Interpretacja indywidualna z dnia 26 lipca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-2.4012.299.2023.1.MC

Opodatkowanie podatkiem VAT rozliczenia pomiędzy Konsorcjantami dokonywanego w ramach Wspólnego Przedsięwzięcia oraz prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

31 maja 2023 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 30 maja 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania podatkiem VAT rozliczenia pomiędzy Konsorcjantami dokonywanego w ramach Wspólnego Przedsięwzięcia oraz prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowany będący stroną postępowania:

A. sp. z o.o.

2) Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

B. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

3) Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

C. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

4)Pan C. P.

5)D. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa

Opis zdarzenia przyszłego

a. A. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (…) (dalej: „Wnioskodawca”) posiada siedzibę w Polsce i jest zarejestrowana jako czynny podatnik VAT.

b. Głównym przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest realizacja projektów budowlanych. W ramach prowadzonej działalności Wnioskodawca realizuje projekty budowlane związane z wznoszeniem budynków mieszkalnych, niemieszkalnych, rozbiórką i burzeniem obiektów budowlanych, przygotowaniem terenów pod budowę, kupnem i sprzedażą nieruchomości na własny rachunek.

c. Podobną działalność do Wnioskodawcy prowadzą Zainteresowani niebędący stronami postępowania wskazani we Wniosku, którzy razem z Wnioskodawcą 4 stycznia 2022 r. zawiązali konsorcjum w celu dokonania wspólnego przedsięwzięcia (opisanego poniżej), które umożliwi każdemu z jego członków zrealizowanie niezależnych od siebie inwestycji (dalej: „Konsorcjum”). Tym samym w skład Konsorcjum, poza Wnioskodawcą, wchodzą:

1)B. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (…) (dalej: „Konsorcjant 1”),

2)C. P. (dalej: „Konsorcjant 2”),

3)D. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w (…) (dalej: „Konsorcjant 3”) oraz

4)C. spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (…) (dalej: „Konsorcjant 4”).

Wnioskodawca wraz z Konsorcjantem 1, Konsorcjantem 2, Konsorcjantem 3 i Konsorcjantem 4 w dalszej części niniejszego Wniosku będą określani łącznie jako „Konsorcjanci”.

d. Wszyscy Konsorcjanci są zarejestrowani jako czynni podatnicy VAT.

e. Konsorcjanci wskazują, że skład Konsorcjum może ulec zmianie, tzn. np. do Konsorcjum mogą przystąpić inne podmioty zainteresowane realizacją wspólnego przedsięwzięcia, do realizacji którego Konsorcjum zostało powołane. Niemniej jednak obecnie Konsorcjanci nie planują takiego scenariusza.

f. Wnioskodawca, jako spółka specjalnego przeznaczenia, oraz pozostali Konsorcjanci planują zrealizować przedsięwzięcia budowlane w (…) w (…) (dalej: „Inwestycje Deweloperskie”). Wszyscy Konsorcjanci po zrealizowaniu Inwestycji Deweloperskich zamierzają dokonywać sprzedaży lokali. Sprzedaż lokali prowadzona przez każdego z Konsorcjantów co do zasady będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (dalej: „VAT”).

g. Inwestycje Deweloperskie każdego z Konsorcjantów będą od siebie niezależne - każdy z Konsorcjantów prowadzi niezależną działalność gospodarczą. Niemniej jednak ze względu na lokalizacje planowanych Inwestycji Deweloperskich każdego z Konsorcjantów, w celu ich zrealizowania, konieczna jest budowa drogi do budynków, które Konsorcjanci planują zbudować.

h. Droga do budynków, która ma zostać zbudowana w ramach Inwestycji Deweloperskich, jako droga publiczna, docelowo należeć będzie do (…) (dalej: „Miasto”). Konsorcjanci tym samym wskazują, że wybudowanie drogi jest warunkiem koniecznym realizacji Inwestycji Deweloperskich przez każdego z Konsorcjantów, z uwagi na konieczność zapewnienia Inwestycjom Deweloperskim dostępu do drogi publicznej.

i. Mając na uwadze wspólny cel, Konsorcjanci zawiązali Konsorcjum, które zawarło z Miastem umowę z 5 stycznia 2023 r., w sprawie realizacji inwestycji drogowej, w myśl której Konsorcjum zrealizuje wspólne przedsięwzięcie tzn. nieodpłatnie zbuduje drogę, która docelowo będzie własnością Miasta oraz pokryje wszystkie związane z tym koszty.

j. Do celów Konsorcjum, zgodnie z umową Konsorcjum, należy:

1) wykonanie projektu przebudowy ulicy (…) w trybie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz.U. z 2023 r., poz. 162; dalej: „Ustawa drogowa”) na działkach gruntu Obręb (…): (...), Obręb (…): (…) oraz Obręb (…): (…) położonych w (…) (dalej: „Inwestycja Drogowa”),

2) zawarcie z Miastem umowy w sprawie realizacji Inwestycji Drogowej (dalej: „Umowa ZRiD”),

3) uzyskanie decyzji zezwalającej na realizację Inwestycji Drogowej (dalej: „Decyzja ZRiD”),

4) przekazanie projektu, o którym mowa punkcie 1) powyżej nieodpłatnie wraz z prawami autorskimi na rzecz Miasta,

5) poniesienie kosztów w zakresie czynności opisanych w punkcie 1) i 2) powyżej, w tym w szczególności poniesienie kosztów wypłaty odszkodowań przez Miasto w związku z wywłaszczeniem nieruchomości nabycia/wykupu nieruchomości gruntowych niezbędnych do realizacji Inwestycji Drogowej, wskazanej w punkcie 1).

