Interpretacja indywidualna z dnia 27 lipca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-2.4015.65.2023.3.DR

W zakresie skutków podatkowych zasiedzenia udziału w nieruchomości.

Interpretacja indywidualna  – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od spadków i darowizn:

-w części dotyczącej możliwości wyłączenia z podstawy opodatkowania wartości budynków wzniesionych przez Państwa ( w wysokości odpowiadającej proporcjonalnie wielkości nabywanego udziału 5/100) – jest prawidłowe;

-w pozostałej części – jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

17 kwietnia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 14 kwietnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zasiedzenia udziału w nieruchomości. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem, które wpłynęło 10 lipca 2023 r.

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1. Zainteresowany będący stroną postępowania:

Pan J.U.

(…);

2. Zainteresowana niebędąca stroną postępowania:

Pani K.U.

(…);

Opis stanu faktycznego

8 kwietnia 1986 roku stali się Państwo właścicielami udziału 52/100 w działce siedliskowej nr (…). Pana rodzice J. i Z. U. w ramach darowizny przekazali Państwu swój majątek, w skład którego wchodziła działka nr (…). Pana rodzice byli właścicielami:

-52/100 udziału w działce nr (…);

-½ domu poniemieckiego murowanego z roku 1915;

-½ obory poniemieckiej murowanej z roku 1915;

-całej stodoły krytej eternitem;

-całego budynku poniemieckiego murowanego;

-piwnicy wolnostojącej murowanej.

24 listopada 1987 roku zakupili Państwo od sąsiadki, Pani K.A:

-43/100 udziału w działce siedliskowej nr (…);

-½ domu poniemieckiego murowanego;

-½ obory poniemieckiej murowanej.

Pomiędzy latami 60 a 70 Pani K.A. wraz z mężem podczas rozprawy sądowej, która odbyła się przed wspólnym domem Państwa A. i U. we wsi (…), oddali swoje 5/100 udziału w działce o numerze (…) na rzecz Skarbu Państwa. Miało to na celu uniknięcie dalszych niesnasek o to kto wchodzi którym wejściem do domu, oraz po to by wyznaczyć jakąś dróżkę po wspólnej ziemi należącej do powyższych rodzin. Skarb Państwa wszedł w posiadanie 5/100 udziału w działce siedliskowej o numerze (…). Niemniej jednak te 5/100 udziału było w części Pani A. a nie Państwa U. Tym samym 5/100 z majątku Pani K. A. należało do Skarbu Państwa, tj.

-5/100 z (…) działki siedliskowej;

-5/100 z ½ domu poniemieckiego;

-5/100 z ½ obory murowanej poniemieckiej.

Sąd Rejonowy w (…) wydał postanowienie o zasiedzeniu udziału 5/100 działki nr (…) o powierzchni 1.100 ha położonej we wsi (…) zapisanej w księdze wieczystej nr (…). Wg wyroku sądu Rodzice (winno być: Zainteresowani) w dniu 25 listopada 2017 roku nabyli owe 5/100 działki do swojego majątku.

Postanowienie Sądu o zasiedzeniu uprawomocniło się 26 listopada 2019 r.

Podczas trwania zasiedzenia z własnych środków wybudowali Państwo duży budynek mieszkalny (w 1993 roku) oraz postawili Państwo stodołę (pod koniec lat 80). W rejestrze z wypisu gruntów i budynków ta stodoła datowana jest na rok 1963. Jest to wynik samowoli geodety i jego interpretacji własnej. Z obu aktów notarialnych nie można stwierdzić, że ta stodoła istniała w roku 1986 ani 1987. Wybudowali ją Państwo samodzielnie w czasie trwania zasiedzenia.

Szopa Pani A. rozpadła się i nie istnieje. Poniemiecki dom, który wtedy był użytkowany, jest w stanie zawalania się samoistnego. Zarwał się dach, pospadały sufity, zarwały się podłogi. Natomiast budynki, które J. i Z. U. przekazali Państwu, a w których nie było udziału Skarbu Państwa czyli bardzo duży budynek murowany (drwalnia, chlew), pół obory murowanej, garaż murowany i cała stodoła stoją wciąż na Państwa działce.

