Interpretacja
Interpretacja indywidualna z dnia 21 lipca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.390.2023.2.KF
Możliwość skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego w związku z otrzymaniem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z gruntu.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
10 maja 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 8 maja 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 12 lipca 2023 r. (wpływ 14 lipca 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Wyrokiem Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 24 lutego 2022r. sygn. akt (…) otrzymał Pan odszkodowanie od (…) za infrastrukturę elektroenergetyczną linii napowietrznej 110KV i trzy linie średniego napięcia po 15000KV zajmującą działki o numerze A/12, B/13, C/41, D/42, E/43, F/28, G/29, które wchodzą w skład gospodarstwa rolnego oznaczonego w księdze wieczystej numer (…).
W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że sprawa dotyczy złożonego do sądu pozwu za okres od 1 października 2001 r. do 31 grudnia 2003 r. (tj. za 27 miesięcy) za bezumowne korzystanie z zajmowanej powierzchni 1,5 ha gruntu rolnego. Obszar ten zajmują 4 linie (3 linie po 15 kV i 1 linia 110 kV). Linie te przebiegają przez działki A/12, B/13, C/41, D/42, E/43, F/28, G/29, które to wchodzą w skład Pana gospodarstwa rolnego. Wyrokiem Sądu Okręgowego w (...) z dnia 25 marca 2020 r. sygn. akt (…) zasądzono tytułem odszkodowania za bezumowne korzystanie z gruntu rolniczego kwotę (…) zł, a wyrokiem Sądu Apelacyjnego w (...) (apelacje obu stron) zwiększono to odszkodowanie o kwotę (…) zł. Łącznie tytułem odszkodowania zasądzono kwotę (…) zł, gdzie wraz z należnymi odsetkami otrzymał Pan kwotę (…) zł. Odsetki wynikały z faktu, że sprawa w sądzie zawisła w 2008 r. i prowadzona była do 2022 r. Podstawę prawną wypłaty odszkodowania stanowiły art. 224 i 225 Kodeksu cywilnego. Ww. działki, na których bezumownie była posadowiona infrastruktura przesyłowa – (…), - stanowiły część Pana gospodarstwa rolnego, których nie mógł Pan swobodnie użytkować i wykorzystywać rolniczo w pełnym zakresie. Z tych względów przyznane odszkodowanie jedynie częściowo zrekompensowało Panu poniesione straty w przychodzie gospodarstwa, ograniczenia spowodowane posadowieniem na Pana gruntach rolnych przesyłowych linii energetycznych (intensywność słupów, wysokość zawieszenia linii przesyłowych) spowodowały, że przez te lata miał Pan wyłączone z produkcji rolnej blisko 2 hektary ziemi.
Pytanie
Czy w wyniku tego zadośćuczynienia ma Pan obowiązek opłacenia podatku dochodowego?
Pana stanowisko w sprawie (wynikające z uzupełnienia wniosku)
Pana zdaniem, stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3b i ust. 1 pkt 120c ustawy o podatku dochodowym w związku z art. 143 o gospodarce nieruchomościami, otrzymane zadośćuczynienie za straty, jakie Pan poniósł przy prowadzeniu gospodarstwa rolnego przez posadowienie infrastruktury przesyłowej korzysta ze zwolnienia ustawowego (zwolnienie przedmiotowe) od podatku dochodowego.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy:
Źródłem przychodów są inne źródła.
Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy, a które mieszczą się w ogólnej definicji przychodów, zawartej w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić zatem w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), jak również na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Z opisu sprawy wynika, że na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w (...) z 25 marca 2020 r. zostało zasądzone na Pana rzecz wynagrodzenie w kwocie (…) zł za bezumowne korzystanie z gruntu rolniczego. W związku z apelacją obu stron biorących udział w postępowaniu sądowym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w (...) kwota ta została zwiększona o (…) zł. Łączna zasądzona kwota wraz z odsetkami wyniosła (…) zł i dotyczyła ona okresu od 1 października 2001 r. do 31 grudnia 2003 r. (tj. za 27 miesięcy). Na ww. gruntach rolnych posadowiona została infrastruktura przesyłowa w postaci linii energetycznych. Podstawę prawną wypłaty zasądzonej kwoty stanowiły przepisy art. 224 i 225 ustawy Kodeksu cywilnego.