Realizacja wszystkich wskazanych wyżej czynności będzie określana dalej jako „Wspólne Przedsięwzięcie”.

k. Zawarcie umowy Konsorcjum (utworzenie Konsorcjum) miało na celu uregulowanie zasad współpracy między Konsorcjantami i stworzenie prawnej podstawy do zrealizowania Wspólnego Przedsięwzięcia. Tym samym powstanie Konsorcjum nie kreuje pomiędzy Konsorcjantami stosunku spółki cywilnej, spółki cichej ani spółki handlowej. Każdy z Konsorcjantów pozostaje niezależnym podmiotem i w stosunku do osób trzecich ponosi całkowitą samodzielną odpowiedzialność za swoje działania.

l. Konsorcjum nie będzie także odrębnym podatnikiem podatku VAT.

m. Konsorcjum powstało na czas określony tzn. na czas wykonania Wspólnego Przedsięwzięcia. Konsorcjanci mają obowiązek współdziałania przy realizacji Wspólnego Przedsięwzięcia. Liderem Konsorcjum jest Wnioskodawca, tym samym jest on uprawniony do reprezentowania Konsorcjum i składania w jego imieniu oświadczeń woli we wszystkich sprawach związanych z realizacją Wspólnego Przedsięwzięcia (dalej: „Lider Konsorcjum”).

n. Lider Konsorcjum jest uprawniony w szczególności do:

1) reprezentowania Konsorcjum we wszystkich sprawach i przed wszystkimi organami administracji publicznej oraz osobami trzecimi, dotyczących wykonania Inwestycji Drogowej,

2) reprezentowania Konsorcjum we wszystkich sprawach dotyczących uzyskania Decyzji ZRiD,

3) reprezentowania Konsorcjum we wszystkich sprawach związanych z przekazaniem projektu Inwestycji Drogowej, wraz z prawami autorskimi na rzecz Miasta,

4) zaciągania w imieniu Konsorcjum zobowiązań w zakresie czynności wskazanych powyżej pod warunkiem ich akceptacji zgodnie z trybem określonym w Umowie Konsorcjum,

5) dokonywania w imieniu Konsorcjum czynności związanych z realizacją prac określonych w umowie ZRiD,

6) podejmowania innych decyzji i czynności prawnych, składania oświadczeń wiedzy w związku z realizowanym Wspólnym Przedsięwzięciem, z wyłączeniem spraw wyraźnie zastrzeżonych dla Konsorcjantów na mocy postanowień Umowy Konsorcjum.

7) Wnioskodawca otrzymał lub otrzyma od każdego z Konsorcjantów pełnomocnictwa do dokonywania w ich imieniu i na ich rzecz czynności wskazanych powyżej, koniecznych do realizacji Wspólnego Przedsięwzięcia.

p. Grunty, na których zostanie zrealizowana Inwestycja Drogowa przez Konsorcjum należą do:

1)Konsorcjantów (na podstawie użytkowania wieczystego lub tytułu własności),

2)Miasta,

3)Innych podmiotów (na podstawie użytkowania wieczystego lub tytułu własności).

q. W celu realizacji Wspólnego Przedsięwzięcia - tj. przede wszystkim realizacji Inwestycji Drogowej - konieczne będzie pozyskanie przez Miasto wszystkich gruntów, na których ma znajdować się droga. Wobec tego przed przystąpieniem do prac budowlanych związanych z Inwestycją Drogową, nastąpi wywłaszczenie nieruchomości, na których ma zostać zrealizowana Inwestycja Drogowa. Wywłaszczenie nastąpi na podstawie art. 12 ust. 4 Ustawy drogowej, zgodnie z którym nieruchomości lub ich części konieczne do realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

r. W związku z powyższym, w pierwszej kolejności dojdzie do wydania przez miasto Decyzji ZRiD. Na mocy art. 12 ust. 4 pkt 2 Ustawy Drogowej natomiast, wydanie ostatecznej Decyzji ZRiD spowoduje przejście z mocy prawa własności wszystkich działek gruntu, w tym zarówno należących do Konsorcjantów, jak i podmiotów trzecich, na których powstanie Inwestycja Drogowa.

s. Koszty wypłaty odszkodowań w związku z wywłaszczeniem gruntów przez Miasto poniosą bezpośrednio Konsorcjanci w częściach równych.

t. W efekcie powyższych działań, realizacja Inwestycji Drogowej odbywać się będzie w całości na gruntach należących do Miasta.

u. Całkowity koszt realizacji Wspólnego Przedsięwzięcia, w tym koszt realizacji Inwestycji Drogowej, poniosą Konsorcjanci. Same prace projektowe oraz budowlane związane z realizacją Inwestycji Drogowej zostaną powierzone podmiotowi trzeciemu na podstawie umowy zawartej przez Wnioskodawcę jako Lidera Konsorcjum z podmiotem realizującym prace.

v. Zastrzec w tym miejscu jednak należy, że wyjątkiem na tym polu pozostaje nabycie przez Konsorcjantów działek gruntu niezbędnych w zakresie docelowej realizacji Inwestycji Drogowej. W takim wypadku, koszt nabywanych działek gruntowych poniesiony został samodzielnie przez każdego z Konsorcjantów.

w. Podmiotom trzecim może zostać powierzone także wykonanie innych czynności koniecznych do realizacji Wspólnego Przedsięwzięcia na podstawie umowy pomiędzy Wnioskodawcą a danym podmiotem. Wobec tego wszystkie faktury wystawiane przez podmioty wykonujące prace będą wskazywały jako nabywcę tych usług Wnioskodawcę (jako Lidera Konsorcjum). Co do zasady dostawa towarów oraz świadczenie usług na rzecz Wnioskodawcy w związku z realizacją Wspólnego Przedsięwzięcia będzie podlegała opodatkowaniu VAT i dokumentowana będzie za pomocą faktur wystawionych na rzecz Wnioskodawcy.

x. Wszystkie płatności, do poniesienia których zobowiązane będzie Konsorcjum w związku z realizacją Wspólnego Przedsięwzięcia, będą dokonywane przez Wnioskodawcę jako Lidera Konsorcjum. Tym samym, Wnioskodawca poniesie następujące koszty:

