4b pkt 1 albo pkt 2, są potrącalne w roku podatkowym następującym po roku, za który sporządzane jest sprawozdanie finansowe lub składane zeznanie.

Zgodnie z kolei z art. 15 ust. 4d u.p.d.o.p., koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

Na mocy art. 15 ust. 4e u.p.d.o.p., za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4f-4h, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Pojęcie kosztów bezpośrednich i pośrednich nie zostało jednak zdefiniowane dla potrzeb u.p.d.o.p., dlatego o uznaniu danego kosztu za bezpośredni lub pośredni przesądza w praktyce analiza konkretnego stanu faktycznego.

Zgodnie z ogólnie przyjętą zasadą, potwierdzaną również w orzecznictwie sądów administracyjnych, jeśli istnieje możliwość powiązania danego kosztu z przychodem osiąganym przez podatnika i jest możliwe ustalenie, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nim przychód, to należy uznać go za koszt bezpośredni. Przykładowo, NSA w wyroku z 11 kwietnia 2012 r. o sygn. akt II FSK 924/11 wskazał, że: „(...) jeśli koszt uzyskania przychodów można powiązać z osiąganym przychodem, czyli pozostaje on w widocznym związku z konkretnym przychodem, to taki koszt jest potrącany w roku, w którym przychód związany z danym kosztem wystąpił albo powinien wystąpić. Wydatki, które mają niewątpliwie wpływ na osiąganie przychodów, z uwagi na swą ogólną przydatność, jednakże nie można ich powiązać z konkretnym przychodem, są kosztami pośrednimi. Nie można wówczas ustalić, w którym roku wystąpi przychód uzasadniający potrącenie tego kosztu w danym roku podatkowym.”

Pozostałe, racjonalne i uzasadnione koszty, które mają wpływ na osiąganie przychodów, ale nie jest możliwe ich powiązanie z konkretnym przychodem, powinny być natomiast uznane za koszty pośrednie. Tym samym aby uznać dany wydatek za koszt uzyskania przychodów nie jest konieczne w każdym przypadku wykazanie między nim a przychodem bezpośredniego związku. Należy zaznaczyć, że kosztami uzyskania przychodów są wszystkie wydatki poniesione w celu uzyskania przychodów, w tym również w celu zachowania i zabezpieczenia źródła przychodów, tak aby to źródło przynosiło przychody także w przyszłości. Wobec powyższego, kosztami będą również koszty pośrednio związane z uzyskiwanymi przychodami, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów (w tym dla zagwarantowania funkcjonowania źródła przychodów).

Do kosztów pośrednich zalicza się wydatki, które nie mają bezpośredniego odzwierciedlenia w osiąganych przychodach, a więc takie, którym nie można przypisać konkretnego przychodu, jakkolwiek ich ponoszenie warunkuje ich uzyskanie, np. koszty ogólnego zarządu, koszty administracyjne, wydatki na utrzymanie obiektów, obsługę prawną. Tego rodzaju koszty, chociaż niewątpliwie związane są z osiąganymi przychodami, nie pozostają w uchwytnym związku z konkretnymi przychodami. Tym samym, nie jest możliwe ustalenie, w którym okresie bądź roku podatkowym wystąpi przychód uzasadniający potrącenie takich kosztów.

Tym samym należy stwierdzić, że poniesione przez Spółkę wydatki stanowiące Koszty procesu z tytułu udziału Spółki w procesie sądowym, pozostają w związku z całokształtem prowadzonej przez nią działalności, ponieważ zostały poniesione w celu ochrony jej interesów. Koszty procesu, których celem była ochrona przed sądem stanowiska Spółki stanowią koszty inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami (koszty pośrednie) potrącane w dacie ich poniesienia.

Również zapłacone Odsetki będą stanowiły koszty podatkowe. Zasądzone Odsetki zasądzone wyrokiem sądowym stanowią koszt uzyskania przychodu w momencie ich faktycznej zapłaty. Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskanych przychodów naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów). Tym samym, możliwość zaliczania odsetek do kosztów podatkowych warunkowana jest faktem ich zapłaty. Tym samym, zasądzone odsetki stanowią koszt uzyskania przychodu w momencie ich faktycznej zapłaty.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów określają przepisy art. 15 oraz 16 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 2587, dalej: „ustawa o CIT”).

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT,

Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej ocenie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu ze źródła przychodu lub realną szansą powstania przychodu podatkowego, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła jego uzyskiwania.

Innymi słowy oznacza to, że dla kwalifikacji prawnej danego kosztu istotne znaczenie ma cel, w jakim został poniesiony. Wydatek zostanie uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli pomiędzy jego poniesieniem, a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu istnieje związek przyczynowy.