Pytania (sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

1.Od których budynków winni Państwo zapłacić podatek?

2.Czy podatek od budynków wybudowanych w trakcie zasiedzenia jest zgodny z prawem?

3.Czy podatek od 52/100 darowanej ziemi, w której nie było udziału Skarbu Państwa należy zapłacić?

4.Czy podatek od darowanych budynków od J. i Z. U., w których nie było udziału Skarbu Państwa jest zasadny?

5.Czy powinni Państwo zapłacić jedynie podatek od 5/100 z tego co zakupili Państwo od Pani A., ponieważ tylko w jej części był udział Skarbu Państwa?

Państwa stanowisko w sprawie (sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Państwa zdaniem, logicznym i uczciwym jest zapłacenie podatku od zasiedzenia względem działki nr (…). Niemniej jednak w Państwa ocenie powinni Państwo zapłacić podatek jedynie od tego, co realnie Państwo zasiedzieli. Skarb Państwa posiadał udział 5/100 wyłącznie w majątku Pani K. A., tj. w jej 48/100 działki nr (…) oraz 5/100 połowy obory i 5/100 połowy domu poniemieckiego. Sądzą Państwo, iż nie jest zasadne płacenie podatku od całości działki nr (…) oraz od wszystkich aktualnie istniejących budynków.

Dom z 1993 roku został wybudowany w czasie biegu zasiedzenia podobnie jak stodoła. Interpretując przepisy prawa podatkowego wyżej wymieniony dom i stodoła winny być wyłączone z opłaty względem zasiedzenia.

Państwa zdaniem:

-52/100 działki nr (…);

-½ domu poniemieckiego;

-½ obory poniemieckiej;

-cały budynek gospodarczy poniemiecki;

-cała stodoła kryta eternitem;

-cała piwnica murowana;

są przedmiotem darowizny nie obarczonym udziałem Skarbu Państwa. A więc podatek od zasiedzenia nie może być naliczony względem powyższego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku:

- w części dotyczącej możliwości wyłączenia z podstawy opodatkowania wartości budynków wzniesionych przez Państwa (w wysokości odpowiadającej proporcjonalnie wielkości nabywanego udziału 5/100) – jest prawidłowe;

- w pozostałej części – jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1043 ze zm.):

Kwestia zasiedzenia uregulowana została w przepisach art. 172-176 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.). 

W myśl art. 172 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:

Zasiedzenie jest tzw. instytucją dawności, służącą korygowaniu rzeczywistego stanu posiadania ze stanem prawnym. Prowadzi ono do nabycia przez posiadacza własności na skutek długotrwałego posiadania przez niego rzeczy, czemu towarzyszy utrata własności przez dotychczasowego właściciela, który w przeszłości utracił posiadanie rzeczy. Poprzez zasiedzenie można nabyć własność rzeczy ruchomych i nieruchomych, udziału we współwłasności, prawa użytkowania wieczystego, służebność gruntową. Zasiedzenie jest instytucją prowadzącą do nabycia prawa na skutek upływu czasu. Umożliwia ono, sankcjonując stan faktyczny, usunięcie długotrwałej niezgodności między stanem prawnym a stanem posiadania. Na skutek zasiedzenia, które następuje ex lege, dotychczasowy uprawniony traci swoje prawo, a nabywca uzyskuje je niezależnie od niego; jest więc ono pierwotnym sposobem nabycia prawa podmiotowego. Podłożem instytucji zasiedzenia jest taki stan faktyczny, który w swej istocie nie opiera się całkowicie na prawie własności. Jego istotnym elementem musi bowiem być posiadanie określane mianem „posiadania samoistnego”, polegające na faktycznym władaniu rzeczą „jak właściciel” (art. 172 § 1 w zw. z art. 336 k.c.). Konieczne jest zatem wykonywanie przez posiadacza wszelkich czynności faktycznych wskazujących na samodzielny, rzeczywisty, niczym nie skrępowany stan władztwa, bez jednoczesnej legitymacji prawnej w postaci prawa własności.