1)koszt nabycia od podmiotów trzecich towarów i usług związanych z realizacją Wspólnego Przedsięwzięcia, w tym zwłaszcza z realizacją Inwestycji Drogowej,

2)koszt związany z uzyskaniem wszelkich wymaganych zgód i zezwoleń koniecznych do realizacji Wspólnego Przedsięwzięcia.

y. Strony zwracają uwagę, że zgodnie z Umową Konsorcjum Konsorcjanci zobowiązują się do ponoszenia uzgodnionych kosztów w równych częściach (szacunkowe koszty Wspólnego Przedsięwzięcia są wcześniej ustalane). Umowa wskazuje także, że każdy Konsorcjant dokonuje wpłat na rzecz Wnioskodawcy jako Lidera Konsorcjum w związku z dokonywanymi rozliczeniami Wspólnego Przedsięwzięcia.

z. Mając na uwadze powyższe, Konsorcjanci zamierzają dokonać wszelkich niezbędnych rozliczeń. Koszty zostaną podzielone wg odpowiedniej proporcji pomiędzy Konsorcjantów.

Pytania

1) Czy rozliczenia pomiędzy Konsorcjantami dokonywane w ramach Wspólnego Przedsięwzięcia nie będą podlegały opodatkowaniu VAT i tym samym powinny być dokonywane w oparciu o inne niż faktura dokumenty księgowe, np. noty księgowe?

2) Czy Konsorcjantowi 1, Konsorcjantowi 2, Konsorcjantowi 3 i Konsorcjantowi 4 będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT wynikającego z faktur wystawionych na nich przez Wnioskodawcę w zakresie wzajemnych rozliczeń dokonywanych w ramach Wspólnego Przedsięwzięcia?

Stanowisko Zainteresowanych w sprawie

1)W ocenie Zainteresowanych, rozliczenia pomiędzy Konsorcjantami dokonywane w ramach Wspólnego Przedsięwzięcia nie będą podlegały opodatkowaniu VAT i tym samym powinny być dokonywane w oparciu o inne niż faktura dokumenty księgowe, np. noty księgowe.

2)W ocenie Zainteresowanych, Konsorcjantowi 1, Konsorcjantowi 2, Konsorcjantowi 3 i Konsorcjantowi 4 nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT wynikającego z faktur wystawionych na nich przez Wnioskodawcę w zakresie wzajemnych rozliczeń dokonywanych w ramach Wspólnego Przedsięwzięcia.

W przedmiocie pytania nr 1

a. Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2022 r., poz. 931; dalej: ustawa o VAT) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług VAT podlegają:

1)odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2)eksport towarów;

3)import towarów na terytorium kraju;

4)wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5)wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

b. Przywołany przepis określa przedmiotowy zakres opodatkowania VAT, wskazując wyczerpujący katalog zdarzeń skutkujących powstaniem zobowiązania w tym podatku. Wobec tego czynności niemieszczące się w tym katalogu nie prowadzą do opodatkowania VAT.

c. W przypadku przedstawionym w opisie zdarzenia przyszłego zdaniem Zainteresowanych żadne z tych zdarzeń nie będzie miało miejsca.

d. Jak wskazano powyżej, utworzenie Konsorcjum miało na celu uregulowanie zasad współpracy między Konsorcjantami i stworzenie prawnej podstawy do zrealizowania Wspólnego Przedsięwzięcia. Tym samym powstanie Konsorcjum nie kreuje pomiędzy Konsorcjantami stosunku spółki cywilnej, spółki cichej ani spółki handlowej. Każdy z Konsorcjantów pozostaje niezależnym podmiotem i w stosunku do osób trzecich ponosi całkowitą samodzielną odpowiedzialność za swoje działania. Konsorcjum nie jest także odrębnym podatnikiem VAT.

e. Wobec tego konieczne stało się wyznaczenie Lidera Konsorcjum - podmiotu upoważnionego do reprezentowania Konsorcjum, zaciągania zobowiązań w jego imieniu i dokonywania płatności.

f. Tym samym Wnioskodawca poniesie koszty związane z realizacją przez Konsorcjum Wspólnego Przedsięwzięcia, wyszczególnione w opisie zdarzenia przyszłego.

g. Jako że wszystkie z tych płatności będą realizowane przez Wnioskodawcę, konieczne będzie dokonanie stosownych rozliczeń między Konsorcjantami.

h. W ocenie Zainteresowanych pomiędzy członkami Konsorcjum nie będzie dokonywana odpłatna dostawa towarów, ani odpłatne świadczenie usług. Dostawa towarów i świadczenie usług będą natomiast realizowane pomiędzy podmiotami trzecimi a Wnioskodawcą (i tym samym reprezentowanymi przez niego pozostałymi Konsorcjantami) i to Wnioskodawca będzie dokonywał stosownych rozliczeń z tytułu VAT. Podział kosztów dokonywany przez Lidera Konsorcjum z pozostałymi Konsorcjantami nie podlega opodatkowaniu VAT.

i. Katalog czynności wymagających udokumentowania fakturą VAT wskazuje art. 106b ust. 1 ustawy o VAT (transakcje, w odniesieniu do których faktura jest wystawiana obowiązkowo) oraz art. 106b ust. 2-4 ustawy o VAT (transakcje, w odniesieniu do których wystawia się faktury w określonych okolicznościach, np. na żądanie nabywcy). Zgodnie z tymi regulacjami, udokumentowane fakturą powinny być zdarzenia opodatkowane VAT oraz (na żądanie) zwolnione z VAT, ale co do zasady podlegające temu podatkowi. Tymczasem, rozliczenia między Konsorcjantami, zdaniem Wnioskodawcy, pozostają całkowicie poza zakresem VAT i jako takie nie powinny być dokumentowane fakturą.

j. Wobec powyższego rozliczenia pomiędzy Konsorcjantami powinny być dokonywane w oparciu np. o noty księgowe lub inne dokumenty o podobnym charakterze.

k. Stanowisko Zainteresowanych znajduje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych prawa podatkowego wydawanych przez organy podatkowe oraz orzecznictwie sądów administracyjnych, w tym m.in. w:

1) wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 13 października 2021 r. sygn. akt I FSK 1898/18:

„Określony w umowie podział wydatków i przychodów dokonywany przez lidera konsorcjum nie może zostać uznany za odsprzedaż usług przez jeden podmiot innym podmiotom wchodzącym w skład konsorcjum, gdy jego partnerzy w ogóle nie korzystają z tak wykonywanych usług, nie są ich usługobiorcami, a wręcz odwrotnie, występują zbiorowo w charakterze usługodawców, których reprezentuje lider”.

2) wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 czerwca 2017 r. sygn. akt I FSK 1839/15:

„Rozliczenia pieniężne między uczestnikami wspólnego przedsięwzięcia, nie mogą być same przez się potraktowane jako czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług”.

3) interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: DKIS) z 3 grudnia 2021 r. sygn. 0111-KDIB3-1.4012.744.2021.4.KO:

„W celu udokumentowania otrzymanych od Kontrahenta środków pieniężnych można posłużyć się notą obciążeniową lub innym dokumentem księgowym. Zatem mając na uwadze przedstawiony opis sprawy należy przyjąć, że w przypadku gdy mamy do czynienia z sytuacją przeniesienia przez Lidera konsorcjum na Uczestnika konsorcjum według przyjętego klucza podziału kosztów (które nie dotyczą dostawy towarów lub świadczenia usług), to czynność ta pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług i nie powinna zostać udokumentowana fakturą VAT lecz np. notą obciążeniową, innym dokumentem księgowym”.

4) interpretacji indywidualnej DKIS z 7 kwietnia 2021 r. r. sygn. 0114-KDIP4- 1.4012.82.2021.1.RMA:

„Tym samym należy stwierdzić, że czynności realizowane przez Strony w celu doprowadzenia do współmierności kosztów i przychodów - wypłata pozostałych środków pieniężnych na rachunki indywidualne B oraz A (tj. podział zysku), nie będzie dostawą towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy ani świadczeniem usług w myśl art. 8 ust. 1 ustawy. Konsekwentnie czynności te nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i nie będzie wystawiana faktura VAT. Powyższe rozliczenia finansowe mogą być dokumentowane na podstawie innych dokumentów księgowych, w tym not księgowych. Należy jednak zaznaczyć, że nota księgowa nie jest dokumentem przewidzianym przez przepisy ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie jest objęta ich regulacją. Brak jest jednakże przeciwwskazań na gruncie przedmiotowych przepisów dla takiego sposobu dokumentowania”.

5) interpretacji indywidualnej DKIS z 7 września 2020 r. sygn. 0111-KDIB3- 1.4012.465.2020.1.ICZ, w której DKIS uznał następujące stanowisko Wnioskodawcy za prawidłowe:

„W opinii Wnioskodawcy, rozliczenia pomiędzy Bankiem (liderem Konsorcjum) a Wnioskodawcą (Partnerem Konsorcjum) z ww. tytułu powinny być dokumentowane odpowiednimi dokumentami księgowymi (np. noty obciążeniowe wystawiane przez Wnioskodawcę na Bank), innymi niż faktury VAT. Wystawianie faktur VAT w odniesieniu do rozliczeń dokonywanych pomiędzy Wnioskodawcą oraz Bankiem, jako konsorcjantami nie miałoby uzasadnienia w świetle obowiązujących przepisów Ustawy o VAT z tego względu, że w opisanym Modelu Konsorcjum, Wnioskodawca nie będzie świadczyć żadnych usług na rzecz Banku, ale wspólnie z Bankiem i pozostałymi Partnerami będzie świadczyć usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego bezpośrednio na rzecz ZU. (...)”.

6) wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 29 kwietnia 2004 r., sygn. C-77/01:

„Działania wykonywane przez członków konsorcjum na podstawie postanowień umowy ustalającej zasady działania konsorcjum oraz zgodnie z ustalonym udziałem w konsorcjum każdego przedsiębiorstwa, nie stanowią dostawy towaru lub usługi świadczonej odpłatnie w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy 77/388 w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych, ani nie są, w związku z tym, transakcją podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem w rozumieniu przywołanej dyrektywy”.

l. Wnioskodawca zwraca przy tym uwagę, że część przywołanych wyżej interpretacji i wyroków dotyczy rozliczeń należności otrzymywanych przez Konsorcjum w związku ze świadczeniem usług lub dostawą towarów na rzecz podmiotów trzecich - nie zaś podziału kosztów. Zdaniem Wnioskodawcy, pozostaje to jednak bez znaczenia, jako że istotą wskazanego zagadnienia jest wykazanie, że rozliczenia pomiędzy członkami konsorcjum pozostają poza zakresem VAT, niezależnie od tego, do realizacji jakich zadań konsorcjum zostało powołane.

W przedmiocie pytania nr 2

a)W ocenie Zainteresowanych, uwzględniając stanowisko w przedmiocie pytania nr 1, Konsorcjantowi 1, Konsorcjantowi 2, Konsorcjantowi 3 oraz Konsorcjantowi 4 nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT z ewentualnych faktur wystawionych na nich przez Wnioskodawcę w zakresie wzajemnych rozliczeń dokonywanych w ramach Wspólnego Przedsięwzięcia.

b)Jak bowiem wskazano w uzasadnieniu do stanowiska w przedmiocie pytania nr 1, rozliczenia dokonywane pomiędzy Konsorcjantami nie będą stanowiły czynności podlegających opodatkowaniu VAT. Konsekwentnie, rozliczenia te nie powinny być również dokumentowane fakturami VAT, a tym bardziej fakturami z wykazaną kwotą VAT.

c)Tym samym w przypadku rozliczeń dokonywanych pomiędzy Konsorcjantami w związku z realizacją celu Konsorcjum nie powstanie obowiązek podatkowy w zakresie VAT oraz sama kwota VAT, która dla Konsorcjantów 1, 2, 3 i 4 mogłaby być podatkiem naliczonym zmniejszającym kwotę VAT należnego.