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

- wydatek został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),

- jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,

- pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

- poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,

- został właściwie udokumentowany,

- nie może znajdować się w grupie wydatków, których nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Na mocy powołanej regulacji, podatnik ma prawo do odliczenia dla celów podatkowych wszelkich wydatków, pod warunkiem, że nie zostały one wymienione w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT oraz że wykaże ich związek z prowadzoną działalnością, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na możliwość powstania przychodu. Przepis ten konstytuuje więc zasadę, stosownie do której, pomiędzy kosztem podatkowym oraz przychodami podatnika musi wystąpić związek przyczynowo-skutkowy. W przepisie tym ustawodawca określił katalog wydatków, które nawet pomimo poniesienia ich przez podatnika w celu osiągnięcia przychodów, w rozumieniu przepisów podatkowych, nie mogą być uznane za koszt uzyskania przychodów.

Podatnik oceniając związek wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą winien zakładać, że dany koszt może obiektywnie przyczynić się do osiągnięcia przychodu. Ponadto, należy mieć na względzie, że podatnik uznając wydatek za koszt uzyskania przychodu odnosi ewidentne korzyści albowiem o ten koszt zmniejsza podstawę opodatkowania. Na nim więc spoczywa ciężar udowodnienia, że określony wydatek jest kosztem uzyskania przychodu.

Uznanie danego wydatku za koszt uzyskania przychodów jest możliwe tylko wtedy, gdy z prawidłowo i rzetelnie udokumentowanych zdarzeń wynika ponad wszelką wątpliwość, że jest to wydatek celowy i racjonalnie uzasadniony. Zatem to podatnik zobowiązany jest wykazać nie tylko fakt poniesienia danego wydatku, ale także jego celowość i racjonalność.

W większości przypadków związek z przychodem nie nasuwa żadnych wątpliwości. Są jednak sytuacje, w których ów związek przyczynowy nie jest tak jednoznaczny. Wszystkie te sytuacje należy zatem rozwiązywać według zasad racjonalnego rozumowania, odrębnie w odniesieniu do każdego przypadku. Należy w tym miejscu podkreślić, że koszt uzyskania przychodów jest kosztem działalności gospodarczej, która ze swej istoty zmierza do osiągnięcia przychodów.

Należy zaznaczyć, że działalność gospodarcza podlega określonym regułom ekonomicznym i musi opierać się o zasadę racjonalności działań w dążeniu do realizacji postawionego celu.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawiera definicji kosztu „bezpośredniego” oraz kosztu „pośredniego” – brak takiej definicji związany jest z nieokreślonością tych pojęć i brakiem stałych, niezmiennych kryteriów oceny wystąpienia bezpośredniego lub jedynie pośredniego związku takich kosztów z przychodami osoby prawnej w konkretnym przypadku. W efekcie, te same wydatki mogą być w danych warunkach bezpośrednimi, zaś w innych jedynie pośrednimi kosztami uzyskania przychodu.

Ocena tej kwestii musi być więc dokonywana w każdym przypadku na tle określonej sytuacji, przy uwzględnieniu indywidualnych cech działalności podatnika, w warunkach której wydatki te są ponoszone. Przy czym, jeżeli określone wydatki można powiązać z osiąganiem konkretnego przychodu, to bez względu na możliwość jednoczesnego wywiedzenia pośredniego związku tych wydatków z ewentualnymi innymi przychodami, zaliczenie ich do kosztów uzyskania przychodów ocenić należy w kontekście tego przychodu, z którym wydatki te są bezpośrednio związane.

Zgodnie z art. 15 ust. 4 ustawy o CIT,

W myśl natomiast z art. 15 ust. 4d ww. ustawy o CIT,

Z kolei zgodnie z art. 15 ust. 4e ustawy o CIT,

Zgodnie z ugruntowanym poglądem, kosztami uzyskania przychodów bezpośrednio związanymi z przychodami są takie wydatki, których poniesienie przekłada się wprost (w sposób bezpośredni) na uzyskanie konkretnych przychodów. Klasycznym przykładem bezpośredniego związku kosztów z przychodami jest relacja, w jakiej pozostają wydatki na nabycie lub wytworzenie jednostki towaru i przychód ze zbycia tej jednostki towaru. Podobnie traktować należy wydatki na zakup materiałów i produktów, które można przypisać do konkretnego przychodu, a tym samym dokonać identyfikacji i konkretyzacji przychodu uzyskanego w następstwie poniesienia tego rodzaju wydatku.