Jak z powyższego wynika nabycie tytułem zasiedzenia jest tzw. nabyciem pierwotnym dokonywanym przez posiadacza nieruchomości nie będącego jej właścicielem i jest stwierdzane przez Sąd w sytuacji gdy rzeczywisty stan posiadania jest inny niż stan prawny nieruchomości.

Zgodnie z art. 46 § 1 Kodeksu cywilnego:

Stosownie natomiast do art. 48 Kodeksu cywilnego:

W prawie polskim obowiązuje zasada superficies solo cedit, zgodnie z którą budynki i urządzenia trwale z gruntem związane, drzewa i inne rośliny, a także inne przedmioty trwale z gruntem związane są jego częściami składowymi, a tym samym nie mogą być odrębnym od gruntu przedmiotem własności i innych praw rzeczowych.

Zgodnie z art. 195 Kodeksu cywilnego:

W myśl art. 206 Kodeksu cywilnego:

Istota współwłasności polega na tym, że współwłaścicielom przysługują części wspólnego prawa własności (tzw. udziały), którymi mogą swobodnie rozporządzać. Dopóki więc istnieje współwłasność można mówić tylko o istnieniu udziałów w tym prawie, o ich nabywaniu i zbywaniu, a nie o prawie do części rzeczy, o jej zbywaniu bądź nabywaniu w częściach. Współwłaściciele mają swoje udziały w prawie, ale nie w rzeczy. Będąca przedmiotem współwłasności rzecz jest niepodzielna i każdemu ze współwłaścicieli przysługuje prawo do całej rzeczy w trakcie trwania współwłasności, a nie jedynie do jej części określonej wielkością jego udziału. Każdy ze współwłaścicieli ma jednakowe prawo do całej rzeczy, ograniczone jedynie takim samym prawem pozostałych współwłaścicieli. W momencie nabycia udziału w prawie własności każdy ze współwłaścicieli staje się współwłaścicielem całej nieruchomości będącej przedmiotem współwłasności, a więc każdego metra kwadratowego tej nieruchomości, jak również każdej części składowej nieruchomości (np. budynku).

Stosownie do treści art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Jak wynika z treści art. 6 ust. 1 pkt 6 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy:

W myśl art. 7 ust. 4-5 ww. ustawy:

Na mocy art. 8 ust. 1 ww. ustawy:

Stosownie natomiast do art. 8 ust. 3 ww. ustawy:

Art. 15 ust. 2 ww. ustawy stanowi, że:

Zgodnie z art. 17a ust. 1 cyt. ustawy:

Zeznanie o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych składa się na formularzu SD-3 zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 27 listopada 2015 r. w sprawie zeznania podatkowego składanego przez podatników podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2015 r. poz. 2068).

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że 8 kwietnia 1986 roku stali się Państwo właścicielami udziału 52/100 w działce siedliskowej nr (…) we wsi (…). Pana rodzice J.i Z. U. w ramach darowizny przekazali Państwu swój majątek, w skład którego wchodziła działka nr (…). Pana rodzice byli właścicielami:

-52/100 udziału w działce nr(…);

-½ domu poniemieckiego murowanego z roku 1915;

-½ obory poniemieckiej murowanej z roku 1915;

-całej stodoły krytej eternitem;

-całego budynku poniemieckiego murowanego

-piwnicy wolnostojącej murowanej.

24 listopada 1987 roku zakupili Państwo od sąsiadki, Pani K. A.:

-43/100 udziału w działce siedliskowej nr (…);

-½ domu poniemieckiego murowanego;

-½ obory poniemieckiej murowanej.

Pomiędzy latami 60 a 70 Pani K. A. wraz z mężem podczas rozprawy sądowej, która odbyła się przed wspólnym domem Państwa A. i U. we wsi (…), oddali swoje 5/100 udziału w działce o numerze (…) na rzecz Skarbu Państwa. Miało to na celu uniknięcie dalszych niesnasek o to kto wchodzi którym wejściem do domu, oraz po to by wyznaczyć jakaś dróżkę po wspólnej ziemi należącej do powyższych rodzin. Skarb Państwa wszedł w posiadanie 5/100 udziału w działce siedliskowej o numerze (…). Niemniej jednak te 5/100 udziału było w części Pani A. a nie Państwa U. Tym samym 5/100 z majątku Pani K. A. należało do Skarbu Państwa, tj.:

-5/100 z 48/100 działki siedliskowej;

-5/100 z ½ domu poniemieckiego;

-5/100 z ½ obory murowanej poniemieckiej.