d)Nawet jeżeli Wnioskodawca mimo powyższych uwag wystawiłby na rzecz któregoś z pozostałych Konsorcjantów fakturę z wykazaną kwotą VAT, to Konsorcjantom będącym odbiorcami tych faktur nie przysługiwało będzie prawo do odliczenia VAT z ww. faktur, ze względu na wyłączenie prawa do odliczenia VAT przewidziane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT. Zgodnie z podanym przepisem nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Konkludując, jak wykazano powyżej, rozliczenia pomiędzy Konsorcjantami stanowią czynności pozostające poza zakresem opodatkowania VAT, a zatem potencjalna faktura dokumentująca te rozliczenia byłaby właśnie fakturą dokumentującą czynności niepodlegające opodatkowaniu. W konsekwencji w ocenie Zainteresowanych Konsorcjantowi 1, Konsorcjantowi 2, Konsorcjantowi 3 i Konsorcjantowi 4 nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT wynikającego z faktur wystawionych na nich przez Wnioskodawcę w zakresie wzajemnych rozliczeń dokonywanych w ramach Wspólnego Przedsięwzięcia.

W związku z powyższym Zainteresowani wnoszą o potwierdzenie prawidłowości stanowiska przedstawionego na wstępie.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r., poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy:

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do katalogu usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy.

Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym, związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności, musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie. Zatem, aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Czynność może być albo odpłatna albo nieodpłatna. Na gruncie podatku od towarów i usług nie występują czynności częściowo odpłatne. Jeśli tylko czynność została wykonana za wynagrodzeniem, to jest ona odpłatna. Nie ma żadnego znaczenia, czy wynagrodzenie to pokrywa koszty świadczenia tej czynności poniesione przez podatnika, ewentualnie kreuje dla podatnika zysk. Także czynności wykonane „po kosztach” ich świadczenia, bądź poniżej tych koszów, są czynnościami odpłatnymi, o ile tylko pobrano za nie wynagrodzenie.

Kwestia „odpłatności” była niejednokrotnie przedmiotem rozstrzygania przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Jak zauważył Trybunał w wyroku w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council, EU:C:1988:120: „czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem”.

Należy też zwrócić uwagę na wyrok w sprawie C-16/93 Tolsma, EU:C:1994:80, gdzie Trybunał zauważył, że czynność: „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.

Zatem, za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

·istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

·wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

·istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

·odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

·istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Ponadto, zgodnie z art. 106b ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 106b ust. 2 ustawy:

W myśl art. 106b ust. 3 ustawy:

Na mocy art. 2 pkt 22 ustawy:

Jak wynika z przywołanych wyżej przepisów – co do zasady – podatnik VAT jest zobowiązany wystawiać fakturę dokumentującą sprzedaż towarów i usług na rzecz innego podatnika. Generalnie ustawodawca nie nakłada na podatników obowiązku wystawiania faktur dokumentujących sprzedaż zwolnioną od podatku na podstawie przepisów ustawy lub rozporządzeń wykonawczych do niej oraz sprzedaż realizowaną na rzecz podmiotów niebędących podatnikami VAT.

Państwa wątpliwości dotyczą między innymi ustalenia, czy rozliczenia pomiędzy Konsorcjantami dokonywane w ramach Wspólnego Przedsięwzięcia nie będą podlegały opodatkowaniu VAT i tym samym powinny być dokumentowane w oparciu o inne niż faktura dokumenty księgowe, np. noty księgowe (pytanie nr 1).

W odniesieniu do przedstawionych wątpliwości wskazać należy, że umowa konsorcjum nie występuje ani w prawie cywilnym, ani podatkowym. Zawieranie takich porozumień jest jednak dopuszczalne (w ramach swobody umów).

Stosownie do art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.):

Co do zasady, konsorcjum jest organizacją zrzeszającą kilka podmiotów gospodarczych na określony czas, w konkretnym celu. Konsorcjum nie jest jednak podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy czy też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum są, co do zasady, niezależne w swoich dotychczasowych działaniach (czyli w działaniach niezwiązanych z konsorcjum), a w działaniach związanych z konsorcjum, realizują wspólne przedsięwzięcie objęte porozumieniem.

Zawierając umowę konsorcyjną podmioty mogą określić, kto będzie reprezentował konsorcjum na zewnątrz (może to być także osoba trzecia). Co do zasady, konsorcja nie mają też wspólnego majątku (chociaż mogą mieć wspólne konto rozliczeniowe), a wszelkie formy płatności regulowane są przez firmę lub osobę reprezentującą konsorcjum.

Jednocześnie należy wskazać, że aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług musi być wykonana przez podatnika.

Jak stanowi art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Konsorcjum – w świetle obowiązujących przepisów prawa podatkowego – nie może być uznane za podatnika VAT. Oznacza to, że relacji zachodzących pomiędzy stronami umowy konsorcjum (podatnikami VAT), dla potrzeb podatku od towarów i usług, nie należy oceniać na zasadach wewnętrznych rozliczeń konsorcjum. Powyższego nie zmienia okoliczność, że w przypadku umów konsorcjum dopuszczalne jest zawarcie ustaleń, że rozliczenia gospodarcze i księgowe, w tym dotyczące podpisywania umów i wystawiania faktur za prace wykonane przez uczestników konsorcjum na rzecz podmiotów zamawiających te prace na podstawie zawartego z nimi kontraktu – będzie dokonywał wytypowany przez uczestników konsorcjum podmiot wiodący.