Natomiast, do kosztów pośrednich zalicza się wydatki, które nie mają bezpośredniego odzwierciedlenia w osiąganych przychodach, a więc takie, którym nie można przypisać konkretnego przychodu, jakkolwiek ich ponoszenie warunkuje ich uzyskanie, np. koszty ogólnego zarządu, koszty administracyjne, wydatki na utrzymanie obiektów, obsługę prawną. Tego rodzaju koszty, chociaż niewątpliwie związane są z osiąganymi przychodami, nie pozostają w uchwytnym związku z konkretnymi przychodami. Tym samym, nie jest możliwe ustalenie, w którym okresie bądź roku podatkowym wystąpi przychód uzasadniający potrącenie takich kosztów.

Należy także zwrócić uwagę na art. 98 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 1805, ze zm.), zgodnie z którym,

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego oraz jego uzupełnienia wynika, że przedmiotem Państwa działalności jest przede wszystkim produkcja i sprzedaż narzędzi i maszyn. W ramach prowadzonej działalności zawarli Państwo w 2013 r. umowę sprzedaży, której przedmiotem była maszyna – […]. Udzielili Państwo kupującemu 24-miesięcznej gwarancji. Montaż maszyny nastąpił w październiku 2014 r. Po montażu dochodziło do usterek maszyny w konsekwencji kupujący pismem z dnia […] zawiadomił Państwa o odstąpieniu od umowy. Uznali Państwo oświadczenie kupującego za bezskuteczne. Ostatecznie w styczniu 2023 r. zapadł wyrok Sądu Apelacyjnego niekorzystny dla Państwa, wskazujący, że na skutek wykonania prawa odstąpienia należy uznać umowę za niezawartą. W konsekwencji Wyroku dokonali Państwo m.in. zapłaty zasądzonych odsetek w wysokości ustawowych odsetek za opóźnienie (dalej też jako „Odsetki”) a także zapłaty zasądzonych kosztów procesu wraz z odsetkami (dalej też jako „Koszty procesu”). Posiadają Państwo dowody potwierdzające zapłatę.

W przedmiotowej sprawie istotna jest analiza charakteru poniesionych wydatków w postaci Kosztów procesu wraz z odsetkami oraz odsetek za opóźnienie oraz ocena ich wpływu na powstanie przychodu, względnie zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodu. Analiza ta nie byłaby pełna bez uwzględnienia czy powstaniu tych kosztów towarzyszyło racjonalne działanie Wnioskodawcy.

Odnosząc zatem powyższe do przedstawionego opisu sprawy należy stwierdzić, że poniesione przez Spółkę wydatki pozostają w związku z całokształtem prowadzonej przez nią działalności, ponieważ zostały poniesione w celu ochrony jej interesów. Ponadto, koszty związane z udziałem w postępowaniu sądowym mają na celu ochronę Spółki przed uszczupleniem jej majątku, wykorzystywanego w działalności gospodarczej prowadzonej w celu osiągania przychodów. Uznać zatem należy, że ww. wydatki miały swoje racjonalne i ekonomiczne uzasadnienie i służyły zachowaniu źródła przychodów Spółki.

Jednocześnie należy wskazać, że poniesienie przedmiotowych kosztów umożliwiło Spółce zakończenie sporu przed Sądem przez co Spółka stała się zgodnie z prawem właścicielem przedmiotu sporu co z kolei umożliwiło Spółce dokonanie dalszej sprzedaży przedmiotu sporu i wiązało się z osiągnięciem przez Spółkę z tego tytułu przychodu.

Wskazane we wniosku wydatki mogą więc stanowić koszt podatkowy.

Odnosząc się do kwestii momentu zaliczenia ww. wydatków do kosztów podatkowych stwierdzić należy, że wydatki te nie mogą zostać przypisane do konkretnych przychodów. Z uwagi na brak bezpośredniego związku tych wydatków z konkretnymi przychodami Spółki, kwoty te należy uznać za pośredni koszty uzyskania przychodów. Tym samym, związane z zapłatą tych kwot wydatki podlegają zaliczeniu do koszów uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia na podstawie art. 15 ust. 4d w zw. z art. 15 ust. 4e ustawy o CIT.

Przy czym, w odniesieniu do wydatków z tytułu odsetek, które są świadczeniem akcesoryjnym wskazać należy, że zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o CIT,

Tym samym, możliwość zaliczania ww. odsetek do kosztów podatkowych warunkowana jest faktem ich zapłaty.

Wobec powyższego Państwa stanowisko przedstawione we wniosku uznano za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego […]. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).