Pana wątpliwość budzi kwestia, czy w związku z otrzymaniem odszkodowania dojdzie do obowiązku zapłaty przez Pana podatku dochodowego.
W opisie sprawy używa Pan zamiennie określenia odszkodowanie, zadośćuczynienie wobec powyższego wyjaśnić należy, że do przychodów z innych źródeł zalicza się różnego rodzaju odszkodowania, zadośćuczynienia oraz odsetki za zwłokę w wypłacie tychże odszkodowań bądź zadośćuczynień. Nie oznacza to jednak, że wszystkie świadczenia z ww. tytułów są opodatkowane. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, określonym w art. 21 ust. 1 cytowanej ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.
Zauważyć również należy, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania, tym nie mniej jego rozumienie nie może odbiegać od znaczenia przyjętego w systemie prawa cywilnego. Wiele pojęć z katalogu zwolnień przedmiotowych nie zostało zdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych – nie może to jednak oznaczać dowolności w ich rozumieniu i stosowania wykładni rozszerzającej, przy czym oczywistym jest, że aby uniknąć takiej dowolności, kryteria rozumienia tych pojęć, niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, muszą mieć w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych.
Na tle Kodeksu cywilnego świadczenie odszkodowawcze jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania. O tym, co stanowi szkodę oraz jakie są zasady i sposoby jej naprawienia decydują generalnie przepisy art. 361 i art. 363 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360, ze zm.).
W świetle powyżej wskazanych uregulowań wypłata odszkodowania jest więc konsekwencją wystąpienia szkody.
Zgodnie natomiast z art. 361 Kodeksu cywilnego:
§ 1. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.
§ 2. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Stosownie do treści art. 363 ww. Kodeksu:
§ 1.Naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.
§ 2.Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.
Odwołując się zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego.
Jak już wyżej wskazano, każde odszkodowanie stanowi przysporzenie majątkowe, przychód podatkowy. Jednakże ustawodawca ze względów celowościowych, wprowadził w zakresie niektórych odszkodowań zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych.
W uzasadnieniu własnego stanowiska w sprawie wskazał Pan, że w odniesieniu do otrzymanego zadośćuczynienia będą miały zastosowanie przepisy art. 21 ust. 1 pkt 3b i art. 21 ust. 1 pkt 120c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W tym miejscu wyjaśnić należy, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera wskazanego przez Pana przepisu art. 21 ust. 1 pkt 120c. W ustawie tej ustawodawca zawarł natomiast przepis art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. c. Przyjąłem więc, że w analizowanej sprawie miał Pan na myśli właśnie ten przepis, tj. art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. c, tym bardziej, że przepis ten nawiązuje do art. 143 ustawy o gospodarce nieruchomościami, który wskazał Pan m.in. jako przedmiot wniosku.
Należy podkreślić, że wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe są wyjątkiem, istotnym odstępstwem od zasady sprawiedliwości podatkowej – powszechności i równości opodatkowania, a ich zastosowanie nie może odbywać się na podstawie wykładni rozszerzającej, tzn. muszą być interpretowane ściśle.
W przedmiocie stosowania wszelkiego rodzaju ulg podatkowych trzeba mieć na uwadze także przepis art. 84 Konstytucji RP dotyczący zasady powszechności opodatkowania, stąd każdy wyjątek od tej zasady, w tym także ulga podatkowa, nie może być interpretowany dowolnie, ani uzupełniany w drodze interpretacji o treść, której nie zawiera.
Z kolei stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2022 r. poz. 1510, 1700 i 2140), z wyjątkiem:
a.określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
b.odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
c.odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
d.odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
e.odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
f.odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
g.odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
Zwolnieniem określonym w przytoczonym powyżej przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, objęte są tylko odszkodowania i zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, bądź postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a)-g) tego artykułu. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań.