Zatem przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum są odrębnymi podatnikami VAT. Powyższe oznacza, że działając w ramach konsorcjum, powinni oni do wzajemnych rozliczeń stosować ogólne reguły wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych do niej, w tym także w zakresie wystawiania faktur VAT dokumentujących wykonywane przez nich czynności.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca, jako spółka specjalnego przeznaczenia, oraz pozostali Konsorcjanci planują zrealizować przedsięwzięcia budowlane (Inwestycje Deweloperskie). Wszyscy Konsorcjanci po zrealizowaniu Inwestycji Deweloperskich zamierzają dokonywać sprzedaży lokali. Inwestycje Deweloperskie każdego z Konsorcjantów będą od siebie niezależne - każdy z Konsorcjantów prowadzi niezależną działalność gospodarczą. Ze względu na lokalizacje planowanych Inwestycji Deweloperskich każdego z Konsorcjantów, w celu ich zrealizowania, konieczna jest budowa drogi do budynków, które Konsorcjanci planują zbudować. Droga do budynków, która ma zostać zbudowana w ramach Inwestycji Deweloperskich, jako droga publiczna, docelowo należeć będzie do Miasta. Wybudowanie drogi jest warunkiem koniecznym realizacji Inwestycji Deweloperskich przez każdego z Konsorcjantów, z uwagi na konieczność zapewnienia Inwestycjom Deweloperskim dostępu do drogi publicznej. Mając na uwadze wspólny cel, Konsorcjanci zawiązali Konsorcjum, które zawarło z Miastem umowę z 5 stycznia 2023 r., w sprawie realizacji inwestycji drogowej, w myśl której Konsorcjum zrealizuje wspólne przedsięwzięcie, tzn. nieodpłatnie zbuduje drogę, która docelowo będzie własnością Miasta oraz pokryje wszystkie związane z tym koszty.

Do celów Konsorcjum, zgodnie z umową Konsorcjum, należy:

1)wykonanie projektu przebudowy ulicy (…) w trybie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych na działkach gruntu Obręb (…): (...) Obręb (…): (…) oraz Obręb (…): (…) położonych w (…) (Inwestycja Drogowa),

2)zawarcie z Miastem umowy w sprawie realizacji Inwestycji Drogowej (Umowa ZRiD),

3)uzyskanie decyzji zezwalającej na realizację Inwestycji Drogowej (Decyzja ZRiD),

4)przekazanie projektu, o którym mowa punkcie 1) powyżej nieodpłatnie wraz z prawami autorskimi na rzecz Miasta,

5)poniesienie kosztów w zakresie czynności opisanych w punkcie 1) i 2) powyżej, w tym w szczególności poniesienie kosztów wypłaty odszkodowań przez Miasto w związku z wywłaszczeniem nieruchomości nabycia/wykupu nieruchomości gruntowych niezbędnych do realizacji Inwestycji Drogowej, wskazanej w punkcie 1).

Realizacja wszystkich wskazanych wyżej czynność określana jest jako „Wspólne Przedsięwzięcie”. Zawarcie umowy Konsorcjum (utworzenie Konsorcjum) miało na celu uregulowanie zasad współpracy między Konsorcjantami i stworzenie prawnej podstawy do zrealizowania Wspólnego Przedsięwzięcia. Powstanie Konsorcjum nie kreuje pomiędzy Konsorcjantami stosunku spółki cywilnej, spółki cichej ani spółki handlowej. Każdy z Konsorcjantów pozostaje niezależnym podmiotem i w stosunku do osób trzecich ponosi całkowitą samodzielną odpowiedzialność za swoje działania. Konsorcjum nie będzie odrębnym podatnikiem podatku VAT.

Konsorcjum powstało na czas określony, tzn. na czas wykonania Wspólnego Przedsięwzięcia. Konsorcjanci mają obowiązek współdziałania przy realizacji Wspólnego Przedsięwzięcia. Liderem Konsorcjum jest Wnioskodawca, tym samym jest on uprawniony do reprezentowania Konsorcjum i składania w jego imieniu oświadczeń woli we wszystkich sprawach związanych z realizacją Wspólnego Przedsięwzięcia (Lider Konsorcjum).

Lider Konsorcjum jest uprawniony w szczególności do:

1)reprezentowania Konsorcjum we wszystkich sprawach i przed wszystkimi organami administracji publicznej oraz osobami trzecimi, dotyczących wykonania Inwestycji Drogowej,

2)reprezentowania Konsorcjum we wszystkich sprawach dotyczących uzyskania Decyzji ZRiD,

3)reprezentowania Konsorcjum we wszystkich sprawach związanych z przekazaniem projektu Inwestycji Drogowej, wraz z prawami autorskimi na rzecz Miasta,

4)zaciągania w imieniu Konsorcjum zobowiązań w zakresie czynności wskazanych powyżej pod warunkiem ich akceptacji zgodnie z trybem określonym w Umowie Konsorcjum,

5)dokonywania w imieniu Konsorcjum czynności związanych z realizacją prac określonych w umowie ZRiD,

6)podejmowania innych decyzji i czynności prawnych, składania oświadczeń wiedzy w związku z realizowanym Wspólnym Przedsięwzięciem, z wyłączeniem spraw wyraźnie zastrzeżonych dla Konsorcjantów na mocy postanowień Umowy Konsorcjum.

Grunty, na których zostanie zrealizowana Inwestycja Drogowa przez Konsorcjum należą do:

1)Konsorcjantów (na podstawie użytkowania wieczystego lub tytułu własności),

2)Miasta,

3)Innych podmiotów (na podstawie użytkowania wieczystego lub tytułu własności).

W celu realizacji Wspólnego Przedsięwzięcia - tj. przede wszystkim realizacji Inwestycji Drogowej - konieczne będzie pozyskanie przez Miasto wszystkich gruntów, na których ma znajdować się droga. Wobec tego przed przystąpieniem do prac budowlanych związanych z Inwestycją Drogową, nastąpi wywłaszczenie nieruchomości, na których ma zostać zrealizowana Inwestycja Drogowa. W związku z powyższym, w pierwszej kolejności dojdzie do wydania przez Miasto Decyzji ZRiD. Na mocy art. 12 ust. 4 pkt 2 Ustawy Drogowej natomiast, wydanie ostatecznej Decyzji ZRiD spowoduje przejście z mocy prawa własności wszystkich działek gruntu, w tym zarówno należących do Konsorcjantów, jak i podmiotów trzecich, na których powstanie Inwestycja Drogowa.