Sąd Rejonowy w (…) wydał postanowienie o zasiedzeniu udziału 5/100 działki nr (…) o powierzchni 1.100 ha położonej we wsi (…) zapisanej w księdze wieczystej nr (…). Wg wyroku sądu Zainteresowani w dniu 25 listopada 2017 roku nabyli owe 5/100 działki do swojego majątku. Postanowienie Sądu o zasiedzeniu uprawomocniło się 26 listopada 2019 r.

Podczas trwania zasiedzenia z własnych środków wybudowali Państwo duży budynek mieszkalny (w 1993 roku) oraz postawili Państwo stodołę (pod koniec lat 80).

Wobec powyższego stwierdzić należy, że nabycie przez Państwa tytułem zasiedzenia udziału 5/100 części w prawie własności nieruchomości nr (…) oznacza określone skutki w podatku od spadków i darowizn. Nabycie własności udziału w nieruchomości tytułem zasiedzenia podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn (art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn). Wysokość podatku ustala się w wysokości 7% podstawy opodatkowania (art. 15 ust. 2 ustawy). Podstawę opodatkowania ustala się zgodnie z powołanymi wyżej przepisami art. 7 i art. 8 ustawy. Wartość udziału w nieruchomości nabytego w drodze zasiedzenia należy ustalić według stanu tej nieruchomości z dnia nabycia w drodze zasiedzenia, który to dzień wynika z orzeczenia Sądu w sprawie stwierdzenia zasiedzenia (25 listopada 2017 r.). Natomiast ceny rynkowe należy przyjąć z dnia powstania obowiązku podatkowego, czyli w przypadku zasiedzenia z dnia uprawomocnienia się postanowienia stwierdzającego zasiedzenie.

W Państwa ocenie powinni Państwo zapłacić podatek od zasiedzenia od udziału 5/100 wyłącznie w części majątku, który nabyli Państwo w 1987 roku od Pani K. A., tj. w 48/100 działki nr (…), ½ obory i ½ domu poniemieckiego.

Z tym stwierdzeniem nie można się zgodzić.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego bezsprzecznie wynika, że Sąd Rejonowy w (…) stwierdził nabycie przez Państwa przez zasiedzenie udziału 5/100 w działce nr (…). Mając na uwadze powołane powyżej przepisy Kodeksu cywilnego stwierdzić zatem należy, że tytułem zasiedzenia nabyli Państwo udział 5/100 w całej nieruchomości – działce nr (…), a więc w każdym metrze kwadratowym tej działki oraz w każdym budynku (obiekcie) stanowiącym część składową tej nieruchomości.

Tym samym opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn w analizowanej sprawie podlega nabycie tytułem zasiedzenia udziału 5/100 w całej nieruchomości (zabudowanej działce nr(…)).

W Państwa sytuacji zastosowanie znajdzie jednak powołany powyżej art. 7 ust. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Oznacza to, że podstawę opodatkowania stanowi wartość rynkowa nabytego tytułem zasiedzenia udziału 5/100 w całej nieruchomości określona na dzień powstania obowiązku podatkowego czyli na dzień uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego zasiedzenie, pomniejszona o 5/100 wartości budynku mieszkalnego i stodoły wybudowanych przez Państwa.

W związku z powyższym, Państwa stanowisko sprowadzające się do stwierdzenia, że wartości wybudowanego przez Państwa budynku mieszkalnego oraz stodoły nie powinno brać się pod uwagę przy określaniu podstawy opodatkowania należy uznać za prawidłowe.

W pozostałej części Państwa stanowisko jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

W związku z załączeniem do wniosku dokumentów wskazuje się, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie przeprowadza postępowania dowodowego, w związku z czym nie jest obowiązany ani uprawniony do oceny załączonych dokumentów; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Pan J. U. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).