W myśl natomiast przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy:
Wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:
a.otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
b.dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy dotyczy innego rodzaju odszkodowań niż wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 3 tej ustawy, jednakże tylko takich, które otrzymane są na podstawie wyroku lub ugody sądowej. Przepis ten obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie z tytułu utraconego zysku. Odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym jako wyłączone ze zwolnienia na mocy lit. b omawianego przepisu.
Z kolei zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
wolne od podatku dochodowego są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:
a. ustanowienia służebności gruntowej,
b. rekultywacji gruntów,
c. szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie
-w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2021 r. poz. 1899 oraz z 2022 r. poz. 1846 i 2185).
We wniosku wskazał Pan, że pozew do sądu został złożony w związku z bezumownym korzystaniem przez (…) z gruntu rolnego.
Natomiast w uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że podstawą wypłaty zasądzonej w wyroku kwoty były przepisy art. 224 i 225 Kodeksu cywilnego.
Zagadnienia dotyczące bezumownego korzystania z rzeczy zostały uregulowane w ustawie Kodeks cywilny.
Zgodnie z art. 224 § 1 ww. Kodeksu:
§ 1.Samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne.
§ 2.Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył.
W myśl art. 225 ww. Kodeksu:
Obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.
Zgodnie zatem z art. 224 § 2 w związku z art. 225 ww. Kodeksu, samoistny posiadacz jest m.in. obowiązany względem właściciela do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy (bezumowne), w tym wypadku nieruchomości stanowiącej własność podatnika.
W orzecznictwie przyjmuje się, że wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości nie stanowi odszkodowania, lecz sposób regulowania stosunków między właścicielem a nieuprawnionym posiadaczem, ochronę interesów właściciela i przywracania zakłóconej równowagi między tymi podmiotami. Wynagrodzenie to ułatwia właścicielowi osiągnięcie celu gospodarczego polegającego na zrównaniu jego stanu majątkowego do poziomu, który można byłoby osiągnąć, gdyby właściciel z niej mógł korzystać.
Zarówno powstanie roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, jak i wysokość tego wynagrodzenia nie zależy od tego, czy właściciel w rzeczywistości poniósł jakiś uszczerbek, a posiadacz uzyskał jakąś korzyść. O wysokości należnego właścicielowi wynagrodzenia decydują stawki rynkowe za korzystanie z danego rodzaju rzeczy i czas posiadania rzeczy przez adresata roszczenia. Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie nie jest i nie może być zadośćuczynieniem lub odszkodowaniem z tytułu pozbawienia posiadania rzeczy, wiąże się bowiem z faktem wykonywania posiadania samoistnego (art. 225 Kodeksu cywilnego), a nie wyrządzeniem krzywdy czy szkody w jakiejkolwiek postaci.
Tym samym świadczenie (wynagrodzenie) przysługujące z tytułu bezumownego korzystania z rzeczy, nie jest naprawieniem szkody ani krzywdy wyrządzonej właścicielowi, lecz zapłatą za korzystanie z jego rzeczy, którą korzystający z rzeczy musiałby uiścić właścicielowi, gdyby to korzystanie oparte było na istniejącej podstawie prawnej; a więc tym co uzyskałby właściciel, gdyby rzecz oddał w odpłatne korzystanie na podstawie ważnego stosunku prawnego. W związku z powyższym, tak wypłacone świadczenie nie jest odszkodowaniem, ani zadośćuczynieniem do którego miałyby zastosowanie przepisy prawa cywilnego regulujące wysokość lub zasady ustalania roszczeń odszkodowawczych.