Koszty wypłaty odszkodowań w związku z wywłaszczeniem gruntów przez Miasto poniosą bezpośrednio Konsorcjanci w częściach równych. W efekcie powyższych działań, realizacja Inwestycji Drogowej odbywać się będzie w całości na gruntach należących do Miasta.

Całkowity koszt realizacji Wspólnego Przedsięwzięcia, w tym koszt realizacji Inwestycji Drogowej, poniosą Konsorcjanci. Same prace projektowe oraz budowlane związane z realizacją Inwestycji Drogowej zostaną powierzone podmiotowi trzeciemu na podstawie umowy zawartej przez Wnioskodawcę jako Lidera Konsorcjum z podmiotem realizującym prace. Wyjątkiem na tym polu pozostaje nabycie przez Konsorcjantów działek gruntu niezbędnych w zakresie docelowej realizacji Inwestycji Drogowej. W takim wypadku, koszt nabywanych działek gruntowych poniesiony został samodzielnie przez każdego z Konsorcjantów.

Podmiotom trzecim może zostać powierzone także wykonanie innych czynności koniecznych do realizacji Wspólnego Przedsięwzięcia na podstawie umowy pomiędzy Wnioskodawcą a danym podmiotem. Wobec tego wszystkie faktury wystawiane przez podmioty wykonujące prace będą wskazywały jako nabywcę tych usług Wnioskodawcę (jako Lidera Konsorcjum). Co do zasady dostawa towarów oraz świadczenie usług na rzecz Wnioskodawcy w związku z realizacją Wspólnego Przedsięwzięcia będzie podlegała opodatkowaniu VAT i dokumentowana będzie za pomocą faktur wystawionych na rzecz Wnioskodawcy.

Wszystkie płatności, do poniesienia których zobowiązane będzie Konsorcjum w związku z realizacją Wspólnego Przedsięwzięcia, będą dokonywane przez Wnioskodawcę jako Lidera Konsorcjum. Wnioskodawca poniesie następujące koszty:

1)koszt nabycia od podmiotów trzecich towarów i usług związanych z realizacją Wspólnego Przedsięwzięcia, w tym zwłaszcza z realizacją Inwestycji Drogowej,

2)koszt związany z uzyskaniem wszelkich wymaganych zgód i zezwoleń koniecznych do realizacji Wspólnego Przedsięwzięcia.

Zgodnie z Umową Konsorcjum Konsorcjanci zobowiązują się do ponoszenia uzgodnionych kosztów w równych częściach (szacunkowe koszty Wspólnego Przedsięwzięcia są wcześniej ustalane). Umowa wskazuje także, że każdy Konsorcjant dokonuje wpłat na rzecz Wnioskodawcy jako Lidera Konsorcjum w związku z dokonywanymi rozliczeniami Wspólnego Przedsięwzięcia. Konsorcjanci zamierzają dokonać wszelkich niezbędnych rozliczeń. Koszty zostaną podzielone wg odpowiedniej proporcji pomiędzy Konsorcjantów.

Odnosząc się zatem do wątpliwości przedstawionych w pytaniu nr 1 wskazać należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlegają jedynie takie rozliczenia między uczestnikami konsorcjum, które nie są związane ze świadczeniem usług lub dostawą towarów.

Biorąc pod uwagę zasady funkcjonowania konsorcjum, w tym zasadę odrębności podatników, którzy występują wobec siebie w relacji lider konsorcjum – konsorcjant, stwierdzić należy, że uczestnicy konsorcjum zobowiązani są do dokumentowania wzajemnych świadczeń. Należy czy tym podkreślić, że opodatkowaniu podatkiem VAT podlega czynność (tj. dostawa towarów lub świadczenie usług), a nie sama płatność.

Zatem mając na uwadze przedstawione we wniosku okoliczności sprawy oraz obowiązujące przepisy prawa podatkowego należy stwierdzić, że opisane we wniosku rozliczenia pomiędzy Konsorcjantami dokonywane w ramach Wspólnego Przedsięwzięcia nie będą stanowić dostawy towarów w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy, jak również nie będą stanowić świadczenia usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy, a w konsekwencji nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jak wynika z opisu sprawy, Konsorcjanci zawiązali Konsorcjum, które zawarło z Miastem umowę w sprawie realizacji inwestycji drogowej, w myśl której Konsorcjum zrealizuje Wspólne Przedsięwzięcie, tzn. nieodpłatnie zbuduje drogę, która docelowo będzie własnością Miasta oraz pokryje wszystkie związane z tym koszty. Całkowity koszt realizacji Wspólnego Przedsięwzięcia, w tym koszt realizacji Inwestycji Drogowej, poniosą Konsorcjanci. Wszystkie płatności, do poniesienia których zobowiązane będzie Konsorcjum w związku z realizacją Wspólnego Przedsięwzięcia, będą dokonywane przez Wnioskodawcę jako Lidera Konsorcjum. Wnioskodawca poniesie koszt nabycia od podmiotów trzecich towarów i usług związanych z realizacją Wspólnego Przedsięwzięcia, w tym zwłaszcza z realizacją Inwestycji Drogowej oraz koszt związany z uzyskaniem wszelkich wymaganych zgód i zezwoleń koniecznych do realizacji Wspólnego Przedsięwzięcia. Zgodnie z Umową Konsorcjum Konsorcjanci zobowiązują się do ponoszenia uzgodnionych kosztów w równych częściach. Umowa wskazuje także, że każdy Konsorcjant dokonuje wpłat na rzecz Wnioskodawcy jako Lidera Konsorcjum w związku z dokonywanymi rozliczeniami Wspólnego Przedsięwzięcia. Konsorcjanci zamierzają dokonać wszelkich niezbędnych rozliczeń. Koszty zostaną podzielone według odpowiedniej proporcji pomiędzy Konsorcjantów.

Zatem w świetle powyższych okoliczności sprawy należy uznać, że w analizowanym przypadku nie dojdzie do rzeczywistych świadczeń pomiędzy Konsorcjantem 1, Konsorcjantem 2, Konsorcjantem 3, Konsorcjantem 4 a Wnioskodawcą. W rozpatrywanej sprawie bowiem nie można zidentyfikować korzyści o charakterze majątkowym, jakie w związku z opisanym we wniosku rozliczeniem kosztów Konsorcjant 1, Konsorcjant 2, Konsorcjant 3 oraz Konsorcjant 4 uzyskują od Wnioskodawcy w zamian za środki pieniężne przekazane na rzecz Wnioskodawcy. W analizowanej sprawie każdy Konsorcjant dokonuje wpłat na rzecz Wnioskodawcy jako Lidera Konsorcjum w związku z dokonywanymi rozliczeniami Wspólnego Przedsięwzięcia. Przy czym, otrzymane przez Wnioskodawcę wpłaty nie stanowią wynagrodzenia za dokonanie przez Wnioskodawcę dostawy towarów bądź wykonanie usługi na rzecz Konsorcjanta 1, Konsorcjanta 2, Konsorcjanta 3 oraz Konsorcjanta 4.

Tym samym należy stwierdzić, że opisane we wniosku rozliczenia pomiędzy Konsorcjantami dokonywane w ramach Wspólnego Przedsięwzięcia (tj. dokonanie wpłat na rzecz Wnioskodawcy jako Lidera Konsorcjum w związku z dokonywanymi rozliczeniami Wspólnego Przedsięwzięcia) nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wpłaty dokonane przez Konsorcjanta 1, Konsorcjanta 2, Konsorcjanta 3 oraz Konsorcjanta 4 na rzecz Wnioskodawcy nie będą stanowiły odpłatności z tytułu świadczeń wykonanych przez Wnioskodawcę (Lidera Konsorcjum) na rzecz Konsorcjanta 1, Konsorcjanta 2, Konsorcjanta 3 oraz Konsorcjanta 4, a w konsekwencji nie będą stanowiły zapłaty za dostawy towarów w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy, jak również nie będą stanowiły zapłaty za świadczenie usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy. Zatem podział kosztów dokonywany przez Wnioskodawcę z pozostałymi Konsorcjantami (dokonanie wpłat przez  Konsorcjanta 1, Konsorcjanta 2, Konsorcjanta 3 oraz Konsorcjanta 4 z tytułu partycypacji w kosztach realizacji Wspólnego Przedsięwzięcia) nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W konsekwencji, czynności będące rozliczeniem pomiędzy Konsorcjantami dokonywane w ramach Wspólnego Przedsięwzięcia (tj. dokonanie wpłat na rzecz Wnioskodawcy jako Lidera Konsorcjum w związku z dokonywanymi rozliczeniami Wspólnego Przedsięwzięcia) pozostają poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług i nie powinny być dokumentowane fakturą, lecz innym dowodem księgowym, np. notą księgową wystawianą przez Wnioskodawcę na rzecz Konsorcjanta 1, Konsorcjanta 2, Konsorcjanta 3 oraz Konsorcjanta 4.

Należy jednak zaznaczyć, że nota księgowa nie jest dokumentem przewidzianym przez przepisy ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie jest objęta regulacją tych przepisów, brak jest jednakże przeciwwskazań na gruncie przepisów dotyczących podatku od towarów i usług, dla takiego sposobu dokumentowania.

Zatem stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 należało uznać za prawidłowe.

Ponadto Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy Konsorcjantowi 1, Konsorcjantowi 2, Konsorcjantowi 3 i Konsorcjantowi 4 będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur wystawionych na nich przez Wnioskodawcę w zakresie wzajemnych rozliczeń dokonywanych w ramach Wspólnego Przedsięwzięcia (pytanie nr 2).

W odniesieniu do przedstawionych wątpliwości wskazać należy, że zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy:

Ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, to jest m.in. tego, że zakupy są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:

Na podstawie art. 88 ust. 4 ustawy:

Stosownie do cytowanych wyżej przepisów prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Podkreślić należy, iż ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

W analizowanym przypadku, jak ustalono powyżej, opisane we wniosku rozliczenia pomiędzy Konsorcjantami dokonywane w ramach Wspólnego Przedsięwzięcia nie będą stanowić dostawy towarów w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy, jak również nie będą stanowiły świadczenia usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy, a w konsekwencji nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Czynności będące rozliczeniem pomiędzy Konsorcjantami dokonywane w ramach Wspólnego Przedsięwzięcia pozostają poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług i nie powinny być dokumentowane fakturą, lecz innym dowodem księgowym.

Zatem należy uznać, że w analizowanej sprawie w przypadku ewentualnego wystawienia przez Wnioskodawcę faktur dokumentujących otrzymanie wpłat od pozostałych Konsorcjantów w związku z dokonywanymi rozliczeniami Wspólnego Przedsięwzięcia, Konsorcjantowi 1, Konsorcjantowi 2, Konsorcjantowi 3 oraz Konsorcjantowi 4 nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z tych faktur.

Jak wynika z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

W rozpatrywanej sprawie opisane we wniosku rozliczenia pomiędzy Konsorcjantami dokonywane w ramach Wspólnego Przedsięwzięcia nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem z uwagi na wyłączenie prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikające z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, w analizowanym przypadku Konsorcjant 1, Konsorcjant 2, Konsorcjant 3 oraz Konsorcjant 4 nie będą mieli prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z ewentualnych faktur wystawionych przez Wnioskodawcę dokumentujących otrzymanie wpłat od pozostałych Konsorcjantów w związku z dokonywanymi rozliczeniami Wspólnego Przedsięwzięcia.

Zatem stanowisko w zakresie pytania 2 należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

A. sp. z o.o. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).