Skoro zatem świadczenie (wynagrodzenie) z tytułu bezumownego korzystania z rzeczy nie ma charakteru odszkodowawczego to na gruncie przepisów podatkowych nie może ono korzystać ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Co prawda ustawa podatkowa nie zawiera definicji szkody, czy odszkodowania, jednakże dokonując wykładni tych sformułowań nie należy odbiegać od rozumienia tych pojęć jakie zostały im nadane w systemie prawa cywilnego. Przedmiotowe świadczenie (wynagrodzenie) jako niesłużące naprawieniu szkody, nie ma charakteru odszkodowawczego, podobnie jak korzystanie z nieruchomości przez posiadacza nie oznacza wyrządzenia jej właścicielowi szkody tylko dlatego, że nie łączy ich ważny stosunek prawny.
Tym samym wypłacona Panu na podstawie wyroku kwota wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości nie jest odszkodowaniem, do którego miałyby zastosowanie przepisy prawa cywilnego regulujące wysokość lub zasady ustalania roszczeń odszkodowawczych. Zatem, jego otrzymanie nie uzasadnia zastosowania do niego zwolnienia przedmiotowego określonego przepisem art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jak również art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. c. Ponadto żaden z pozostałych punktów zamieszczonych w art. 21 ust. 1 tej ustawy (zawierającym katalog zwolnień przedmiotowych) nie zwalnia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychodu w postaci otrzymanego wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości.
Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawiony stan faktyczny, wskazać należy, że otrzymana przez Pana na podstawie wyroku sądowego kwota stanowiąca zapłatę za bezumowne korzystanie z nieruchomości przez (…), nie korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a także pozostałych zwolnień podatkowych wynikających z przepisów tej ustawy. Otrzymana kwota stanowi przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy.
Ponadto wskazał Pan w przedmiotowej sprawie, że na zasądzoną w wyroku kwotę (…) zł składają się również należne odsetki.
Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. Zgodnie z art. 481 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe (...).
Analizując treść powyższych przepisów należy zauważyć, iż nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem. Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego - są skutkiem nie wykonania zobowiązań.
Wskazać więc należy, że odsetki co do zasady polegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Ustawa tylko w niektórych przypadkach, zwalnia z opodatkowania odsetki za zwłokę w wypłacie pewnych świadczeń. Zwolnienia od opodatkowania dotyczące odsetek z tytułu nieterminowej wypłaty świadczeń zostały zawarte w przepisach art. 21 ust. 1 pkt 95, pkt 95a oraz pkt 95b wspomnianej ustawy. Przepis art. 21 ust. 1 pkt 95 odnosi się jednak do odsetek z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z kolei ww. pkt 95a ustawy dotyczy odsetek z tytułu nieterminowej wypłaty zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego.
Zatem, żaden z wskazanych wyżej punktów dotyczący zwolnienia odsetek z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń nie ma zastosowania w analizowanej sprawie.
Natomiast przepis art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, że:
Wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie więc do wspomnianego artykułu 21 ust. 1 pkt 95b, wolne od podatku są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności, która:
·nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym,
·jest wolna od podatku dochodowego lub
·nie rodzi obowiązku zapłaty podatku w związku z zaniechaniem jego poboru w drodze rozporządzenia Ministra Finansów.
Tymczasem należność główna, którą otrzymał Pan na podstawie wyroku, z tytułu bezumownego korzystania z gruntów rolnych stanowi Pana przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, który nie korzysta z żadnego zwolnienia z opodatkowania.
Zatem, zasądzone odsetki od należności głównej nie korzystają ze zwolnienia z ww. przepisu, jak również z żadnego innego, bowiem ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych w katalogu określonym w art. 21 ust. 1 nie przewiduje zwolnienia od podatku odsetek od świadczeń za bezumowne korzystanie z nieruchomości. W związku z czym uznać należy, że są one opodatkowane.
Reasumując, przedmiotowa kwota pieniężna wraz z odsetkami stanowi dla Pana przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w konsekwencji ciąży na Panu obowiązek wykazania tej kwoty w zeznaniu podatkowym za rok podatkowy, w którym została ona Panu wypłacona oraz zapłacenia ewentualnego podatku wynikającego z wyniku tegoż rozliczenia.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right